Livan–Türkiyə münasibətləri

Livan—Türkiyə münasibətləri — Livan ilə Türkiyə arasında ikitərəfli diplomatik münasibətlər.

Livan—Türkiyə münasibətləri
Livan və Türkiyə
 Livan  Türkiyə

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Soyuq müharibə dövründə ölkələr arasında praktik olaraq heç bir əlaqə yox idi. Bunun səbəblərindən biri, nəticədə bu ölkədə Vətəndaş müharibəsinin başlamasına səbəb olan Livandakı daxili siyasi qeyri-sabitlik idi. Sonra Livan bu ölkənin xarici siyasətinə təsir göstərməyə başlayan qonşu Suriyadan asılı vəziyyətə düşdü. 2005-ci ildə Suriya qoşunları Livanı tərk etdi və ölkənin Türkiyə ilə əlaqələri xeyli yaxşılaşdı[1][2].

2006-cı ildə Türkiyə İsrail və Livan arasındakı münaqişənin həllində fəal vasitəçi rolunu oynadı. 2010-cu ilin noyabrında Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan Livanla Strateji Əməkdaşlıq və Koordinasiya Şurasının yaradılması barədə Siyasi Bəyannaməni imzaladı[3][4].

İranla rəqabət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rəcəb Tayyib Ərdoğanın rəhbərliyi altında olan Türk hökuməti, Livandakı tarixi travma və Livandakı Türk irsi təhdidinə mənfi əsaslarla İranın dəstəklədiyi Şiə hərbiləşdirilmiş və siyasi qrup Hizbullahı götürdü. Beləliklə, Türkiyə Livan daxilində İran nüfuzunu zəiflətmək üçün Livanla daha sıx əlaqələr qurmağa çalışdı[5][6]. Suriya Milli Ordusuna qarşı vuruşan Suriyaya gələn Hizbullah döyüşçülərinin axını[7] həm də Türkiyəni İranın Livandakı rolunu zəiflətmək üçün Livanla daha yaxın əlaqələr axtarmağa sövq edir.

Türkiyənin təsiri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Türk əhalisinin Livan haqqında məlumatları olmasa da, son siyasi dava münasibətlərdə bir sıra nəticələrə səbəb oldu. 2019-cu ilin sentyabr ayında Livan Prezidenti Michel Aoun, Tvitterdə Osmanlı hökmranlığını tənqid etdi və Türkiyənin Livana qayıtması ilə yanaşı, Türkiyə səfirini çağırması ilə bağlı narahatlığını bildirdi. Bu, Türkiyədə Osmanlı irsinin inkar edilməsi kampaniyası kimi tənqidlərə səbəb oldu. Livan Erməni Soyqırımını tanıyır.

Ticarət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2013-cü ildə, Türkiyə Livana 1,161 milyard ABŞ dolları dəyərində mal ixrac etmiş, Livandan Türkiyəyə 204 milyon ABŞ dolları mal ixrac etmişdir. 2012-ci ildə Türkiyəni Livandan 144.491 turist ziyarət etdi[8].

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Relations between Turkey and Lebanon throughout History and Recent Developments | Süleyman Güzel - Academia.edu". 2017-10-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-22.
  2. ↑ "Why Lebanon needs Turkey now more than ever - Daily Sabah". 2016-07-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-22.
  3. ↑ "Relations between Turkey and Lebanon / Rep. of Turkey Ministry of Foreign Affairs". 2017-09-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-09-21.
  4. ↑ "A war on Lebanon, not Turkey - Al Arabiya English". 2017-09-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-22.
  5. ↑ Kirk, George. "Lebanon in the Last Days of Feudalism, 1840-1868: A Contemporary Account by Antūn Dāhir Al-e ʽAqiqi and other Documents . Malcolm H. Kerr". The Journal of Modern History. 32 (4). December 1, 1960: 396. doi:10.1086/238645.
  6. ↑ Heraclides, Alexis; Dialla, Ada. "Intervention in Lebanon and Syria, 1860–61". Humanitarian Intervention in the Long Nineteenth Century. 2015: 134–147. doi:10.2307/j.ctt1mf71b8.12. ISBN 9780719098598. 2021-07-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-22 – JSTOR vasitəsilə.
  7. ↑ "Reconstructing the Disastrous History of the Lebanese Famine | Al Jadid". www.aljadid.com. 2022-09-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-22.
  8. ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2017-09-22 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-07-22.