TAS I is. [ ər. ] Tabaq kimi qab. Hava qaralcaq qapını kilidləyib, tası taxtapuşa çıxardı (S.Qədirzadə).
TAS II is. [ ər. ] Nərd oyununda uduş dövrəsi: üç xal qazanıb udulan oyun. Gəl bir tas nərd oynayaq.
Malakatın-Tas
Malakatın-Tas — Kotelnı adasının cənubunda yerləşir. İnzibati cəhətdən Yakutiya ərazisində yerləşir. Ust-Lenski Dövlət Təbiət Qoruğuna daxildir.
Anju adaları qrupunun ən hündür zurvəsidir. Adanın zirvəsi Böyük Sovet Elsiklopediyasında 374m olaraq göstərilir. Dağ silsiləsi ilə Orto-Tas dağı (256 m) ilə birləşir.
Tas (hərf)
𐔸 (səslənməsi: /t/; transkripsiyası: T, t) — Alban əlifbasının doqquzuncu hərfi. Matenadaran MS 7117 əlyazmasında hərfin adı erm. Թաս (T'as) kimi verilmişdir. Tədqiqatçı Aşot Abramyan ətraflı izah təklif etmədən bu hərfin qədim gürcücə Ⴇ hərfinin bir forması olduğunu irəli sürmüşdür. Jost Gippert və Wolfgang Schulzenin fikrincə bu hərf [t] səsinin qarşılığı idi. Rəqəmsal dəyəri 9 olmuşdur. Sözlərin hər yerində rast gəlinir.
Bastın-Tas adası
Bastın-Tas adası — qayalıqdan ibarət olan ada. Adanın sahillərini Laptevlər dənizinin suları yuyur. Bastın-Tas adası Belkovski adasının şimalında qərarlaşıır. Anju adaları qrupuna daxildir. İnzibati cəhətdən Saxa Respublikası ərazisinə daxildir.
Tas-Arı adası
Tas-Arı adası — Şərqi Sibir dənizində yerləşən Anju adaları qrupuna aid olan elədə böyük olmayan ada. İnzibati cəhətdən Yakutiyanın Bulunski ulusu ərazisinə daxildir. Faddeevski yarımadası cənub-qərbində, Qedenştrom körfəzində yerləşir. Uzunsov formaya malikdir. Qumla örtülmüşdür. Şimalında elə də böyük olmayan göl vardır. Adada daimi yaşayış yoxdur.
Kotelnı adası kimi bu adada Ust-Lena qoruğu ərazisinə daxildir. Bu adanı Lena çayının deltasında yerləşən Tas-Arı aadası ilə səhv salmaq lazım deyil.
Tas-Yuryax çayı
Tas-Yuryax- (устар. Таас-Юрэх)- Lena çayının qolu. Yakutiya çayı.
Yakutiyanın Jiqan rayonunun çayıdır. Çayın uzunluğu 22 km -dir. Velikan kanalına tökülür hansı ki, oda öz növbəsində 534 km yüksəklikdən Lena çayına tökülür. Kurunq-Bısır çayının sağ qoludur.
Abel Tasman
Abel Tasman (ing. Abel Janszoon Tasman) - Avstraliya və Okeaniya ərazilərini tam dövrə vurmuş və Yeni Zelandiyaya gəlmiş ilk avropalı səyyah. Abel Tasman Yeni Zelandiyanı 1642-ci ilin 15 aprel tarixində kəşf etmişdir.
Avstraliyanın cənubunda yerləşən Tasmaniya adası, Tasmaniya dənizi, səyyahın şərəfinə adlandırılmışdır.
Alessandro Tassoni
Alessandro Tassoni (it. Alessandro Tassoni; 28 sentyabr 1565, Modena – 25 aprel 1635[…], Modena) — italyan şair.
