Robert Brüs Merrifild — kimya üzrə Nobel mükafatçısı.
Amerika bioüzvü kimyaçısı Robert Merrifild 1921-ci ilin iyulun 15-də Texas ştatında, Fort-Uertdə anadan olmuşdur. 1923-cü ildə ailəsi Kaliforniyaya köçür və burada o, doqquz illik məktəbə gedir. Bundan sonra o, iki il Montebello Ali məktəbində oxuyur və oranı 1939-cu ildə bitirir. O, kimya və astronomiya ilə maraqlanır. İki il Pasaden kollecində oxuduqdan sonra Los Ancelesdəki Kaliforniya universitetinə keçir.
İki il Pasaden kollecində oxuduqdan sonra Los Ancelesdəki Kaliforniya universitetinə keçir. Kimyaçı diplomu aldıqdan sonra bir il Philip R. Park Research Foundation-da işləyir və heyvanları sintetik aminturşularla qidalandırma eksperimentlərində asistent olur. Bu eksperimentlərdən biri Heyqer (Geiger) eksperimenti idi ki, o, ilk dəfə olaraq göstərdi ki, heyvanların normal inkişafı üçün əvəzolunmaz aminturşuların birgə iştirakı vacibdir.
Bundan sonra Merrifild Kaliforniya universitetinin kimya fakültəsinə qayıdır və biokimya professoru Dann ilə pirimidinlərin miqdarı analizi üçün biokimyəvi üsul işləyib hazırlayır.
1949-cu ildə o, Rokfeller tibbi tədqiqatlar institutuna (sonralar Rokfeller universitetinə çevrilir) keçir və doktor Vullinin (D. W. Woolley) inkişafın dinuleotid faktorunun tədqiqində assistenti olur. Onların tədqiqatları tələb olunan quruluşu peptidlərin kimyəvi sintezinin vacibliyinə və son nəhayətdə 1959-cu ildə peptidlərin bərkfazalı sintezi ideyasına gətirib çıxardı. 1963-cü ildə Merrifeld Amerika kimya cəmiyyətinin Jurnalında klassik məqaləsini çap etdirir ki, bu məqalədə "peptidlərin bərkfazalı sintezi" adlanan üsulu təsvir edir. Bu məqalə jurnalda ən çox istinad olunan məqalələrdən biri olur.
XX əsrin 60-cı illərində doktor Merrifildin laboratoriyasında ilk dəfə olaraq bradikinin, angiotenzin, deaminooksitosin və insulin sintez olunmuşdur. 1969-cu ildə o və həmkarı Berin Qutt (Bernd Gutte) ribonukkleaza A fermentinin birinci kimyəvi sintezi haqqında məlumat verdi.
- 1969-cu ildə tibb üzrə Lasker mükafatı
- 1970-ci ildə Heydner mükafatı
- 1972-ci ildə sintetik üzvi kimya sahəsində açar rolu oynayan işlərə görə Amerika kimya cəmiyyətinin mükafatı
- 1973-cü ildə Nikols medalı,
- 1979-cu il ilə Amerikanın peptidlər üzrə simpoziumun ikinci Alan Pirs mükafatı ilə mükafatlandırılmışdır.
