сущ. устар. облако. Əbri-bahar весеннее облако, əbri-siyah черное облако, əbri-neysan дождливое облако
Tam oxu »I (Lənkəran) bax aba II II (Zəngilan) bax aba I III (Böyük Qarakilsə) nənə IV (Meğri, Yardımlı) çilingağac oyununda yerdə qazılan kiçik çuxur, oyunun
Tam oxu »farsca qaş; bulud, qara bulud mənasındadır, lakin müxtəlif türk dillərində «qumaş parça, dəmir lövhə, mərmər üzərindəki naxışlar» mənaları da va
Tam oxu »bax: Aba; ata (ad və sözlərin əvvəlinə artırılaraq sahiblik mənasını bildirir); «Əbi» ata deməkdir.
Tam oxu »is. klas. Düşmən. Ey eşqə ədu və hüsnə münkər; Təzvirlə çəkmə bunca ahı. Nəsimi. Əgər bütün bəşəriyyət əduvvi-canım ola; Ürək süqut eləməz aldığı məta
Tam oxu »is. [fars.] klas. Qaş. Göz doymaz vəsməli kəman, əbrudan; Can üzülmə, səmən iyli keysudan. M.P.Vaqif
Tam oxu »is. [fars.] klas. Bulud. Çün əbr deyilsən, olma giryan! Çün seyl deyilsən, etmə əfğan! Füzuli. □ Əbri-bahar – bahar buludu. Əbri-siyah – qara bulud. Ə
Tam oxu »is. [ər.] köhn. Qul, kölə. Əbd olma, ey Nəsimi, fani cəhanə, çün kim; İmanü din içində sənsən əmirü sultan. Nəsimi.
Tam oxu »f su; ~ dormante durğun su, axmaz su; chute d'~ şəlalə; ~ gazeuse qazlı su; ~ de faible profondeur dayaz su; ~ plate adi su; ~ de source bulaq suyu; j
Tam oxu »ebb1 n coğ. 1. çəkilmə (dəniz suyunun dövraşırı çəkilməsi); 2. məc. düşkünlük, tənəzzül, geriləmə, dala getmə, pisləşmə, xarablaşma; to be at an ~ düş
Tam oxu »мест. (bax он) 1. ona; дайте ему мою книгу mənim kitabımı ona verin; 2. onun; ему сорок лет onun qırx yaşı var.
Tam oxu »bax aba1. …Axund əbasını düzəldib dükandan çıxdı, getdi. C.Məmmədquluzadə. Şeyx Şaban … otuz il bir əbayla gəzməyi, qırx il bir kürkə bürünməyi qəbul
Tam oxu »...şəxsin oğul adı ilə adlanmasını göstərən "abu", "əbu" (ata, sahib) künyəsi isə "abi" sözünün ərəbləşmiş formasıdır. Azərbaycan ədəbi dilinin dialekt
Tam oxu »1. işıqlı; işıqlandırılmış, işıq düşən; экуь кӀвал işıqlı otaq; экуь цав işıqlı (aydın) səma; 2. açıq, açıq rəngli; экуь перем açıq köynək; экуь-яру a
Tam oxu »прил 1) экв гьар патахъ чукӀурзавай, чукӀурдай. Элдин гъилел экуь чирагъ, Зун я вал перван, эфенди. Е. Э. Ви рутба гьуьндуьр авурай. 2) куьч. масад
Tam oxu »1. светлый, ясный : экуь югъ - ясный день; экуь ранг - светлый цвет. 2. (перен.)светлый, радостный : экуь уьмуьр - радостная жизнь; экуь авун - а) дел
Tam oxu »1) adj. clear; obvious, evident; экуь югъ clear day; экуь ранг light color; 2) adj. jolly, merry, happy, mirthful, cheerful.
Tam oxu »сущ. нугъ. легъв, чухур (аялрин къугъуна къенез кӀерецӀар, шуьмягъар ва мс. вегьидай чухур).
Tam oxu »ə. islamiyyətdə Əbu Abdullah Malikin başçısı olduğu təriqət və həmin təriqətin tərəfdarı.
Tam oxu »qocalmış, saç-saqqalı ağarmış; müdrik (XIX əsr İran satirik şairi Əbu Nasir Şeybaninin təxəllüsündən yaranmışdır).
Tam oxu »is. İxtilal törədən, hərcmərclik, qarışıqlıq, pozğunluq salan. [Əbu Übeyd:] Ölkənin bütün ixtilalçı ünsürləri əldən qaçırıldı. C.Cabbarlı.
