Flüor: Redaktələr arasındakı fərq
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
| Sətir 2: | Sətir 2: | ||
| nömrə = 9 |
| nömrə = 9 |
||
| işarə = F |
| işarə = F |
||
| ad = |
| ad = Flüor |
||
| sol = [[oksigen]] |
| sol = [[oksigen]] |
||
| sağ = [[neon]] |
| sağ = [[neon]] |
||
| Sətir 25: | Sətir 25: | ||
}} |
}} |
||
''' |
'''Flüor''' ('''F''') – D.İ. Mendeleyevin [[Kimyəvi elementlərin dövri cədvəli|elementlərin dövri sistemində]] 9-cu elementdir. Atom radiusu qrupunun elementlərinə nisbətən kiçikdir, flüor atomu elektronu özünə daha güclü cəzb edir, yəni flüor kimyəvi cəhətdən daha aktivdir, oksidləşdiricilik qabiliyyəti daha yüksəkdir və elektromənfiliyi ən yüksək elementdir. |
||
== Tapılması,təbii birləşmələri == |
== Tapılması,təbii birləşmələri == |
||
Flüor kimyəvi cəhətdən aktiv olduğuna görə yalnız birləşmələr şəklində rast gəlinir. Flüorun təbiətdə ən geniş yayılmış mineralı kalsium-Flüoriddir. Flüor müxtəlif dağ mədənlərinin tərkibində xüsusəndə apatitlərin tərkibində olur. |
|||
== Atom xüsusiyyətləri == |
== Atom xüsusiyyətləri == |
||
| Sətir 38: | Sətir 38: | ||
== Alınması == |
== Alınması == |
||
[[Halogenlər]]dən yalnız |
[[Halogenlər]]dən yalnız flüor duzların ərintisinin elektrolizi ilə alınır. |
||
== Fiziki xassələri == |
== Fiziki xassələri == |
||
Flüor hətta adi şəraitdə belə su ilə şiddətli reaksiyaya girir və buna görə də onun suda məhlulunu almaq mümkün deyil. |
|||
== Tətbiqi == |
== Tətbiqi == |
||
Halogenlər içində tətbiqinə görə [[Xlor]]dan sonra 2-ci yeri tutur. Ondan üzvi birləşmələrin ftorlaşdırılmasında istifadə edilir. |
Halogenlər içində tətbiqinə görə [[Xlor]]dan sonra 2-ci yeri tutur. Ondan üzvi birləşmələrin ftorlaşdırılmasında istifadə edilir. |
||
Flüor və birləşmələri, uran başda olmaq üzrə, çox sayda ticari kimyəvi maddənin istehsalında istifadə olunur. Hidroflorik turşu, işıqlandırma lampalarının şüşələri üzərinə yazı yazılması əməliyyatında istifadə olunarkən; son illərdə ozon təbəqəsi üzərindəki zərərli təsirlərindən ötəri istehsalı və istifadəsi məhdudlaşdırılmağa çalışılan xloroflüorokarbon qazları (CFC) ventilyasiya və soyutma cihazlarından istifadə edilir. Teflon tərkibində də flüor yer alır. Flüor insan orqanizmində sümüklərdə vardır . Diş pastaları tərkibində olan flüorit, müəyyən bir faizin altında olduğu müddətcə, diş çürüklərinin meydana gəlməsini önləyər. Element halındakı flüor, yüksək spesifik itələyici gücü səbəbiylə, raketlərdə itələyici qüvvə təmin etmək məqsədi ilə sınanır. Flüor ən güclü qeyri-[[metal]] olduğundan heç bir [[atom]]a elektron vermir və maksimum oksidləşmə dərəcəsi digər [[halogen]]lər kimi +7 yox, 0 olur. |
|||
{{Vikianbar kateqoriyası|Fluorine}} |
{{Vikianbar kateqoriyası|Fluorine}} |
||
08:43, 26 may 2019 tarixindəki versiya
 | Bu məqaləni vikiləşdirmək lazımdır. |
| ||||||
| Ümumi | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ad, İşarə, Nömrə | Flüor, F, 9 | |||||
| Qrup, Dövr, Blok | 7, 2, p | |||||
| Xarici görünüşü | yaşıla çalan sarı qaz
| |||||
| Atom kütləsi | 18.9984032 q/mol | |||||
| Elektron formulu | 1s2 2s2 2p5 | |||||
| Fiziki xassələr | ||||||
| Halı | ||||||
| Sıxlığı | (0 °C, 101.325 kPa) 1.7 q/L | |||||
| Ərimə temperaturu | -219.62 °C (53.53 K, -363.32 °F) | |||||
| Qaynama temperaturu | -188.12 °C (85.03 K, -306.62 °F) | |||||
| Elektromənfiliyi | ||||||
| Oksidləşmə dərəcəsi | ||||||
| Spektr = | ||||||
| İonlaşma enerjisi | kCmol-1 | |||||
Flüor (F) – D.İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 9-cu elementdir. Atom radiusu qrupunun elementlərinə nisbətən kiçikdir, flüor atomu elektronu özünə daha güclü cəzb edir, yəni flüor kimyəvi cəhətdən daha aktivdir, oksidləşdiricilik qabiliyyəti daha yüksəkdir və elektromənfiliyi ən yüksək elementdir.
Tapılması,təbii birləşmələri
Flüor kimyəvi cəhətdən aktiv olduğuna görə yalnız birləşmələr şəklində rast gəlinir. Flüorun təbiətdə ən geniş yayılmış mineralı kalsium-Flüoriddir. Flüor müxtəlif dağ mədənlərinin tərkibində xüsusəndə apatitlərin tərkibində olur.
Atom xüsusiyyətləri
- Kristal quruluşu-kub
- Atom radiusu- 50 pm
- Atom radiusu(hes.)- 42 pm
- Kovalent radiusu-72 pm
Alınması
Halogenlərdən yalnız flüor duzların ərintisinin elektrolizi ilə alınır.
Fiziki xassələri
Flüor hətta adi şəraitdə belə su ilə şiddətli reaksiyaya girir və buna görə də onun suda məhlulunu almaq mümkün deyil.
Tətbiqi
Halogenlər içində tətbiqinə görə Xlordan sonra 2-ci yeri tutur. Ondan üzvi birləşmələrin ftorlaşdırılmasında istifadə edilir. Flüor və birləşmələri, uran başda olmaq üzrə, çox sayda ticari kimyəvi maddənin istehsalında istifadə olunur. Hidroflorik turşu, işıqlandırma lampalarının şüşələri üzərinə yazı yazılması əməliyyatında istifadə olunarkən; son illərdə ozon təbəqəsi üzərindəki zərərli təsirlərindən ötəri istehsalı və istifadəsi məhdudlaşdırılmağa çalışılan xloroflüorokarbon qazları (CFC) ventilyasiya və soyutma cihazlarından istifadə edilir. Teflon tərkibində də flüor yer alır. Flüor insan orqanizmində sümüklərdə vardır . Diş pastaları tərkibində olan flüorit, müəyyən bir faizin altında olduğu müddətcə, diş çürüklərinin meydana gəlməsini önləyər. Element halındakı flüor, yüksək spesifik itələyici gücü səbəbiylə, raketlərdə itələyici qüvvə təmin etmək məqsədi ilə sınanır. Flüor ən güclü qeyri-metal olduğundan heç bir atoma elektron vermir və maksimum oksidləşmə dərəcəsi digər halogenlər kimi +7 yox, 0 olur.
 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||