YARANIŞ – ÖLÜM Sən ki, yaranışdan gözəlsən belə; Bir dastan olmusan ağıza, dilə (S.Vurğun); Nədənsə həyətdə bir ölüm sükutu hökm sürürdü (Mir Cəlal)
YARANMAQ – DAĞILMAQ Tikintidə kiçik bir özfəaliyyət dərnəyi yarandı (İ.Əfəndiyev); Şirinlik içilən axşam qonaqlar mübarəkbadlıq edib dağıldı (Mir Cəla
YARARLI – XEYİRSİZ Əsil bəla orasındadır ki, usta zeynallar özlərini dünyada ən ağıllı, işgüzar və yararlı adam hesab edirlər (M
YARAŞIQLI – KİFİR Çox arıq olmasına baxmayaraq, yaraşıqlı bir oğlan idi (İ.Əfəndiyev); Kifirdir, amma nə olsun ki, kişinin bəxti vurub (M
YARAŞIQSIZ – SƏLİQƏLİ O, nəhayət, balaca, yaraşıqsız ev seçib qapını döydü (S.Vəliyev); Səliqəli dirrikçi kimi başının alağını tərtəmiz vurmaq
YARĞAN – DÜZ Yarğan yarar sinəsini dağların; Sular ovur sinəsini dağların (R.Rza); Yaradan insanlar, quran insanlar; Tutmuş başdan-başa geniş düzləri
YARI – BÜTÖV Bağımızdakı dəfinəni çıxardıq. Yarısı sənin, yarısı mənim (C.Əmirov); Bunları bütöv mənə verin
YARIAC – YARITOX Onun özü də yarıac, yarıtox dolanır (M.Hüseyn)
YARIMÇIQ – BÜTÖV Sadə cümlələr cümlə üzvlərinin iştirakına görə bütöv və ya yarımçıq olur. YARIMÇIQ – DOLU Koroğlu baxdı ki, arpa çuvalları yarımçıqdı
YARIZARAFAT – YARICİDDİ Mustafa bu sözləri yarızarafat, yarıciddi dedi (G.Hüseynoğlu)
YASSAR – FƏRLİ Sonra dedi: – A yassar; Səni bir öyrədən var (A.Şaiq); Fərli deyil, qoy getsin. YASSAR – GÖZƏL Qorxma yassar, mərdana ol, oturaq, Əhməd
YASTI – DÜZ Bəziləri özünü suya atıb çimir, bəziləri də yastı daşları suyun üzündə sürüşdürürdülər (İ
YAŞ – QUPQURU Yaş paltarı o əlindən bu əlinə alırdı (M.Eynullayeva); Zənn eyləməsin könlümün eşq atəşi söndü; Yaxud ürəyim qupquru bir yarpağa döndü (
YAŞARMAQ – QURUMAQ Gözləriniz yaşardı, həmcinslərinizi öldürmək üçün barıtınızı qurudursunuz (M.Talıbov); Ağlamaqdan gözünün yaşı qurudu (“Ulduz”)
YAŞAYIŞ – ÖLÜM Ona elə gəlirdi ki, kənddəki qaynar həyat, gümrahlıq, fərəhli yaşayış da qonaqların ayağı ilə gəlmişdir (Ə
YAŞLAMAQ – QURULAMAQ Müdir birdən içəri girdi. Natiq əlini stəkana atdı ki, bir az boğazını yaşlasın (“Kirpi”); Çuxasının ətəyi ilə belini quruladı (İ
YAŞLAŞMAQ – CAVANLAŞMAQ Hiss olunurdu ki, Vera yaşlaşmışdır (İ.Şıxlı); “Ay ellər!” deyirəm ürəyimdə mən; Ömür cavanlaşır ellər deməkdən (S
YAŞLI – ÇOCUQ Yaşlı kişilərdən biri yaxın dəyədən çıxıb onlara “xoş gəlmişsiniz” dedi (M.Eynullayeva); Südəmər çocuqlar kimi iki sözdən fəzlə bir şey
YATMAQ – AYILMAQ Qədir sanki yatmışdı, yuxudan ayıldı (Mir Cəlal). YATMAQ – DURMAQ Günəşdən tez durar, aydan sonra yatardı, gününü tövlədə və samanlıq
YAVA – ƏDƏBLİ Nə yava söyləyirsən, ay gədə! (N.Vəzirov); Vaqiən Qasım əmi çox ədəbli və söz eşidən idi (C
YAVAN – YAĞLI Kasıbın dürməyi yavan olsa da, dili yağlı olar (Ata. sözü)
YAVAŞ – BƏRK Əvvəl yavaş, sonradan bərk öskürdüm (Mir Cəlal). YAVAŞ – CƏLD Qız yavaş addımlarla onu izləyir (M
YAVAŞCA – BƏRK Bir dəfə axşam kim isə qapını yavaşca döydü (C.Məmmədov); Əkbərin baldırı bərk göynədi (Mir Cəlal)
YAVAŞDAN – BƏRKDƏN Elə belə çağırıb oyada bilməyəcəyini görəndə cəld onlara yanaşdı, hərəsinə bir dürtmə ilişdirdi, əlbəttə, bərkdən yox, yavaşcadan (