Tam oxu »Ərəbcə “əbu-l-fəzl” kimidir, “fəzilət atası (ən üstün olan), hünər sahibi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Tam oxu »Ərəbcə əbu (ata), farsca zər (qızıl) sözlərindən əmələ gəlib: “qızıl atası”, yəni “qızılı çox olan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Tam oxu »Əbu Yəzid (Yezidin atası) adının ixtisar forması; Allahın bəxş etdiyi ata; ağıllı, bacarıqlı, zəkalı; üstün. Bəybala bəy balası, bəy övladı.
Tam oxu »Əbu Yəzid (Yezidin atası) adının ixtisar forması; Allahın bəxş etdiyi ata; ağıllı, bacarıqlı, zəkalı; üstün. Bəybala bəy balası, bəy övladı.
Tam oxu »Əbu Həyyan yazır ki, bis sözü “tərbiyə” (qidalandırma) deməkdir. Həmin sözdən də bislə (bəslə) kəlməsi yaranıb. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Tam oxu »Əbu Yəzid (Yezidin atası) adının ixtisar forması; Allahın bəxş etdiyi ata; ağıllı, bacarıqlı, zəkalı; üstün. Bəybala bəy balası, bəy övladı.
Tam oxu »...тӀвар, эсил-несеб ва мс. ихьтин лишанар къалурдай къейд (арабри “эбу, ибн, уьмм” гафаралди авалдай лакӀаб).
Tam oxu »Bu quşun adı Əbu Həyyanda duğ sözü ilə verilib, çıxardığı səslə bağlıdır (təqlidi sözdür): duğ-duğ kimi olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Tam oxu »...məsələdən, problemdən bəhs edən elmi əsər. Fəlsəfi traktat. Əbu Əli ibn Sinanın “Qanun” traktatı. 2. dip. Beynəlxalq müqavilə, saziş, bağlaşma.
Tam oxu »Əbu Həyyan (1256-1344) yazır ki, türk dillərində çüçkürmək sözü var. İndiki “asqırmaq, öskürmək” anlamlarına uyğun gəlir. Çəçimək çüçkürmək sözünü
Tam oxu »...dul qadın alıb. Onun aldığı ilk bakirə Aişə olub (Əbubəkrin qızı), Əbu (ata) və bəkr (bakirə) sözləri “bakirənin atası” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Eti
Tam oxu »...əslinəsəbi və s. kimi xüsusiyyətlərini göstərən qeyd (adətən ərəb dilində “əbu”, “ibn”, “ümm” sözləri ilə başlanan ləqəb). Çün Nəsiminin Əbülfəzl old
Tam oxu »Əbu Həyyan (1256-1344) “Kitab Əl-idrak li-lisan əl-ətrak” (Bakı, 1992, s. 17) əsərində göstərir ki, bu əvəzliyi yerinə, şu (uş) əvəzliyi işlədilir (A
Tam oxu »...deyiblər. Ehtimal ki, su anlamı ilə bağlıdır. (çe“su” demək olub). Əbu Həyyanda (XIV əsr) sulancan kimi qeydə alınıb. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğ
Tam oxu »Əbu Həyyanda bu sözün yerinə, aşınğıyıl (eniş il, altdakı il) işlədilib (keçən ildən altdakı il), inişil kəlməsi onun təhrifi ilə bağlıdır (srağagün y
Tam oxu »...gedərkən yolda onunla birlikdə məkkəlilərdən mağarada gizlənən Əbu Bəkrə verilən ad.
