“Dinin mahiyyəti” deməkdir, ərəb mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Tam oxu »Ərəbcə, “dinin ulduzu” deməkdir (dinin qorunmasında ulduz kimi parlayan). Nücum və din sözlərindən əmələ gəlib
Tam oxu »(Masallı, Salyan) ardınca, dalınca. – Məmmədin dalısürə biz getdük (Salyan); – Ayrısının dalısürə danışmo:uz (Masallı)
Tam oxu »(Qax, Zaqatala) bulağın gözündə suyun yığıldığı yer. – Oyniyəndə Məmmədin papağı lata düşdü (Zaqatala)
Tam oxu »Al sözünün “nəsil, sülalə” kimi mənalardı da var. Alməmməd “Məmmədin nəslindən olan” deməkdir.
Tam oxu »[ər.] сущ. мехмер, махпур (чӀичӀ авай цӀарцӀар гудай пекдин парча); // мехмердин (мес. перде); məxmər kimi мехмер хьтин (хьиз).
Tam oxu »...Naxçıvan) bilən, hər şeyi anlayan. – Kamal biləndər uşağdı (İsmayıllı); – Məmmədin oğlu yaman biləndərdi (Naxçıvan)
Tam oxu »I (Çənbərək) kotanın hissəsi. – Məmmədin kotanı:η sürüngəli qırılıf, eşşəyi xarav olur II (Borçalı) ağırtərpənən. – Hasanalı çox sürüngəldi
Tam oxu »[fr.] велюр (1. драпдин, мехмердин лап хъсан жуьрейрин тӀвар; // велюрдин (мес. шляпа, палту); 2. замшадиз (чӀичӀ авай хамуниз) ухшар тумаждин са жуьр
Tam oxu »...qulpu olan su qabı; lüləyin. Səriyyə tas və aftafanı gətirib mübaşir Məmmədin … əllərinə su tökdü. M.İbrahimov.
Tam oxu »...чирунин къайда; паяриз ччара авуна чирун); mədə şirəsi analizi хкунин межедин анализ.
Tam oxu »...Madar-güzar bir uşağımız var, o da oxuyor şə:rdə II (Qazax) dolanacaq, güzəran. – Məmmədin madar-güzarı yaxşıdı
Tam oxu »...sinəm üstü yaradı, Kor taleyim mənim nə sitaradı? Deyirlər Məmmədin baxtı qaradı, Xan Səlbiyi keçirmişəm tora mən.
Tam oxu »(Basarkeçər, Gədəbəy, Qazax) qana susamaq. – Məmmədin iti qanıxıf (Basarkeçər); – Bu, de:llər gənə yaman qanıxıf (Qazax); – Ət çox yidiyinə yaman qanı
Tam oxu »sif. [fars.] Narıngüllü Buxara dərisindən tikilmiş. [Zərgər Hacı Məmmədin] qara rəngə boyanmış top qara saqqalı, başında Buxara dərisindən qələmi papa
Tam oxu »...Иранда, Юкьван Азияда, Азербайжанда пекдин гъаларалди магьутдин, мехмердин, шаларин ва мс. винел нехишар цунин са жуьре (къайда).
Tam oxu »...(Çənbərək) 2. hörmətli (Tovuz). – Məmmət bir pəsəndə kişiydi (Şəmkir); – Məmmədin bir pəsəndə oğlu var (Tovuz)
Tam oxu »...fağırfağır, zavallı-zavallı, məzlumcasına. Göyçək gözləri ilə Məmmədin üzünə məzlum-məzlum baxırdı. E.Sultanov. [Səlim] pərtliyi aradan qaldırmaq üçü
Tam oxu »...alamançı adamnan aram olmaz (Füzuli) II (Bərdə, Salyan) sözgəzdirən. – Məmmədin arvadı alamançı adamdı (Salyan)
Tam oxu »(Balakən, Qax, Şəki) deyəsən. – Məmmədin evə gəlməsinnən Əlinin xəbəri yaxdu, tapar; – Ana, uşağ yuxudan durub, tapar (Balakən); – Yoldaşım məni çox g
Tam oxu »...Badam naxışlı, badamı gülləri olan (parça). Badambuta çit. Badambuta süfrə. – [Məmmədin] əynində kayanı dörd ətək donu, tirmə döşlüyü, ağ badambuta q
Tam oxu »is. Əriştə ilə bişirilən, xəmirli duru xörək. Molla Qasım oğlu Məmmədin qabağına da bir qab xəmiraşı qoyuldu. M.S.Ordubadi. Doğranmış duzlu xiyar, iki
