XAYA

Xaya və ya Toxumluq (lat. testis, yun. orchis, didymis) — yastılaşmış ellipsoid şəklində olub xayalıqda yerləşmişdir. Forma və həcmcə qoz və ya göyərçin yumurtası ilə müqayisə etmək olar. Hər bir xayanın çıxıq bayır səthi — lat. facies lateralis basıq içəri səthi — lat. facies lateralis, sərbəst ön kənarı — lat. margo anterior, xaya artımı və toxum ciyəsi ilə örtülmüş dal kənarı — lat. margo posterior, yuxarı ucu — lat. exterimitas superior və aşağı ucu — lat.

Xaya artımı — retortaya bənzər bir üzvdür. Genez cəhətcə tam ayrı olub fizioloji və anatomik cəhətcə xaya ilə sıx rabitədədir. Bunun qalınlaşmış yuxarı ucu — xaya artımı başı, orta hissəsi — xaya artımı cismi və nazik aşağı ucu — xaya artımı quyruğu adlanır. Xaya artımının yuxarı ucunda xaya artımı appendiksi yerləşmişdir. Bu armudabənzər, 3,0 mm böyüklükdə, sulu maye ilə dolubir qovuqcuq kimidir və özü də orta böyrəyin rudiment halında qalmış qalığıdır. Divarları nazik birləşdirici toxumadan təşkil olunmuşdur və daxili səthi silindrəbənzər epitel ilə örtülüdür. Xaya artımı appendiksinə ancaq 30% hallarda təsadüf olunur.

Buor-Kaya burnu (Saxa dilində: Yer dağı) — burun eyni adlı yarımadanın şimal qutaracağında yerləşir. Burunun qərbində Buor-Kaya buxtası, şərqində Yana körfəzi yerləşir. Burun 11 metrlik mayakın sayəsində ətrafdan yaxşı görünür. Burun ətrafında sular ilin 9 ayı buzla örtülü olur. İnzibati cəhətdən Yakutiyanın Ust-Yana ulusu ərazisinə daxildir. Burunun yerləşdiyi ərazidə çoxlu sayda gəmi qəzaları baş vermişdir. == İstinadlar == == Mənbə == Xəritə R-53,54 [1] — burnun şəkilləri.

Buor-Xaya körfəzi — Laptevlər dənizinin cənubunda yerləşən körfəzi. Lena deltasının cənub-şərqində qərarlaşır. Körfəzin uzunluğu 120 km, eni 110 km, dərinliyi 18 metrdir. İnzibati cəhətdən Rusiyanın Yakutiya ərazisində yerləşir. Şərqdən Buor-Xaya burnu ilə əhatələnir. Qərb sahilində Tiksi buxtası yerləşir. Körfəzin daxilində Muostax adası yerləşir. Körfəzə tökülən ən iri çay Omoloy çayıdır. İlin 9 ayı buzla örtülüdür. Körfəzdə qütb stansiyası yerləşir == Körfəzə tökülən çaylar == Körfəzə tökülən çaylar: Omoloy, Kuloy, Nayba, Xara-Ulax, Ulaxan-Bildyax, Orto-Stan.