Homo cepranensis
Ceprano adamı və ya Ceprano Adamı (Homo cepranensis) — 1994-cü ildə Ceprano, Frozinone əyaləti, İtaliya yaxınlığında bir avtomobil yolu tikintisi layihəsi zamanı təsadüfən aşkar edilmiş tək kəllə qapağı (kalvariya) olan Orta Pleystosen arxaik insan fosilinə istinad edir. Buldozer tərəfindən zədələnməsinə baxmayaraq, fosil tapılan, sənədləşdirilən və fosil qazılarkən orada olan arxeoloq Italo Biddittu tərəfindən təsvir edilmişdir; Mallegni et al. (2003) fosilə əsaslanaraq yeni insan növünün, Homo cepranensis-in müəyyən edilməsini təklif etmişdir.Baxmayaraq ki, digər paleontoloqlar onu Homo heidelbergensisə aid olaraq təsnif etmişlər. Mounier və b. (2011) fosili "regional autapomorfik xüsusiyyətlərin yaranmasının xəbərçisi" olan H. heidelbergensis-in "uyğun əcdad ehtiyatı" kimi təsvir etmişdir.
Homo cepranenis'in holotipi (şəkli görün), formal xüsusiyyətlərin unikal birləşməsinə sahibdir:
1: əskik sulkus supraorbitalis,
2: ön yumru zəif inkişaf etmiş mediale sürüşüb
3: supraorbital bölgə medial olaraq içbükey,
4: xarici eşitmə meatusun orta mövqeyi processus zygomaticus temporalis'e);
5 və 6 (mavi) = daha çox törədilmiş xüsusiyyət (məsələn, 5: düz torus occipitalis transversus, 6: ən orta-lateral konkavitə sahib əklemin tuberkulumu);
7 ilə 10 (yaşıl) = daha primitiv xüsusiyyətlər (məsələn, 7: aşağı yönlü petro-timpanik tepe,
8: inion ilə çakışan opisthocranion,
9: processus retromastoideus,
10: torus angularis parietalis).
Fosilin ilk olaraq, bölgəvi korelasiyalar və bir sıra tarih əsasında təyin edilmiş 690.000 ila 900.000 il arasında olduğu təxmin edildi. A. Ascenzi (2001), fosilin çıxarılma şəraitlərini nəzərə alaraq aşağıdakıları qeyd etmişdir: "… 100 ila 700 ka [min il] arasında və kafatasının özündə, kumlu lözitik piroklastların ən aşağı səviyyəsini göstərən açıq bir qatqısal uyumsuzluq mövcudluğuna qədər, 800 ila 900 ka arasında bir yaş, indi üçün ən yaxşı xronoloji proqnozumuzdur." 487±6 ka tarixli, yaxşı tanınmış və yaxınlıqda olan Acheulean Fontana Ranuccio sit sahəsi ilə yerçəkimi, biyoqrafik və arxeoloji əlaqələrinin aydınlaşdırılmasından sonra, Muttoni və digərləri (2009), Ceprano'nun böyük ehtimal ki, yaxlaşık 450.000 yaşında olduğunu iddia etdi — Orta Pleystosenin ortası.
Kafatası xüsusiyyətləri, Homo erectus-da tapılanlarla Homo neanderthalensis-dən çox əvvəl Avropa'ya hökm edən Homo heidelbergensis kimi sonrakı növlərlə müqayisədə orta səviyyədə görünür. 2011-ci ildə həyata keçirilən bir tədqiqat, Ceprano insanının Homo neandertalın atası olduğu fikrini irəli sürdü.