KOY

Koy, Key, Keos (yun. Κοῖος) yunan mifologiyasında titan Uran və Geyanın oğlu, bacısı titan ilahə Febanın əri, Leto və Asteriyanın atası. Titanomaxiyadan sonra Zevs tərəfindən Tartara göndərilmişdir. Kos adasının ən qədim sakini. == İstinadlar == == Mənbə == Греческая Мифология, Катерина Серви, EKDOTİKE ATHENON, Афины 2007 ISBN 960-213-378-3, ISBN 978-960-213-378-1 Софиа Сули, Греческая Мифология, Издателство Михалис Тубис А.О., 1995 ISBN 960-540-118-5 Panaghiotis Christou, Katharini Papastamatis, Griechische Mythologie, 2008 ISBN 978-88-476-2283-8 Paul Mazon, introduction à la Théogonie d’Hésiode, Les Belles Lettres, coll.

Karin Koypers (d. 18 iyul 1972) — Niderlandı təmsil edən su poloçusu. == Karyerası == Karin Koypers, Niderland yığmasının heyətində 2000-ci ildə Avstraliyanın Sidney şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XXVII Yay Olimpiya Oyunlarında mübarizə apardı. Bürünc medal uğrunda görüşdə Rusiya yığmasına 4:5 hesabı ilə məğlub olan Niderland yığması, Sidney Olimpiadasını dördüncü pillədə başa vurdu.

Kazikumux Koysu — Rusiyada, Dağıstanın cənub-qərb hissəində çay. Karakoysu çayının sağ qolu. Lak, Levaşi və Gergebil rayonları ərazisindən axır. Çayın orta illik su sərfi — 13,0 m³/s-dir. Çayın mənsəbi dəniz səviyyəsindən 650 metr yüksəklikdə yerləşir. Mənbəyi isə dəniz səviyyəsindən 3200 metr yüksəklikdədir. Kazikumux Koysu çayının meyilliyi — 31,5 m/km-dir. == Coğrafiyası == Kazikumux Koysu çayı öz mənbəyini Duti-Dağ silsiləsinin şimal yamacındakı buzlaqdan götürür və Karakoysu çayının mənsəbindən 10 km aralıda, Gergebil kəndi yaxınlığında çaya tökülür. Çayın uzunluğu 81 km, enməsi isə 2550 metrdir. Çay hövzəsinin sahəsi 1850 km²-dir.

Kazım Qoyuncu — (türk. Kazım Koyuncu; d. 7 noyabr 1971, Hopa, Artvin, Türkiyə — ö. 25 iyun 2005, Şişli, İstanbul, Türkiyə) — laz mənşəli Türkiyə musiqiçisidir. 33 yaşında ikən ağciyər xərçəngindən vəfat etmişdir. == Həyatı == Kazım Koyuncu 7 noyabr 1971-ci ildə doğulmuşsa da, sənədləşmədə səhvlər olduğundan, rəsmi doğum tarixi 10 may 1972-ci ildir. Orta məktəbdə mandoluna çalaraq, musiqiyə başlamış, kamança ustadı Yaşar Turnanın yanında musiqi təhsili almışdır. İstanbul Universiteti Politologiya fakultəsinə daxil olmuş, ancaq siyasi səbəblərə görə təhsilini yarımçıq qoymuşdur. 1992-ci ildə peşəkar musiqiçi həyatına atılmış, laz dilində, türkcə və qara dəniz bölgəsinin unudulmaq üzrə olan məhəlli dillərində ifa etdiyi mahnılarla məşhurluq qazanmışdır. Çünki bu dillərdə mahnılar Rock janrı ilə çox uyğunlaşmışdı.

Koya Kitaqava (26 iyul 1996, Şizuoka) — Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 8 oyun keçirib.

Koyamacalia (lat. Koyamacalia) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Koyasan Universiteti (yap. 高野山大学) — Yaponiyanın Koyasan şəhərində yerləşən ali təhsil müəssisəsi. == Tarixi == Universitetin əsası 1 may 1886-cı ildə qoyulmuşdur.

