Uşaq oyunlarından birində “zu demişəm, bir nəfəsə zu...” deyərək qaçış olur. Mənbələrdə zu (zu, zuyu, züyü) “qaçış”, “sürüşmə” mənalarında açıqlanıb. Təqlidi sözdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Zu (departament)
Zu departamenti — Beninin 12 departamentindən biri.
Zu departamentinin ərazisi 5 244 km2-dır. Zu departamentinə 9 şəhər daxilidir.
2013-cü ilə olan məlumatlara əsasən Zu departamentinin əhalisi 852 624 nəfərdir.
Zu departamenti
Zu departamenti — Beninin 12 departamentindən biri.
Zu departamentinin ərazisi 5 244 km2-dır. Zu departamentinə 9 şəhər daxilidir.
2013-cü ilə olan məlumatlara əsasən Zu departamentinin əhalisi 852 624 nəfərdir.
Zu Çen
Zu Çen(çin 诸宸, pinyin Zhū Chén; 16 mart 1976, Vençjou[d], Çjetszyan) — Qətərli qrosmeyster. 2001-ci ildə o, Se Tszyundan sonra dünya çempionu olmuş ikinci çinli şahmatçı oldu. 2006-cı ildə o, Qətərin vətəndaşlığını qəbul etdi və beynəlxalq səviyyəli yarışlarda Qətəri təmsil edir.
Zu-n-Nun Misri
Zu-n-Nun Əbu Faid Savban ibn İbrahim Misri (ərəb. ذو النون المصري; 796, Ahmim[d], Misir, Abbasilər xilafəti – 859, Qahirə, Misir, Abbasilər xilafəti və ya Cizə) — Misir sufi alimi.
Onun həyatı haqqında çox da məlumat yoxdur. "Zu-n-Nun" ləqəbi "balıq sahibi" mənasındadır "Misri" nisbə onun əslən Misirdən olduğunu bildirir.
Zu-n-Nun Suriya və Ərəbistanda çoxlu səyahətlər etmiş, bir çox sufi müdriklərinin, o cümlədən Səhl Tustərinin tələbəsi olmuşdur. 829-cu ildə bidət ittihamı ilə həbs edilmiş və Bağdad həbsxanasına göndərilmişdir, lakin sonra xəlifə Mütəvəkkilin müdaxiləsi sayəsində sərbəst buraxılmışdır. Azadlığa çıxandan sonra Qahirəyə getmiş və orada vəfat etmişdir.
Dho'l-Nun al-Mesri. Muslim Saints and Mystics. London: Routledge & Kegan Paul.
Zu-n-Nun Əyyub
Zu-n-Nun Əyyub (ərəb. ذو النون أيوب) (1908, Mosul – 1988 və ya 6 sentyabr 1998, Avstriya) — İraq yazıçısı və publisisti.
Zu-n-Nun Əyyub 1908-ci ildə o vaxtlar Osmanlı imperiyasının bir hissəsi olan Mosulda, tacir ailəsində anadan olmuşdur. O, 1933-cü ildə nəşrə başlamışdır. Əyyub milli ədəbiyyatda realist hekayə janrının banilərindən biridir. O, "Dostum" (1937), "Babil qalası" (1939), "İbrahim həkim" (1940), "Əl, torpaq, su" (1948), "Unudulmuş adlar" (1959) romanlarının, eləcə də çoxlu ictimai-siyasi məqalələr, ədəbiyyat və incəsənətə aid əsərlərin müəllifidir. Əyyub 1939–1946-cı illərdə ərəb hekayələrinin inkişafında mühüm rol oynayan "əl-Məcəllə" jurnalını nəşr etdirmişdir. Onun əsərləri süjet sadəliyi, dəqiqliyi, dilin aforizmi ilə səciyyələnir, ərəb nəsrinə xas olan tərbiyəçilik meyli ilə birləşir. Əyyubun yaradıcı şəxsiyyəti Anton Çexovun, Maksim Qorkinin və Misir yazıçıları Mahmud Teymur və Taha Hüseynin təsiri altında formalaşmışdır. O, Nikolay Qoqolun, Fyodor Dostoyevskinin, İvan Turgenevin, Maksim Qorkinin əsərlərini ərəb dilinə tərcümə etmişdir.
