Həsənxan qalası

Həsənxan qalası — Qax rayonunun Qaxbaş kəndinin yaxınlığında Kürmükçay yatağının sağında yerləşir. Bürclərdən və qala divarlarından ibarətdir. Bürclərdə iki sıra mazğal və pəncərə yerləri, divarlarda isə mazğallar vardır. Hər bürcdə 36 mazğal və istehkam topları üçün 10 pəncərə vardır. Divarlarda isə 168 ədəd mazğal və 8 ədəd pəncərə vardır. Müdafiə təyinatlı obyekt hasab olunur. Qalanın tikintisində çay daşı və əhəng məhlulundan istifadə olunmuşdur. Qalanın inşa tarixi XIX əsrin ikinci yarısına aid edilir.[1][2] Çox güman ki, bu qala İlisu sultanlığı Rusiya imperiyasına daxil edildikdən sonra ruslar tərəfindən inşa olunmuşdur. Qala Dağıstan ərazisindən edilən hücumların qarşısını almaqda rusların köməyinə çatmışdır.

Həsənxan qalası
Ölkə  Azərbaycan
Şəhər Qax
Yerləşir Qaxbaş kəndi
Tikilmə tarixi XIX əsrin ikinci yarısı
Üslubu Arran memarlıq məktəbi
Həsənxan qalası (Azərbaycan)
Həsənxan qalası

Obyektin “Həsən xan qalası” adlandırılmasına gəldikdə isə yerli əhali qalanı sonralar qala qarnizonuna komandanlıq etmiş general-mayor Həsən xanın adı ilə bağlamışdır. Ilisu sultanı Əli sultan nəvəsi Həsən xan rus ordusunda xidmət etmiş, general-mayor rütbəsinə qədər yüksəlmişdir.General-mayor Həsən xan 1882-ci ildə vəfat etmiş və Qaxbaş kəndinin qəbiristanında babası Əli sultanın yanında dəfn olunmuşdur. Məzarının üstündə məqbərə tikilmişdir.

Yerli əhalinin “Həsən xan qalası adlandırdığı bu tarixi abidə dövlət tərəfindən qorunur.

Şəkillər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Həsən Xanın qəbri, qala qalıqlarının yaxınlığındakı qəbiristanlıq, Qaxbaş kəndi
    Həsən Xanın qəbri, qala qalıqlarının yaxınlığındakı qəbiristanlıq, Qaxbaş kəndi

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Şahmərdan Əhmədli. İlisu sultanlığının süqutu. Qax: 1994
  2. ↑ H.Əzimov, Ş.Əhmədov. Qax abidələri. Bakı: 1998

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]
 Abidə ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.