Koyba Milli parkı — Mərkəzi Amerikanın sahəsi 503 kvadrat kilometr olan, Panama vilayətinin Veraquas əyalətinin Sakit okean sahillərində yerləşən ən böyük adasıdır. O vilayətin Mantijo rayonunun bir hissəsidir. == Tarixi == Koyba dəniz səviyyəsinin qalxdığı zaman təqribən 12000-18000 il əvvəl Panama qitəsindən ayrıldı. Yeni adadakı bitki və heyvanlar materik populyasiyasından təcrid olundu və minilliklər ərzində əksər heyvanların görünüş və davranışlarında fərqlər yarandı. Ada, Koyba adası uluyan meymuna, Koyba uzunayaqlı gəmiriciyə və Koyba adasındakı quş növlərinə ev sahibliyi edir. Koyba İspaniya tərəfindən fəth edildikdən və köləliyə məcbur edildikdən təxminən 1560-cı ilə qədər Koyba Kasiq hinduların yaşayış yeri idi. 1919-cu ildə adada cəza koloniyası quruldu və Panamanın Omar Torriyos və Manuel Norieqanın diktəsi altında olduğu illərdə Koybadakı həbsxana qəddar şərtlər, həddindən artıq işgəncələr, edamlar və siyasi qətllərə görə qorxulu bir yer idi. Bu müddət ərzində həbsxanada nə qədər insanın öldüyünü heç kim dəqiq bilmir, amma mənbələr bu sayın üç yüzə yaxın ola biləcəyini iddia edirlər. Həbsxana 2004-cü ildə bağlandıqdan sonra adanın səliqəli vəziyyəti onu qoruq kimi ideal vəziyyətə gətirdi. Həbsxananın məhbusları öz kabusları ilə təqib edilirdilər.

Koyballar (özünü adlandırma: Хойбаллар Xoyballar; Rusca Койбалы Koybalı)— Rusiya Federasiyasının orta cənub bölgəsindəki Xakasiyada yaşayan Türk xalqlarından Xakasların bir tayfası. == Tarix == Koybalların formalaşması XVIII əsrdən başlayır.Yenisey çayının ətrafında yaşayırdılar. == Coğrafiya == Xakasiyada Kaçlar ilə Saqayların kəsişmə nöqtələrinə yaxın dar bir sahədə və ən şərqdə yaşayırlar. == Dillləri == Etnik olaraq Kamasincə danışan Samoyed kökənli xalqların (Abuqaç, Baikot, Kandık, Tarajak, Kol ve Arş) XIX əsrin sonunda qarışımıyla yaranan koybalların Samoyed kökənli ana dilləri ilə sonradan aldıqları Xakas ağzı bu gün itmiş və bir qismi Kaçların digər bir qismi də Saqayların ağzını qəbul edərkən başqa bir qismi də yerli rusların dilini alıb asimilyasiya olmuşlar. Biysk rayonunda yaşayanlar tamamilə Rus dilinə keçmiş, Askiz və Altay rayonunda yaşayanlar Kaçlaşmış, Askiz rayonunda yaşayan bir qrup da Saqaylaşmışdır.

Koybağar (qaz. Қойбағар) — Qazaxıstanın şimalında yerləşən axarsız göl. Göl Qostanay vilayətinin Karasu rayonu ərazisindədir. Göldən 5 km qərbdə Karasu kəndi yerləşir. Koybağar gölü Ubaqan çay hövzəsinə daxildir. 2009-cu ildən Ramsar konvensiyasında su-bataqlıq ərazisi kimi qeydiyyata götürülüb. Göl Koybağar-Tyumtyur göllər sisteminə daxildir. == Ümumi məlumat == Koybağar gölü Turqay yaylasında yerləşir. Gölə Karasu çayı tökülür. Gölün şimal sahillərində Koybağar bataqlığı formalaşıb.

Keukenhof və ya Kökenhof (azərb. xir anlamında‎)- həm də Avropa bağı kimi də tanınan dünya üzrə ən iri çiçək bağıdır ki Niderlandın Lisse şəhərinin yaxınlığında yerləşir.Kokenhof parkının rəsmi vebsaytının məlumatına görə, təxminən 7,000,000 (yeddi milyon) gül soğanaqları 32 hektar ərazini əhatə edən parkda hər il əkilir. Keukenhof hər il mart ayının ortalarından etibarən may ayının ortalarına qədər açıqdır.

Koypasa şoranlığı (isp. Salar de Coipasa) — şoranlıq Boliviya və Çili sərhədində, Oruro departamenti və Tarapaka vilayəti əerazisində yerləşir. 3680 metr hündürlüyə malikdir. Sahəsi 2218 km²-dir ki, bununda cəmi 25 % Çili ərazisinə düşür. Şorun qalınlığı 100 metrdir. Koypasa şoranlığı sahəsinə görə Boliviyanın Uyuni şoranlığından sonra ikincidir. Poopo gölündən qidalanan Koypasa gölü bütünlüklə Koypasa şoranlığı ilə əhsatələnmişdir. == Mənbə == Vikianbarda Koypasa şoranlığı ilə əlaqəli mediafayllar var.

