Lüğətlərdə axtarış.

Şair Əbdüləzim (1873, Ağkilsə, Yeni Bəyazid qəzası – 1943, Ağkilsə, Basarkeçər rayonu) — şair, dülgər, rəncbər, Aşıq Ələsgərin ortancıl oğlu. 1873-cü ildə Göyçə mahalının Ağkilsə kəndində anadan olmuşdur. Əsas məşğuliyyəti dülgərlik olan Əbdüləzim həm də bacarıqlı bir rəncbər kimi camaat içərisində seçilirdi. Kiçik yaşlarından Aşıq Ələsgərin evindəki saz-söz məclislərinin şahidi olan Əbdüləzimdə aşıq şerlərinə maraq tez oyanmış, həmin təsirlə də şerlər qoşmağa başlamışdır. Əbdüləzim təhsil görməmişdir, lakin onun şerləri savadlı bir şairin yaradıcılıq məhsulu kimi nəzərə çarpır. 1934-cü ildə Əbdüləzim Kəlbəcər rayonunun Yanşaq kəndinə köçmüş və 1937-ci ilə kimi orada yaşamışdır. Şair Əbdüləzim 1943-cü ildə Göyçə mahalının Ağkilsə kəndində vəfat etmiş, Aşıq Ələsgərin qəbrinin yanında dəfn edilmişdir. Ziyəddin Məhərrəmov, "İrəvanda məktəbdarlıq və maarifçilik", Bakı, Nurlan nəşriyyatı, 2010.

Əmir Əli oğlu Əbdüləzim və ya Əbdüləzim Sərkar (az-əbcəd. ابدولزیم سرکار‎) — XVII əsr Azərbaycan memarı. Əmir Əli oğlu Əbdüləzim 1663-cü və ya 1664-cü ildə inşa edilmiş Şamaxı rayonundakı Kələxana türbələrinin müəllifidir. Bu türbələrdən birində Әbdüləzim Sərkarın adı həkk edilmişdir. Sərkar (başçı) ləqəbi də kompleksin tikintisinə rəhbərlik etməsi ilə əlaqədardır. Yaradıcılıq üslubu əsərlərində həcm-fəza quruluşunun mütənasibliyi və eynitipli türbələrin fərdi xüsusiyyətlərə malik olmasında ifadəsini tapmışdır. Саламзаде, А. "Архитектура мавзолеев Азербайджана XVI–XIX вв" (rus) (№ 3). Изв. АН Азерб. ССР. 1961.

Şah Əbdüləzim türbəsi — İranın Rey şəhərində yerləşən türbə və Əbdüləzim ibn Əli ibn Hüseyn ibn Zeyd ibn İmam Həsən Müctəbanın qəbri. Türbənin binası ilk dəfə hicri qəməri üçüncü ilin ikinci yarısında, yəni miladi ilə doqquzuncu əsrdə təmir və bərpa edilmişdir. Türbənin girişi şimalda yerləşir ki, Ali-Buyə padşahı və daha sonra Məcid əl-Məlik Qumi tərəfindən tamamlanmışdır. Hərəm binası aşağıda dördbucaqlıdır və hər bir küncü 8 metr hüdudundadır. Üst hissəsi bütün Səlcuqlu binalarında olduğu kimi, dördbucaqlı dörd qübbə, yəni dörd çardaqdan meydana gəlməkdədir. Əbdüləzimə aid türbə sandığı; istehsal tarixi 1335 miladi. İki taxta kitabələri lövhəsi; yeni bir cüt taxta üzərinə əlavə olunmuşdur. Lövhələrin istehsal tarixi miladi 1444-cü il. Böyük taxta qapı. Şimal kəməraltı ilə qadınlar məscidi arasında iştirak edən bu qapının istehsal tarixi 1498 miladidir və Əmir Teymur dövrü üslublarındandır.

Əmir Əli oğlu Əbdüləzim və ya Əbdüləzim Sərkar (az-əbcəd. ابدولزیم سرکار‎) — XVII əsr Azərbaycan memarı. Əmir Əli oğlu Əbdüləzim 1663-cü və ya 1664-cü ildə inşa edilmiş Şamaxı rayonundakı Kələxana türbələrinin müəllifidir. Bu türbələrdən birində Әbdüləzim Sərkarın adı həkk edilmişdir. Sərkar (başçı) ləqəbi də kompleksin tikintisinə rəhbərlik etməsi ilə əlaqədardır. Yaradıcılıq üslubu əsərlərində həcm-fəza quruluşunun mütənasibliyi və eynitipli türbələrin fərdi xüsusiyyətlərə malik olmasında ifadəsini tapmışdır. Саламзаде, А. "Архитектура мавзолеев Азербайджана XVI–XIX вв" (rus) (№ 3). Изв. АН Азерб. ССР. 1961.