Emil Zukerkandl
Emil Zukerkandl (1 sentyabr 1849, Györ, Avstriya imperiyası — 28 may 1910, Vyana, Avstriya-Macarıstan) — Macar əsilli Avstriya anatomiyaçısı, antropoloqu və alimi.
== İlk illəri və təhsili ==
Emil Zukerkandl, 1 sentyabr 1849-cu il tarixində Avstriya imperiyasının Györ şəhərində yəhudi bir ailədə anadan olmuşdur. Sənayeçi Viktor Zukerkandl və urologiya mütəxəssisi Otto Zukerkandl olmaqla iki qardaşı var idi.
Tibb sahəsinə marağı səbəbiylə 1867-ci ildə Vyana Universitetinin tibb fakultəsinə qəbul edilmişdir. Sinifin ən yaxşı və ağıllı tələbəsi olmuşdur. Diqqət çəkici müşahidə və təhlil bacarıqları ilə Vyana Anatomiya Məktəbində anatomiyaçı və professor olan İosif Hırtlın ən sevimli tələbəsi olmuşdur. Zukerkandl, Hırtlın rəhbərliyində qabağa getdi və 1870-ci ilə qədər Hırtlın yanında laborant olaraq işləyirdi. 1874-cü ildə Tibb Fakültəsindən məzun oldu. Aspiranturasını eyni universitetdə Karl von Rokitanski və Karl Lanqerın nəzarətində tamamlamışdır.
== Karyera ==
İosif Hırtlın karyerasını Amsterdamdakı Utrext Universitetində davam etdirməsi istiqamətində məsləhətinə riayət edərək Vyanadan ayrılmışdır.
Ez-Zubаyr
Zübeir-İraqın Bəsrə mühafəzəsində,Küveyt və BƏƏ ən yaxın şəhəri.
== Haqqında ==
Əl-Zubeyr şəhəri İraqın cənubundakı Bəsrə şəhərinin cənub-qərbində yerləşir və şəhər Ərəbistan yarımadası ilə Ərəb körfəzi bölgəsi və İraq arasındakı səyahət mərkəzləri və Badia ilə yaxınlığı var.Onu Nəcd çöllərindən gələn İraq Bədiyyələri və onlarla ticarət mübadiləsi üçün gələn hər kəs bir bölgə etdi.
Əl-Zubeyr, İraq şəhəri olaraq tarixi statusa sahibdir və yarandığı bir neçə əsr ərzində miras və hadisələrlə doludur. Ayrıca İraqın şimalından və şərqindən kənarda olan Allahın Müqəddəs Evi olan Həcc ziyarətinə gələn və gedənlər üçün bir yerdir.
== Etimologiyası ==
E.ə 38–658-ci ildə orada dəfn olunmuş Əl-Zubeyr İbn Əvam ilə əlaqədar olaraq bu ad verildi və o, Məhəmməd Peyğəmbərin əmisi oğlu və Cənnətin on təbliğatçısından biridir. Əl-Mirbadın arxeoloji məkanı ilə xəlifə Ömər bin Əl-Xattabın dövründə Ataba Bin Qazvan tərəfindən qurulmuş qədim Bəsrə şəhəri arasında yerləşir.
Francisco de Zurbarán
Francisco de Zurbarán ( Fuente de Cantos, Badajoz, 7 noyabr 1598[…] – 27 avqust 1664[…], Madrid[…]) — İspan Qızıl Çağının bir rəssamı idi.
