Lamiyə Vəliyeva

Lamiyə Rövşən qızı Vəliyeva (5 aprel 2002) — Azərbaycanı təmsil edən yüngül atlet. 2020-ci ildə Yaponiyanın Tokio şəhərində baş tutan XVI Yay Paralimpiya Oyunlarında qızıl və gümüş medallara sahib olub.

Lamiyə Vəliyeva
Şəxsi məlumatlar
Tam adı Lamiyə Rövşən qızı Vəliyeva
Vətəndaşlığı Azərbaycan Azərbaycan
Doğum tarixi (22 yaş)
İdman növü Yüngül atletika
Karyera illəri 2013—h.h.
Məşqçisi Oleq Panyutin (yığmada)
Tofiq Əliyev (şəxsi)
Medallar

Paralimpiya Oyunları
Qızıl 2020 Tokio 400 m., T13
Gümüş 2020 Tokio 100 m., T13
Dünya Çempionatı
Qızıl 2023 Paris 100 m., T13
Qızıl 2023 Paris 400 m., T13
Qızıl 2024 Kobe 100 m., T13
Dövlət təltifləri

1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni — 2021

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Lamiyə Vəliyeva 2002-ci il aprelin 5-də anadan olub. 2013-cü ildən idmanla məşğul olur. Şəxsi məşqçisi Tofiq Əliyev, yığmada məşqçisi isə Oleq Panyutindir.

Karyerası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Lamiyə Vəliyeva 2015-ci ildə Konya şəhərində beynəlxalq turnirdə 100 metr məsafəyə qaçışda turnirin qalibi oldu.

2016-cı ildə Belarusda beynəlxalq turnirdə 60 metr məsafəyə qaçışda beşinci pillənin sahibi olan Lamiyə Vəliyeva, 2017-ci ildə isə Macarıstanda XIV Avropa Yeniyetmələrinin Yay Olimpiya Festivalında mübarizə apardı.

2018-ci ilin yanvar ayında 400 metr məsafəyə qaçışda şəhər çempionatının qalibi oldu, fevral ayında isə Belarusda beynəlxalq turnirdə bürünc medal qazandı. 2018-ci ildə U-18 Avropa Çempionatında mübarizə aparan Lamiyə Vəliyeva, 2019-cu ildə növbəti dəfə şəhər çempionatının qalibi oldu.

2019-cu ilin iyun ayında o, 200 və 400 metr məsafələrə qaçışda U-18 Azərbaycan Çempionatının qalibi oldu. İyun ayında XV Avropa Yeniyetmələrinin Yay Olimpiya Festivalında çıxış elədi.

2021-ci ilin yanvar ayında Lamiyə Vəliyeva 100 və 200 metr məsafələrə qaçışda Azərbaycan Çempionatının qızıl medallarına sahib oldu. 2021-ci ilin avqustunda isə Lamiyə Vəliyeva XVI Yay Paralimpiya Oyunlarında mübarizə apardı.

Avqustun 31-də isə qadınların 100 metr məsafəyə qaçış turniri baş tutdu.[1] Bu turnirdə Azərbaycanı üç idmançı — Lamiyə Vəliyeva, Yelena Çebanu və Yuliya Yanovsxaya.[1] Komandanın heyətində ən təcrübəli atlet 2016-cı il Rio-de-Janeyro Paralimpiadasında üç medala sahib olan Yelena Çebanu hesab olunurdu. Lamiyə Vəliyeva və Yuliya Yanovsxaya isə Paralimpiadanın debütantı və gənc idmançı hesab olunurdu. Təsnifat mərhələsində əvvəlcə Lamiyə Vəliyeva mübarizə apardı.[1] "A" qrupunda çıxış edən atlet, 12.08 saniyə nəticə göstərdi və altı idmançı sırasında birinci pillənin sahibi oldu.[1] Bununla da Lamiyə Vəliyeva final mərhələsinə adladı.[1] Daha sonra "B" qrupunda çıxış edən Yuliya Yanovsxaya mübarizə apardı.[1] 12.40 saniyə nəticə göstərən gənc atlet mərhələni altı idmançı sırasında üçüncü pillədə başa vurdu və final mərhələsinə adladı.[1] Sonda "С" qrupunda çıxış edən Yelena Çebanu mübarizə apardı və 12.16 saniyə nəticə göstərdi.[1] Bununla da altı idmançı sırasında birinci pillənin sahibi olan Yelena Çebanu da final mərhələsinə vəsiqə qazandı.[1][2] 8 idmançının mübarizə apardığı final mərhələsinin əsas favoriti 2016-cı il Rio-de-Janeyro Paralimpiadasının qalibi olan Leyla Acametova hesab olunurdu. Amma final mərhələsində gözlənilməz nəticələr qeydə alındı. Turnirin qalibi 11.96 saniyə nəticə göstərən İspaniya nümayəndəsi Adiaratu İqlesias Forneiro oldu.[1] Ondan cəmi 0.03 saniyə geri qalan Lamiyə Vəliyeva isə XVI Yay Paralimpiya Oyunlarının gümüş medalına sahib oldu.[1] Yuliya Yanovsxaya 12:30 saniyə nəticə ilə dördüncü, Yelena Çebanu isə 12:40 saniyə nəticə ilə yeddinci pillələrin sahibi oldu.[1][3]

