Этимологический словарь азербайджанского языка

  • SARDONİK

    Sahəsinə görə yalnız Siciliyadan geri qalan Sardiniya Aralıq dənizinin ikinci böyük adasıdır. Ancaq Siciliyanın zəngin tarixə malik olmasına rəğmən Sa

    Полностью »
  • SARĞI

    Kökü sarmaq feilidir. Sarmaşıq sözü də bu köklə bağlıdır. İndi sar az-az hallarda işlədilir, çünki sarımaq forması onu bir qədər sıxışdırıb

    Полностью »
  • SARI MƏTBUAT

    XIX əsrin sonunda qəzetlər ictimaiyyəti məlumatlandıran yeganə informasiya vasitəsi idi. Qəzetlər bir-biri ilə mübarizədə mümkün bütün vasitələrdən is

    Полностью »
  • SARILIQ

    Bu xəstəlik ödlə bağlı olur. Tuva dilində sarılıq xəstəliyinə öd ağrısı deyirlər. Öd sözü dillərin əksəriyyətində “sarı” (farslar zərdov, ərəblər səfr

    Полностью »
  • SARIMAQ

    Sarmaşıq, sarılmaq feilləri göstərir ki, kök sar(maq) hissəsidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SARIMSAQ

    Sarmaşmaq, sarmaşıq sözləri ilə kökdaşdır. Sarmaq feilindən dolma qəlibi üzrə sarma ismi kimi yaranıb, -sa şəkilçisi meyil bildirən feil düzəldir (su-

    Полностью »
  • SARISINI UDMAQ

    Sarı sözünün bir mənası “öd” deməkdir. Sarısını udmaq “ödünü udmaq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SARITALA

    Kənd adıdır, tala ismindən və sarı sifətindən əmələ gəlib. Bu qəlib üzrə yaranmış yer adları az deyil

    Полностью »
  • SARITEL

    Sarı sözü simə işarədir, tel isə ərəbcə “qızıl” deməkdir. Sinonimlər bir­ləşməsidir, “havaların ən dəyərlisi” deməkdir, (sarı siməvurdu deyirik)

    Полностью »
  • SARIYAĞIZ

    Yağız sözünün qədim mənası “bəniz” deməkdir. Söz “bənizi sarı olan” deməkdir (yağız elə “bəniz”in təhrifidir)

    Полностью »
  • SARQANIQ

    İçalat sözünün sinonimi olub, sarılmaq (bağlanmaq, əlaqəyə girmək) sözü ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • SARMAŞIQ

    Sarmaq (sarımaq) sözündəndir. Sarmaşıq ağaca və s. dolanır (sarınır). Ona görə də bu adla adlanıb. Sözün törəmə kökü sarma hissəsidir

    Полностью »
  • SARSAQ

    Farscadır, əsli sər saxte (saxta baş) kimi olub. Tərs adamlarla bağlı işlədilir. Sarsılmaq sözü ilə əlaqəsi haqqında fikir söyləyə bilmədim

    Полностью »
  • SARSILMAQ

    Sarsmaq feili “titrəmək” demək olub. Söz bununla bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SARVAN

    Fars mənşəlidir, əsli sərban kimidir. Farslar dəvəyə sar deyirlə (sər isə fars­ca “baş” deməkdir). Sarvan hərfi mənada “dəvəçi” deməkdir, indi karvanı

    Полностью »
  • SATAŞMAQ

    Anadolu türklərində sata feili “işə qarışmaq” mənasında qeydə alınıb.  -ş şəkilçisi qayıdış feil də düzəldir (dırma-ş-maq, gərnə-ş-mək, gic-i-ş-mək, d

    Полностью »
  • SATIL

    Ərəbcədir, vedrəyə oxşar qabın adıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SATİN

    Parça növüdür. Çində Syuançjou şəhərində hazırlanıb və şəhərin adını daşıyıb, təhrif nəticəsində satin (el arasında: sətin) formasına düşüb

    Полностью »
  • SATLIQ

    Satlıq mal ifadəsi mövcuddur. Sat feilidir və o, -lıq şəkilçisini qəbul etməməlidir (qırxlıq, əmlik, udlaq kimi sözlərdə də bu qanun pozulub)

    Полностью »
  • SATRAP VƏ NÜVVAB

    XIX əsrə qədər nəqliyyat və rabitə vasitələri zəif inkişaf etdiyindən iri imperiyaları idarə etmək olduqca çətin idi

    Полностью »
  • SAUND-BAYT

    ing. sound – səs + ing. bite – dişlək, parça

    Полностью »
  • SAVANNA

    isp. sabana – ağacsız sahə

    Полностью »
  • SAVAŞ

    Dilimizdə sözün-savın sözü var. Həmin kəlmədə sav söz kəlməsinin sinonimi kimi işlədilib. Söz və sav tarixi baxımdan eyni kökə malikdir

