İŞ

сущ. 1. кӀвалах; зегьмет; кар; ev işləri кӀвалин кӀвалахар (крар); 2. къуллугъ, везифа; кеспи, пеше; işdən çıxmaq кӀвалахдилай экъечӀун; aqronomluq işi агрономвилин кӀвалах; 3. са затӀунин гьерекат гьалда хьунухь, энергиядин са гьалдай маса гьалдиз финифин процесс; 4. везифа, буржи; 5. кар; жаза (суддин); iş kəsmək (vermək) кар гун, кар атӀун, жаза гун (суддал); 6. дело (са касдиз, вакъиадиз, месэладиз, кардиз талукь тир кагъазрин кӀватӀал); 7. кхьей затӀ, эсер, улуб ва мс. зегьметдин магьсул; 8. амал, гьерекат; 9. алакъа, авсият, талукьвал; 10. кар, агьвалат, вакъиа, къаза; 11. гьал, везият; 12. алакьун, тӀем (гуж) акакьун, гъиляй атун; 13. işdi(r) кар я, мумкин я, белки, эгер; ** iş aparmaq кӀвалах тухун, кӀвалах акун, кӀвалахун; iş başına keçmək кӀвалахдин кьиле акъвазун, регьбер везифа кьун, регьбер кӀвалахдал фин; iş başında кӀвалахдал, везифа кьиле тухудамаз, везифа кьилиз акъуддамаз; iş başında olmaq кардин кьиле хьун, регьбервал авун, идара авун, регьбер везифа кьун; iş burasında(dır) ki... кар анал (инал) ала хьи... (са затӀунин себеб, метлеб къалурун манада); iş çıxmaq а) кӀвалах (кар) акъатун, хабарни авачир са кар акъатун (кьилел атун); б) кар гун, хийир хьун, файда хьун; iş düşmək а) са кар акъатун, кьилел са кар атун; б) серфе гьатун, фирсет гьатун; iş düzəlmək кар (кӀвалах) дуьз хьун, кӀвалах туькӀуьн; iş düzəltmək кӀвалах (кар) дуьзрун, кӀвалах туькӀуьрун, са кар дуьз хьун (туькӀуьн) патал куьмек авун; iş görmək кӀвалах (кар) акун (авун) а) кӀвалахун, са кӀвалахдал машгъул хьун; б) гьерекат авун; iş günü кӀвалахдин югъ, са идарада ва мс. кӀвалах авун патал тайин авунвай вахт; iş içində iş var кардин къене кар ава (шак алай са кардикай, вакъиадикай ва мс. рахадамаз); iş işdən keçmək кар кардай фин (хьана алатай, дуьз хъхьун мумкин тушир кардикай рахадамаз); iş işləmək кар акун, кар авун (зиян гун, зарар гун манада); iş(i) keçməmək кӀвалах тефин, масадан куьмек галачиз кар дуьз тахьун, кьилиз акъат тавун, ийиз тахьун; iş sahibi кӀвалахдин иеси, масадав вичиз кӀвалахиз гузвай кас; iş üstündə кардин (кӀвалахдин) винел (кьилел), кӀвалах ийидамаз, кӀвалахдай вахтунда, кӀвалахдамаз; işçi qüvvəsi кӀвалахдай къуват(ар), фяле(яр); işə düşmək а) кӀвалахиз авалун, гьерекат авун, кӀвалахун (мес. моторди); б) кардик акатун; в) хатадик акатун, кӀеве гьатун, кьилел са кар атун, кьил цацара гьатун; işə girişmək (girmək, qapılmaq) кардив эгечӀун (агахьун, гатӀумун), кардик кьил кутун, гьевесдалди кӀвалахиз авалун; işə qarışmaq кардик акахьун, кардин финифиз таъсир авун; işə pər qatmaq кардиз кьецӀ гун, манийвал авун, дуьз жезвай са кар чӀурун, дуьз жез тун тавун, кӀар акадарун; işə salmaq а) кӀвалахиз тун, гьерекатдиз гъун, кӀвалахарун; кардик кутун; б) хатадик кутун, кьил цацара ттун, хатадик акатуниз себеб хьун; işə soyuq baxmaq кардиз къайиз килигун, кардив къайиз эгечӀун, япалай авун, жавабдарвал тахьун; işə tul vermək кӀвалах яргъи авун, акъажун, гежарун; işə yapışmaq кил. işə girişmək; işə yaramaq (keçmək) кардиз атун, герек хьун, лазим хьун, бакара акьун (атун); файда