Nağı Əbdüləzimov (14 dekabr 1936, Zod, Basarkeçər rayonu – 8 sentyabr 2001, Gəncə) — Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin II çağırış deputatı. Nağı Kərim oğlu Əbdüləzimov 14 dekabr 1936-cı ildə Qərbi Azərbaycanın Göyçə mahalının Zod kəndində anadan olub. 1953-cü ildə Zod kənd orta məktəbini bitirdikdən sonra Gəncə Pedaqoji institutun Dil-ədəbiyyat fakültəsinə daxil olub. 1957–1962-ci illərdə orta məktəbdə dil-ədəbiyyat müəllimi işləyib. 1962-ci ilin sentyabr ayında Basarkeçər rayon Komsomol Komitəsinin birinci katibi seçilərək, 1967-ci ilin avqust ayına kimi həmin vəzifədə çalışıb. 1967–1969-cu illərdə Bakı Ali Partiya Məktəbində oxuyub. 1969–1974-cü illərdə Zod kəndində kolxoz sədri işləyib. 1974–1976-cı illərdə Gəncə şəhəri Yüngül Sənaye Texnikumunda müəllimlik edib. 1976-cı ilin fevralından 1981-ci ilin aprel ayına qədər Azərbaycan KP Gəncə şəhər komitəsində təlimatçı, 1981-ci ilin aprel ayından 1991-ci ilin noyabr ayına kimi Gəncə şəhər PK də şöbə müdirinin müavini – Siyasi Maarif Evinin müdiri işləyib. 1991–1997-ci illərdə Mədəniyyət İşgüzarlıq Mərkəzinin müdiri kimi fəaliyyət göstərib.

Ayşən Əbdüləzimova (11 aprel 1993, Şəki) — Azərbaycan qadın milli voleybol komandasının kapitanı.

Sultan Əbdüləziz (Osmanlı türkcəsi: عبد العزيز — Abdü’l-`Azīz) (8 fevral 1830, Bəylərbəyi Sarayı, Üsküdar – 4 iyun 1876[…], Feriye sarayı) — 32-ci Osmanlı sultanı və 111-ci İslam xəlifəsi. 7 fevralı 8 fevrala bağlayan gecə 1830-cu ildə Bəylərbəyi sarayında dünyaya gəlmişdir. Atası 30-cu Osmanlı sultanı II Mahmud, anası isə onun xanımlarından çərkəz əsilli Pərtəvniyal Sultan idi. 1836-cı ildə qardaşı Şahzadə Əbdülməcidlə birlikdə möhtəşəm bir mərasimlə sünnət edilmişdir. Mərasim əsnasında bacısı Mihrimah Sultan da Mehmed Səid Paşayla nigahlanmışdır. 9 yaşında atası uzun müddətdir əziyyət çəkdiyi vərəm xəstəliyindən vəfat etmiş, böyük qardaşı Sultan Əbdülməcid taxta çıxmışdır. Qardaşının səltənətində vəliəhd olaraq olduqca sərbəst həyat yaşadı və mükəmməl təhsil aldı. Həsən Fəhmi Əfəndidən ərəb dili və ədəbiyyatı ilə yanaşı, dini təlimləri öyrəndi. Ney ifaçısı və bəstəkar Yusif Paşadan musiqi dərsləri aldı. Eyni zamanla idmanla da məşğul olan Əbdüləziz Əfəndi güləş və üzgüçülüklə maraqlanırdı.

Sultan Əbdüləziz (Osmanlı türkcəsi: عبد العزيز — Abdü’l-`Azīz) (8 fevral 1830, Bəylərbəyi Sarayı, Üsküdar – 4 iyun 1876[…], Feriye sarayı) — 32-ci Osmanlı sultanı və 111-ci İslam xəlifəsi. == Həyatı == === İlk illəri === 7 fevralı 8 fevrala bağlayan gecə 1830-cu ildə Bəylərbəyi sarayında dünyaya gəlmişdir. Atası 30-cu Osmanlı sultanı II Mahmud, anası isə onun xanımlarından çərkəz əsilli Pərtəvniyal Sultan idi. 1836-cı ildə qardaşı Şahzadə Əbdülməcidlə birlikdə möhtəşəm bir mərasimlə sünnət edilmişdir. Mərasim əsnasında bacısı Mihrimah Sultan da Mehmed Səid Paşayla nigahlanmışdır. 9 yaşında atası uzun müddətdir əziyyət çəkdiyi vərəm xəstəliyindən vəfat etmiş, böyük qardaşı Sultan Əbdülməcid taxta çıxmışdır. Qardaşının səltənətində vəliəhd olaraq olduqca sərbəst həyat yaşadı və mükəmməl təhsil aldı. Həsən Fəhmi Əfəndidən ərəb dili və ədəbiyyatı ilə yanaşı, dini təlimləri öyrəndi. Ney ifaçısı və bəstəkar Yusif Paşadan musiqi dərsləri aldı. Eyni zamanla idmanla da məşğul olan Əbdüləziz Əfəndi güləş və üzgüçülüklə maraqlanırdı.

Sultan Əbdüləziz (Osmanlı türkcəsi: عبد العزيز — Abdü’l-`Azīz) (8 fevral 1830, Bəylərbəyi Sarayı, Üsküdar – 4 iyun 1876[…], Feriye sarayı) — 32-ci Osmanlı sultanı və 111-ci İslam xəlifəsi. 7 fevralı 8 fevrala bağlayan gecə 1830-cu ildə Bəylərbəyi sarayında dünyaya gəlmişdir. Atası 30-cu Osmanlı sultanı II Mahmud, anası isə onun xanımlarından çərkəz əsilli Pərtəvniyal Sultan idi. 1836-cı ildə qardaşı Şahzadə Əbdülməcidlə birlikdə möhtəşəm bir mərasimlə sünnət edilmişdir. Mərasim əsnasında bacısı Mihrimah Sultan da Mehmed Səid Paşayla nigahlanmışdır. 9 yaşında atası uzun müddətdir əziyyət çəkdiyi vərəm xəstəliyindən vəfat etmiş, böyük qardaşı Sultan Əbdülməcid taxta çıxmışdır. Qardaşının səltənətində vəliəhd olaraq olduqca sərbəst həyat yaşadı və mükəmməl təhsil aldı. Həsən Fəhmi Əfəndidən ərəb dili və ədəbiyyatı ilə yanaşı, dini təlimləri öyrəndi. Ney ifaçısı və bəstəkar Yusif Paşadan musiqi dərsləri aldı. Eyni zamanla idmanla da məşğul olan Əbdüləziz Əfəndi güləş və üzgüçülüklə maraqlanırdı.