    Полностью »
  • SAVAŞMAQ

    (Əsli: savlaşmaq, yəni sözləşmək) feili ilə dalaşmaq və davalaşmaq kəlmələri sinonim sözlərdir. Bunların fərqi belədir: 1

    Полностью »
  • SAY-SEÇMƏ

    Türkmən dilində say sözü “sağlam” mənasında işlədilir. Deməli, say və sağ kökdaşdır. Say-seçmə “sağlamları (igidləri) seçmək” deməkdir

    Полностью »
  • SAYAÇI

    Sarıq sözü qoyun sözünün sinonimi olub. Qoç əvəzinə, sarıq təkəsi də iş­lədilib. Sayaçı kəlməsi sarıq-çı sözünün təhrifidir

    Полностью »
  • SAYEBAN

    Farscadır, “sayə” “kölgə”, “kölgəlik” deməkdir. “Беседка” anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAYIQ

    Mənbələrdə saq sifəti var, “diqqətli” mənasında işlədilib. San feili də olub, “hör­mət etmək” mənasında işlədilib

    Полностью »
  • SAYMAQ

    Sözün ilkin kökü sa feilidir. Ruscaya считать kimi tərcümə edilib (indiki sınmaq feilinin də qədim kökü sı sözü olub), onun üzərinə -n şəkilçisi artır

    Полностью »
  • SAZ

    Farsca saxtən feilinin əsasıdır, “düzəldən”, “yaradan”, “təmir edən” deməkdir: saatsaz və s. Saz həm də çalğı alətinin adıdır (sazandə

    Полностью »
  • SAZAQ

    Sızmaq feili ilə bağlıdır (soyuq sanki iliyə sızır). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAZBƏND

    Farsca “saz bağlayan” (bənd hissəsi bəstən, yəni bağlamaq feilinin əsasıdır) deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • SAZLAMAQ

    Saz farsca saxtən (düzəltmək) feilinin əsasıdır, şəkilçilər bizimdir. Saxta sözü də bununla bağlıdır

    Полностью »
  • SEDİMENTOGENEZ

    lat. sedimentum – çökmə + yun. genesis – mənşə

    Полностью »
  • SEKRESİYA

    lat. secretio – ayrılma

    Полностью »
  • SEL

    1. ər. sayl – gur axın 2. Bəziləri ərəb dilindən alınma hesab edilir. Məncə, su, islanmaq, sıyıq sözləri ilə kökdaşdır və bizdən ərəblərə keçərək form

    Полностью »
  • SELENOQRAFİYA

    yun. selene – Ay + yun. grapho – yazıram

    Полностью »
  • SELFİ

    ing. selfie – öz-özünü

    Полностью »
  • SELİK

    Selikli qişa ifadəsi var. Buradakı selik sözü ilə su, sel kəlmələri eyni kökə malikdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • SELİNTİ

    Sel isimdir -inti şəkilçisi isə isimlərə artırılmır. Güman edirəm ki, söz selinti yox, sellənti (tullantı qəlibi üzrə) kimi olub, sonra dəyişmələrə mə

    Полностью »
  • SELVA

    port. selvas – meşə

    Полностью »
  • SEM DAYI

    ABŞ ilə Kanada arasında 1812-ci ildə baş verən müharibəsi zamanı  Nyu-York ştatının şimalında dayanan qoşun üçün əti Troy şəhərindən keçməklə gətirird

    Полностью »
  • SEMESTR

    Latınca altı (sex), ay (mensis) sözlərindən əmələ gəlib, “yarımillik” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SEMİNARİYA

    Rus dilindəki семена (toxum) sözü ilə qohumdur, latınca “şitillik” deməkdir, toxum əkilən yerdir. Məşğələ növü kimi burada bilik toxumu əkilir

    Полностью »
  • SENATOR

    Qədim zamanlarda qəbilə başçısı məsləhət almaq üçün qəbilənin ən qocaman üzvlərinə müraciət edərdi. Bu da olduqca təbii idi, çünki onlar daha təcrübəl

    Полностью »
  • SENDVİÇ

    İngiltərənin ən uzaq cənub-şərq sahillərində Sendviç şəhəri yerləşir. Vaxtilə bura vacib ticarət limanı və hərbi-dəniz bazası olub, amma XVI əsrdə lim

    Полностью »
  • SENOCOĞRAFİYA

    yun. koinos – ümumi + yun. geo – Yer + yun. grapho – yazıram, təsvir edirəm

    Полностью »
  • SENSASİYAÇILIQ

    fr. sensation < lat. sensus – duyğu, hiss

    Полностью »
  • SENZOR

    İdarəetmənin ən əsas elementlərindən biri vergi yığımıdır: o, səmərəli və mümkün qədər ədalətli olmalıdır

    Полностью »
  • SEPİOLİT

    yun. sepia – mürəkkəbböcəyi + yun. lithos – daş; mürəkkəbböcəyinin – sepiyanın məsaməli əhəngli skeletinə oxşadığından belə adlandırılmışdır

    Полностью »