Lüğətlərdə axtarış.

İzo (fr. Izeaux) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Riv kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Qrenobl. INSEE kodu — 38194. Kommunanın 1999-cu il üçün əhalisi 1810 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 405 ilə 700 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 460 km cənub-şərqdə, Liondan 70 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 29 km şimal-qərbdə yerləşir.

Sen-Pol-d'İzo (fr. Saint-Paul-d'Izeaux) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — İzer. Byevr kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Qrenobl. INSEE kodu — 38437. Kommunanın 2012-ci il üçün əhalisi 303 nəfər təşkil edirdi. Kommuna dəniz səviyyəsindən 458 ilə 764 qədər metr yüksəklikdə yerləşir. Kommuna Parisdən təxminən 460 km cənub-şərqdə, Liondan 70 km cənub-şərqdə, Qrenobldan 28 km şimal-qərbdə yerləşir.

Eduard İzotov (11 noyabr 1936 – 8 mart 2003, Moskva) — SSRİ film aktyoru. == Həyatı == Eduard Konstantinoviç İzotov 11 noyabr 1936-cı ildə anadan olub. GİTİS-də təhsil alıb. 1959-cu ildən filmlərə çəkilməyə başlayıb. Tamaşaçılar onu daha çox "Morozko" filmindəki roluna görə tanıyıb. Rusiyanın əməkdar artisti (1999) Eduard İzotov 8 mart 2003-cü ildə vəfat edib.

İzobar — xəritədə müəyyən vaxtda atmosfer təzyiqinin bərabər olduğu nöqtələri birləşdirən izoxət. Bu xəritələrin üstünə qoyulmuş rəqəm atmosfer təzyiqinin neçə mm.-ə (və ya mb.-a) bərabər olduğunu göstərir.

İzobar proses (yun. "baros" – ağırlıq, çəki) – makroskopik sistemin halının sabit təzyiqdə dəyişməsi prosesi (p = const). Qazı qızdırdıqda onun hərəkət edən porşenli silindrdə genişlənməsini izobar proses hesab etmək olar. İzobar prosesi aşağıdakı nisbətlərə bərabərdir: Sistemə ötürülən istilik enerjisi iş görülməsinə və sistemin daxili enerjisinin (U) dəyişməsinə sərf olunur. Termodinamikanın birinci qanununa əsasən Q = Δ U + W {\displaystyle Q=\Delta U+W\,} burada W qaz tərəfindən görülən iş, U qazın daxili enerji və Q verilən istilik enerjisidir. Qapalı sistemdə təzyiq-həcm işi aşağıdakı kimi müəyyən edilir: W = ∫ p d V {\displaystyle W=\int \!p\,dV} burada Δ bütün proses üzrə dəyişiklik deməkdir, d isə diferensialı bildirir. Təzyiq sabit olduğundan, bu o deməkdir ki W = p Δ V {\displaystyle W=p\Delta V} İdeal qaz qanununu tətbiq etməklə, alırıq ki W = n R Δ T {\displaystyle W=n\,R\,\Delta T} R qaz sabitini, n isə sabit qaldığını qəbul etdiyimiz maddənin miqdarını ifadə edir (məsələn, kimyəvi reaksiya zamanı faza keçidi yoxdur).Daxili enerjinin dəyişməsi sistemin temperaturundan asılıdır. Δ U = n c V , m Δ T {\displaystyle \Delta U=n\,c_{V,m}\,\Delta T} burada cV,m sabit həcmdə molar istilik tutumudur. Son iki tənliyi birinci tənliylə əvəz etməklə izobar qazlar üçün verilən istiliyin təsiri altında qazın temperatur dəyişməsini təyin edə bilərik. Q = n c V , m Δ T + n R Δ T Q = n Δ T ( c V , m + R ) Q = n Δ T c P , m {\displaystyle {\begin{aligned}Q&=n\,c_{V,m}\,\Delta T+n\,R\,\Delta T\\Q&=n\Delta T(c_{V,m}+R)\\Q&=n\Delta Tc_{P,m}\end{aligned}}} burada cP sabit təzyiqdə molar istilik tutumudur.

İzobilnenski rayonu (rus. Изобильненский район) — Rusiya Federasiyası, Stavropol diyarının tərkibində inzibati ərazi vahidi. İnzibati mərkəzi İzobilnıy şəhəridir. Rayon Stavropol diyarının şimal-qərb hissəsində yerləşir. Təbii şərait mülayim kontinental iqlimi, düzən bir relyefə, qara torpaqlar ilə xarakterizə olunur. Böyük Stavropol kanalı və Bolşoy Yaqorlıq, Taşla, Tatarka çaylarının dərələri, çoxlu gölməçələr, həmçinin Novotroitsky su anbarı relyefi parçalayır. Ümumrusiya Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin 2 iyun 1924-cü il tarixli bir qərarı ilə, Cənub-Şərq vilayətinin Stavropol dairəsinin bölünməsi ilə 10 rayon, o cümlədən mərkəzi Moskva kəndində olan Moskva rayonu ilə qurulur. 25 mart 1929-cu ildən etibarən o dövrdə Şimali Qafqaz diyarının bir hissəsi olan Moskva rayonu mərkəzi İzobilno-Tişçenski kəndində köçürülür və rayon İzobilno-Tişçenski adlandırıldı. 1934-cü ildə Şimali Qafqaz diyarı Azov-Qara dəniz diyarı (mərkəz Rostov-on-Don şəhərində) və Şimali Qafqaz diyarı (mərkəzində Pyatiqorsk şəhərində) bölünür. 23 yanvar 1935-ci ildə mərkəzi İzobilnoye kəndində olan İzobilnenski rayonu adlandırıldı.

İzobilnıy — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər. Stavropol diyarına daxildir.

İzobutilen - (СН3)2С=СН2 – doymamış karbohidrogen olub, n-butilenin izomeridir. Neftin krekinqi qazlarında olur. Izobutileni sənayedə maye neft məhsullarının və ya neft qazlarının katalitlk və ya termiki krekinqi və ya pirolizi üsulu ilə benzin və ya etilen istehsalında butan-buten fraksiyasından ayırmaqla alırlar. Hər üç prosesdə С4-ün çıxımı üyğun olaraq 3-10, 1-2 və 0,4-5 kütlə% təşkil edir. İzobutileni С4 fraksiyasından otaq temperaturuna yaxın temperaturlarda 65%-li sulfat turşusu ilə ekstraksiya etməklə ayırırlar (Butlerov üsulu). Ekstaksiya prosesi praktiki olaraq miqdari gedir. Prosesin yekunuda isə üçlü-butilsulfat turşusu alınır (CH3)2C=CH2 + H2SO4= (CH3)3COSO3H və onu yenidən izobutilenə çevirirlər. İzobutilenin başqa bir alınma üsulu onun butilsulfat turşusundan kəskin buxarla hidroliz etməklə ayrılmasıdır ki, nəticədə üçlü-butil spirti alınır: (CH3)3COSO3H + H2O = (CH3)3COH + H2SO4 Üçlü-butil spirtini isə 30%-li sulfat turşusu ilə dehidratasiya edərək izobutilen alırlar. Lakin bu üsul sulfat turşusunun regenerasiya prosesinin bahalığı səbəbindən az tətbiq olunur. Daha effektiv üsul ondan ibarətdir ki, izobutilenin 65%-li turşu ilə ekstraksiyası zamanı alınan reaksiya mayesini su ilə turşunun qatılığı 45% olana qədər durulaşdırırlar.

