Fars sözüdür: xud –“öz” deməkdir, pəsənd isə “bəyənən”, “özünü bəyənən” (eqoist) deməkdir. (Bəşir Əhmədov
Alınma sözdür, şəxs adı ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Fars sözüdür, xor və çin hissələrindən ibarətdir. Xor “xörək”lə kökdaşdır, “azuqə” deməkdir, çin isə “yığmaq” deməkdir
Sözün birinci hissəsi farsca xord (xırda) kəlməsinin dəyişmiş formasıdır. Xəşil isə “əzilmiş, qarışmış” deməkdir
Fars mənşəlidir, rusca ona финик deyirlər. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca xor “günəş” deməkdir, söz də bununla bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Farsca xordən (yemək) sözü ilə qohumdur. Xörək kəlməsi də buradandır. Bizdə “aşqara”ya deyirlər. (Bəşir Əhmədov
Ərəbcə “kömək” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “qidalanmaq” deməkdir. Məişət sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə “Allahın bəndələrini müdafiə edən” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
İbrahim adının əzizləmə formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Avraam sözünün dəyişmiş formasıdır. Saranın əri olub. Mənası “çoxlarının atası” (el atası) deməkdir. Qədim yəhudi sözüdür
Ərəbcə “öyrətmə”, “nəsihət” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
İbrət ərəbcə “öyrətmə” deməkdir, amiz (amuz) isə farscadır, amuxtən (öyrətmək) məsdəri ilə qohumdur. Söz sinonimlər birləşməsidir: “ibrət verən” (öyrə
Ərəb mənşəlidir. Mübtəda, ibtidai sözləri ilə kökdaşdır. “Başlanğıc, əvvəl” anlamlarında işlədilir. (Bəşir Əhmədov
Ərəb mənşəlidir, caiz sözü ilə eyni kökə malikdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəb mənşəlidir, cəbr, məcbur kimi sözlərlə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəb mənşəlidir, cəm, cəmiyyət, icma, camaat tipli sözlərlə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
1. İç-içəkü (bütün daxildəkilər), ciyərbənd, içələk formaları da qeydə alınıb. Alat komponenti şirin-alat, çinalat (farscada çini qablar çoxluğu), bül
İçalatın sinonimi olub: qarında yeyilə bilən şeylərə deyiblər. İç (daxil) və aş (yeyilən) sözlərindən əmələ gəlib
İç və yer sözlərindən törəyib, iç yer sadələşib, içəri formasına düşüb. Bəzən əri hissəsi yönlük hal şəkilçisi hesab edilir, amma o, yer sözü ilə qohu
İçmək feilindən əmələ gəlib. İç sözü həm də isim kimi işlədilir. İçmək –“içəriyə ötürmək” deməkdir (Anadolu türkləri siqareti də içirlər), içəri sözü
Qozun üstündəki qabığı (cкopлупа) sındırdıqdan sonra içəridə nazik qabıq (koжица) görünür və ləpələrin arasında yerləşir
İç və yer sözlərindən əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Dilimizdə “быть, находить, достигать, бытие” kimi müxtəlif mənalarda işlədilmiş ermək feili olub. İdi, imiş bağlamaları ayrılıqda yox, yalnız bu feill
Yakut dilində ide sözü var və “adət” anlamında işlədilir. Söz bununla bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
yun. idios – öz + yun. morphe – forma
Yunan mənşəlidir, “anadangəlmə ciddi zehni çatışmazlıq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəb sözüdür, dərk, müdrik kimi sözlərlə kökdaşdır. “Anlama, başa düşmək, şüur” mənalarında işlədilir
Üpçün variantı da var. Mənası “yerli-yerində”, “tam təminatlı” deməkdir. Çin “yığmaq”dır, “yığcamlıq (səliqəlik)” anlamını əks etdirir, türkmən dilind
Ərəbcə “xeyirxah”, “namuslu” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə təfərrüat sözü ilə qohumdur, “çoxluq”, “artıqlıq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcədir, fəxr, fəxarət sözləri ilə kökdaşdır. “Hörmət”, “şöhrət” və s. mənalarda işlədilib. (Bəşir Əhmədov
1. Öyüd (öküd) sözü ilə qohumdur, “tərbiyə almış” deməkdir (tərbiyə yerinə “ikidkü” demişik). 2. Sözün yigit variantı da olub
Ərəb sözüdür, məxrəc, xərc, məxaric, xaric sözləri ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə müxtəsər sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə mütəxəssis sözü ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Yunan sözüdür, şəxs adı olub. Krit adasında əsir saxlanılırmış, atası Dedal ona lələklərən qanad düzəldib, birlikdə göyə uçublar
Mənbələrdə erkən kimi verilib. İdi “erdi”, imiş “ermiş”, isə “ersə” kimi qeydə alınıb. Deməli, er bütün hallarda özünü göstərir
Zənn etmək olar ki, bu söz əkə, yekə kəlmələri ilə eyni kökə malik olub. İki sayı birdən çox (yekə, böyük olduğu üçün bu cür adlanıb)
Əklə birləşdir, əklənti şəkilçi mənalarında bəzi türk dillərində indi də işlədilir.
Ərəbcə kərəm, əkrəm, kərim sözləri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
İqamət ərəbcə “yaşayış”, gah farsca “yer” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Ərəbcə qərar sözü ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Dilimizdə ilmək, ilgək tipli sözlər var və kökü il feilidir. Bu söz əlaqə, bağlılıq anlamlarını əks etdirir: il –aylar çoxluğu (birliyi), əl-barmaqla
Ərəbcədir (əl+axer-ehə) “axıra qədər” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qıvrılmaq feilindən əmələ gəlib. İlanın qıvrılması (yığılıb-açılması) onun mühüm əlamətlərindən biridir
Formaca ilana oxşadığı üçün belə adlanıb. Farslar buna mar (ilan) mahi (balıq) deyirlər. (Bəşir Əhmədov
Sözün əsli ilanlayu olub, “ilana bənzəyən, ilan sayağı” deməkdir. İlanyalı formaca ilanı xatırladan uzunsov ot tayasıdır
Sinonimi kimi yaşın kəlməsi də mənbələrdə öz əksini tapıb. İldırım-alov, ulduz kimi sözlərdəki al, ul kəlmələri ilə bağlıdır