Çağdaş və Velázquezin dostu olan Zurbarán, təsvirlərinin böyük vizual güc və dərin mistisizmi ortaya qoyduğu dini rəsm əsərləri ilə fərqləndi. Əks Reformasiyanın təmsilçi sənətkarı idi. İlk günlərində Caravaggio'dan təsirlənən tərzi, İtalyan Mannerist ustalarına yaxınlaşmaq üçün inkişaf etdi. Təmsilləri Velázquez realizmindən çox uzaqdır və kompozisiyaları daha çox turşu tonları ilə xiyarosuro modelləşdirmə ilə xarakterizə olunur.
Fəqarət-əz-Zua
Fəqarət-əz-Zua (ərəb. فقارة الزاوية) — Əlcəzairin cənub-mərkəz hissəsində, Tamanrasset vilayətində şəhər və kommuna. İn-Salah dairəsinə daxildir.
== Coğrafi mövqe ==
Şəhər vilayətin şimalında, Böyük Səhranın mərkəzi hissəsində, ölkənin paytaxtı Əlcəzairdən təxminən 1030 kilometr cənubda yerləşir. Mütləq hündürlüyü dəniz səviyyəsindən 301 metrdir.
Fəqarət-əz-Zua kommunası İn-Salah, Abalessa, İn-Amgel və İdles kommunaları, həmçinin Qardaya və İllizi vilayətlərinin əraziləri ilə həmsərhəddir. Sahəsi 61,313 km2-dir.
== İqlim ==
Şəhərin iqlimi quraq isti kimi xarakterizə olunur. İl ərzində yağıntı demək olar ki, yoxdur (orta illik miqdarı - 19 mm). Orta illik temperatur 25 °C-dir.
Gideon van Zul
Gideon van Zul (24 noyabr 1989) — CAR-lı cüdoçu. Gideon van Zul CAR-ı 2012-ci ildə XXX Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil etdi.
== Karyerası ==
Gideon van Zul birinci dəfə Olimpiya Oyunlarına 2012-ci ildə qatıldı. O, Londonda baş tutan XXX Yay Olimpiya Oyunlarında kişilər 73 kq çəkidə, 1/16 final mərhələsində Azərbaycanın nümayəndəsi Rüstəm Orucov ilə üz-üzə gəldi. Həmin görüşdə Gideon van Zul rəqibinə 1:100 hesabı ilə uduzdu.
Hilliardia zuurbergensis
Hilliardia (lat. Hilliardia) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
== Növləri ==
Hilliardia zuurbergensis (Oliv.) B.Nord.
Sinonim
Matricaria zuurbergensis Oliv.
Həlimə binti Əbu Zuayb
Həlimə binti Əbu Zuayb (ərəb. حليمة السعدية; VI əsr – 629, Mədinə) — İslam peyğəmbəri Məhəmmədin süd anası. 4 yaşına kimi ona süd vermişdir. Həlimə və əri Əl-Haris ibn Əbdül-Uzzanın ərəblərin Xavazin qəbiləsinin Səd ibn Bəkr qoluna mənsub idilər.
== Bioqrafiyası ==
Məhəmmədin doğulduğu ildə Səd ibn Bəkrin ailəsi uşaqlara baxmaq üçün Məkkəyə gəlir. Süd anaları olanlar ataları sağ olan uşaqları götürməyə üstünlük verirdilər. Məhəmmədin atasının hələ doğulmamış ölməsinə baxmayaraq, Həlimə 8 günlük uşağı götürür. İslam ənənəsinə görə, quraqlıq və qıtlıq üzündən Həlimə öz uşağını yedizdirə bilmirdi, lakin Məhəmmədi götürdükdən sonra Məhəmmədə və öz oğluna kifayət qədər süd verə bilirdi.
Sad ibn Bəkr Hüdeybiyyədə, sonra isə Mədinədə yaşayırdı. Məhəmməd iki yaşında olanda Həlimə uşağı anasına qaytarmaq istəyir, lakin Aminə binti Vəhb Həlimədən uşağı bir müddət daha saxlamasını istəyir.