İzoentalpiya prosesi — entalpiyada baş verən termodinamik prosesdir. "Coul-Tomson effekti" İzoentalpiya prosesidir. p ⋅ V k = c o n s t .

İzoentropiya prosesi — Entropiyada baş verən termodinamik prosesdir.

İzoenzimlər-Fermentlər (enzimlər)- biokatalitik aktivliyə malik olan yüksək spesifik zülal tərkibli üzvi maddələrdir. - LD1, LD2, LD3, LD4, LD5. İzoenzimlər - 1952-ci ildə Neylanus elektroforez vasitəsilə laktatdehidrogenazanın bir neçə fraksiyasını almışdır. Müəyyən edilmişdir ki, bu fraksiyalar hər biri öz effektliyinə görə bir-birindən fərqlənir. Digər tərəfdən müəyyən edilmişdir ki, onlar öz kimyəvi tərkibinə , substrat spesifikliyinə, temperatur və digər faktorların təsirinə görə fərqlənir. Laktatdehidrogenazanın beş izoenzimi müəyyən edilmişdir. Onları LD1, LD2, LD3, LD4, LD5 kimi işarə edirlər. LD1, LD2 ürəkdə eritrositlərdən və böyrəkdən alınmışdır. LD3 qalxanabənzər, mədəaltı vəzdə, dalaqda tapılmışdır. LD4, LD5 qara-ciyərdə, skelet əzələlərində tapılmışdır.

Kinyolo d'İzola (it. Chignolo d'Isola) — İtaliyada kommuna. Lombardiya bölgəsində, Berqamo əyalətində yerləşir. Milanın təxminən 35 kilometr (22 mil) şimal-şərqində və Berqamodan təxminən 11 kilometr (7 mil) cənub-qərbdə yerləşir. Əhalisi 3029 nəfər (2008), əhalinin sıxlığı 564 nəfər/km². Sahəsi 5 km² ərazini tutur. Poçt kodu — 24040. Telefon kodu — 035.

İzokvant (ing. isoquant; yunanca bərabər mənası verən iso və ingiliscə kəmiyyət mənasını verən quantity sözündən əmələ gəlib; bərabər kəmiyyət mənasını verir) — mikroiqtisadiyyatda iki və ya daha çox girişin kəmiyyətlərini dəyişdirərkən eyni miqdarda məhsulun istehsal edildiyi bir sıra nöqtələr üzərində çəkilmiş izoxəttdir. İzokvantadakı x və y oxu adətən əmək, kapital, torpaq və ya təşkilat kimi istehsal faktoru olan iki müvafiq girişi təmsil edir. İzokvant həm də “izo-məhsul əyrisi” və ya “bərabər məhsul əyrisi” kimi tanınır.

İzoetkimilər (lat. Isoetaceae) — bitkilər aləminin plaunofitlər şöbəsinin i̇zoetopsidlər sinfinin i̇zoetçiçəklilər dəstəsinə aid bitki fəsiləsi. The Plant List saytının məlumatına görə Isoetaceae 4 cinsə aid 93 növü özündə birləşdirir.

İzoetopsidlər (lat. Isoetopsida) — bitkilər aləminə aid bitki sinfi.

İzoetçiçəklilər (lat. Isoetales) — bitkilər aləminin plaunofitlər şöbəsinin i̇zoetopsidlər sinfinə aid bitki dəstəsi.

İzokost, (ing. isocost) əmtəə və ya xidmətin istehsalında müəyyən bir ümumi xərc üçün alına bilən bütün mümkün giriş birləşmələrini təmsil edən xətti təsvir etmək üçün iqtisadiyyatda istifadə olunan bir termindir. Termin istehsal nəzəriyyəsinin təhlilində firmalara müəyyən bir məhsul səviyyəsi üçün daxilolmaların ən sərfəli kombinasiyasını müəyyən etməkdə kömək etmək üçün istifadə olunur. İstehlakçı nəzəriyyəsindəki büdcə məhdudiyyətinə bənzəsə də, isokost xəttinin istifadəsi fayda-maksimimizasiyadan fərqli olaraq istehsalda xərclərin minimuma endirilməsinə aiddir. Girişlərin sabit vahid məsrəfləri ilə iki istehsal girişi üçün əmək və kapital üçün izokost xəttinin tənliyi belədir: r K + w L = C {\displaystyle rK+wL=C\,} Məsələn, əgər firmanın ümumi dəyəri 100 ABŞ dolları təşkil edirsə və iki girişdən, Əmək (L) və Kapital (K) istifadə etmək istəyirsə, o, öz izokostunu aşağıdakı kimi hesablaya bilər: İzokost = $100 / (Əmək miqdarı + Kapitalın miqdarı) Bu düstur daha sonra müxtəlif giriş kombinasiyaları üçün izokostu hesablamaq üçün istifadə edilə bilər və nəticələr izokost xətti yaratmaq üçün qrafikdə çəkilə bilər. İskost xəttinin yamacı iki girişin nisbi qiymətini göstərir. Əgər isokost xəttinin yamacı mənfidirsə, bu o deməkdir ki, bir giriş digərindən nisbətən bahadır. Əgər isokost xəttinin yamacı müsbətdirsə, bu o deməkdir ki, bir giriş digərindən nisbətən ucuzdur.

İzola (fr. Isola) — Provans-Alp-Kot-d'Azür regionunun, Fransanın cənub-şərqində yerləşən kommun, Dənizkənarı Alplar departamenti, Nitsa dairəsi, Turret-Levans kantonu . Mart 2015-ci ilə qədər kommun inzibati olaraq ləğv edilmiş Sent-Etyen-de-Tine kantonunun (Nitsa dairəsi) bir hissəsi idi. Kommunanın sahəsi — 97,98 km², əhalisi — 571 nəfərdir (2006) artım tendensiyası ilə: 747 nəfər (2012), əhalinin sıxlığı 7,6 nəfər / km²-dir. 2011-ci ildə əhalinin sayı — 769 nəfər təşkil edirdi, 2012-ci ildə isə — 747 nəfər.

