Xanabert qalası: Redaktələr arasındakı fərq
k münasibətilə sözünün düzgün yazılışı |
|||
Sətir 39: | Sətir 39: | ||
== Tarixi == |
== Tarixi == |
||
⚫ | XIII əsrdə [[Həsən Cəlal]] Gəncəsər monastırının inşa edildiyi təpənin qarşısında yerləşən təpənin zirvəsini qala divarları ilə əhatə edərək güclü müdafiə sistemi yaratmışdır.<ref name="Мкртчян20">{{Harvnb|Мкртчян |1989|p=20}}</ref> [[Keçaris monastırı]]nın bərpa edilməsi münasibətilə XIII əsrdə yazılmış kitabədə Həsən Cəlal özünü ''"Xoxanabert qalasının hakimi"'' adlandırır.<ref name="Мкртчян21">{{Harvnb|Мкртчян |1989|p=21}}</ref> Xanabert qalasının hakimləri eyni zamanda ətraf ərazilərdəki [[Qaxaç qalası|Qaxaç]], [[Çiləbörd qalası|Çiləbörd]] və digər qalalara da sahib olurdular.<ref name="Мкртчян21"/> Xoxanabert qalası hökmdar iqamətgahı hesab edildiyindən [[Xaçın knyazlığı|Xaçın knyazları]] da özlərini ''"Xoxanabert hakimi"'' adlandırırdılar.<ref>{{cite book |last=Улубабян |first=Б. |title=Княжество Хачена в X—XVI веках |date=1975 |publisher=Издательство Академии Наук Армянской ССР |location=Ереван |pages=136}}</ref> |
||
⚫ | Gəncəsər monastırı ətrafında inşa edilmiş bu qalalar, monastır və ətraf ərazilər üçün təhlükə yarandığı halda güclü müdafiə qalxanı yaradırdılar. [[Kirakos Qandzaketsi]] məlumat verir ki, ''"… monqolların birinci yürüşü zamanı Həsən Cəlal bütün Xaçın əhalisini fars dilində Xoxanaberd adlandırılmış qalada gizlətmişdi. Monqollar onu mühasirəyə almaq üçün gəldikdə gördülər ki, bu qalaları almaq mümkün deyil, buna görə də dostluq müqaviləsi bağlamağı təklif etdilər."''<ref>{{cite book |last=Гандзакеци |first=Киракос |title=История Армении |url=https://archive.org/details/libgen_00159799 |date=1976 |location=Москва |pages=[https://archive.org/details/libgen_00159799/page/n170 171]}}</ref> |
||
⚫ | XIII əsrdə [[Həsən Cəlal]] Gəncəsər monastırının inşa edildiyi təpənin qarşısında yerləşən təpənin zirvəsini qala divarları ilə əhatə edərək güclü müdafiə sistemi yaratmışdır.<ref name="Мкртчян20">{{Harvnb|Мкртчян |1989|p=20}}</ref> [[Keçaris monastırı]]nın bərpa edilməsi münasibətilə XIII əsrdə yazılmış kitabədə Həsən Cəlal özünü '' |
||
⚫ | Gəncəsər monastırı ətrafında inşa edilmiş bu qalalar, monastır və ətraf ərazilər üçün təhlükə yarandığı halda güclü müdafiə qalxanı yaradırdılar. [[Kirakos Qandzaketsi]] məlumat verir ki, '' |
||
Yerli əhali qalanı Tarxan qalası adlandırır. Rəvayətə görə, qala Həsən Cəlalın qızı Ruzan xatunun yay iqamətgahı olmuşdur.<ref name="Мкртчян21"/> |
Yerli əhali qalanı Tarxan qalası adlandırır. Rəvayətə görə, qala Həsən Cəlalın qızı Ruzan xatunun yay iqamətgahı olmuşdur.<ref name="Мкртчян21"/> |
||
== Memarlıq xüsusiyyətləri == |
== Memarlıq xüsusiyyətləri == |
||
Vaxtilə monqol ordusunu çəkindirmiş möhtəşəm istehkamlardan dövrümüzə yarıdağılmış vəziyyətdə müdafiə divarları və müxtəlif növlü binaların xarabalıqları qalmışdır.<ref name="Мкртчян21"/> Qala daxilində kvadrat formalı tikiliyə və 6 metr dərinlik və 3 metr enə malik üç su quyusu vardır.<ref name="Мкртчян21"/> |
Vaxtilə monqol ordusunu çəkindirmiş möhtəşəm istehkamlardan dövrümüzə yarıdağılmış vəziyyətdə müdafiə divarları və müxtəlif növlü binaların xarabalıqları qalmışdır.<ref name="Мкртчян21"/> Qala daxilində kvadrat formalı tikiliyə və 6 metr dərinlik və 3 metr enə malik üç su quyusu vardır.<ref name="Мкртчян21"/> |
||
Sətir 54: | Sətir 52: | ||
== İstinadlar == |
== İstinadlar == |
||
{{İstinad siyahısı}} |
{{İstinad siyahısı}} |
||
== Ədəbiyyat == |
== Ədəbiyyat == |
||
*{{citation | title =Историко-Архитектурные Памятники Нагорного Карабаха| last = Мкртчян | first = Ш.М| year = 1989| publisher =| location = Ереван| isbn = }} |