Im Wartesaal zum großen Glück
Im Wartesaal zum großen Glück (azərb. Böyük xoşbəxtlik üçün gözləmə otağı) — Almaniyanın 1956-cı ildə Avroviziyada təmsil olunduğu mahnı. Valter Andreas Şvarç alman dilində ifa etmişdir. 1956 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsinin səsvermə nəticələri açıqlanmadığı üçün bu mahnının topladığı xal və tutduğu yer məlum deyil.
Iphiseiodes zuluagai
Iphiseiodes zuluagai (lat. Iphiseiodes zuluagai) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin mesostigmata dəstəsinin phytoseiidae fəsiləsinin iphiseiodes cinsinə aid heyvan növü.
Köhnə Zuvand
Köhnə Zuvand — Azərbaycan Respublikasının Masallı rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 oktyabr 1999-cu il tarixli, 708-IQ saylı Qərarı ilə Masallı rayonunun Güllütəpə kənd inzibati-ərazi vahidi tərkibindəki yaşayış məntəqəsi Köhnə Zuvand kəndi adlandırılmış və rayonun yaşayış məntəqələri uçot məlumatına daxil edilmişdir.
== Əhalisi ==
Əhalisi 625 nəfərdir.
Mark Zukerberq
Mark Elliot Zukerberq (14 may 1984, Uayt-Pleyns[d], Nyu-York ştatı, ABŞ) — amerikalı biznes maqnatı, kompüter proqramçısı, internet sahibkarı və xeyriyyəçi. O, sosial media xidməti olan Facebook-un və onun icraçı sədri, baş icraçı direktoru və nəzarət paketi sahibi olduğu ana şirkəti Meta Platforms-un (əvvəlki adı ilə Facebook, Inc.) həmtəsisçisi olub.
Zukerberq Harvard Universitetində oxuyub və burada 2004-cü ilin fevralında otaq yoldaşları Eduardo Saverin, Andryu MakKollum, Dastin Moskoviç və Kris Hyüz ilə birlikdə Facebook-u təsis edib. Əvvəlcə yalnız seçilmiş kollec şəhərciklərində fəaliyyətə başlayan sayt sürətlə böyüyüb və nəticədə kollecləri üstələyərək 2012-ci ildə bir milyard istifadəçiyə çatıb. Zukerberq 2012-ci ilin mayında səhmlərin böyük hissəsinə sahib olduğu şirkəti ictimailəşdirdi. 2007-ci ildə, 23 yaşında dünyanın ən gənc milyarderi oldu. O vaxtdan bəri o, öz vəsaitlərini "Chan Zuckerberg Initiative"nin yaradılması da daxil olmaqla, çoxsaylı xeyriyyəçilik işlərini təşkil etmək üçün istifadə edib.
Time jurnalı 2008, 2011, 2016 və 2019-cu illərdə Zukerberqi dünyanın ən nüfuzlu adamlarından biri adlandırıb və bir neçə dəfə onu finalçı kimi irəli sürüb. Facebook-un yarım milyarddan çox istifadəçiyə çatdığı il olan 2010-cu ildə İlin adamı seçilib. 2016-cı ilin dekabrında Zukerberq Forbes-in "Dünyanın Ən Güclü İnsanları siyahısı"nda onuncu yeri tutub.
Markus Zusak
Markus Zusak (ing. Markus Frank Zusak (d.23 iyun, 1975) — Avstraliyalı yazıçı.
== Həyatı ==
Zusak, Avstarliyanın Sidney şəhərində anadan olub. Onun anası Liza alman, atası Helmut isə avstraliyalıdır.
== Yaradıcılığı ==
O ən çox, beynəlxalq bestseller olan Kitab Oğrusu və Elçi kitabları ilə tanınır.