Əbdüləziz (sultan) — 32-ci Osmanlı sultanı və 111-ci İslam xəlifəsi. Əbdüləziz bin Fəhd əs-Səud — Səudiyyə Ərəbistanı şahzadəsi, Kral Fəhdin oğlu. Əbdüləziz bin Osman əl-Tüveycri – İSESKO-nun baş direktoru. Əbdüləziz Buteflika — Ərəb siyasi və dövlət xadimi, Əlcəzair prezidenti (1999–2019). Əbdüləziz əs-Səud — Səudiyyə Ərəbistanının qurucusu və ilk kralı. Əbdüləziz xan (1614 - 1683) — Buxara xanlığının hökmdarı. Əbdüləziz Fərmanfərmaiyan — İranlı memar, Tehran Universitetinin professoru və İranın müasir mühəndislik qurucularından biri.

Sultan Əbdüləziz (Osmanlı türkcəsi: عبد العزيز — Abdü’l-`Azīz) (8 fevral 1830, Bəylərbəyi Sarayı, Üsküdar – 4 iyun 1876[…], Feriye sarayı) — 32-ci Osmanlı sultanı və 111-ci İslam xəlifəsi. 7 fevralı 8 fevrala bağlayan gecə 1830-cu ildə Bəylərbəyi sarayında dünyaya gəlmişdir. Atası 30-cu Osmanlı sultanı II Mahmud, anası isə onun xanımlarından çərkəz əsilli Pərtəvniyal Sultan idi. 1836-cı ildə qardaşı Şahzadə Əbdülməcidlə birlikdə möhtəşəm bir mərasimlə sünnət edilmişdir. Mərasim əsnasında bacısı Mihrimah Sultan da Mehmed Səid Paşayla nigahlanmışdır. 9 yaşında atası uzun müddətdir əziyyət çəkdiyi vərəm xəstəliyindən vəfat etmiş, böyük qardaşı Sultan Əbdülməcid taxta çıxmışdır. Qardaşının səltənətində vəliəhd olaraq olduqca sərbəst həyat yaşadı və mükəmməl təhsil aldı. Həsən Fəhmi Əfəndidən ərəb dili və ədəbiyyatı ilə yanaşı, dini təlimləri öyrəndi. Ney ifaçısı və bəstəkar Yusif Paşadan musiqi dərsləri aldı. Eyni zamanla idmanla da məşğul olan Əbdüləziz Əfəndi güləş və üzgüçülüklə maraqlanırdı.

Əbdüləziz Abbes (ərəb. عبد العزيز عباس‎; 7 oktyabr 1963) — Əlcəzair futbol məşqçisi. 1963-cü il təvəllüdlü Abbes karyerası boyunca bir çox yerli komandaya baş məşqçilik etmişdir.

Əbdüləziz Buteflika (2 mart 1937[…], Ucda, Mərakeşdəki Fransa protektoratı[d] – 17 sentyabr 2021, Zeralda[d], Əlcəzair vilayəti[d]) – Əlcəzair siyasi və dövlət xadimi, Əlcəzair prezidenti (28 aprel 1999 – 2 aprel 2019). 1956-cı ildən Əlcəzair Milli Azadlıq Cəbhəsinin (1964–1981 və 1989-cu il-dən onun Mərkəzi komitəsinin üzvü) fəal iştirakçısı idi. Müstəqil Əlcəzairin ilk hökumətində turizm və idman naziri, (1962–1963), xarici işlər naziri (1963–79), Əlcəzair prezidenti H. Bumedyenin ardıcıl tərəfdarı, BMT Baş Assambleyası sessiyasının sədri (1974–1975) olmuşdur.Qoşulmamaq hərəkatında Asiya və Afrikanın ən radikal əhvali-ruhiyyəli xadimlərindən biri kimi nüfuza malik olan Buteflika sənaye cəhətdən inkişaf etmiş dövlətlər və "üçüncü dünya" ölkələri arasında iqtisadi əlaqələrin yenidən qurulmasının tərəfdarı idi. 1980-ci ildə siyasi fəaliyyətdən uzaqlaşmış və ona qarşı irəli sürülən korrupsiya ittihamları ilə əlaqədar olaraq mühacirət etmişdir (BƏƏ, Fransa və İsveçrədə yaşamışdır). Əlcəzairə qayıtdıqdan (1989) sonra bəraət almışdır. 1994-cü ildə vətəndaş müharibəsinin qızğın vaxtında hərbi dairələrin seçkilərə getmədən dövlətə başçılıq etmək təklifini rədd etmişdir. 1999-cu ilin aprel ayında Əlcəzair prezidenti seçilmişdir. Əlcəzairdə vətəndaş müharibəsinin faktiki dayandırılmasına nail olmuşdur. 2004-cü ilin aprelində yenidən prezident seçilmişdir.2009-cu ilin sentyabrında keçirilən prezident seçkilərində seçicilərin 90,2%-inin səsini toplayaraq növbəti 5 il müddətinə Əlcəzairin prezidenti olmuşdur. 2014-cü ilin fevralında yenidən namizədliyini irəli sürmüş və aprel ayında keçirilən seçkilər də ilk turda 81,5% səs toplayaraq dördüncü dəfə prezident seçilmişdir.