İzolyasiya həbsxanası (ukr. Ізоляція, rus. Изоляция) — Ukraynanın Donetsk şəhərində 2014-cü ildə Rusiya Silahlı Qüvvələri tərəfindən şəhərin ələ keçirilməsindən sonra, keçmiş "İzolyasiya" fabriki və incəsənət mərkəzi binalarının yerində yaradılmış həbsxana. Həbsxana, Donetsk Xalq Respublikası (DXR) nümayəndələrinin “İzolyasiya” İncəsənət Fondunun ərazisini ələ keçirərək DXR Dövlət Təhlükəsizlik Nazirliyinin qapalı ərazisinə çevirdikdən sonra yaradılıb. İzolyasiya DXR döyüşçüləri üçün təlim mərkəzi, eləcə də avtomobillər, hərbi texnika və silahlar üçün anbar kimi də fəaliyyət göstərir. Həbsxana gizli statusa malikdir, çünki məhbuslar lazımi araşdırma aparılmadan qanunsuz DPR məhkəmələri tərəfindən məhkum edilir. İzolyasiya məhbuslarının yalnız işgəncələrə məruz qaldıqdan sonra etiraf etdikləri bir çox məlum məsələlər var. Bina, 1955-ci ildə xam pambığın emalı fabriki kimi tikilmiş və sonradan pambıq plitələr, bazalt lifi, bazalt karton, bazalt matları və bazalt əsaslı plitələr istehsalına uyğunlaşdırılmış bina kimi fəaliyyət göstərmişdir. Zavod 1990-cı ildə bağlanıb. 2010-cu ildən 2014-cü ilə qədər yaradıcı sənətlər ətrafında mərkəzləşmiş İzolyasiya Fondu ərazisinə çevrilib.

İzolyasiya həbsxanası (ukr. Ізоляція, rus. Изоляция) — Ukraynanın Donetsk şəhərində 2014-cü ildə Rusiya Silahlı Qüvvələri tərəfindən şəhərin ələ keçirilməsindən sonra, keçmiş "İzolyasiya" fabriki və incəsənət mərkəzi binalarının yerində yaradılmış həbsxana. Həbsxana, Donetsk Xalq Respublikası (DXR) nümayəndələrinin “İzolyasiya” İncəsənət Fondunun ərazisini ələ keçirərək DXR Dövlət Təhlükəsizlik Nazirliyinin qapalı ərazisinə çevirdikdən sonra yaradılıb. İzolyasiya DXR döyüşçüləri üçün təlim mərkəzi, eləcə də avtomobillər, hərbi texnika və silahlar üçün anbar kimi də fəaliyyət göstərir. Həbsxana gizli statusa malikdir, çünki məhbuslar lazımi araşdırma aparılmadan qanunsuz DPR məhkəmələri tərəfindən məhkum edilir. İzolyasiya məhbuslarının yalnız işgəncələrə məruz qaldıqdan sonra etiraf etdikləri bir çox məlum məsələlər var. Bina, 1955-ci ildə xam pambığın emalı fabriki kimi tikilmiş və sonradan pambıq plitələr, bazalt lifi, bazalt karton, bazalt matları və bazalt əsaslı plitələr istehsalına uyğunlaşdırılmış bina kimi fəaliyyət göstərmişdir. Zavod 1990-cı ildə bağlanıb. 2010-cu ildən 2014-cü ilə qədər yaradıcı sənətlər ətrafında mərkəzləşmiş İzolyasiya Fondu ərazisinə çevrilib.

İzotta Noqarola (it. Isotta Nogarola; 1418[…], Verona, Veneto – 1466[…], Verona, Veneto) — ilk böyük qadın humanist və İtaliya İntibahının ən önəmli humanistlərindən biri kimi adlandırılan italyan yazıçısı və ziyalısı. Bir çox humanistlərlə yazışmış, latınca şeirlər və çıxışlar yazmışdır; qadınların hüquqlarını, xüsusən də təhsil hüququnu müdafiə edirdi. O, oxumağı ehtirasla sevib və ömrünün çox hissəsini tənha, daim elm öyrənməklə keçirib. Lauro Kvirini və Ludoviko Foskarini də daxil olmaqla, rəssam və yazıçı nəsillərini ilhamlandırıb və Avropada gender və qadınların təbiəti ilə bağlı əsrlər boyu davam edən müzakirələrə töhfə verib. 1451-ci ildə yazdığı De pari aut impari Evae atque Adae peccato (azərb. Adəm və Həvvanın bərabər və ya qeyri-bərabər günahı haqqında‎) əsəri ilə məşhurdur. O, həmçinin bir çox dialoqlar, şeirlər, çıxışlar və məktubların da müəllifidir, lakin onlardan iyirmi altısı günümüzə gəlib çatıb. Noqarola 1418-ci ildə İtaliyanın Verona şəhərində anadan olub. Valideynləri Leonardo Noqarola və Bianka Borromeo ümumilikdə dörd oğlan və altı qız dünyaya gətirib.

İzolösin (qısaldılmış Ile və ya I; 2-amino-3-metilpentanoik turşu) — HO2CCH(NH2)CH(CH3)CH2CH3 kimyəvi formullu alifatik α-amin turşusudur və bütün təbii zülalların bir hissəsidir. Bu, əvəzolunmaz bir amin turşusudur, yəni izolösin insan orqanizmində sintez edilə bilməz və qidadan alınmalıdır. Enerji mübadiləsində iştirak edir. İzolösinin dekarboksilləşməsini kataliz edən fermentlər çatışmazlığı olduqda, ketoasidoz baş verir. İzolösin kodonları: AUU, AUC və AUA-dır. Valin və lösinlə birlikdə budaqlanmış yan zəncirlərə malik amin turşularından biridir. Karbohidrogen yan zəncirinə malik olan izolösin hidrofobik amin turşularından biridir. İzolösin yan zəncirinin xarakterik xüsusiyyəti onun şirallığıdır (ikinci belə amin turşusu treonindir). İzolösin üçün dörd mümkün stereoizomer var, o cümlədən L-izolösinin iki mümkün diastereoizomeri. Təbiətdə isə izolösin yalnız bir enantiomerik formada - (2S,3S)-2-amino-3-metilpentanoik turşuda mövcuddur.

İdo dili — Anadilləri fərqli olan insanlar arasında anlaşmanı asanlaşdırmağı məqsəd qoyan süni bir dildir. 1907-ci ildə Uniono por la Linguo Internaciona Ido (beynəlxalq dil İdo birləşməsi) tərəfindən icad edilmişdir.