== Həyatı ==
XVII əsr italyan poeziyasında zamanın qarşıya qoyduğu problemlərə cavab verməyə çalışan istedadlı sənətkarlardan biri də Allessandro Tassoni idi. Bir çox müasirləri kimi İtaliyanın taleyi onu da narahat edirdi. Tassoni öz həmvətənlərini birliyə, birləşib yadelli işğalçılara qarşı vuruşa, döyüşə çağırırdı. O, sözün əsl mənasında vətəndaş şair idi. Tassoni həyatı boyu dövrünün bir çox görkəmli adamlarının kardinal və hersoqlarının yanında xidmət etmişdir. Şairin zəngin ədəbi irsində onun ziddiyyətli, döyüşkən təbiəti əks olunmuşdur. Tassoninin bütün əsərlərində bu və ya başqa bir şəkildə nüfuzlara, ehkamlara qarşı mübarizə ruhu vardır. "İspanlar əleyhinə həcvlər" əsərində İtaliyanın fikir və iradəsini əzən, onu qul, kölə halına salan, yadelli ispanlara etiraz edir, qəzəb və həyəcanını bildirir, həmyerlilərində vətənpərvərlik duyğuları oyatmağa çalışır.
Alvi Tasuyev
Alvi Tasuyev (15 oktyabr 1974, Oktyabrskoye[d], Çeçen-İnquş MSSR – 24 mart 2005, Berdikel[d], Çeçenistan) — çeçen separatçılarının liderlərindən biri, səhra komandiri, İçkeriya silahlı müqavimətinin Kurçaloyevski camaatının 2-ci əmiri, İkinci Çeçenistan müharibənin fəal iştirakçısı, çeçen İçkeriya Respublikası Şərq Cəbhəsi komandirin müavini - Əhməd Avdorxanov. İçkeriya Prezidenti Aslan Masxadovnin ən yaxın adamı və cangüdəni. Əmir Əsəd, Pirat, Şram təxəllüsü və Qraf zəng işarəsi ilə tanınır.
== Bioqrafiya ==
Alvi Tasuyev 15 oktyabr 1974-cü ildə Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının Qroznı rayonunun Oktyabrskoye kəndində (indiki Çeçenistan Respublikasının Baysanqurov rayonu) anadan olmuşdur.
Alvi Tasuyevin İkinci Çeçenistan müharibəsinə qədərki fəaliyyəti haqqında heç bir məlumat yoxdur.
Çeçen separatçıları arasında Alvi “Əmir Əsəd”, “Pirat”, “Çapıq” ləqəbləri və “Qraf” çağırış nişanı ilə tanınırdı. O, Çeçen İçkeriya Respublikasının Prezidenti Aslan Masxadovun yaxın çevrəsinin üzvü idi. Onun şəxsi mühafizəçisi və ən yaxın köməkçisi idi.
2000-ci illərin əvvəllərindən Tasuyev Çeçen İçkeriya Respublikası Silahlı Qüvvələrinin Şərq Cəbhəsinin tərkibində rus qoşunlarına qarşı döyüşmüş, sonra (Ruslan Manqeriyevin aradan qaldırılmasından sonra) Tasuyev Qafqaz Cəbhəsi tərkibində Şərq Cəbhəsinin Kurçaloy Camaatına rəhbərlik etmiş, Şərq Cəbhəsi komandiri olan Əhməd Avdorxanovun müavini olmuşdur.
Rusiya komandanlığının məlumatına görə, Tasuyev Çeçenistan Respublikasında və Şimali Qafqazda federal qoşunlara çoxlu sayda hücumlar həyata keçirib:
- 2000-2003-cü illərdə federal qoşunların avtomobillərinin və zirehli maşınlarının partlaması və atəşə tutulması;
- Qroznının Lenin rayonunda avtomobilin partladılması (2001);
- Çeçenistan Respublikası Çeçenistan Respublikası Prezidentinin Mühafizə Xidmətinin iki əməkdaşının oğurlanması və öldürülməsi (2003);
- İnquşetiyaya hücum (iyun 2004);
- Şali rayonunun Avturı kəndinə hücum (iyul 2004);
- Kürçaloy rayonunun Sotsin-Yurt kəndinə hücum (2004).
Erigeron tasmanicus
Erigeron tasmanicus (lat. Erigeron tasmanicus) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xırdaləçək cinsinə aid bitki növü.