Əbdüləziz Cərad (ərəb. عبد العزيز جراد‎; 12 fevral 1954, Xenşela) — Əlcəzair Xalq Demokratik Respublikasının sabiq Baş naziri. Cərad 12 fevral 1954-cü ildə Xenşelada anadan olub. 1976-cı ildə Əlcəzair Siyasi Elmlər və Beynəlxalq Münasibətlər İnstitutunu bitirdikdən sonra Parisdəki Nanter Universitetində təhsilini davam etdirdi və doktorluq dərəcəsini aldı. Əlcəzair Universitetində siyasi elmlər professoru olaraq da çalışmış və bir neçə kitab nəşr etdirmişdir. 1989–1992-ci illərdə Cərad Əlcəzair Milli Hökumət Məktəbinin direktoru idi. 1996–2000-ci illərdə Əbdüləziz Cərad Əlcəzair Beynəlxalq Əməkdaşlıq Agentliyinin baş direktoru oldu. Cərad Əli Kafi, Liamin Zerual və Əbdüləziz Buteflikanın rəhbərliyi altında xidmət etmişdir. Lakin, 2003-cü ildə Buteflika dövründə kənarda qaldı və o zamandan bəri keçmiş prezidentin açıq tənqidçisinə çevrildi. 28 dekabr 2019-cu ildə Prezident Əbdülməcid Təbbun Cəradı Əlcəzairin Baş naziri təyin etdi və dərhal yeni hökumət qurmaq tapşırığını verdi.

Əbdüləziz Fərmanfərmaiyan — Memar, Tehran Universitetinin professoru və İranın müasir mühəndislik qurucularından biridir.Şahzadə Əbdülhüseyn mirzə Fərmanfərma və Bətul xanımın oğlu idi.Atası Abbas mirzənin törəmələrindən idi və anası ata tərəfindən nəsəbi Kirmanşahın Əhşəmi seyidlərinə və ana tərəfindən nəsəbi Dövlətşahilər xanədanına və Məhəmmədəli mirzə Qovanlı-Qacara yetişirdi.

Əbdüləziz Təbrizi — XIV əsr Azərbaycan misgəri. Metaldan müxtəlif əşyalar hazırlamışdır. Əbdüləziz Təbrizinin 1399-cu ildə düzəltdiyi məşhur tunc tiyanın (ağırlığı 2 ton, diametri 2,5 metr) üzərindəki naxışlar arasında nəsx xətti ilə yazılmış kitabədən aydın olur ki, bu sənət əsəri Teymurun sifarişi ilə indiki Qazaxıstanın Türküstan şəhərində yerləşən Xoca Əhməd Yəsəvi məscidi üçün Təbrizdə düzəldilmişdir. Gül formasında hazırlanmış 10 qulplu bu nadir tiyan orta əsrlərdə Azərbaycanda metaltökmə sənətinin yüksək səviyyədə inkişaf etdiyini göstərir. Bu unikal sənət əsəri 1930-cu illərdə sərgidə nümayiş etdirilmək adı ilə Sankt-Peterburqa aparılmış, sərgi bitdikdən sonra isə "Ermitaj"da saxlanmışdır. Qazaxıstan Respublikasının tələbi ilə tiyan 1989-cu ildə Xoca Əhməd Yəsəvi məscidinə qaytarılmışdır.

Əbdüləziz xan (1614 - 1683)—Buxara xanlığının hökmdarı. Əbdüləziz xan ibn Nadir Məhəmməd xan bin Din Məhəmməd xan 1614-cü ildə Buxara şəhərində anadan olmuşdu. Həştərxanilər sülaləsindəndir.1630—1645-ci illərdə Meymənənin hakimi, 1645—1681-ci illərdə bütün Mavəraünnəhrin hökmdarı olmuşdu. Əbdüləziz xan Səfəvilərə və Böyük Moğollar imperiyasına qarşı müharibə etmişdi. Xorasanda Bəlx hakimi Nadir Məhəmməd xanın oğlu Əbdüləziz xanın ordusu ilə Səfəvi qoşunu arasında ən azı beş dəfə böyük toqquşma olmuşdu. Bu zaman Buxara hakimi həştərxanilər sülaləsinin dördüncü nümayəndəsi İmamqulu xan (1611-1642) idi. O, xan hakimiyyətin möhkəmləndirməyə müvəffəq olmuş və yerli əyanları özünə tabe edə bilmişdi. Bəlxin idarəsi isə 1611-ci ildən Nadir Məhəmməd xanın əlində idi. Özbəklərin əsas hücum hədəfi Herat şəhəri idi. Artıq 1631-ci ilin sonunda Əbdüləziz Buxara və Bəlx əmirlərinin köməyi ilə Heratın 6-7 kilometrliyindəki Quryan qalasına yaxınlaşır.

Əbdüləziz — ad. Əbdüləziz — 32-ci Osmanlı sultanı və 111-ci İslam xəlifəsi. Əbdüləziz Abbes — Əlcəzair futbol məşqçisi.

Kral Əbdüləziz Universiteti (ərəb. جامعة الملك عبد العزيز‎) — Səudiyyə Ərəbistanının Ciddə şəhərində yerləşən ali təhsil müəssisəsi. == Tarixi == 1967-ci ildə yaranmışdır. == Xarici əlaqələri == Liman Şəhərlərinin Universitet Liqasının üzvüdür. == Reytinqi == 2014 və 2015-ci illərdə "Academic Ranking of World Universities"dəki yeri 151–200-cü sıralar olmuşdur.