İzyo (fr. Izieu) — Fransada kommuna, Rona-Alplar regionunda yerləşir. Departament — En. Belle kantonuna daxildir. Kommunanın dairəsi — Belle. INSEE kodu — 01193. 2010-ci ildə əhalinin sayı 201 nəfər təşkil edirdi.

İzə- İranın Xuzistan ostanının şəhərlərindən və İzə şəhristanının mərkəzidir.2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhərin əhalisi 103,695 nəfər və 20,127 ailədən ibarət idi. Əhalisinin əksəriyyəti bəxtiyarilərdən ibarətdir, bəxtiyari dialektində danışırlar və şiə müsəlmandırlar.

İslam Həmrəylik Oyunları — dörd ildən bir keçirilən beynəlxalq idman tədbiri. Burada İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv olan ölkələrdən idmançılar iştirak edir. İlk dəfə bu oyunlar Səudiyyə Ərəbistanında keçirilmişdir və hazırda yarışda İslam Konfransı Təşkilatının 57 üzvüsü iştirak edir. Təşkilata üzv olan ölkələrin qeyri-müsəlman vətəndaşlarına da oyunlarda iştirak etməyə icazə verilir. İkinci İslam Həmrəylik Oyunları planlaşdırılırdı ki, 2009-cu ildə oktyabrda İranda keçirilsin, amma sonra tarixi 2010-cu ilin aprel ayına saldılar, lakin Fars Körfəzinin (Ərəb) adı ilə bağlı İran və ərəb ölkələri arasında fikir ayrılığı səbəbindən ləğv edildi. İran və ərəb dövlətləri arasında olan körfəzin ad verilmə ilə bağlı mübahisələri həmişə ziddiyyətlərə səbəb olmuşdur, ona görə ki, bəzi ərəb ölkələrində "Fars körfəzi" Ərəb körfəzi kimi tanınır. 3-cü dəfə oyunlar 2013-cü ildə İndoneziyada keçirildi. Yarış dördüncü dəfə 2017-ci ildə Bakıda keçirildi. İslam Həmrəyliyi Oyunlarında 18 idman növü təqdim olunur. Aşağıda İslam Həmrəyliyi Oyunları turnirlərində medal cədvəli göstərilib.

Eizo Yuquçi (4 iyul 1945 - 2 fevral 2003) — keçmiş Yaponiya futbolçusu. == Milli komanda karyerası == Yaponiya milli komandasının heyətində 5 oyun keçirib, 1 qol vurub.

Ezo Respublikası (yap. 蝦夷共和國, transkripsiyanın digər variantı Etsu Respublikası) — 1868–1869-cu illərdə Ezo adasında mövcud olan dövlət. Tarixi mənbələrdə Asiyada yaranan ilk respublika kimi qeyd edilir.

Fransua Pyer Giyom Gizo (fr. François Pierre Guillaume Guizot, 4 oktyabr 1787[…], Nim[d] – 12 sentyabr 1874[…]) — fransız tarixçisi, tənqidçi, siyasi və dövlət xadimi. == Siyasi fəaliyyəti == === 1848-ci inqilabı ərəfəsindəki fəaliyyəti === 1840-cı ildən sonra Fransua Gizonun təzyiqi altında həyata keçirilən siyasət 1830-cu ildən Fransada yaradılan rejimə yenidən qayıdışa gətirib çıxardı. 1840-cı ildən 1848-ci ilədək Lui Filippin hakimiyyəti bir növ müstəbid bir hökmdarın hakimiyyətini və yaxud da feodalizmə qayıdış siyasətini xatırladırdı. 1840-cı ildən sonrakı bu siyasət Fransa xalqını xeyli qəzəbləndirirdi. Orleanlı Lui Filipp Burbonların yan qolu olan Orleanistlərin nümayəndəsi olsa da arxalı, köklü bir insan deyildi. O, Fransa üçün həmin dövrdə lazımlı olduğuna görə hakimiyyətdə idi. 1848-ci ilə qədər Lui Filipp öz hakimiyyətini müxtəlif vasitələrlə möhkəmləndirməyə çalışsa da onun bu cəhdləri baş tutmadı. Orleanlı Lui Filipp 1847-ci ildə Fransanı kifayət qədər çətin vəziyyətə salmışdı. Ölkə daxilində rejimin böhranı özünü onda göstərirdi ki, təkcə 40-cı illərdə ona qarşı 10 dəfə sui-qəsd təşkil edilmişdi.

Hippolit Fizo (fr. Hippolyte Fizeau; 23 sentyabr 1819[…], Paris – 18 sentyabr 1896[…]) – Fizo eksperimentində işığın sürətini ölçməklə məşhur olan fransız fizik. == Həyatı == XIX əsr fransız fiziki, Fransız və İngiltərə Elmlər Akademiyasının üzvü Hippolit Fizo 23 sentyabr 1819-cu ildə Parisdə tibb professoru ailəsində anadan olub. Onun tədqiqatı işi fotoqrafiya proseslərinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı idi. Fransua Araqonun təkliflərindən sonra Leon Fuko və Fizo işıq və istiliyin interferensiyası ilə bağlı bir sıra araşdırmalarda əməkdaşlıq etdilər. 1848-ci ildə elektromaqnit dalğalarının qırmızı yerdəyişməsini proqnozlaşdırdı. 1849-cu ildə Fizo işığın sürətini Ole Römerin 1676-cı ildə müəyyən etdiyi əvvəlki qiymətindən daha yaxşı dəqiqliklə hesabladı. O, 8 kilometr uzaqlıqdakı güzgüdən əks olunan işıq şüasından istifadə etmişdi. Şüa sürətlə fırlanan çarxın dişləri arasındakı boşluqlardan keçirdi. Qayıdan işıq növbəti boşluqdan keçənə və görünənə qədər çarxın sürəti artırıldı.

Kaori İço (yap. 伊調 馨 , 13 iyun 1984-cü il) — yaponiyalı qadın sərbəst güləşçisi. == Karyerası == === 2002–2004 === Kaori İço beynəlxalq səviyyədə birinci yarışına 2002-ci ildə Cənubi Koreyanın Busan şəhərinin ev sahibliyində baş tutan XIV Asiya Oyunları çərçivəsində qatıldı. Kaori İço qrup mərhələsinin 1-ci turunda Türkmənistan nümayəndəsi Osana Kohorinanı 7:0, 2-ci turunda Çin Taybeyi nümayəndəsi Çuanq Şu-Fanqı 8:0, 3-cü turunda isə Cənubi Koreya nümayəndəsi Hanq Jin-Younqu 5:0 hesabı ilə məğlub etdi və Asiya Oyunlarının final görüşünə vəsiqə qazandı. Final görüşündə o, Çin nümayəndəsi Xu Haiyan ilə üz-üzə gəldi. Gərgin idman mübarizəsi şəraitində baş tutan görüşdə Kaori İço Xu Haiyana 5:6 hesabı ilə məğlub oldu və XIV Asiya Oyunlarının gümüş medalına sahib oldu.

