Этимологический словарь азербайджанского языка

  • RODOXROZİT

    yun. rhodon – qızılgül + yun. chrosis – rəng

    Полностью »
  • RODONİT

    yun. rhodon – qızılgül

    Полностью »
  • ROMAN

    Etimoloji mənası “latın dilindəkindən fərqli olaraq, roman dilində yazılan” (əsər) deməkdir, fransız sözüdür

    Полностью »
  • ROMANTİK

    V əsrdə müxtəlif german tayfaları Roma imperiyasının qərb əyalətlərinə soxulduqdan sonra öz dillərindən imtina edərək itaət altına aldıqları xalqların

    Полностью »
  • ROMANTİZM

    İtalyanca roman, romans, Roma tipli sözlər də eyni kökə malikdir, ədəbi cərəyan adıdır. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • RÖVNƏQ

    Ərəbcə “parlaq” deməkdir, növraq bunun təhrif formasıdır. Rövşən də bu sözlə eyni kökə malikdir, “parıltı”, “işıq” deməkdir

    Полностью »
  • RUBİKON

    E.ə. 49-cu ildə Sizalpin Qalliyasının canişini Yuli Sezar idi. O bu vəzifəni on il ərzində tutmuş və həmin dövrdə Alp dağlarının arxasında yerləşən ge

    Полностью »
  • RUFİN

    Oğlan adıdır, latın mənşəlidir, “kürən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • RUHƏNGİZ

    Alınma sözdür, bizə farslardan keçib. Ruh ərəbcədir, əngiz isə farsca (mə­nası: “cəzb edən, oyadan” deməkdir)

    Полностью »
  • RUHULLA

    Ərəbcə “Allahın ruhu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • RUQİYYƏ

    Ərəbcə “ovsunlayan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • RUMB

    yun. rhymbos – dairəvi hərəkət

    Полностью »
  • RUMİYYƏ

    Qızlara verilən adlardandır. Rum sözü qabaqlar Vizantiya kəlməsinin sinonimi olub. Rumi və Rumiyyə ərəbcə “Rum qızı, Rum gözəli” (Nizaminin “Yeddi göz

    Полностью »
  • RURBANİZASİYA

    ing. rural – kənd + lat. urbanus – şəhər

    Полностью »
  • RUS

    Tədqiqatçılardan Murad Aci yazır ki, bu söz ilk dəfə 839-cu ildə işlədilib. Bu cür adlandırılan əhali isveçlər imiş, onlara normanlar deyirlərmiş

    Полностью »
  • RUS, BURAX!

    XI ordu Azərbaycana daxil olur və bir hissəsi gedib Tovuzun dağ kənd­lərinə çıxır. Əhalini çox incidir, gözünü qorxudurlar

    Полностью »
  • RUSİYA

    İlk dəfə 1517-ci ildə Россия sözü işlədilib. Qabaqlar yalnız rus sözü olub. M.Fasmer yazır ki, ərəblər normanlara, finlər isə isveçlərə rus deyiblər

    Полностью »
  • RUSLAN

    Arslan (Aslan) sözünün təhrif olunmuş formasıdır. Türk mənşəlidir. Mənası “güclü, qorxmaz, cəngavər” deməkdir

    Полностью »
  • RUTİL

    lat. rutilus – qızıla çalarlı, sarımtıl-qırmızı, açıq-qırmızı

    Полностью »
  • RÜBABƏ

    Rübab adlı musiqi alətinin adı ilə bağlıdır, alınma sözdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • RÜBƏND

    Farsca rü (üz) və bənd (bağlı) sözlərindən əmələ gəlib, üz örtüyü deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • RÜFƏT

    Ərəbcə “yüksəklik” (ululuq) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • RÜXSARƏ

    Farscadır, rox (rux) “üz” deməkdir, rüxsarə “yanaq” (ümumi görünüş) mə­nasını verir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • RÜSTƏM

    “Cüssəli”, “iri bədənli”, “igid” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • RÜŞVƏT

    Ərəb sözüdür, bizdə onun yerinə urunc kəlməsi işlədilib. M.Kaşğaridə belə bir deyim də verilib: bulıtığ yel açar, urunc bilə el açar (buludu külək dağ

    Полностью »
  • RÜTBƏ

    Ərəbcədir, mərtəbə sözü ilə kökdaşdır. “Rütbənin qaldırılması, vəzifə sahibi­nin bir mərtəbə yuxarı çıxması” deməkdir

    Полностью »
  • RZA

    Ərəbcə “seçilmiş” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SABAH

    Ərəb mənşəlidir, sübh, səbuhi sözləri ilə qohumdur. Bizdə günorta (gecədən sonrakı) kəlməsi işlədilib (müqayisə et: bazar ertəsi)

