SPERMA/SPERMATOZOİD (biol.) (kişi tənasül hüceyrəsi) Odur ki, mayalanma zamanı X və V xromosom daşıyan spermatozoiddən hansının yumurta hüceyrəsi ilə mayalanmasından asılı olaraq oğlan və ya qız uşaqları meydana gəlir (“Elm və həyat”); MƏNİ Xaliqi-ləmyəzəl-Allah; Möcüz nümayan eləyib; Görün bir qətrə mənidən – Nə cürə insan eləyib?! (Aşıq Ələsgər); NÜTFƏ (köhn.) [Zübeydə:] Nə təfavütü! Nütfəsi ki, əhli zeləmə nütfəsidir (M.F.Axundzadə); TOXUM Toxumun əmələ gəlməsi bülluq dövründən, yeni 15 yaşından başlayaraq 50-60 yaşadək davam edir.. (“İnsanın anatomiyası”).
Sperma
Sperma — kişilərə xas qamet.
Xayada olan bu hüceyrələrin yaranması yetkinlik dövründə başlayır. Üst hissəsində və döllənmə əsnasında yumurtaya irsi məlumat (DNT) köçürür. Quyruqlu və hərəkətlidir. İnsanlarda cütləşmə əsnasında təxminən 150-200 milyon sperma atılır. Lakin yumurtanı təkcə bir sperma hüceyrəsi dölləyə bilər. Bir sperma bir yumurta hüceyrəsinə çatanda, yumurtaya girmək üçün quyruğunu çöldə qoyub, yumurta zərindən keçərək irsi məlumatları yumurtaya çatdırmış olur. Spermalar sıx konsistensiyada bir mayenin içində olurlar. Bu mayenin adına meni və ya daha geniş yayılmış adı ilə sperma deyilir.
Spermanın içində irsi məlumatlar olur.
Euseius spermahyphus
Euseius spermahyphus (lat. Euseius spermahyphus) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin mesostigmata dəstəsinin phytoseiidae fəsiləsinin euseius cinsinə aid heyvan növü.
Spermalar
Spermalar (q.yun. σπέρμα «ailə» sözündəndir) — boşalma (orqazm) zamanı erkək heyvanlar və kişilər tərəfindən buraxılan maye (bulanıq, qatı, açıq boz). Spermatozoid və toxum mayedən ibarətdir.
Sperma istehsalı yeniyetməlik dövründə başlayır, yetkinlik dövründə maksimuma çatır və illər keçdikcə azalır. Hər boşalma zamanı ifraz olunan spermanın həcmi müxtəlif növlər üçün fərqlidir:
insanda orta 2—5 ml;
inəkdə orta 40—50 ml;
Ev atında 60—100 ml;
Çöldonuzunda 250 ml qədər;
Qoyunda 1—1,5 ml;
Balinada 3 litrə qədər.Spermada olan maddələr: askorbin turşusu, hər bir qan qrupuna xarakterik olan antikorlar, xolesterin, xolin, limon turşusu, fruktoza, deoksiribonuklein turşusu, dokozaheksaenoik turşusu, siyanokobalamin, glutatyon, inozitol, laktik turşu, spermin, karbamid, hialuronurinovik turşu, pirimidin, spermidin, sidik turşusu, Zn2 +, Cl−, Ca2 +, Mg2 +, NO3−, PO43−, K +, Na + ionları.
Spermatophyta
Toxumlu bitkilər (lat. Spermatophyta) — ali bitkilərin toxum əmələ gətirən bitkilər qrupu. Çiçəkli bitkilər və çılpaqtoxumlular bu qrupa aiddirlər.
Spermatophytes
Toxumlu bitkilər (lat. Spermatophyta) — ali bitkilərin toxum əmələ gətirən bitkilər qrupu. Çiçəkli bitkilər və çılpaqtoxumlular bu qrupa aiddirlər.
Spermatozoid
Spermatozoid (yun. σπέρμα, σπέρματος) — ailə, yun. ζωή — həyat) — erkək qamet, qadın cinsiyyət qameti – yumurta hüceyrəsini mayalandırmağa xidmət edən kişi cinsiyyət hüceyrəsi. Yumurta hüceyrəsindən qat-qat kiçikdir. Spermatozoidlərin toxum şirəsi ilə qarışığı sperma adlanır.
== Quruluşu ==
Tipik spermatozoid baş, gövdə və quyruq hissədən ibarətdir. Baş hissədə xromosom daşıyıcısı hüceyrə nüvəsi, yumurta hüceyrəsinin divarını əritmək üçün lazım olan litik ferment ilə dolu akrosoma və sentriol yerləşmişdir. Baş və gövdə arası boğazcıqda adətən mitoxondrion və spiral mitoxondriya yerləşir. Quyruqcuq hərəkət funksiyası yerinə yetirir.
bir çox heyvanların spermatozoidləri atipik qurluşa malikdirlər.