Albaniya–Türkiyə münasibətləri

Türkiyə—Albaniya münasibətləri — Albaniya Respublikası ilə Türkiyə Respublikası arasında diplomatik əlaqələr 1920-ci illərdə rəsmi olaraq quruldu. Albaniya ilə Türkiyə arasındakı münasibətlər mədəni və tarixi amillərə görə ənənəvi olaraq dostluq edir. Albaniyanın Ankarada səfirliyi və İstanbulda baş konsulluğu vardır. Türkiyənin Tiranada səfirliyi mövcuddur.

Türkiyə—Albaniya münasibətləri
Albaniya və Türkiyə
 Albaniya  Türkiyə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Haqqında

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əhalisi əsasən müsəlman olan hər iki ölkə İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının üzvüdür. Bunlar eyni zamanda NATO və Aralıq dənizi Birliyinin tam üzvləridir. Türkiyə də AB üçün namizəd ölkə statusuna sahibdir, Albaniya potensial namizəddir.

Türkiyədə Albaniya ilə mədəni əlaqələrini itirməyən təxminən 1,3 milyon Alban mənşəli vətəndaş var[1]. Kosovoda güclü Türk azlığı da var[2].

Əlaqələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Osmanlı İmperiyası dövründə İslamı qəbul edən bir çox alban, türk sultanlarına xidmət etdi. Albaniya Balkanlarda 28 noyabr 1912-ci ildə Osmanlıdan müstəqilliyini elan edən son ölkə idi. Türkiyə Albaniyanın müstəqilliyini tanıyanlardan biri oldu. 2 fevral 2010-cu il tarixindən etibarən hər iki ölkənin vətəndaşları öz ərazilərində 90 günə qədər vizasız qala bilərlər [3].

2012-ci ilin noyabr ayında Albaniyanın Fələstinə təşkilatda dövlət statusu verməsi üçün BMT-nin səs verməməsindən sonra Albaniya-Türkiyə münasibətlərində gərginlik yaşandı. Türkiyə Baş naziri Albaniya hökumətini statusa səs verməyə razı salmağa müvəffəq olmadı. Ərdoğan jurnalistlərə şəxsən prezident Sali Berişayı çağırdığını və onunla danışdığını, bunun planlanan əleyhinə səs əvəzinə bitərəf olduğu Albaniyanın mövqeyini təsir etdiyini söylədi [4].

Osmanlı sonrası mühitdə Albaniyanın müstəqilliyi və Türk Cümhuriyyətinin yaradılması, hər iki ölkədə müstəqil olan İslam dini qurumlarında millətçilik səbəbiylə dəyişikliklərə səbəb oldu. 1923-cü ildə Albaniya hökumətinin nəzarəti altında keçirilən İslam Konqresi, islahatların aparılması üçün sünni müsəlmanların nümayəndələri tərəfindən çağırıldı və nəticədə yerli müsəlman quruluşları və qurumları yaratmaq üçün İstanbulda Xilafət ilə əlaqələrini kəsən bir tədbir gördü. Albaniya. Sufi Bektaşi əmrinin Albaniya şöbəsi 1922-ci ildə Albaniyada 500 nümayəndə heyətinin toplantısında Türkiyə ilə əlaqələrini tərk etdi. 1925-ci ildə baş qərargahı Türkiyədə olan Bektaşi Sərəncamı, Atatürkün islahatlarından qaçmaq üçün Tiranaya köçdü və Albaniya Bektaşizmin mərkəzi oldu.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Türkiye'deki Kürtlerin sayısı!". 2018-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-22.
  2. ↑ Migration and Ethnicity in Albania. Arxiv surəti 14 noyabr 2012 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2012-11-14 at the Wayback Machine
  3. ↑ "Albania, Turkey launch visa-free travel". 2010-02-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-22.
  4. ↑ Albania refused to bow down to PM’s pressure on Palestine vote: Report Arxivləşdirilib 2012-12-06 at the Wayback Machine, Hürriyet Daily News, 2012-12-02