    Полностью »
  • SABİT

    Ərəbcədir. Sübut, təsbit, isbat, müsbət sözləri ərəbcə eyni kökə malik olan kəlmələrdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • SABOTAJ

    XIX əsrdə sənaye inqilabı nəticəsində Qərbi Avropanın hər yerində zavod və fabriklərin meydana gəlməsi ilə bərabər, yeni məzlumlar sinfi – proletariat

    Полностью »
  • SABUN

    Yunan mənşəli sözdür. Bizdə onun yerinə açmalı (ehtimal ki, “çirki açan” deməkdir) kəlməsi işlədilib, sonra arxaikləşib

    Полностью »
  • SAC

    Rus dilindəki жесть sözü ilə kökdaşdır. Жесть isə ruslara türklərdən keçib. Qazaxlarda cez, cağatayda çəs kimi işlədilir

    Полностью »
  • SACAYAĞI

    Sac “dəmir” (жесть) deməkdir. Ocaqda dəmir qabların altına qoyulan şeyə sacayağı (üstündəki dəmir qabı saxlayan ayaq) deyiblər

    Полностью »
  • SAÇ

    Güman ki, “yayılan” deməkdir: saçma (qırma), saçaq tipli sözlər də buna əsas verir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAÇIQ

    Dilimizdə açıq-saçıq sözü var, “hər şeyi olduğu kimi bəyan etmək” məna­sında işlədilir. Saçmaq feili “сыпать”, “рассыпать” mənalarında qədim mənbə­lər

    Полностью »
  • SADALAMAQ

    Güman edirəm ki, ərəb mənşəli səda kəlməsi ilə bağlıdır, say kəlməsi ilə də bağlı ola bilər. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • SADAT

    Seyid sözünün cəmidir, ərəb mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SADƏ

    Alınma sözdür (fars mənşəlidir). Bizdə onun əvəzinə, saya sözü olub və dialektlərdə indi də işlədilir

    Полностью »
  • SADİZM

    Fransız sözüdür. D.Sad adlı (1740-1814) erotik romanlar müəllifinin familiyasından götürülüb. “Qəddarlığa güclü meyil” anlamında işlədilir

    Полностью »
  • SAF

    Ərəbcədir, bizdə qatqısız (qarışığı olmayan) sözü işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAĞANAQ

    1. Bu əşyaya çəmbər (alınma sözdür) də deyilir. Koma (alaçıq) çubuq­la­rının başını əyərək bir-birinə bağlanmasını bu sözlə əks etdiriblər

    Полностью »
  • SAĞDIŞ

    Dilimizdə bəyin sağında oturan dostuna sağdış, solundakına isə soldış deyirlər. Sağ və sol məlumdur; dış isə “kənar”, “çöl” mənalarını verən sözdür (İ

    Полностью »
  • SAĞINC

    Sevinc qəlibi üzrə əmələ gəlib, onun sinonimidir. İndi sağ feili müstəqil işlədilmir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • SAĞMAQ

    Dilimizdəki sığamaq feili rusca “проводить рукой” kimi açıqlanır. Heyvanı sağanda da əl ilə əmcəklərini sığayırlar

    Полностью »
  • SAĞMAL

    Mənbələrdə həm də sağlıq (sağımlıq) kimi təsadüf olunur. bəzi dialektlər­də sağmal sözü sağmalı kimi işlədilir

    Полностью »
  • SAĞRI

    “Почва земли” ifadəsini tərcümə edənlər çətinlik çəkirlər. Türk dillərində buna yer sağrısı deyilib. Sağrı ən çox “dəri” mənasında işlədilir, amma bur

    Полностью »
  • SAĞSAĞAN

    Bir forması da mənbələrdə sağızyeyən kimi yazılıb (sağsağana “çəyirt­kəşquşu” da deyiblər). Deməli, quşun adı saqqızla bağlıdır, “saqqız yeyən” de­mək

    Полностью »
  • SAHİL

    Ərəbcədir, cəm forması “səvahel”dir (Səbail də bununla bağlı ola bilər). (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • SAXNAQ

    “Halqa” deməkdir. Ağacdan olur, ələk və s-nin dəyirmi hissəsidir. Dəmirdən olan (dəhrə üçün və s.) sağanaq və ya halqa adlanır

    Полностью »
  • SAXSI

    Bu söz mənbələrdə sısıq kimi yazılıb. Görünür, söz “gil” mənasını verən sas is­mi ilə bağlıdır. Keramika da deyirlər, “gil” deməkdir, kirəmid (kərpic

    Полностью »