Eupatorium tashiroi
Eupatorium tashiroi (lat. Eupatorium tashiroi) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin asırqalotu cinsinə aid bitki növü.
Kazuaki Tasaka
Kazuaki Tasaka (d. 3 avqust 1971) — keçmiş Yaponiya futbolçusu.
== Milli komanda karyerası ==
Yaponiya milli komandasının heyətində 7 oyun keçirib.
Korneli Tasit
Tasit Korneli (təq. 54 və ya ən tezi 2011 və ən geci 56 – təq. 120, Roma imperiyası) — Roma tarixçisi.
== Həyatı ==
Qədim Roma tarixçisi Tasit Korneli 58-ci ildə Şimali İtaliyada Roma əyaləti olan Qalliya Narbonda varlı süvari ailəsində anadan olmuş, mükəmməl təhsil almışdır. Müasiri olmuş üç Roma imperatorunun üçü də ona himayədarlıq etmiş, o, ən yüksək dövlət vəzifələrinə təyin edilmişdir. Gənc yaşlarında təhsilini səssizcə davam etdirdiyindən "Səssiz" — "Tasit" ləqəbini almışdır. Ən yaxın dostu Plinus olmuşdur Tasit Korneli 69–96-cı illərdə Romanı idarə edən Flavilərlə dostluq etmiş, bu sülalənin nümayəndəsi, 69–79-cu illərdə Poma imperiyasını idarə edən Vespasian Tasit Kornelini senata üzv təyin etmiş, Dominisian (81–96) isə onu pretor təyin etmişdir. 77-ci ildə general Aqrikolanın qızı ilə evlənmişdir. 89–93 illərində hətta bəzi legionların generalı təyin olunmuşdur Böyük natiqlik qabiliyyəti olan Tasit Korneli 93-cü ildən sonra senatın üzvü kimi imperator Dominisianın repressiyalarından canını güclə qurtarmışdır. Tasit 96-cı ildə Romada baş vermiş dövlət çevrilişini alqışlamış, hakimiyyətə gələn Antonilər sülaləsinin (96–192) əsasını qoyan imperator Nerva (96–98) onu konsul təyin etmiş, Trayanın zamanında (98–117) isə məhkəmə natiqi kimi şöhrətlənmişdir.
Mauro Tassotti
Mauro Tassotti (it. Mauro Tassotti ; 19 yanvar 1960, Roma) — İtalyalı keçmiş futbolçu və məşqçi. Müdafiəçi mövqeyində çıxış edib. Daha çox "Milan" klubundakı çıxışları ilə tanınır.
== Karyera ==
Mauro Tassotti karyerasına "Latsio" klubunda başlayıb, klubda debütünü 5 noyabr 1978-ci ildə "Askoli"yə qarşı oyunda edib. Tassotti 2 mövsüm "Latsio"da keçirdikdən sonra, o zaman İtaliya futbolunda yaranan qalmaqal səbəbindən B Seriyasına düşən "Milan" klubuna keçir.
Tassotti 24 avqust 1980-ci ildə "Kataniya" klubu ilə oyunda Milanlıların heyətində debüt edir. "Milan"a gəldikdən dərhal sonra Tassotti Rossonerilərin əsas oyunçusuna çevrilir. Arriqo Sakkinin "Milan" məşqçi korpusuna gəlişi ilə Tassotti özü də klubun ən hörmətli və əvəzolunmaz oyunçularından birinə çevirilir. Bu zaman o, komandanın vitse-kapitanı olur.
Publi Korneli Tasit
Tasit Korneli (təq. 54 və ya ən tezi 54 və ən geci 56 – təq. 120, Roma imperiyası) — Roma tarixçisi.