Mehmed Əbdüləziz Əfəndi (26 sentyabr 1901, Konstantinopol – 19 yanvar 1977, Nitsa) — Osmanlı sülaləsinin beşinci rəisi, Osmanlı şahzadəsi. == Həyatı == Şahzadə Mehmed Əbdüləziz Əfəndi 1901-ci ildə Dolmabağça sarayında dünyaya gəlmişdir. Atası Sultan Əbdüləzizin kiçik oğlu Mehmed Seyfəddin Əfəndi, anası isə onun ilk xanımı olan Nəşə-fələk xanım idi. 23 yaşında bütün ailəsi ilə birlikdə ölkədən sürgün edildi və əvvəlcə Nitsaya, ardından Qahirəyə köçdü. Nitsada ikən 21 fevral 1929-cu ildə Bərkəmal xanımla (d. 16 mart 1911 — ö. 13 yanvar 1962) evləndi və yeganə qızı olan Xürrəm Sultan (d. 31 dekabr 1939 — ö. 5 mart 1999) dünyaya gəldi. 1953-cü ildə isə ailəsiylə birlikdə yenidən Nitsaya qayıtdı və ölümünədək burada qaldı.

Qaraçələbizadə Əbdüləziz Əfəndi (1591[…], Konstantinopol – 1658[…], Bursa) — Osmanlı dövlət xadimi, şair, müdərris, qazı və şeyxülislam. 1592-ci ildə Bursada məşhur Qaraçələbizadə ailəsində dünyaya gəlmişdir. Atası Rumeli başqazısı olaraq çalışmış Hüsaməddin Əfəndidir. 1598-ci ildə atası vəfat etmiş, bu səbəbdən uşaqlıq illərini Anadolu başqazısı olan böyük qardaşı Mehmed Əfəndinin yanında keçirdi. Ardından Xoca Sadəttin Əfəndinin nəvəsi Afifə xanımla (Xocazadə Mehmed Əfəndinin qızı) evləndi və Şeyxülislam Sunullah Əfəndinin xidmətinə girdi. Daha sonra Xeyrəddin Paşa (iyul 1612), Əli Paşa (aprel 1615), Piri Paşa (aprel 1616), Qələndərxana (aprel 1617) və Sahn-ı Səman (dekabr 1619) mədrəsələrində müdərris olaraq çalışdı. I Mustafanın ikinci dəfə taxta çıxarılması və II Osmanın qətli ilə nəticələnən Fateh məscidi hadisələrinə (1623) qarışmış, ardından Bursadakı Molla Hüsrəv mədrəsəsinə təyin olundu və İstanbuldan uzaqlaşdırıldı. Ancaq IV Muradın taxta keçməsinin ardından bağışlandı və İstanbula gələrək Süleymaniyyə məscidinə müdərris seçildi. 1624-cü ilin aprel ayında Yenişəhər, 1626-cı ildə Məkkə, ardından Ədirnə və İstanbul (yanvar 1634) qazısı seçildi. Bu vəzifədə ikən İstanbulda yaranan yağ qıtlığında təqsirkar görüldü və bu səbəblə IV Murad Əbdüləziz Əfəndinin dənizdə boğdurulması haqda fərman yazdı.

Ömər ibn Əbdüləziz və ya II Ömər (2 noyabr 681, Mədinə, Əməvilər xilafəti – təq. 5 fevral 720) — səkkizinci Əməvi xəlifəsi. Yaşadığı illər: 682–720 illər. Hakimiyyət illəri 717–720 illər. Onun sələfi xəlifə Süleyman idi . Ömər ibn Əbdüləziz həmçinin ikinci rəşidi xəlifəsi Ömər ibn əl-Xəttabın nəticəsidir. Dindarlığı və qeyri-adi düzgünlüyü ilə seçilirdi. Həm əhli sünnə, həm də əhli şiə arasında özü barəsində çox yaxşı xatirə qoymuşdur. II Ömər 5-ci Raşidi Xəlifə hesab olunur. Ömər ibn Əbdüləziz hicri 60-cı ildə (miladı 682) Mədinədə anadan olmuşdur.

Əbdüləziz ibn Şüeyb ibn Ömər Kurtubi Bəlluti (ərəb. عبد العزيز بن شعيب بن عمر القرطبي البلوطي‎), həmçinin Bizans mənbələrində Kurupas (yun. Κουρουπᾶς) — 949-cu ildən 961-ci ilə qədər Krit əmiri. O, ada Bizans tərəfindən ələ keçirilənə qədər hakimiyyətdə qalmış Kritin onuncu və son əmiri idi. Xandaksın ələ keçirilməsindən sonra Əbdüləziz ailəsi ilə birlikdə əsir götürülmüş, Konstantinopola aparılmışdır və burada Nikofor Fokanın triumfunda nümayiş etdirilmişdir. Sonra onlara zəngin hədiyyələr verilmiş, II Roman tərəfindən mülk bəxş edilmişdir. Bizans mənbələrində bildirilmişdir ki, imperator Əbdüləzizi senator etmək fikrində idi, lakin sonuncu xristianlığı qəbul etməkdən imtina etmişdi deyə bu reallaşmamışdı. Oğullarından biri, Numan və ya yunan dilindəki adı ilə Anemas xristianlığı qəbul etmişdir. O, Bizans ordusunda xidmət edirdi və 971-ci ildə Dorostolun mühasirəsində həlak olmuşdur. Bəzi müasir tədqiqatçılar eyniadlı sonrakı Bizans aristokrat ailəsinin onun nəslindən olmasını mümkün hesab edirlər.