Zusak, beş kitabın müəllifidir. O 1999-2001-ci illərdə yazdığı ilk üç kitabı olan The Underdog, Fighting Ruben Wolfe və When Dogs Cry kitabları ilə beynəlxalq səviyyədə nəşr olundu və bir çox mükafat qazandı. Birinci kitabı olan The Underdog'un nəşri yeddi il ərzində başa çatdı.
Matias Zuloaqa
Matias Zuloaqa (23 dekabr 1997) — Argentinalı xizək yürüşçüsü. Matias Zuloaqa Argentinanı 2018-ci ildə Cənubi Koreyada təşkil edilən XXIII Qış Olimpiya Oyunlarında təmsil etdi.
== Karyerası ==
Matias Zuloaqa birinci dəfə Olimpiya Oyunlarına 2018-ci ildə qatıldı. O, Cənubi Koreyada baş tutan XXIII Qış Olimpiya Oyunlarında kişilər 15 km məsafəyə sərbəst üsul yarışlarında iştirak etdi. Zuloaqa 42:27.5 saniyəlik nəticəsi ilə 119 atlet arasında 100-cü yeri tutdu və medalçılar sırasına düşə bilmədi.
Matricaria zuurbergensis
Hilliardia (lat. Hilliardia) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
== Növləri ==
Hilliardia zuurbergensis (Oliv.) B.Nord.
Sinonim
Matricaria zuurbergensis Oliv.
Mirzə Qaffar xan Zunuzi
Mirzə Qaffar xan Zunuzi, Hac Həsən oğlu, Zunuzun Mircan məhəlləsindən Məşrutə hərəkatının sərdarlarından idi və qardaşları Mirzə Cabbar, Mirzə Səttar və Teymur Aqa ilə birlikdə Məşrutə hərəkatına böyük xidmət ediblər.O, Heydər xan Əmioğlunun tərəfdarlarından idi və Heydər xan Əmioğlu, İrandan gedəndən sonra qara paltar geydi və dedi Heydər xan Əmioğlu qayıdana dək qara paltarlı qalacaq, Heydər xan Əmioğlunu bir daha görmədi və Siyahpuş (Qara paltarli) adlandırılırdı, ailəsi isə Siyahpuş soy adını seçdilər.
Mirzə Qaffar xan Zunuzi, usta yazıçı və mahir natiq idi və şeirdə deyərdi.Bu şeiri Təbrizdə nitq və çıxış zamanı deyib:
آ قارداشلار هارای سالین جوشه گلسین کاینات/A qardaşlar haray salın coşa gəlsin kainat
دونیایا تا ثابت اولسون بیزده کی عزم و ثبات/Dünyaya ta sabit olsun bizdəki əzm o sibat
ذلته عمده مرجح دور شرفلی بیر ممات/Zillətə ümdə mürəccəh dir şərəfli bir məmat
ملته لازم دگیل دور بئیله افسرده حیات/Millətə lazim deyil dir beylə əfsürdə həyat
ظلم و استبداد دووری درد و یاس ایامیدور/Zülm o istibdad dövrü dərd o yas əyyamidir
آ قارداشلارقان توکون قان توکمه گون ایامیدور/A qardaşlar qan tökün qan tökmə gün əyyamidir
O,Məşrutə hərəkatından sonra jandarmada zabit dərəcəsi(sinifi) ilə xidmət etmişdir və polkovnik sinfinə qədər tərəqqi etmişdir.
Məhəmmədəli Zunuzi
Mirzə Məhəmmədəli Zunuzi — Babın müridlərindən idi ki, onunla birlikdə şəhid edildi.
Natalya Zuyeva
Natalya Vladimirovna Zuyeva (d. 10 oktyabr 1988; Belqorod, Rusiya) — Rusiyanı təmsil edən bədii gimnast. Natalya Zuyeva, Rusiyanı 2008 Peкin Olimpiadasında təmsil edib və qızıl medal qazanıb.