400 metr məsafəyə qaçış turnirində 55.00 saniyə nəticə ilə həm Paralimpiya rekordunu yeniləyən, həm də XVI Yay Paralimpiya Oyunlarının qızıl medalına sahib olan Lamiyə Vəliyeva

Sentyabrın 2-də həmdə qadınların 400 metr məsafəyə qaçış turniri baş tutdu.[4] Bu turnirdə Azərbaycanı Lamiyə Vəliyeva və Yuliya Yanovsxaya təmsil elədi.[4] Təsnifat mərhələsinin "B" qrupunda çıxış edən Yuliya Yanovsxaya 56.55 saniyə nəticə göstərdi və 6 idmançı sırasında 2-ci pillənin sahibi oldu.[4] Bununla da Yuliya Yanovsxaya final mərhələsinə adladı. "C" qrupunda çıxış edən Lamiyə Vəliyeva isə 55.70 saniyə nəticə göstərdi və mərhələni 5 idmançı sırasında 2-ci pillədə başa vuraraq final mərhələsinə vəsiqə qazandı.[4] Lamiyə Vəliyeva ancaq 100 metr məsafəyə qaçış turnirin qalibi olan İspaniya nümayəndəsi Adiaratu İqlesias Forneirdən 0.01 saniyə geri qaldı.[4] Final mərhələsi sentyabrın 4-də baş tutdu.[4]

Sentyabrın 4-də baş tutan final mərhələsinin əsas favoriti 100 metr məsafəyə qaçışda qızıl medala sahib olan İspaniya nümayəndəsi Adiaratu İqlesias Forneir hesab olunurdu.[5] Amma idman mütəxəssislərinin ehtimalları özünü doğrultmadı.[5] 8 idmançının mübarizə apardığı final mərhələsində Lamiyə Vəliyeva 55.00 saniyə nəticə göstərdi və XVI Yay Paralimpiya Oyunlarının qızıl medalına sahib oldu.[5] Lamiyə Vəliyeva həmdə 2012-ci ildə Kuba atleti Omara Durand tərəfindən müəyyən olunan Paralimpiya rekordunu da (55.12 saniyə) yenilədi. Final mərhələsində çıxış edən digər atlet Yuliya Yanovsxaya isə 56.18 saniyə nəticə göstərdi və beşinci pillənin sahibi oldu.[5] Final mərhələsində sonra Lamiyə Vəliyeva müsahibəsində bunları bildirdi: "Azərbaycana qızıl medal qazandırdığım üçün şadam. Özümlə fəxr edirəm. Rəqiblərim çox güclü idi. Mən buna hazır idim. Ona görə də qalib gəldim. Bu hələ başlanğıcdır. 2024 Paris Paralimpiadasına hazırlaşacam".[6]

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 6 sentyabr 2021-ci il tarixli Sərəncamına əsasən XVI Yay Paralimpiya Oyunlarında qazandığı nailiyyətlərə və Azərbaycan idmanında xidmətlərinə görə Lamiyə Rövşən qızı Vəliyeva 1-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni ilə təltif edildi.[7]

Lamiyə Vəliyeva 2023-cü ildə Fransanın Paris şəhərində baş tutan Dünya Çempionatında 2 qızıl medala sahib olub. 2024-cü ildə isə o, Yaponiyanın Kobe şəhərində keçirilən Dünya Çempionatında qızıl medal qazanmış və bu onun 3-cü dünya çempionluğu olmuşdur.[8]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Azerisport.com idman portalı. "Токио-2020: Ламия Велиева берет серебро". www.azerisport.com ( (rus.)). 01.09.2022. Archived from the original on 2022-08-25. İstifadə tarixi: 01.09.2022.
  2. ↑ Azerisport.com idman portalı. "Бегуньи Азербайджана бросили вызов". www.azerisport.com ( (rus.)). 01.09.2022. Archived from the original on 2022-08-30. İstifadə tarixi: 01.09.2022.
  3. ↑ Azerisport.com idman portalı. "Очередные медали Азербайджана". www.azerisport.com ( (rus.)). 01.09.2022. Archived from the original on 2022-09-02. İstifadə tarixi: 01.09.2022.
  4. ↑ 1 2 3 4 5 6 Azerisport.com idman portalı. "Токио-2020: Юлия Яновская и Ламия Велиева вышли в финал". www.azerisport.com ( (rus.)). 01.09.2022. Archived from the original on 2022-08-30. İstifadə tarixi: 01.09.2022.
  5. ↑ 1 2 3 4 Azerisport.com idman portalı. "Токио-2020. Велиева стала чемпионкой, побив рекорд Паралимпиады". www.azerisport.com ( (rus.)). 01.09.2022. Archived from the original on 2022-08-30. İstifadə tarixi: 01.09.2022.
  6. ↑ Azerisport.com idman portalı. "Чемпионка Паралимпиады: Это только начало". www.azerisport.com ( (rus.)). 01.09.2022. Archived from the original on 2022-08-30. İstifadə tarixi: 01.09.2022.
  7. ↑ Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. "Azərbaycan Milli Paralimpiya Komandasının üzvlərinin təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 6 sentyabr 2021-ci il tarixli Sərəncamı". www.azertag.az ( (az.)). 06.09.2022. 2022-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 05.08.2022.
  8. ↑ "Lamiyə Vəliyeva dünya çempionu oldu". Qafqazinfo (az.). 2024-05-18. 2024-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-19.