YAVAŞIMAQ – GÜCLƏNMƏK Yağış yağırdı, gah güclənir, gah da yavaşıyırdı (“Ulduz”). YAVAŞIMAQ – TƏLƏSMƏK At səhərə yaxın lap yavaşıdı (İ
YAVAŞITMAQ – ARTIRMAQ Bəbir bəy səsini yavaşıtdı, nökərinə xəlvəti danışdı (Mir Cəlal); Xasayın iştahı daha da artdı (M
YAYĞIN – YIĞCAM Otağın döşəməsi yayğın yox, yığcam döşəməlidir
YAYILMAQ – YIĞILMAQ Su kimi ürəyimə yayılır, sözün düzü (S.Rüstəm); Şah yedi doydu, süfrə yığıldı (M
YAYLAQ – ARAN Köçər arandan el, gedər; Yavaş-yavaş yaylağa (A.Səhhət)
YAYMAQ – BÜKMƏK Qadınlardan birisi yuxa yayır, o birisi də çevirirdi (Ə.Vəliyev); Hədiyyə bir parça çörək götürüb qəzetə bükdü (Mir Cəlal)
YAZ – QIŞ Yazda çalan, qışda oynar (Ata. sözü). YAZ – POZ Ey, da dığ olduq, gah deyir yaz, gah deyir poz (Anar)
YAZI – POZU Yazıya pozu yoxdur (Ata. sözü)
YAZIQ – DƏLƏDUZ Bu yazıq qız heç də satqın adama oxşamır (C.Əmirov); Yaxşı, ay dələduz! Bir danış görək; Neçəyə satmısan yox vicdanını? (S
YAZIQLIQ – DƏLƏDUZLUQ O bütün yazıqlığı, kimsəsizliyi ilə göz önündə canlanır (Mir Cəlal); Mən Mirzənin də dələduzluğunu görmüşəm (S
YAZILI – ŞİFAHİ Bu dediklərinizi yazılı surətdə təsdiq edirsinizmi? (T.Kazımov); Bu nəticə hələlik həkimin şifahi rəyi idi (T
YAZILIŞI – POZULUŞU Məqalənin nə yazılışı, nə də pozuluşu məni açdı. “Azərbaycan gəncləri”
YAZLAMAQ – QIŞLAMAQ Çox tez yazlamısan (“İzahlı lüğət”); Bizimlə qışlayır fəqət dolaşa, sərçə, sağsağan (A
YAZLIQ – QIŞLIQ Yoxsa biz bostan üçün, yazlıq əkin üçün ayırdığımız sahəyə su çatdıra bilməyəcəyik (Ə
YAZMAQ – POZMAQ Önümdəki dəftərə bir çox şey yazdım, pozdum (S.Rüstəm). YAZMAQ – SİLMƏK Qaz lələyi qanun yazar (Ata
YEKDİL – MÜXTƏLİF Şura hökumətinin təkliflərini ürəkdən, yekdil, yekcəhət alqışlamalıyıq (Ə.Haqverdiyev); Bu məsələ barədə fikirlər müxtəlifdir
YEKƏ – BALACA Birisinin qulaqları yekədir (C.Əmirov); Tayqılça Kazım indi də izdihamı yarır, balaca adamların başından axsaq qarğa kimi addayıb oturdu
YEKƏBAŞ – MƏRİFƏTLİ Çoxları üzünə durdular; Könlünü qırdılar; Nə deyim o yekəbaşlara?! (M.Müşfiq); Əşrəf hər oğulun tayı deyildi
YEKƏXANALIQ – SADƏLİK Bilmirəm heç sizə bu iddia, bu yekəxanalıq haradan belə gəlibdir (S.Rəhimov); Əzizbəyov qapıdan içəri girincə jandarm rəisi özün
YEKƏLİK – BALACALIQ Başın yekəliyi dövlətdir, ayağın yekəliyi neybət (Ata. sözü); Ayağın balacalığı da simmetriyanı pozur
YEKNƏSƏQ – FƏRQLİ Qocaman tayqa məndən inciməsin, o bir az yeknəsəqdir (S.Sərxanlı); Onların fikirləri fərqlidir
YEKRƏNG – MÜXTƏLİF Mən yenə də, həmişə olduğu kimi ona sadə və yekrəng cavablar verdim (M.S.Ordubadi); Maarif şöbəsinə müxtəlif iş üçün dəstə-dəstə mü
YELBEYİN – AĞILLI Özü də bunun kimi yelbeyin arvad? (M.İbrahimov); Yum, yoldaş Anketov, ağıllı söz danışmadın (Mir Cəlal)
YELLİ – YAVAŞ Birdən Bağıra elə gəldi ki, Tünzalə başını yelli tərpətsə, boğazı meyvə saplağı kimi üzülə bilər (İ
YENİ – KÖHNƏ Yeni kənd köhnə kəndi kitablardan pozmaqda (S.Rüstəm)
YENİCƏ – ÇOXDAN Stansiya yenicə yaradılmışdı və rayonda ən cavan MTS hesab olunurdu (M.İbrahimov); Axı, çoxdan görüşmürük (T