Naoci İto (1 iyul 1959, Mie prefekturası) — keçmiş Yaponiya futbolçusu. Yaponiya milli komandasının heyətində 1 oyun keçirib.

İvo Lapenna (5 noyabr 1909, Split – 15 dekabr 1987, Kopenhagen) — Yuqoslaviya hüquq professoru. Esperanto təbliğatçısı, 1964-1974-cü illərdə Dünya Esperanto Assosiasiyasının prezidenti vəzifəsində çalışmışdır. Esperantoda natiq, bir neçə kitabın müəllifi və UNESCO-nun Esperanto dilini tanıdığı 1954-cü il Montevideo Qətnaməsinin həmmüəllifi kimi tanınır. Lapenna Xorvatiyanın Split şəhərində (sonralar Avstriya-Macarıstan) anadan olub. 1933-cü ildə Zaqrebdə fəlsəfə doktoru, 1947-ci ildə Zaqreb Universitetində, sonra isə Londonda professor olur. 1949-cu ildə Yuqoslaviyanı tərk edərək Parisdə, 1951-ci ildən Böyük Britaniyada yaşayıb. 1962-ci ildə Böyük Britaniya vətəndaşı olur. İvo Lapenna 1987-ci ildə dəfn olunduğu Kopenhagendə vəfat edir. İvo Lapenna üç dəfə evlənir. Birinci həyat yoldaşı Emilija Lapenna, ikincisi Luba Lapenna, üçüncüsü Birthe Lapennadır (1986-cı ildən).

İvo Qrbiç (18 yanvar 1996, Split) — İspaniya La Liqasında çıxış edən Atletiko Madridin və Xorvatiya millisinin qapıçısı. 20 avqust 2020-ci ildə Qrbiç Atletiko Madrid ilə əlavə bonuslar və növbəti transferin faizi daxil olmaqla 3,5 milyon avro dəyərində dörd illik müqavilə imzaladı. Bununla da o ilk dəfə legioner futbolçu oldun. O, dekabrın 16-da İspaniya Kubokunda Cardassar ilə matçda debüt edib. Matç Atletiko Madridin 3–0 hesablı qələbəsi ilə başa çatıb. "Atletiko" ilə La Liqada 2020-21 mövsümündə çempion olduqdan sonra oyun təcrübəsi qazanmaq üçün Liqa-1'də 2020-21 mövsümünün çempionu olan "Lill"ə icarəyə verildi. "Lill"də ilk matçına 21 avqust 2021-ci ildə keçirilən "Lill"-"Sent-Etyen" matçında çıxıb. Matç 1-1 hesablı bərabərliklə başa çatıb. O , Çempionlar Liqasında debütünü sentyabrın 14-də VfL Wolfsburg ilə matçda edib. Matç qolsuz heç-heçə ilə başa çatıb.

Masatoşi İto (伊藤 雅俊, İto Masatoşi, 30 aprel 1924, Tokio – 10 mart 2023) – Yaponiya biznesmeni. ABŞ-nin "7-Eleven" mağazalar şəbəkəsini Yaponiyada tanıtmış və bir çox filialını açdıraraq Yaponiyada öz pərakəndə satış imperiyasını qurmuşdur. "Seven & I" pərakəndə satış şirkətinin qurucusudur. == İlk illəri == Masatoşi İto 30 aprel 1924-cü ildə Yaponiyanın Tokio şəhərində Senzo və Yuki İto cütlüyünün ailəsində doğulmuşdur. Ailəsi "Yokado" adlı quru mallar dükkanı işlədirdi. 1944-cü ildə liseydən məzun olduqdan sonra qısa müddət Yaponiya ordusunda xidmət göstərmişdir. Daha sonra "Yokado"ya qoşulmuş, 1956-cı ildə böyük qardaşının ölümündən sonra mağazanın sahibi olmuşdur. == Karyerası == 1958-ci ildə "Ito-Yokado" mağazalar şəbəkəsini qurmuşdur. 1961-ci ildə ABŞ-yə səyahət etmiş və Amerikanın istehlak mədəniyyətindən təsirlənmişdir. ABŞ-yə mütəmadi ziyarətlər etməyə davam etmişdir.

Maymayzu-ido (まいまいず井戸, hərf. "ilbiz su quyusu") – Yaponiyanın Musaşino regionuna xas olan qədim su quyusu növü. Bu su quyuları spiral formasında qazıldığı üçün bu cür adlanmışdır. Bənzər struktura İzu adalarında da təsadüf edilmişdir. == Xüsusiyyətlər == "Maymayzu-ido" yapon dilinin Tama dialektindən tərcümədə "ilbiz su quyusu" deməkdir. Bu cür adlanmasının səbəbi quyunun spiral formasında qazılması və yuxarıdan ilbiz qabığına oxşamasıdır. Musaşino platosunun gilli toprağında şaquli formada quyu qazmaq topraq sürüşməsi təhlükəsinə səbəb olduğu üçün su quyuları spiral formasında qazılırdı. Maymayzu-idolar orta əsrlərdə Tokio və ətraf ərazilərin əsas içməli su mənbələrindən biri olmuşdur. Maymayzu-quyusu qazmaq üçün əvvəlcə yumşaq gil təbəqələrini dəf edərək spiral çuxur qazmaq və aşağıya uzanan cığır yaratmaq lazım idi. Bundan sonra ən dib nöqtədə suyu çıxarmaq üçün şaquli quyu qazılırdı. Prosesin çətinliyi səbəbilə orta əsrlərin əvvəllərində yaranmış "çətin qazılan quyu" (ほりかねの井, horikane-no-i) ifadəsi Musaşino regionu ilə əlaqələndirilən epitet olmuşdur.

Teruyoşi İto (d. 31 avqust 1974) — Yaponiya futbolçusu. Yaponiya milli komandasının heyətində 27 oyun keçirib.

İmo ştatı (ing. Imo State) — Nigeriyanın cənub-şərqi geosiyasi zonasında ştat. O, şərqdə Abia, şimalda Anambra, cənubda Rivers, qərbdə isə Delta ştatı ilə həmsərhəddir və Niger çayı tərəfindən sulanır. Ştatın adı İmo çayından gəlir.