Qədim Roma tarixçisi Tasit Korneli 58-ci ildə Şimali İtaliyada Roma əyaləti olan Qalliya Narbonda varlı süvari ailəsində anadan olmuş, mükəmməl təhsil almışdır. Müasiri olmuş üç Roma imperatorunun üçü də ona himayədarlıq etmiş, o, ən yüksək dövlət vəzifələrinə təyin edilmişdir. Gənc yaşlarında təhsilini səssizcə davam etdirdiyindən "Səssiz" — "Tasit" ləqəbini almışdır. Ən yaxın dostu Plinus olmuşdur Tasit Korneli 69–96-cı illərdə Romanı idarə edən Flavilərlə dostluq etmiş, bu sülalənin nümayəndəsi, 69–79-cu illərdə Poma imperiyasını idarə edən Vespasian Tasit Kornelini senata üzv təyin etmiş, Dominisian (81–96) isə onu pretor təyin etmişdir. 77-ci ildə general Aqrikolanın qızı ilə evlənmişdir. 89–93 illərində hətta bəzi legionların generalı təyin olunmuşdur Böyük natiqlik qabiliyyəti olan Tasit Korneli 93-cü ildən sonra senatın üzvü kimi imperator Dominisianın repressiyalarından canını güclə qurtarmışdır. Tasit 96-cı ildə Romada baş vermiş dövlət çevrilişini alqışlamış, hakimiyyətə gələn Antonilər sülaləsinin (96–192) əsasını qoyan imperator Nerva (96–98) onu konsul təyin etmiş, Trayanın zamanında (98–117) isə məhkəmə natiqi kimi şöhrətlənmişdir.
Qala-i Tasiyan (Sərdəşt)
Qala-i Tasiyan (fars. قلعه تاسيان) — İranın Qərbi Azərbaycan ostanının Sərdəşt şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd.
2006-cı il məlumatına görə kənddə 180 nəfər yaşayır (23 ailə).
Radio Tashkent International
Daşkənd beynəlxalq radiosu (ing. Radio Tashkent International), həmçinin (özb. Toshkent xalqaro radiosi / Toşkent xalkaro radiosi) və ya Radio Taşkent (ing. Radio Tashkent; özb. Toshkent radiosi / Toşkent radiosi) kimi tanınan radiostansiya 1947-ci ildə, əsasən, xarici dinləyicilər üçün yayımlanırdı. 31 mart 2006-cı ildə radiostansiyanın yayımı dayandırıldı. Bağlandığı dövrə qədər SSRİ-də, Asiyada və Mərkəzi Asiyada ən böyük beynəlxalq radiostansiyalardan biri idi.
"Daşkənd beynəlxalq radiosu" 1947-ci ildən xarici auditoriyaya 70 dildə yayımlanan "Moskva radiosu"nun əlavəsi olaraq efirə buraxılıb. Daşkənd SSRİ-də ( Moskva, Leninqrad və Kiyevdən sonra) sayca dördüncü böyük şəhər, Sovet Orta Asiyasında və SSRİ-nin bütün Asiya hissəsində isə ən böyük şəhər hesab olunurdu. "Daşkənd radiosu" Asiya bölgələrinə xidmət etdiyi üçün, əsasən, burada danışılan dillərdə yayımlanırdı.
Senecio tasmanicus
Senecio tasmanicus (lat. Senecio tasmanicus) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin xaçgülü cinsinə aid bitki növü.
İmanqali Tasmaqambetov
İmanğali Nurğali oğlu Tasmağambetov (qaz. Иманғали Нұрғалиұлы Тасмағамбетов (d. 9 dekabr 1956-cı il, Maxambet rayonu, Quryev vilayəti, Qazaxıstan SSR) — Qazaxıstan siyasi xadimi, Qazaxıstanın baş naziri (2002-2003) və müdafiə naziri (2014-2016) vəzifələrində və bir sıra digər dövlət vəzifələrində çalışmışdır.
Voices (Tass mahnısı)
"Voices" (azərb. Səslər) — Konqo əsilli ifaçı Tusent Maykl Çayzanın(Səhnə adı ilə sadəcə-Tass) mahnısı. İsveç sayca 65-ci Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində, məhz bu mahnı ilə uğurla təmsil olunmuşdur.
R&B, soul janrlı, Tass tərəfindən ifa edilən "Voices" mahnısının sözləri və bəstəsi, Anders Vrefav, Coy Deb, Cimmi "Coker", Lıneya Deb və Törnfelt tərəfindən ərsəyə gəririldi.