Ecvort-Koyper qurşağı və ya Koyper qurşağı — Neptun orbitindən, yəni Günəşdən 30 a.v., Günəşdən 55 a.v.-ya qədər ucalan Günəş sistemin bölgəsi. O, Asteroid qurşağına oxşayır, lakin ondan 20 dəfə geniş və 20-200 dəfə ağırdır. Günəş Sisteminin sonuncu planeti Neptunun arxasında, kosmik boşluqda milyardlarla km genişlikdə bir "Uçurum" var. Adına Koyper qurşağı deyirik. Milyonlarla irili-xırdalı daş-buz- qaya yığınından ibarətdir. Pluton da onlardan biridir. Günəşdən 5 milyard km uzaqlıqdan başlayıb onlarla milyard km`ə qədər uzanan qurşağın üzvləri ümumilikdə Neptunarxası cisimlər adlanır. Günəş Sisteminin formalaşmasından geriyə qalan həmin daş qaya yığınını, məhz Günəş Sisteminin bünövrə daşları adlandırmaq olar.

Koysuq çayı — Rusiyanın Rostov vilayəti ərazisindən axan çay. Don çayının sol qolunu təşkil edir. Koysuq çayının uzunluğu 55 km təşkil edir. == Течение == Koysuq Don çsyının mənsəbinə yaxın olan son sol axarlarından biridir. Don çayının keçmiş qoludur. Koysuq çayı başlanğıcını eyni adlı göldən götürür. Mənbə Batayskdan 3–4 km yuxarıda qərarlaşır. Dəmiryol körpüsünü keçdikdən, Rostov-na-Donu şəhərindən 8 km aralıda çay iki qola bölünür. Birincisi Bataysk şəhəri və Koysuq kəndi ərazisinən axır. İkincisi isə dəmiryolu boyunca 6 km uzanlr.

Koyt Toome (est. Koit Tomme; d. 3 yanvar 1979, Tallin, Estoniya) — Estoniya müğənnisi və aktyoru. O, Estoniyanı 1998 və 2017 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində təmsil etmişdir. == Həyatı == Koyt Toome 3 yanvar 1979-cu ildə Estoniyanın paytaxtı Tallin şəhərində anadan olmuşdur. Koyt bir oğul və iki qız atasıdır. Koytin əmisi İndrek Toome 1988-ci ildən 1990-cı ilə kimi Estoniyanın Baş naziri olmuşdur. == Musiqi karyerası == Koyt Toome musiqi prodüseri Mikk Tarqo tərəfindən 1994-ci ildə musiqi məktəbində aşkarlanmışdır. Koyt üçün musiqi karyerası yaratmağı planlaşdıran prodüser həmin musiqi məktəbində eyni zamanda Sirli Hiius adlı istedadlı bir ifaçı aşkar edərək, Koyt və Sirlidən ibarət Code One adlı pop duet yaratmışdır. Code One həmin illərdə Estoniyada bir neçə hit mahnılar ifa etmişdir.

Koyulhisar (türk. Koyulhisar) — Sivas ilinin ilçəsi.

Koyçi — ad. Koyçi Tanaka — 2002-ci ildə kimya üzrə Nobel mükafatçısı. Koyçi Oita — keçmiş Yaponiya futbolçusu. Koyçi Haşiratani — keçmiş Yaponiya futbolçusu.

Koyçi Haşiratani (d. 1 mart 1961) — keçmiş Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 29 oyun keçirib, 3 qol vurub.

Koyçi Oita (9 aprel 1914 - 11 sentyabr 1996) — keçmiş Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 2 oyun keçirib.