İvo Andriç (serb. Иво Андрић/Ivo Andrić; 10 oktyabr 1892 – 13 mart 1975[…], Belqrad, Serbiya Sosialist Respublikası, Yuqoslaviya SFR)) — hazırkı Bosniya və Herseqovina ərazisində doğulmuş Yuqoslaviya yazıçısı, diplomat, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı (1961). İvo Andriç keçmiş Yuqoslaviyada, Bosniyanın Travnik şəhəri yaxınlığındakı Dolac kəndində doğulmuşdu. 2 yaşında atasını itirdiyindən anasının valideynlərinin himayəsində böyümüşdü. Uşaqlıq illərini keçirdiyi Vışeqrad şəhərində qatı katolik təlim-tərbiyəsi almışdı. Yazmağa başlayandan sonra İvan adını İvoya dəyişmişdi. Yazıçının milli mənsubiyyəti də müəyyən dərəcədə şübhəlidir. O, əslində xorvat ailəsində doğulmuşdu, lakin sonrada özünü serb kimi qələmə vermişdi. Bu gün iki xalq — xorvatlar və serblər İvo Andriçi öz sənətkarı sayırlar. Çoxmillətli Bosniyada yaşaması ona fərqli insanları və mədəniyyətləri yaxından müşahidə etmək və öyrənmək imkanı yaratmışdı.

İvo Daneu (sloven. Ivo Daneu; 6 oktyabr 1937, Maribor) — Sloveniya basketbolçusu və məşqçi. Maribor və Olimpiya Lyublyana klublarında çıxış etmişdir. Olimpiya ilə birlikdə 1957, 1959, 1961, 1962, 1966 və 1970-ci illərdə 6 dəfə ölkə çempionu olmuşdur. İvo 1956–1970-ci illərdə Yuqoslaviyanın milli basketbol komandasının üzvü olmuş və onun heyətində 209 oyun keçiritmişdir. Milli komanda ilə birlikdə 1970 Dünya Çempionatının qalibi olmuşdur və növbəti sıralanan yarışlarda gümüş medalı qazanmışdırI 1968 Yay Olimpiya Oyunları, 1963 və 1967 dünya çempionatları (sonuncu yarışın ən dəyərli oyunçusu seçilmişdir) və 1961, 1965 və 1969 Avropa çempionatları. 1967-ci ildə Yuqoslaviya, 1969-cu ildə isə Sloveniyada ilinin idmançısı adına layiq görülmşüdür. 1970–1971-ci illərdə "Olympiya" nın baş məşqçisi olmuşdur. 1991-ci ildə FIBA ən böyük ​​50 oyunçusundan biri seçildi və 2007-ci ildə FİBA ​​şərəf zalına daxil edildi.

İzu adaları (yap. 伊豆諸島) — Sakit okeanda yerləşən silsilə adalardan ibarətdir. Honşu adasında yerləşən İzu yarımadasından cənub-şərqdə yerləşir. İnzibati cəhətdən Tokio perfekturasına daxildir. İzu adaları Tokiodan yerləşməsindən asılı olaraq 100–350 km aralıda yerləşir. İzu adalarından 290 km cənub-şərqdə Bonin adaları yerləşir. Adalar Filippin dənizinin şimal sərhədlərini təşkil edir. Adalar vulkan məşəllidir. İzu adaları Fudzi-Xakone-İzu milli parkının əsas hissəsini təşkil edir. Bura tokioluların əsas istirahət mərkəzi rolunu oynayır.

İzu yarımadası (伊豆半島) — Yaponiyanın Honşu adasında, Sakit okean sahillərində yerləşən yarımada. Yarımadanın ərazisində Fuci-Hakone-İzu Milli Parkı yerləşir. Əvvəllər İzu vilayətinin ərazisində yerləşirdi, hazırda isə Şizuoka prefekturası ərazisinə daxildir. Tokiodan Humazuya gedən avtomobil yolu yarımadanın qərbindən keçir və 103 km təşkil edir Yarımada tokioluların əsas istirahət yeri hesab edilir. Burada idman kompleksləri vardır. Yarımada Yaponiyada vasabi yetişdirilən əsas mərkəz sayılır. Yerli mətbəxtə vasabi tamı verən müxtəlif yemək çeşidləri vardır.

İzə şəhristanı — İranın Xuzistan ostanının şəhristanlarından biridir. Şəhristanın inzibati mərkəzi İzə şəhəridir. 2006-cı il əhalinin siyahıya alınmasına əsasən, şəhristanın əhalisi 193,510 nəfər və 36,123 ailədən ibarət idi.

İvo — Nigeriyanın cənub-qərb hissəsində, Osun əyalətində şəhərdir. Eyni adlı yerli idarəetmə bölgəsinin bir hissəsidir. == Coğrafi mövqeyi == Şəhər dövlətin şimal-qərb hissəsində, Oşun çayının şərqində, dəniz səviyyəsindən 233 metr yüksəklikdə yerləşir. . İvo, əyalətin paytaxtı Oşoqbodan təxminən 35 kilometr qərb-cənub-qərb (WSW) məsafəsində və ölkənin paytaxtı Abucadan 380 kilometr qərb-cənub-qərbdə yerləşir. == Əhalisi == 1991-ci il siyahıyaalınmasına görə, İvonun əhalisinin sayı 125,645 nəfər idi. İllər üzrə şəhər əhalisinin artım dinamikası: == Nəqliyyat == İvo dəmir yolu və avtomobil nəqliyyatı vasitəsilə Nigeriyanın digər şəhərləri ilə bağlıdır. Ən yaxın hava limanı Oşoqbodadır.

International Baccalaureate Organization (IBO ing. Beynəlxalq Bakalavriat Təşkilatı və ya IB; digər rəsmi dillərdə: fr. Organisation du baccalauréat international və ya BI; isp. Organización del Bachillerato Internacional və ya OBI) — 1968-ci ilində əsası qoyulmuş, Cenevrə qərargahı ilə, beynəlxalq təhsil vəqfi. IB sistemində 3-19 yaş arasında şagirdlər üçün dörd təhsil proqramı var. == Proqramlar == === Diplom Proqramı === Diplom Proqramı (ing. Diploma Programme; abbr. IBDP) 16-19 yaşlı şagirdlər üçün iki illik təhsil proqramıdır. Bu günümüzdə IBDP ingilis, fransız və ispan dillərdə tədris edilir. Əvvəldən bütün fənlər ancaq ingilis və fransız dillərdə aparılırdılar.