Mahnının mövzusu və hədəf olaraq göstərdiyi əsas məqam, hər zaman uzaq və çətin coğrafiyalarda yaşayan insanları unutmamaq və uzaq məsafələri "Birgə oxumaqla" aradan qaldırmaqdır. İfaçı mövzuya təşbehlə başlayır. O, yağmuru atəşə bənzədir və nə qədər uzaqlarda olmasına baxmayaraq, insanların acısını hiss edə bilir.
Sosial mediada, irqi ayrı-seçkiliyin qurbanı olaraq təhqirlərə məruz qalan Tass, "Voices" mahnısındakı "Hər zaman yardıma ehtiyacı olan biri var, bəs sən onun səsini eşidirsənmi?" sualı ilə, "Mənlik" duyğusunu qətiyyətlə rədd edir.
"Voices" mahnısı İsveç Səsyazma Sənayesi Assosiasiyası tərəfindən, platin sertifikatına layiq görülmüşdür.
"Voices" mahnısı İsveçin ənənəvi musiqi yarışması olan Melodifestivalen 2021-də, Tass tərəfindən səsləndirilmiş və adıçəkilən seçim yarışmasının sayca 61-ci qalibi olmuşdur.
Task bar
Kompüter elmlərində tapşırıqlar paneli (ing. taskbar) monitorun aşağı hissəsində hazırda fəaliyyətdə olan açıq əməliyyatları və lazım olan proqramların, həm də ən vacib və ən zəruri proqramların nişanları yerləşir. Bu paneldə bəzi nişanlar artıq mövcud olurlar, qalanları isə sonrada əlavə etmək olar. 1995-ci ildən etibarən bu panel istifadəçi interfeysinin kompüterdə ayrılmaz hissəsinə çevrilib.
Taskbar
Kompüter elmlərində tapşırıqlar paneli (ing. taskbar) monitorun aşağı hissəsində hazırda fəaliyyətdə olan açıq əməliyyatları və lazım olan proqramların, həm də ən vacib və ən zəruri proqramların nişanları yerləşir. Bu paneldə bəzi nişanlar artıq mövcud olurlar, qalanları isə sonrada əlavə etmək olar. 1995-ci ildən etibarən bu panel istifadəçi interfeysinin kompüterdə ayrılmaz hissəsinə çevrilib.
Tasmaniya alabayquşu
Tasmaniya alabayquşu (lat. Tyto castanops) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin bayquşkimilər dəstəsinin alabayquşlar fəsiləsinin alabayquş cinsinə aid heyvan növü.
Internet Engineering Task Force
IETF(Internet Engineering Task Force; azərb. İnternet mühəndisliyi üzrə xüsusi komissiya) – İnternetin arxitekturası və protokolların inkişafı ilə məşğul olan layihəçilərin, şəbəkə operatorlarının və provayderlərin açıq beynəlxalq cəmiyyəti. 1986-cı ildə IAB (Internet Architecture Board) tərəfindən yaradılıb. Bütün texniki işlər IETF-in konkret mövzularla (məsələn, marşrutlama, verilənlərin nəqli, təhlükəsizlik və s. məsələlərlə) məşğul olan işçi qruplarında həyata keçirilir. Əsas işlər poçt göndərişləri vasitəsilə aparılır, ancaq ildə üç dəfə IETF-in toplantısı keçirilir.
== Ədəbiyyat ==
İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Machilus acuminatissimus var. tasulinensis
Camphora philippinensis (lat. Camphora philippinensis) — bitkilər aləminin dəfnəçiçəklilər dəstəsinin dəfnəkimilər fəsiləsinin camphora cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Cinnamomum philippinense (Merr.) C.E.Chang
Machilus philippinensis Merr.
Persea philippinensis (Merr.) Elmer
=== Heterotipik sinonimləri ===
Cinnamomum acuminatissimum Hayata
Cinnamomum caudatifolium Hayata
Machilus acuminatissimus (Hayata) Kaneh.