- Merrifild 1984-cü ildə "Bərk matrisalar üzərində kimyəvi sintez üsulunu işləyib hazırladığına görə" kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür
Lüğətlər və ensiklopediyalar | |
---|
Şəcərə və nekropolistika | |
---|
|
|
---|
1901 - Yakob Vant-Hoff • 1902 - Emil Fişer • 1903 - Svante Arrenius • 1904 - Uilyam Ramzay • 1905 - Adolf fon Bayer • 1906 - Anri Muassan • 1907 - Eduard Buxner • 1908 - Ernest Rezerford • 1909 - Vilhelm Ostvald • 1910 - Otto Vallax • 1911 - Mariya Küri • 1912 - Viktor Qrinyar, Pol Sabatye • 1913 - Alfred Verner • 1914 - Teodor Riçards • 1915 - Rixard Vilştetter • 1916-17 verilməmişdir • 1918 - Fris Haber • 1919 verilməmişdir • 1920 - Valter Nernst • 1921 - Frederik Soddi • 1922 - Frensis Aston • 1923 - Frits Preql • 1924 verilməmişdir • 1925 - Rixard Ziqmondi • 1926 - Teodor Svedberq • 1927 - Henrix Viland • 1928 - Adolf Vindaus • 1929 - Artur Qarden, Hans fon Eyler-Helpin • 1930 - Hans Fişer • 1931 - Karl Boş, Fridrix Bergius • 1932 - İrvinq Lenqmür • 1933 verilməmişdir • 1934 - Harold Yuri • 1935 - Frederik Jolio-Küri, İren Jolio-Küri • 1936 - Peter Debay • 1937 - Volter Xouors, Paul Karrer • 1938 - Rixard Kun • 1939 - Adolf Butenandt, Leopold Rujiçka • 1940-42 verilməmişdir • 1943 - Georq de Heveşi • 1944 - Otto Qan • 1945 - Artturi Virtanen • 1946 - Ceyms Samner, Con Nortrop, Uendell Stenli • 1947 - Robert Robinson • 1948 - Arne Tiselius • 1949 - Uilyam Ciok • 1950 - Otto Dils, Kurt Alder • 1951 - Edvin Makmillan, Qlenn Siborq • 1952 - Arçer Martin, Riçard Sinq • 1953 - German Ştaudinger • 1954 - Laynus Polinq • 1955 - Vinsent dü Vinyo • 1956 - Siril Hinşelvud, Nikolay Semyonov • 1957 - Aleksander Todd • 1958 - Frederik Senger • 1959 - Yaroslav Geyrovski • 1960 - Uillard Libbi • 1961 - Melvin Kalvin • 1962 - Maks Peruts, Con Kendrü • 1963 - Karl Tsiqler, Culio Natta • 1964 - Doroti Kroufut-Hojkin • 1965 - Robert Vudvord • 1966 - Robert Malliken • 1967 - Manfred Eygen, Ronald Norriş, Corc Porter • 1968 - Lars Onsager • 1969 - Derek Barton, Odd Hassel • 1970 - Luis Leluar • 1971 - Gerxard Hertsberq • 1972 - Kristian Anfinsen, Stanford Mur, Uilyam Stayn • 1973 - Ernst Fişer, Cefri Uilkinson • 1974 - Pol Flori • 1975 - Con Kornfort, Vladimir Preloq • 1976 - Uilyam Lipskomb • 1977 - İlya Priqojin • 1978 - Piter Mitçell • 1979 - Herbert Braun, Georq Vittiq • 1980 - Pol Berq, Volter Gilbert, Frederik Senger • 1981 - Keniti Fukui, Roald Hofman • 1982 - Aaron Kluq • 1983 - Henri Taube • 1984 - Robert Merrifild • 1985 - Herbert Hauptman, Cerom Karle • 1986 - Dadli Herşbax, Yan Li, Con Polani • 1987 - Donald Kram, Jan Len, Çarlz Pedersen • 1988 - Yohann Dayzenhofer, Robert Huber, Xartmut Mixel • 1989 - Sidni Oltmen, Tomas Çek • 1990 - Elays Kori • 1991 - Riçard Ernst • 1992 - Rudolf Markus • 1993 - Keri Mullis, Maykl Smit • 1994 - Corc Olax • 1995 - Paul Krutsen, Mario Molina, Şervud Rouland • 1996 - Robert Kerl, Harold Kroto, Riçard Smell • 1997 - Pol Boyer, Con Uoker, Yens Skou • 1998 - Volter Kon, Con Popl • 1999 - Əhməd Zevail • 2000 - Alan Higer, Alan Makdayarmid, Xideki Şırakava • 2001 - Uilyam Nouls, Ryori Noyori, Karl Şarpless • 2002 - Con Fenn, Koiçi Tanaka, Kurt Vütrix • 2003 - Piter Eyqr, Roderik Makkinnon • 2004 - Aaron Sixanover, Avram Herşko, İrvin Roz • 2005 - Robert Qrubbs, Riçard Şrok, İv Şoven • 2006 - Rocer Kornberq • 2007 - Gerxard Ertl • 2008 - Osama Simomura, Martin Çalfi, Rocer Tsien • 2009 - Venkatraman Ramakrişnan, Tomas Steys, Ada Yonat 2015- Əziz Sancar • 2016- Jan-Pyer Savaj, Frezer Stoddart, Bernard Feringa • 2017- Jak Düboşe, Yoahim Frank, Riçard Henderson • 2018- Frensis Arnold, Corc Smit, Qreq Uinter • 2019- Con Qudenaf, Stenli Uittingem , Akira Yosino • 2020- Emmanüel Şarpantye, Cennifer Dudna |