İnkişaf etmiş ölkələr — IMF-yə görə aşağıda qeyd edilən 40 ölkə inkişaf etmiş ölkələrdir. İsveçrə 0.962 insan inkişaf indeksi və 98,767 ABŞ dolları ilə dünyanın ilk inkişaf etmiş ölkəsidir. İEÖ-i birləşdirən oxşar cəhətlərə əhalinin həyat və sağlamlıq səviyyəsinin yüksək, ÜDM-in hər nəfərə orta hesabla 20–30 min ABŞ dolları həcmində olması və orta ömür müddətinin çoxluğu aiddir. Bu ölkələrdə urbanizasiya və əhalinin təhsil səviyyəsi yüksək, xidmət sferası və emal sənayesinin payı böyükdür. Onlar dünya sənaye və kənd təsərrüfatı məhsullarının əsas hissəsini istehsal edir. Asiya ilk inkişaf etmiş ölkəsi Yaponiya, Şimali Amerikanın ilk inkişaf etmiş ölkəsi Birləşmiş Ştatlar, Okeaniyanın isə ilk inkişaf etmiş ölkəsi Avstraliyadır. Bu gün mövcud olan 38 inkişaf etmiş ölkənin təxmini 71,1% Avropada, 15,8%-i Asiyada, 5,3%-i Şimali Amerikada, 5,3%-i isə Okeaniyadadır. İnkişaf Etmiş Ölkələrin bu kateqoriyaya daxil edilməsinin ardıcıllığı: İsveçrə (1987-ci ildən); Norveç (1988-ci ildən); Birləşmiş Ştatlar (1992-ci ildən); Lüksemburq (1992-ci ildən); Danimarka (1994-cü ildən); Niderland (1995-ci ildən); Yaponiya (1996-cı ildən); Almaniya (1996-cı ildən); Avstriya (1996-cı ildən); İtaliya (1996-cı ildən); Kanada (1997-ci ildən); Belçika (1997-ci ildən); Avstraliya (1997-ci ildən); Fransa (1998-ci ildən); İsveç (1998-ci ildən); İslandiya (1998-ci ildən); İrlandiya (1998-ci ildən); Birləşmiş Krallıq (1999-cu ildən); Finlandiya (1999-cu ildən); Sinqapur (1999-cu ildən); İspaniya (2001-ci ildən); Tayvan (2002-ci ildən); Kipr (2002-ci ildən); Yeni Zelandiya (2003-cü ildən); Cənubi Koreya (2006-cı ildən); İsrail (2006-cı ildən); Portuqaliya (2007-ci ildən); Sloveniya (2007-ci ildən); Monako (2008-ci ildən); Lixtenşteyn (2008-ci ildən); Malta (2008-ci ildən); Çex Respublikası (2009-cu ildən); Slovakiya (2011-ci ildən); Estoniya (2012-ci ildən); Yunanıstan (2013-cü ildən); Litva (2013-cü ildən); Latviya (2016-cı ildən); Andorra (2020-ci ildən); San Marino (2021-ci ildən); Xorvatiya (2023-cü ildən). Həyat və sağlamlıq səviyyəsinin yüksək olması ÜDM-in hər bir nəfərə orta hesabla 20–30 min ABŞ dolları həcmində olması Orta ömür müddətinin çoxluğu Əhalinin təhsil səviyyəsinin yüksək olması Xidmət sferası və emal sənayesinin payı olması Böyük Yeddilik kimi də adlandırılan G7-yə iqtisadiyyatı yüksək səviyyədə olan inkişaf etmiş ölkələr daxildir. G7-yə üzv ölkələr və əsas liderləri: Kanada və Baş Naziri Justin Trudeau Fransa və Prezidenti Emmanuel Macron Almaniya və Kansleri Olaf Scholz İtaliya və Baş Naziri Giorgia Meloni Yaponiya və Baş Naziri Fumio Kişida Birləşmiş Krallıq və Baş Naziri Rishi Sunak Birləşmiş Ştatlar və Prezidenti Joe Biden.

ISO 14000 təşkilatların fəaliyyətlərinin (proseslərinin və s.) ətraf mühitə mənfi təsir göstərməsini (yəni hava, su və ya torpaqda mənfi dəyişikliklərə səbəb olur) minimuma endirməsinə kömək etmək ;qüvvədə olan qanunlara, qaydalara və ətraf mühitə yönəlmiş digər tələblərə əməl etmək; və yuxarıdakıları davamlı inkişaf etdirmək üçün mövcud olan ətraf mühitin menecmenti ilə əlaqəli standartlar ailəsidir . ISO 14000 ISO 9000 keyfiyyət standartına bənzəyir, hər ikisi də məhsulun özündən çox, bir məhsulun necə istehsal edildiyi prosesinə aiddir. ISO 9001-də olduğu kimi sertifikatlaşdırma birbaşa ISO tərəfindən verilmək əvəzinə üçüncü tərəf təşkilatlar tərəfindən həyata keçirilir. ISO 14001 tələbləri Avropa Birliyinin Eko-İdarəetmə və Audit Sxeminin (EMAS) ayrılmaz hissəsidir. EMAS-ın quruluşu və materialı, əsasən performansın yaxşılaşdırılması, qanuna uyğunluq və hesabat vəzifələri ilə əlaqəli daha tələbkardır. ISO 14001-in mövcud versiyası 2015-ci ilin sentyabrında yayımlanan ISO 14001: 2015-dir. == Ətraf mühitin idarəedilməsi sistemlərinin qısa tarixi == Mart 1992-ci ildə BSI Qrup ətraf mühitin qorunması ilə bağlı artan narahatlıqlara cavab olaraq dünyanın ilk ətraf mühit idarəetmə sistemləri standartı olan BS 7750-i yayımladı. Bundan əvvəl ətraf mühitin idarə edilməsi Responsible Care kimi daha böyük sistemlərin bir hissəsi idi. 1996-cı ildə BS 7750, bütün dünyada ISO komitələrinin təmsilçiliyi olan ISO 14000 seriyasının üçün şablon təqdim etmişdir. [5] [6] 2017-ci ildən etibarən 171 ölkədə 30000-dən çox ISO 14001 sertifikatına rast gəlmək mümkündür.

ISO 15924, Şrift adlarının təsviri üçün istifadə edilməsi nəzərdə tutulmuş xüsusi kodlar olub, bir neçə yazı sistemi üçün ikili qrup kodu və yaxud da ikiqat qrup kodu adlandırılan xüsusi kod qrupunu müəyyənləşdirmişdir. Hər şrift üçün xüsusi olaraq nəzərdə tutulmuş olan dörd hərfli bir kod və eyni zamanda da rəqəmsal kod verilir. Hər nə qədər də təbii dillər üçün kodları müəyyən edən ISO 639, veb brauzerlərin xarici mətnlər üçün hansı şriftdən istifadə etməli olduğunu müəyyənləşdirmək HTML və XML adlı xüsusi kod qruplarından istifadə edilsə də, ISO 15924 hal-hazırda bu məqsədlər üçün işarələmə dillərində istifadə edilmir.