Machilus acuminatissimus var. tasulinensis J.C.Liao
Persea acuminatissima (Hayata) Kosterm.
TASİM
TASİM (ing. TRANS-EURASIAN
INFORMATION SUPER HIGHWAY) və yaxud Trans-Avrasiya Super İnformasiya Magistralı —
21 dekabr 2009-cu il tarixində BMT Baş Assambleyasının 64-cü sessiyası TASİM haqqında ilk qətnaməni qəbul etmişdir. 30 ölkənin birgə sponsorluğu ilə qəbul edilmiş sənəddə Azərbaycan Respublikasının TASIM-in koordinasiyasında xüsusi rolunu yer verilib. Ümumi uzunluğu 11 000 kilometr təşkil edir.
Nyu-York şəhərində təşkil olunan 6-cı Qlobal İnfrastruktur İdarəçilik Forumunda təqdim olunan 100-dək qlobal infrastruktur layihəsi arasından "TASİM" layihəsi nominat olaraq dünyanın 13 qlobal layihəsindən biri seçilib.
TASİM layihəsi haqqında bəyannamə 2008-ci il noyabrın 11-də Bakıda keçirilən Nazirlərin Regional görüşündə qəbul edilib.
TASİM layihəsi Avrasiya regionunu əhatə etməklə Qərbi Avropadan Şərqi Avropaya qədər uzanan, müasir magistral şəbəkədir. 2013-cü ildə BMT Baş Assambleyasının növbəti sessiyasında TASIM-in inşasına dəstək verən ikinci qətnaməni qəbul etmişdir. Baş Asambleyanın 67-ci sessiyasının 98-ci plenar iclasında qəbul edildiyi sənədə İsrail, Türkiyə, Gürcüstan, Belarus, Moldova, Əfqanıstan, Qazaxıstan, Qırğızıstan, Özbəkistan, Şri Lanka və Yeni Zelandiya qətnamənin müəllifləri kimi qatqıda yer almışdır.
"Trans-Avrasiya Super İnformaiya Magistralı" layihəsini reallaşdırmaq üçün beş ölkənin — Rusiya,Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan və Çinin aparıcı telekommunikasiya operatorları arasında konsorsiumun yaradılmışdır.
Tasoba
Persicaria (lat. Persicaria) — bitkilər aləminin qərənfilçiçəklilər dəstəsinin qırxbuğumkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Peutalis Raf.
Baqdad (Tasmaniya)
Baqdad (ing. Bagdad) — Avstraliyada, Tasmaniya adasındakı Hobartın 37 kilometr (23 mil) şimalında qəsəbə.
Baqdad Konstitusiya təpəsində səyahətlərini davam etdirənlər üçün vacib bir istirahət yeri və at dəyişdirmə yeri idi. İndi bura meyvə bağları və kiçik qarışıq təsərrüfatlar sahəsi və şəhərətrafı qəsəbədir.
== Tarixi ==
Şəhərin adını Kral Dəniz Qüvvələrində sıravi kəşfiyyatçı Hyu Cermeyn vermişdir. O, Ceyms Bekhausa, 1901-ci ildə nəşr etdirdiyi "Avstraliya koloniyalarına ziyarətin narrativi" kitabında qeyd edildiyi kimi, səyahət edərkən çantasında iki kitabı daşıdığını söyləmişdir: "Bibliya" və "Min bir gecə".
Bağdad Poçt şöbəsi 1 dekabr 1878-ci ildə açılmışdır. 1891-ci ildən 1947-ci ilə qədər şəhəri Hobartla bir dəmir yolu xətti birləşdirmişdir.
2003-cü ilin aprelində, İraq müharibəsinin başlanğıcında, şəhərin veb-saytı iraqlılarla əlaqə saxlamağa çalışan dünyanın hər yerindən internet istifadəçiləri tərəfindən bombardman edilmişdir.
== Əhalisi ==
Avstraliya Statistika Bürosu tərəfindən keçirilən 2006-cı il siyahıyaalınmasına görə, Baqdadda 996 nəfər yaşayırdı.