хьун, хийир хьун; işi axsamaq кӀвалахдик кьецӀ акатун, кӀвалах хъсан тефин, гуьгъуьна амукьун, агакьариз тахьун; işi avand olmaq кӀвалах къени хьун, кӀвалахди кьил кьун, бахтуни гъун, мураддив (макьсаддив) агакьун, бахт кӀвачел хьун, агалкьунар хьун; işi başından aşmaq крар (кӀвалахар) кьилелай алахьун, кӀвалах гзаф аваз хьун; işi bitmək а) кӀвалах дуьз хьуниз умуд амукь тавун, гзаф татугайвилер хьун, кӀватун; б) кар тамам хьун, кьин; işi düşmək кар (кӀвалах) гьалтун, садавай са затӀ хагьиш авун, садан куьмекдиз игьтияж хьун; padşahın da rəiyyətə işi düşər Ata. sözü пачагьдин кlвалах пемпечидал гьалтда; işi düyünə düşmək кар кӀеве гьатун, тӀвалара гьатун, кардал штӀухар акьалтун (фин), кьил акахьна амукьун; işi düz gətirmək крар дуьз (лазим тир къайдада) фин, кӀвалахдал агалкьунар хьун; işi düz gətirməmək крар дуьз тефин, кӀвалахдал татугайвилер, четинвилер гьалтун, кӀвалахар рикӀиз кӀанивал тефин; işi düz olmaq кар дуьз хьун, са энгелни тахьун, гьар са затӀ лазим тир къайдада хьун; işi gətirmək гъили кьун, хийир акун, файда акун, бахтуни гъун; işi müşkülə düşmək кил. işi düyünə düşmək; işi olmamaq кӀвалах (кар) тахьун а) эця тавун, кя тавун, акахь тавун; б) алакъа тахьун, хушуниз татун, гьяз татун, кӀан тахьун; işi sahmanlamaq крар къайдадик кутун, къайдада ттун, чка-чкадал эцигун, туькӀуьрун; işi şuluq olmaq кӀвалах (крар) шулугъ хьун, авур чӀуру кар дуьздал акъатуникди хаталувал, жавабдарвал, жаза гуьзлемишун; işi yaş olmaq кар чӀур хьун, гьал пис хьун, кьилел татугайвилер атун; ччанда кичӀевал авай гьалда хьун; işi yeritmək кӀвалах (вилик) тухун, макьсаддив агакьдалди гъил къачун тавун, вичин кӀвалах давамарун; işim (işin) yoxdur зи (ви) кар авач, заз (ваз) талукьвал авач, зун акахьзавач (вун акахьмир); işin içindən çıxmaq кардин къеняй экъечӀун (акъатун), четин везиятдай акъатун; işin (işlərin) başı кардин (крарин) кьил (кьиле авайди), асул себебкар; işin qabağına kötük itələmək кардик кӀар кутун, са кардиз манийвализ, энгелвализ алахъун, са кардин вилик пад кьаз алахъун; işin olanı кардин авайвал, гьакъикъат, герчек, факт; işin(iz) olmasın (ви, куь) кар тахьуй, вуна (куьне) кямир, эцямир, вун (куьн) акахьмир; işin ucunu (çəmini) tapmaq кардин (кар ийидай) рехъ жугъурун, кардив вердиш хьун, четинвилер арадай акъудиз ччирун; işin üstündə olmaq кардин кьиле акъвазун (хьун), регьбервал авун, идара авун (мехъер, межлис, яс ва мс.); işini bilən вичин кар (кӀвалах) чидай (вичин хийир, менфят патал алахъдай, тедбирлу касдикай рахадамаз); işini bitirmək пер. кар тамамарун, кар бегьемарун, кьин; işini gör! işinə var! işində ol! жуван кар аку! жуван кар ая!, фикир гумир; işini görmək вичин кар акун, вичин таъсир къалурун (авун); işini möhkəm tutmaq (вичин) кар кӀевиз кьун, кардин нетижа вилив кьуна тедбирлу гьерекат авун, гьар са жигьетдай фагьумна (веревирдна) гьерекат авун; iş(lər)i yoluna qoymaq крар къайдада ттун, гуьнгуьна ттун; özünə iş açmaq, özünü işə salmaq вичи-вичиз кӀвалах (кар) акъудун, фикир тавуна вичи-вич кӀеве ттун, хатадик кутун; вичи-вичин кьил цацара ттун.