Koyçi Tanaka (3 avqust 1959[…], Toyama) — Kimya üzrə Nobel mükafatçısı (2002). == Həyatı == == Fəaliyyəti == Fenn və Tanaka "Bioloji makromolekulların identifikasiyası və struktur analizi üsullarını işləyib hazırladıqlarına görə, xüsusi halda bioloji makromolekulların kütlə spektroskopiya analizi üsullarını işləyib hazırladıqlarına görə" 2002-ci ildə kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Vütrix "Məhlulda bioloji makromolekulların üç ölçülü strukturlarını müəyyən etmək üçün NMR spektroskopiyanın istifadəsi üsulunu işləyib hazırladığına görə" 2002-ci ildə kimya üzrə Nobel mükafatına layiq görülmüşdür. Fenn və Tanaka yüz ilə yaxın bir müddətdə məlum olan kütlə-spektroskopiyası analiz üsulunu təkmilləşdirərək onu böyük molekullara istifadə etməyə imkan yaratmışlar. Kütlə-spektrometri atom və ya molekulları qaz halına keçirərək, ionlara çevirərək və elektrik maqnit sahəsində qovaraq onların kütlələrini ölçür. İonun uçuş sürətini ölçərək onun kütləsini hesablamaq olar. Yaxın vaxtlara qədər belə ölçmələri ölçüləri hidrogen atomunun ölçülərindən min dəfədən çox olmayan ayrı-ayrı atomlar və ya kiçik və ya orta ölçülü molekullar üçün aparmaq olurdu. Aydın deyildi ki, iri molekulları, məsələn, zülalları onların quruluşunu köklü dəyişmədən qaz halına keçirmək və ionlaşdırmaq necə olar. Tipik zülal molekullarının kütləsi hidrogen atomunun kütləsindən on və yüz minlərlə dəfə, bəzən də milyon dəfələrlə böyükdür. Con Fenn təklif etdi ki, tədqiq olunan zülal məhlulu elektrik yükləri sahəsində tozlandırılsın.

Neoseiulus koyamanus (lat. Neoseiulus koyamanus) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin mesostigmata dəstəsinin phytoseiidae fəsiləsinin neoseiulus cinsinə aid heyvan növü.

Salvia koyamae (lat. Salvia koyamae) — dalamazkimilər fəsiləsinin adaçayı cinsinə aid bitki növü.

Koyot (lat. Canis latrans) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin i̇tlər fəsiləsinin canavar cinsinə aid heyvan növü. == Yarımnövləri == 19 yarımnövə ayrılır:: Canis latrans latrans Canis latrans cagottis — Meksika ərazisində yaşayır. Canis latrans clepticus — Kaliforniya ərazisində yaşayır. Canis latrans dickeyi — Salvador ərazisində yaşayır Canis latrans frustror — Kanzas ştatının şərqindəyaşayır. Arkanzas, Texas, Oklaxoma və Missuri ştatlarında da rast gəlinir. Canis latrans goldmani — Beliz ərazisində yaşayır. Canis latrans hondurensis — Honduras ərazisində yaşayır. Canis latrans impavidus — Meksika ərazisində yaşayır. Canis latrans incolatus — Alyaskada və Kanadanın bir hissəsində yaşayır.

Qoyulhisar döyüşü Osmanlılar və Ağqoyunlular arasında 1461-ci ildə baş vermiş müharibədir. == Döyüşün səbəbləri == Əmir Qasımın əmrindəki sayıları təxmini 10 min ilə 15 min arasında olan bir Ağqoyunlu ordusu qənimət üçün Osmanlı ordularına hücum üçün hazırlanmıştı. Uzun Həsən bu yolla həm qənimət qazanmaq həm də Fateh Sultanı döyüştən çəkindirmək istəyirdi. Çünki Uzun Həsən Fatehlə döyüşmək istəmirdi, onun tək istəyi Fatehin Trabzondan əl çəkməsi idi. Əgər Trabzonun müstəqilliyi qəti şəkildə bərpa edilsəydi bu Ağqoyunluların Avropa ticarətinə müsbət təsir bağışlayacağdı. Bu döyüşdə bütün Ağqoyunlu əsgərlərinin iştirak etməmə səbəbidə məhz bu idi, döyüşün ola bildiyincə tez, qazanclı bitməsi. == Döyüş == Ağqoyunlu əsgərləri Uzun Həsənin əmri ilə Əmir Qasımın əmri altında Fatehin ordusuna hücum ettilər. Fateh bu döyüşü idarə etsə belə ordularının önəmli hissəsini döyüşə salmadı. Əyər salsaydı Uzun Həsən düzülüşü pozulan Osmanlı Ordusuna birdəfəlik hücum edip qəti bir zəfər qazana bilərdi. Döyüş haqqında çox bilgi olmasa belə kitaplarda Əmir Qasımın cəsarəti ilə bu döyüşün rahatlıqla qazanıldığı keçir.