Əbdüləziz əl-Öməri (ərəb. عبد العزيز العمري‎; 28 may 1979, Əsir bölgəsi[d] – 11 sentyabr 2001) — Səudiyyə hava limanının təhlükəsizlik işçisi və 11 sentyabr terror aktları çərçivəsində Amerika Hava Yolları reys 11 təyyarəsini qaçıran beş nəfərdən biri olan imam. əl-Öməri ABŞ-yə 2001-ci ilin iyun ayında Visa Express proqramı ilə alınan turizm vizası ilə gəldi. 11 sentyabr 2001-ci ildə Öməri Amerika Hava Yolları reys 11-ə mindi və koordinasiyalı hücumlar çərçivəsində Dünya Ticarət Mərkəzinin Şimal Qülləsinə çırpılan təyyarənin qaçırılmasına kömək etdi. Əl-Ömərinin həyatı haqqında az şey bilinir və bəzi məlumatların Öməri ya da bu adla başqa bir şəxsə aid olub olmadığı aydın deyil. O, 28 May 1979-cu il təvəllüd tarixindən istifadə edirdi. Qeyd olunur ki, orta məktəbi fərqlənmə diplomu ilə bitirmiş, İmam Məhəmməd ibn Səud İslam Universitetindən dərəcə almış, evli olmuş və hücumlardan qısa müddət əvvəl qızı doğulmuşdur.

Xocasadəttinzadə Əbdüləziz Əfəndi (26 iyul 1575, Konstantinopol, Osmanlı imperiyası – 5 dekabr 1618, Konstantinopol, Osmanlı imperiyası) — Osmanlı müdərrisi və qazısı. Məşhur Osmanlı şeyxülislamı Xoca Sadəddin Əfəndinin oğludur. == Həyatı == 26 iyul 1575-ci ildə İstanbulda dünyaya gəldi. Atası məşhur Osmanlı şeyxülislamı Xoca Sadəddin Əfəndidir. Uşaqlığı ilə bağlı yetərli məlumat olmasa da ilk təhsilini atasından aldığı məlumdur. 1595-ci ildə Qəzənfər ağa məscidində dərs verməyə başlayan Əbdüləziz Əfəndi, 1596-cı ilin fevralında Sahn-ı Səman mədrəsələrindən birinə, 1598-ci ilin aprelində Sultan Səlim mədrəsəsinə təyin edildi. Digər qardaşları kimi vəzifələrə sürətlə yüksələn Əbdüləziz Əfəndi 1602-ci ilin yanvarında Bursa qazılığına təyin edildi. Ancaq həmin ilin dekabrında vəzifədən alındı və bir müddət hər hansı bir vəzifəyə təyin edilmədi. Sultan Əhmədin taxta çıxmasının ardından 1603-cü ilin noyabrında Qalata qazılığına, 1604-cü ilin sentyabrında isə İstanbul qazılığına yüksəldi. 1605-ci ilin yanvarında vəzifədən alınsa da, 1606-cı ilin iyununda Anadolu qazəsgərliyinə yüksəldi.

Feysəl ibn Əbdüləziz Əl Səud (ərəb. فيصل بن عبدالعزيز آل سعود‎; 14 aprel 1905, Ər-Riyad – 25 mart 1975[…], Ər-Riyad) — Səudiyyə Ərəbistanının kralı (1964–1975). == Həyatı == 1964–1975-ci illər arasında Səudiyyə Ərəbistanı Krallığının başçısı olmuş Feysəl kral Əbdüləziz Əl Səudun üçüncü oğludur. Anası isə Şeyx Məhəmməd ibn Əbdülvəhhabın nəslindən olan Tərfə bint Abdullah ibn Əbdüllətif əl-Şeyx idi. 1906-cı ildə Ər-Riyad şəhərində anadan olmuş Feysəl anasının valideynlərinin evində tərbiyə almış, onlardan dövrün müxtəlif elmlərini öyrənmişdi. Anasının vəfatından sonra da bu ailədə yaşayan Feysələ atası kral Əbdüləziz erkən yaşlarından siyasətlə məşğul olmağı öyrətmişdir. Belə ki, o, 13 yaşlı Feysəli Birinci dünya müharibəsinin başa çatması ilə əlaqədar İngiltərə və Fransada keçirilən müxtəlif konfranslarda iştirak etmək üçün xaricə göndərir. Artıq 1939-cu ildə Feysəl, Fələstin problemi ilə əlaqədar keçirilən və "Dəyirmi masa" adı ilə məşhur olan "London" konfransında iştirak edən Səudiyyə nümayəndə heyətinin başçısı idi. Eləcə də o, 1945-ci ildə "San-Fransisko" konfransında BMT-nin təsis müqaviləsini imzalayan Səudiyyə nümayəndə heyətinə rəhbərlik edir. Ölkə müstəvisində isə Feysəl 1922-ci ildə Əsir bölgəsindəki gərgin vəziyyətin aradan qaldırıması üçün Səudiyyə ordusuna komandanlıq edir.