İSO 3166 Beynəlxalq Standartlaşdırma Təşkilatı (İSO) tərəfindən nəşr olunan bir standartdır və bu ölkələrin, asılı ərazilərin, coğrafi mərazi sahələrinin və onların əsas inzibati-ərazi vahidlərinin (məs., əyalət və ya federal dövlətlər) adları üçün kodları müəyyən edir. Standartın rəsmi adları Ölkələrin və onların inzibati-ərazi vahidi adlarının təmsil olunması üçün kodlardır. == Hissələr == Üç hissədən ibarətdir: İSO 3166-1 Ölkələrin və onların inzibati-ərazi vahidi adlarının təmsil olunması üçün kodlar - Hissə 1: Ölkə kodları ölkələrin, asılı ərazilərin və coğrafi maraq dairələrinin adlarını kodlar müəyyənləşdirir. Ölkə kodlarının üç dəstini müəyyənləşdirir: İSO 3166-1 alfa-2 - üçünün ən çox istifadə olunduğu və İnternet ölkələrinin kodları (bəzi istisnalarla) üst səviyyəli domenlər üçün ən nəzərəçarpan şəkildə istifadə olunan iki hərfli ölkə kodları. İSO 3166-1 alfa-3 üç hərfli ölkə kodlarıdır və ölkə kodları və adlar arasında alfa-2 kodlarından daha yaxşı bir vizual əlaqə təmin edir. İSO 3166-1 rəqəmli kod skriptlərdən (yazı sistemlərindən) müstəqil olmağın üstünlüyü ilə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Statistika Şöbəsi tərəfindən hazırlanan və saxlanılanlarla eyniləşdirilən üç rəqəmli ölkə kodlarıdır və buna görə də Latın yazısı olmayan yazılardan istifadə edən insanlar və ya sistemlər üçün faydalıdır. İSO 3166-2 Ölkələrin və onların inzibati-ərazi vahidləri adlarının təmsil olunması kodları - Hissə 2: Ölkənin inzibati-ərazi kodu İSO 3166-1-da kodlanmış bütün ölkələrin əsas bölmələrinin (məsələn, əyalətlər, dövlətlər, idarələr, bölgələr) adlarının kodlarını müəyyənləşdirir. İSO 3166-3 Ölkələrin adlarını və onların inzibati-ərazi vahidlərinin təmsil olunması kodlar - Hissə 3: Əvvəllər istifadə edilmiş ölkələrin adları üçün kod 1974-cü ildə ilk nəşrindən bəri İSO 3166-1-dən silinmiş ölkə adlarının kodlarını təyin edir. == Buraxılış == İSO 3166-nın 1974-cü ildə yalnız əlifba sırası ilə daxil edilmiş ölkə kodları daxil edilmiş ilk tirajı nəşr edilmişdir. 1981-ci ildə nəşr olunan ikinci tirajda 1988 və 1993-cü illərdə müvafiq olaraq üçüncü və dördüncü tirajları ilə rəqəmsal ölkə kodları da yer aldı.

ISO 4217 — valyutaların kodunu müəyyənləşdirən beynəlxalq ISO standartıdır. ISO 4217 Beynəlxalq standartlaşdırma təşkilatı tərəfindən 1978-ci ildə təsis edilmişdir. Bu kodlar dünyada bank və biznes əməliyyatları üçün istifadə olunur. == Valyutalar üçün kod == Milli valyutalar üçün kod ISO 3166-1 alpha-2 görə ölkənin iki hərfli işarəsindən və valyuta adının bir hərfindən ibarətdir. X ilə başlayan kodların digər aktivləri var, məsələn dəyərli metallar ( qızıl, gümüş), millətlərarası valyutalar. Qeyri-monetar əməlyatlar üçün mövcud olan kod — XXX kodudur. Hərflərdən ibarət olan kodlardan başqa, rəqəmlərdən ibarət olan kodlarda mövcuddur.

ISO 639 — dil adlarının iki ya da üç hərfdən oluşan qısaltmalarla göstəriləbilməsi məqasədilə ISO tərəfindən seçilmiş beynəlxalq kod sistemi ISO 639 fərqli bölümlərdən ibarətdir. ISO 639–1 və ISO 639–2 deyə adlandırılan ilk iki bölüm ISO tərəfindən rəsmən qəbul edilən standartlardandır. ISO 639–3 isə hələlik hazırlıq hissəsindədir, ancaq Etnologue Arxivləşdirilib 2014-05-17 at the Wayback Machine kimi bəzi quruluşlarca istifadə edilməyə başlanılmışdır. ISO 639–1: 2002 Dil Adlarını Göstərən Qısaltmalar—Bölüm 1: Alpha-2 kodu: ISO 639–1 Kod siyahısı ISO 639–2: 1998 Dil Adlarını Göstərən Qısaltmalar—Bölüm 2: Alpha-3 kodu: ISO 639–2 Kod siyahısı ISO/FDIS 639–3: 2006? Dil Adlarını Göstərən Qısaltmalar—Bölüm 3: Alpha-3 kodu: Genişlətilmiş ISO 639–3 Kod siyahısı ISO/CD 639–4: 2007? Dil Adlarını Göstərən Qısaltmalar—Bölüm 4: Dil Adlarını Kodlama İlkələri və Uyqulama qılavuzu ISO/DIS 639–5: 2007? Dil Adlarını Göstərən Qısaltmalar—Bölüm 5: Alpha-3 kodu: Dil Ailələri və Qrupları ISO/CD 639–6: 2007?

Beynəlxalq standartlaşdırma təşkilatı - ISO (ing. International Organization for Standardization) — beynəlxalq təşkilat olub elektrik, elektronika və telekomunikasiya istisna olunmaqla bütün sahələr üzrə standartların hazırlanması ilə məşğuldur. ISO dövlətlərarası sahədə standartları təmin etmək məqsədilə 23 fevral 1947-ci ildə təsis olunmuşdur. Elektrik və elektronika üçün "Beynəlxalq elektrotexniki kommisiya - IEC", telekommunikasiya üzrə isə "Beynəlxalq rabitə birliyi - ITU" cavabdehdir. Bu üç təşkilat birlikdə "Dünya standart koperasiyasını -WSC (World Standards Cooperation) təşkil edirlər. ISO təşkilatına 157 ölkə üzv olmuşdur. İSO-nun rəsmi dili fransız və ingilis dilləridir. Eyni zamanda bu təşkilat standartların tərcümələrinə də məsuliyyət daşıyır. == Tarixi haqqında == XX əsrin əvvəlində maşıntəmiri tərtibatların geniş tətbiqi, hissələrin böyük sayda hazırlanmasını sürətləndirməyi və qarşılıqlı əvəzolunmanın tətbiqini tələb edirdi. Qarşılıqlı əvəzolunma, ölçmə üsulları və oturtma sistemlərinin yaradılması ilə XX əsrin əvvəlində maşıntəmiri yeni mərhələyə qədəm qoyur.