Natalya Zuyeva, 2008-ci ildə Rusiya bayrağı altında Çinin paytaxtı Peкin şəhərində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. O, qrup yarışlarında komanda yoldaşları Yelena Posevina, Marqarita Aliyçuk, Anna Qavrilenko, Tatyana Qorbunova və Darya Şkurixina ilə birgə finalda 35.550 xal toplayaq 1-ci yeri tutdu və Olimpiya Oyunlarının qızıl medalını qazandı.
Qafqaz zubru
Qafqaz zubru (lat. Bison bonasus caucasicus) — 1927-ci ilə qədər Baş Qafqaz silsiləsinin şimal-qərb meşəliklərində yayılmış, Avropa zubrunun bir yarımnövü. Düzənlik zubrundan nisbətən ölçülərinin kiçikliyinə görə fərqlənir. Buynuzu əyilmə, tüklərinin daha uzun və tünd olması onlar üçün xarakterikdir.
Bu yarımnöv insan tərəfindən tükədilmişdir. Onlar əvvəllər şimal-qərbi İran ərazisinə qədər yayılmışdılar. XIX əsrin ortalarında ancaq Kuban çayı ətrafə ərazilərdə 2000 baş olaraq qalmışdı. Sayları insa tərəfindən ovlanması səbəbindn azalırdı. Birinci Dünya müharibəsi sonrası cəmi 500 baş zubr qalmışdı. 1927-ci ilin yayında sonuncu zubrun brakonerlər tərəfindən Aloud dağı ətrafında ovlanması qeydə alınmışdır.
Qovuqlu zurna
Qovuqlu zurna (Bladder pipe ing.) — Almanca Platerspiel və ya Blaterpfeife. Bir üfürmə borusu, torba və chanterin (boru üzərində barmaqları qoymaq üçün deşiklər olan) təpəsində qamış yerinin içərisinə yerləşdirilmiş ikili qamışla səsləndirilən chanterdən ibarətdir. Şişirilmiş kisənin içərisindəki qamış davamlı səslənir, və hava axınını dillə kəsmirdi. Bunun ilk olaraq nə zaman yaranması bilinməməklə birlikdə bunun 13-cü əsrdən əvvəl Avropadan gəldiyinə inanılır. Universal tuluqzurna və Renesans Krumhornu arasında aralıq mərhələ olaraq qovuqlu zurna 14–16-cı əsrlərdə formalaşdı.
Salome Zurabişvili
Salome Zurabişvili (gürc. სალომე ზურაბიშვილი, 18 mart 1952, XV arondisman (Paris)) — Fransa və Gürcüstan siyasətçisi və siyasi xadimi. Gürcüstan Respublikasının 2004-cü ilin mart ayından 2005-ci ilin noyabr ayınadək Xarici İşlər Naziri olmuşdur. Gürcüstanın Mtatsminda rayonunun millət vəkilidir. 2018-ci ilin dekabrın 16-dan Gürcüstan Respublikasının 5-ci Prezidentidir.
Gürcüstan Respublikası Xarici İşlər Naziri olaraq təyin edildiyi müddətdə, adı Rusiyanın Gürcüstandakı rus hərbi bazalarının geri çəkilməsi ilə əlaqələndirilir.
Salome Zurabişvili, Fransadakı gürcü diasporunun sədri olmuş Levan Zurabişvilinin ailəsində, gürcü siyasi mühacirlərinin ailəsində anadan olub və böyüyüb.
Salome Zurabişvili 1952-ci il martın 18-də Parisdə, gürcü siyasi mühacirlərin ailəsində, Fransadakı Gürcüstan diasporunun sədri Levan Zurabişvilinin ailəsində anadan olmuşdur. Levanın atası 1921-ci ildə Gürcüstandan SSRİ işğalına görə qaçan siyasi mühacirlərdən biri idi. 1972-ci ildə Salome Zurabişvili Paris Siyasi Elmlər İnstitutunu, 1973-cü ildə Kolumbiya Universitetini, 1981-ci ildə isə Parisin Milli Təhsil məktəbini bitirmişdir.