Salman bin Əbdüləziz əs-Səud (ərəb. الأمير سلمان بن عبد العزيز آل سعود‎, 31 dekabr 1935[…], Ər-Riyad, Ər-Riyad regionu[d], Səudiyyə Ərəbistanı) — Səudiyyə Ərəbistanı kralı.

Əbdülkərim — ad. Əbdülkərim bəy Məmmədov — xəttat. Əbdülkərim xan — Həştərxan xanlığının hakimi. Əbdülkərim Musəvi Ərdəbili — İran siyasətçisi və ayətullah. Əbdülkərim xan (Yarkənd xanı) — Yarkənd xanlığının hakimi. Əbdülkərim Buxari — Buxaralı səyyah və tarixçi. Əbdülkərim Əlizadə — Azərbaycan tarixçisi, şərqşünas, akademik Əbdülkərim Əfəndiyev – Göyçayın Potı kəndində yaşayıb. Əbdülkərim Qasım — İraqın 24-cü Əbdülkərim Mənzuri Xamnə — nasir, şair, tətqiqatçı, alim. Digər Əbdülkərim (Baymak) — Başqırdıstan Respublikasının Baymak rayonunda yerləşən kənd. Hisar-i Əbdülkərim (Əbhər) — İranın Zəncan ostanı Əbhər şəhristanının ərazisinə daxil olan kənd.

Kazım Əbdülakim — əslən Krım tatarı olmuş və rumın ordusunda xidmət etmişdir. Müharibə qəhrəmanı olan Kazım 1917-ci ilin yayında I Dünya müharibəsini gedişatı zamanı baş vermiş Maraşeşti döyüşü zamanı həyatını itirmişdir. Səlim Əbdülakimin qardaşı olub. == Həyatı == Leytenant Kazım Əbdülakim hüquqşünas və Rumıniyadakı tatarlrın hüquqlarını müdafiəçisi olan Səlim Əbdülakimin qardaşı olmuşdur. Səlim Rumıniyadakı Krım tatarlarının aparıcı siyasi şəxsi və Kosntansa bələdiyyəsi rəhbərinin müavini və rumın parlamentinin üzvü olmuşdur. Kazımın bacısı Şəfiqə Krım tatarı olan məşhur şair Mehmet Niyazinin həyat yoldaşı olub. Həddindən artıq vəzifəsinə sadiqliyinə və öz tapşırığını yerinə yetirmək üçün özünü qurban verdiyi üçün Dobrucada Leytenant Kazım Əbdülakim Mədəniyyət və İdman Assosiasiyası yaradılmış və Kosntansanın aşağı tərəfindəki küçə Kazımın şərəfinə adlandırılmışdır.

Səlim Əbdülakim (d. 1886 - Konstansa, Rumıniya - Rumıniya, ö.1943 ) — Rumıniyada hüquqşünas kimi fəaliyyət göstərən ilk Krım tatarıdır. O, həmçinin Rumıniyadakı tatarların aparıcı siyasi fiquru olmuş və etnik tatar məsələlərində aktivist kimi çıxış etmişdir. Səlim 1886-cı ildə anadan olmuşdur. O, I Dünya müharibəsini qəhrəmanı leytenant Kazım Əbdülakimin qardaşıdır. Kazım Əbdülakim 1917-ci ildə Maraşeşti döyüşündə həyatını itirmişdir.. Səlimin bacısı Şəfiqə (həmçinin Sapiye adı ilə də tanınır) məşhur Krım şairi Mehmet Niyazinin həyat yoldaşıdır. Səlimin həyat yoldaşının adı Səidə olmuşdur. Səlim 28 mart 1943-cü ildə Kosntansada vəfat etmiş və elə oradakı Mərkəzi Müsəlman Məzarlığında dəfn edilmişdir. Vəfatından çox keçsə də vətnində xüsusilə də gənclər tərəfindən hələ də yad edilməkdədir.

Əbdülkərim (başq. Әбделкәрим, rus. Абдулкаримово) — Başqırdıstan Respublikasının Baymak rayonunda yerləşən kənd. Kənd Əbdülkərim kənd şurasının tərkibindədir. Məsafələr: rayon mərkəzindən (Baymak): 43 km, ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Sibay stansiyası): 83 km. 2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə başqırdlar (100%) üstünlük təşkil edir.

Əbdülkərim Buxari (?, Buxara-1830, İstanbul)—Buxaralı səyyah və tarixçi. Həyatı haqqında geniş bilgi yoxdur. Ehtimalən 1760-cı ildı Buxarada doğulmuşdu. On altı yaşında ikən Kəşmirə getdi və Herat, Qəndəhar, Kabil, Pişavər, Müaffərabad yoluyla geri döndü. İkinci və uzun səyahətini 1789-cu ildə gerçəkləşdirdi; Qaşqar, Yarkənt, Tibet və Kəşmiri dolaşdı. 1799-cu ildə Buxaraya sığınan və səkkiz ay burada qalan Şah Mahmud Dürraniyə intisap etdi. 1804-cü ildə Rusiyaya gedən Buxara elçilik heyətində önəmsiz bir vəzifə aldı. Sankt-Peterburqda doqquz ay qaldıqdan sonra Moskva-Həştərxan yoluyla geri döndü. Dönüş sırasında Xivədə ikən Xivə xanının Buxaraya qarşı bir çapavul səfəri hazırlamaq üçün başladığı hazırlıqlara şahid oldu. Vəziyyəti Buxara əmiri Heydər xana bildirsə də, buna lazımi əhəmiyyət verilmədi.