Tam oxu »...Məhəmməd peyğəmbərin davamçılarına xəlifələr deyilib. İlk dörd xəlifə Əbu Bəkr (632-634), Ömər (634-644), Osman (644-656), Əli (656-661) olmuşlar. Öm
Tam oxu »Əbu-Həyyan bu sözü heyvan dərisindən olan “örtük”, “paltar” kimi açıqlayıb. Burada al kəlməsi “yuxarı”, “üst” mənasındadır. Palan (çul) sözünün sinon
Tam oxu »...fars. …keş] 1. Təəssüb çəkən; fanatik. Təhmasibin yaratdığı Əbu-Übeyd son dərəcə təəssübkeş bir ərəb xadimi və islam mücahidi idi. C.Cəfərov. 2. Qeyr
Tam oxu »...“tələbə” söz. cəmi] 1. köhn. Ruhani məktəbində oxuyan tələbələr. Şeyx Əbu Səid gecələr əvvəli-təbdə tüllaba dərs verərdi. M.F.Axundzadə. Məsələ məsci
Tam oxu »Dilimizdə ar feili olub və “yorulmaq” mənasında işlədilib (Əbu Həyyanda (1256-1344) armaq feili var və “yorulmaq” mənasını verir. Vurğun qəlibi üzrə o
Tam oxu »...dəqiqə yerində rahat otura bilməzdi (M.İbrahimov); İXTİLALÇI [Əbu Übeyd:] Ölkənin bütün ixtilalçı ünsürləri əldən qaçırıldı (C.Cabbarlı); ŞULUQ Bənöv
Tam oxu »...Kənd təsərrüfatı vergisi. Vergi qoymaq. // Töycü. Ərəb əmiri Əbu Müslim bütün Dağıstan əhalisi üzərinə vergi təyin edib buyurdu ki, … onu gətirib Dər
Tam oxu »...dilində kəne sözü “bit” (heyvanda) və “gənə” anlamında işlədilir. Əbu Həyyan bu sözün yerinə saqurqa kəlməsini işlədib, (qan) “soran” deməkdir. Güman
Tam oxu »...sözlərindəki -ra, -ri şəkilçiləri də yer sözündən törəmədir. Əbu Həyyanda söz ilgəri kimi verilib, “il yer (ön yer)” demək olub. (Bəşir Əhmədov. Etim
Tam oxu »...canın cəhənnəm, mənə bir üç manat əlborcu ver (Anar); YUBATMAQ Əbu Übeyd: Otuz min əsgərdir. Bu gün gəlmiş, sabah cəbhəyə gedəcəkdir. Xilafətdəki dax
Tam oxu »...monqol mənşəlidir. Türk dillərində buğda yerinə, aşlıq işlədilib (Əbu Həyyanda və başqalarında belə verilib). Tuva dilində onun əvəzinə qızıl tas (qı
Tam oxu »...yaratmağa xidmət edir və tələffüzdə qoşulduğu addan ayrılır, məs.: Əbu Əli ibn Sina, İbn Xəldun, İbn Müqəffə və s.; 3) ümumi ismə qoşulduqda və ya əm
Tam oxu »...istədiyi üçün müvəffəq ola bilmədi (M.S.Ordubadi); BİRYOLLUQ Əbu Übeyd: O dinsiz tez və biryolluq məhv olmalıdır (C.Cabbarlı); HƏMİŞƏLİK Polad: Kiçik
Tam oxu »...biyabanın, düzün canına, nədi-nədi, bəy ova çıxıb. Ə.Haqverdiyev. Əbu İmran dərhal adamlarını yarıb bir az axsaq yerişilə irəli çıxdı… Ə.Məmmədxanlı.
Tam oxu »...istifadə olunan və şəxsin oğul adı ilə adlanmasını göstərən "abu", "əbu" (ata, sahib) künyəsi isə "abi" sözünün ərəbləşmiş formasıdır. Azərbaycan əd
Tam oxu »...istifadə olunan və şəxsin oğul adı ilə adlanmasını göstərən "abu", "əbu" (ata, sahib) künyəsi isə "abi" sözünün ərəbləşmiş formasıdır. Azərbaycan əd
Tam oxu »...sərhəddə ortada qalacaq lakin Sələ-fiyyəyə daha yaxın mövqedədir. Əbu Həsən Əşaridən (öl. B.e. 935 ) qurduğu bu təlim, ağılın heç bir zaman gerçəyə ç
Tam oxu »...iki ağaclıqdan qaçam, yox olam. C.Məmmədquluzadə. Ərəb əmiri Əbü-Müslim Dağıstan tayfalarına buyurdu ki, Xəzər tacirlərini şəhərin bir ağaclığında sa
Tam oxu »...bağlıdır kimi qeydə alınıb. Boğça sözü də bununla qohumdur. Əbu Həyyanda (XIII–XIV əsr) bu söz boğaq (boğuq yer) kimi qeydə alınıb. Türkmənlər buna
Tam oxu »...müəmma; Dinsizliyi dinindən alırmış kişi zira (M.S.Ordubadi); DİNÇİ (Əbu Übeyd:) O, mübarizənin bu qədər uzun sürməsində yerli zənginləri ve dinçilər
Tam oxu »is. [ər.] Çox tərs, inadcıl adam haqqında (bəzən söyüş kimi işlədilir). …Ağa maşının qapısını açdı, dedi: – Düş aşağı, əbucəhl!… M
Tam oxu »