Tam oxu »...Zeynəb qaraqaş, qaragöz bir qız idi. S.S.Axundov. Qızı qaraqaş, qaragöz, … [Məmmədin] nəzərində gözəl bir qızdı. C.Cabbarlı. [Ərknaz] miniatürlərdə r
Tam oxu »...Zeynəb qaraqaş, qaragöz bir qız idi. S.S.Axundov. Qızı qaraqaş, qaragöz, … [Məmmədin] nəzərində gözəl bir qızdı. C.Cabbarlı. [Ərknaz] miniatürlərdə r
Tam oxu »süfi təriqətlərindən birinin davamçılarıdırlar. Təriqətin adı Nəcməddin Kübra (540/1145 – 618/1221) ilə bağlıdır. O, Xarəzmdə doğulmuş, erkən yaşların
Tam oxu »I (Qəbələ) suyu çəltik zəmisindən kənara axıtmaq üçün arx. – Nəcməddin baba öz zəmisinnən Feyzulla babanın zəmisinə mağallaxnan su verir II (Ağdaş, Gə
Tam oxu »...bilən şey, qeyri-adi, görünməmiş şey. İnsanın zəkası xariqələr yaradır. – [Nəcməddin] Böyük şairin [Nizaminin] bu qədər qilu-qal içərisində keçən gün
Tam oxu »(Basarkeçər, Gəncə, Qazax, Şuşa) kökəldilmiş, bəslənmiş. – Məmmədin bir bordax qoyunu var (Basarkeçər); – Bu gamışdar da bordax heyvanı kimi yağlıdıla
Tam oxu »...süfrənin ortasına düzülmüş xuruşlar və yeməklər hamıdan artıq Məşədi Məmmədin diqqətini cəlb edirdi. B.Talıblı. [Qadın] tirmə şallı, cavan və yaraşıq
Tam oxu »...idarə etmək üçün mülkədarın təyin etdiyi adam. Musa kişi mübaşir Məmmədin yoğun səsini tanıdı. M.İbrahimov. Ərbab mübaşiri ilə arası dəyəndən sonra o
Tam oxu »...süfrənin ortasına düzülmüş xuruşlar və yeməklər hamıdan artıq Məşədi Məmmədin diqqətini cəlb edirdi. B.Talıblı. …Kiçik qazançalarda aş üçün azacıq əv
Tam oxu »f. 1. Sürüşmək, sürüşüb çıxmaq. Qız sivişib [Mübaşir Məmmədin] qolları arasından çıxdı, otağın ortasında durub gözünün içinə baxdı. M.İbrahimov. 2. Gi
Tam oxu »...1. Bir ayağı, ya bir qolu şikəst və ya o birindən qısa olan. [Məmmədin] ayaq barmaqları yanmış və ayaqları da topal bir şəkil almışdı. T.Ş.Simurq. O
Tam oxu »...Ə.Vəliyev. □ Türkəçarə etmək – türkəçarə yolu ilə müalicə etmək. [Məmmədin] arvadı Banuxanım əri üçün yer salıb, türkəçarə eləməyə başladı. “Aşıq Qər
Tam oxu »...(Xanlar); 3. nişan vermək (Borçalı, Şəmkir). – Bir adam gəlmişdi, Məmmədin öyünü soruşdu, mən də salıx verdim getdi (Şəmkir); – Salıx verən olsa, ged
Tam oxu »...çeynəyirdi. M.S.Ordubadi. [Məmməd:] Bəs niyə nənəm o günü Məlik Məmmədin nağılını söyləyəndə … məmənin qucağına qısıldın? S.S.Axundov. Bahadır divara
Tam oxu »...Cəlal. 2. köhn. evf. Arvad mənasında. [Qəribin anası:] Mən Təbrizli Məmmədin külfətiyəm, bu da oğlumun nişanlısıbır. “Aşıq Qərib”. [Cahan:] Bəy, dəll
Tam oxu »...saçlarına ağ cığır, girdə, tər sifətinə qırış düşməmişdi. B.Bayramov. [Məmmədin] səliqə ilə yana daradığı sıx, qara saçlarında ağ tüklər dolaşıq cığı
Tam oxu »...Mir Cəlal. 3. Cırmaqlamaq, saçlarını yolmaq. Gülnaz əlləri ilə [Məmmədin] üzünü, gözünü didir, çırpınıb çıxmağa can atırdı. M.İbrahimov. Gülüş iti dı
Tam oxu »...biri olmuşdur. Tam adı Əbülabbas Təkiəddin Əhməd ibn Əbdulhəlim Məcdiddin ibn Əbdüssəlam ibn Teymiyyə idi. İbn Teymiyyə 661/1263-cü ildə Hərranda (Su
Tam oxu »