Əbdülkərim Qasım Məhəmməd Bəkr əl-Fədli əl-Zübeyiri (21 noyabr 1914, Bağdad, Bağdad vilayəti, Osmanlı imperiyası – 9 fevral 1963[…], Bağdad) — İraqın 24-cü baş naziri. Əbülkərim Qasımın atası, Əsli şiə olan Məhəmməd Qasım bəy Bağdadda kiçik sahədə əkinçilik və fermerlik edirdi. 1 ci dünya müharibəsində həlak olan ata oğlunu görmədən vəfat etmişdi. 12 yaşında ikən yoxluq içində olan Qasımın anası 4 uşağı ilə oradan köçür. 1931-ci ildə Qasım dövlət məscidində təhsil almağa başlayır. 3 ay sonra Şamiyyə məktəbində oxumağa başlayır. 3 il orda oxuyur, 1934-cü ildə isə təhsilini kollecdə davam etdirir. Kollecdə 7 il oxudqdan sonra bütün işlərini siyasətə yönəldir. 1951-ci ildə İngiltərədəki kursa gedir. İlanların sehrbazı kimi tanınan Qasım siyasətə olan sevgisini yarımçıq qoymur.

Əbdülkərim xan(tatar. Ğabdelkərim, Габделкәрим; ? — 1520)—Həştərxan xanlığının hakimi. Əbdülkərim xan Əhməd xanın nəvəsidir.Böyük ordanın yardımı ilə Qasım xanı devirib hakimiyyətə yiyələndi. Bu ordanın tərəfində Krım xanlığı və Rusiya ilə müharibələr apardı. Böyük ordanın zəifləməsindən sonra müstəqil siyasət yürütməyə başladı.1498-ci ildə Seyid Məhəmməd xanın yürüşünü dəf etdi. Böyük ordanın süqutundan sonra Krım xanlığı və Noqay Ordasıına meyl etdi.

Əfəndiyev Əbdülkərim Yusif əfəndi oğlu (1895, Ərəbşahverdi, Göyçay qəzası – 1934, Göyçay rayonu) – Göyçayın Potı kəndində yaşayıb. Atası Yusif əfəndi Musa əfəndi oğlu, anası Mələknisə Hacı Əbdürrəhman əfəndi qızıdır; öncə Göyçay 2 sinifli məktəbini (1906–1911), sonra Qori seminariyasını bitirib (1914) (burada ona F.B.Köçərli şəriətdən dərs keçib); öncə Göyçay 2 sinifli məktəbində (1916), sonra Sabunçu 1-ci kişi məktəbində müəllim (1917); Tiflis Müəllimlər İn-tu təbiiyyat-coğrafiya fak. girib (1917), ancaq ölkədəki siyasi çaxnaşmalar nəticəsində in-tu buraxaraq yenidən Sabunçuya qayıdaraq müəllimlik edib; 1918–1919-cu tədris ilində ailə işləriylə bağlı oradan çıxıb, ancaq Göyçay əvəzinə Ucara göndərilib; Göyçay rüşdiyyə (ali ibtidai) məktəbinin müəllimi (17.8.1919-dan); Göyçay XTŞ müdiri (1922).

Əbdülkərim Əlizadə (11 yanvar 1906, Bilgəh, Bakı qəzası – 3 dekabr 1979, Bakı) — Azərbaycan tarixçisi, şərqşünas, akademik, 1944–1950-ci illərdə Tarix İnstitutunun direktoru, tarix elmləri doktoru, Azərbaycan SSR EA-nın akademiki (1955), 1956-cı ildə Azərbaycan EA İctimai Elmlər Bölməsinin akademik-katibi, 1958-ci ildə isə Şərqşünaslıq İnstitutunun direktoru, SSRİ Dövlət mükafatı laureatı (1980). Əbdülkərim Əli oğlu Əlizadə 11 yanvar 1906-cı ildə Bakı yaxınlığındakı Bilgəh kəndində anadan olmuşdur. Əbdülkərim Əlizadə 1930-cu ildə Leninqrad Şərq İnstitutunu bitirmişdir. 1935-ci ildə SSRİ EA Şərqşünaslıq İnstitutunda, 1936–1938 illərdə Leninqrad Şərq İnstitutunda, 1938–1939 illərdə Leninqrad Dövlət Universitetində işləmişdir. Əbdülkərim Əlizadə 1941–1963 illərdə SSRİ EA Azərbaycan filialının Tarix İnstitutunda baş elmi işçi, direktor, Tarix və Fəlsəfə İnstitutunun qədim və orta əsrlər yarixi şöbəsinin rəhbəri, Azərbaycan Elmlər Akademiyasının (indiki Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası) İctima elmlər bölməsinin akademik katibi vəzifələrində çalışmışdır. O, 1958–1963 illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının (indiki Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası) Şərqşünaslıq İnstitutunun ilk direktoru olmuşdur. 1963-cü ildən ömrünün sonuna kimi Azərbaycan Elmlər Akademiyasının (indiki Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası) Şərqşünaslıq İnstitutunun Mətnşünaslıq və məxəzləri çapahazırlama şöbəsinə rəhbərlik etmişdir. Əbdülkərim Əlizadə 1954-cü ildə doktorluq dissertasiyası müdafiə etmiş, 1955-ci ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının (indiki Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası) akademiki seçilmişdir. Ona 1960-cı ildə Azərbaycanın əməkdar elm xadimi fəxri adı verilmişdir. O, SSRİ və Azərbaycan SSR Dövlət Mükafatına Laureatı adlarına layiq görülmüşdür.