* {{citation | title =Историко-Архитектурные Памятники Нагорного Карабаха| last = Мкртчян | first = Ш.М| year = 1989| publisher =| location = Ереван| isbn = }} |
||
== Həmçinin bax == |
== Həmçinin bax == |
||
* [[Xaçın knyazlığı]] |
* [[Xaçın knyazlığı]] |
Səhifəsinin 14:46, 1 fevral 2024 tarixinə olan son versiyası
Xanabert qalası | |
---|---|
40°03′27″ şm. e. 46°31′51″ ş. u. | |
Ölkə | Azərbaycan |
Şəhər | Kəlbəcər |
Yerləşir | Vəngli kəndi yaxınlığında |
Aidiyyatı | Xaçın knyazlığı |
Sifarişçi | Həsən Cəlal |
Tikilmə tarixi | XIII əsr |
Material | çay daşı |
Vəziyyəti | xarabalıqları qalıb |
İstinad nöm. | 268 |
Kateqoriya | Qala |
Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
|
|
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Xanabert qalası və ya Xoxanabert — Kəlbəcər rayonunun Vəngli kəndində, Gəncəsər monastırının cənub tərəfində yerləşən tarix-memarlıq abidəsi. Qala, Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən ölkə əhəmiyyətli abidə kimi dövlət qeydiyyatına alınmışdır.[1]
Tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]XIII əsrdə Həsən Cəlal Gəncəsər monastırının inşa edildiyi təpənin qarşısında yerləşən təpənin zirvəsini qala divarları ilə əhatə edərək güclü müdafiə sistemi yaratmışdır.[2] Keçaris monastırının bərpa edilməsi münasibətilə XIII əsrdə yazılmış kitabədə Həsən Cəlal özünü "Xoxanabert qalasının hakimi" adlandırır.[3] Xanabert qalasının hakimləri eyni zamanda ətraf ərazilərdəki Qaxaç, Çiləbörd və digər qalalara da sahib olurdular.[3] Xoxanabert qalası hökmdar iqamətgahı hesab edildiyindən Xaçın knyazları da özlərini "Xoxanabert hakimi" adlandırırdılar.[4]
Gəncəsər monastırı ətrafında inşa edilmiş bu qalalar, monastır və ətraf ərazilər üçün təhlükə yarandığı halda güclü müdafiə qalxanı yaradırdılar. Kirakos Qandzaketsi məlumat verir ki, "… monqolların birinci yürüşü zamanı Həsən Cəlal bütün Xaçın əhalisini fars dilində Xoxanaberd adlandırılmış qalada gizlətmişdi. Monqollar onu mühasirəyə almaq üçün gəldikdə gördülər ki, bu qalaları almaq mümkün deyil, buna görə də dostluq müqaviləsi bağlamağı təklif etdilər."[5]
Yerli əhali qalanı Tarxan qalası adlandırır. Rəvayətə görə, qala Həsən Cəlalın qızı Ruzan xatunun yay iqamətgahı olmuşdur.[3]
Memarlıq xüsusiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Vaxtilə monqol ordusunu çəkindirmiş möhtəşəm istehkamlardan dövrümüzə yarıdağılmış vəziyyətdə müdafiə divarları və müxtəlif növlü binaların xarabalıqları qalmışdır.[3] Qala daxilində kvadrat formalı tikiliyə və 6 metr dərinlik və 3 metr enə malik üç su quyusu vardır.[3]
Qala divarları dağın zirvəsində kifayət qədər geniş bir ərazini əhatə edir. Qalanın xarabalıqları arasında pilləkən hissəsi yaxşı saxlanmış yarımdağılı vəziyyətdə olan tikili xüsusilə seçilir.[3] Qala divarlarından təxminən 30 metr aralıda böyük qayanın üstündə düzbucaqlı plana malik hündür tikilinin qalıqları dövrümüzə çatmışdır. Ehtimal ki, o, müşahidə qülləsinin qalıqlarıdır.[3]
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Dünya əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısı" (PDF). Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 2 avqust 2001. 2021-07-07 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 18 iyul 2020.
- ↑ Мкртчян, 1989. səh. 20
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Мкртчян, 1989. səh. 21
- ↑ Улубабян, Б. Княжество Хачена в X—XVI веках. Ереван: Издательство Академии Наук Армянской ССР. 1975. 136.
- ↑ Гандзакеци, Киракос. История Армении. Москва. 1976. 171.
Ədəbiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Мкртчян, Ш.М, Историко-Архитектурные Памятники Нагорного Карабаха, Ереван, 1989