BƏT

Beynəlxalq Əmək Təşkilatı — Əmək münasibətlərini tənzim edən BMT-nin ixtisaslaşmış qurumlarından biri.

Beynəlxalq Əmək Təşkilatı
BƏT
ILO
International Labour Organization
Loqonun şəkli
Növü BMT agentliyi
Yaranma tarixi 1919
Mərkəzi İsveçrə İsveçrə, Cenevrə
Sədr Qay Rayder
Üzvləri
  • 3.500 nəf. (2023)[1]
ilo.org
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Beynəlxalq Əmək Təşkilatı (BƏT) 1919-cu ildə, I Dünya Müharibəsindən sonra, Versal müqaviləsi əsasında yaradılmışdır. 1919-cu ilin yanvar-aprel aylarında Dünya konfransının Əmək Komissiyasının Parisdə və Versalda keçirilən I yığıncağında BƏT-in Konstitusiyası qəbul edilmişdir. Komissiyanın tərkibi doqquz dövlətin, Belçika, Kuba, Çexoslovakiya, Fransa, İtaliya, Yaponiya, Polşa, Birləşmiş Krallığın və ABŞ-nin nümayəndələrindən ibarət idi və komissiyaya Amerika Əmək Federasiyasının rəhbəri Samuel Gompers başçılıq edirdi. Komissiyanın tərkibində həm hökumətlərin, həm işəgötürənlərin, həm də işçilərin nümayəndələri iştirak etmişdilər.

1919-cu ilin oktyabr ayında Vaşinqtonda keçirilən I Beynəlxalq Əmək Konfransında BƏT-in altı Konvensiyası qəbul olunmuşdur. Bu konvensiyalar əsasən istehsalatda iş saatlarının normalarını, işsizlərin, anaların sosial müdafiəsini, qadınların, yeniyetmələrin gecə işlərini və həmçinin yeniyetmələrin minimal yaş həddini özündə əks etdirmişdir. 1920-ci ildən Cenevrədə yerləşən BƏT-in Beynəlxalq Əmək Bürosunun I direktoru, fransalı Albert Tomasın rəhbərliyi ilə 2 il ərzində 16 Beynəlxalq Əmək Konvensiyası və 18 Tövsiyə qəbul edilmişdir. 1926-cı ildə təşkilatın nəzdində ekspertlər komitəsi yaradılmış və indiyə qədər fəaliyyət göstərən bu komitənin tərkibini müstəqil hüquqşünaslar təşkil edir.

1939-cu ildə II Dünya Müharibəsinin qaçılmaz olduğu vaxtda amerikalı Con Vinant BƏT-in rəhbərliyinə gəlir. 1940-cı ilin may ayında təhlükəsizliklə bağlı BƏT-in ştab-ofisi müvəqqəti olaraq Kanadada yerləşdirilir. ABŞ-nin Böyük Britaniyada səfiri təyin olunması ilə əlaqədar 1941-ci ildə Con Vinantı irlandiyalı Eduard Pelan əvəz edir. Onun təşəbbüsü ilə II Dünya Müharibəsinin qızğın vaxtı Filadelfiyada 41 ölkənin hökumət, işəgötürən və işçilərin nümayəndələrinin iştirakı ilə Beynəlxalq Əmək Konfransının keçirilən yığıncağında Konstitusiyaya əlavələr haqqında Deklarasiya qəbul edildi. 1946-cı ildə BƏT yeni yaradılmış Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ixtisaslaşdırılmış bölməsi kimi qəbul edilir.

Amerikalı Devid Mors 1948–1970-ci illərdə BƏT-in baş direktoru olur. Bu dövrdə təşkilat özünün universal xarakterini alır, büdcəsi beş dəfə, əməkdaşların sayı dörd dəfə artır. BƏT-in 1960-cı ildə Cenevrədə Beynəlxalq sosial-əmək tədqiqatları institututu, 1965-ci ildə Turində Beynəlxalq Təhsil mərkəzi yaranır. Təşkilat özünün 50 illiyində, 1969-cu ildə Nobel mükafatına layiq görülür. 1970–1973-cü illərdə BƏT-na Böyük Britaniyalı Uilfred Cenks rəhbərlik edir və onu Fransalı Fransis Blanşar əvəz edir. F.Blanşarın rəhbərliyi dövründə BƏT ölkələrlə əlaqələri genişləndirir. Təşkilat Polşanın diktaturadan azad olunmasında böyük rol oynayır. "Soyuq müharibə" dövründə BƏT-na belçikalı Mişel Nansenne rəhbərlik edir. 1999-cu ilin mart ayında BƏT-in rəhbərliyinə Çili nümayəndəsi Xuan Somaviya gəlir.

Hazırda BƏT-in mənzil qərargahı Cenevrədə (İsveçrə) yerləşir.

BƏT sosial iqtisadi, insan və əmək hüquqlarını müdafiə edən nüfuzlu beynəlxalq təşkilatdır. BƏT-in digər ixtisaslaşdırılmış təşkilatlardan əsas fərqi onda üçtərəfli təmsilçiliyin olmasıdır. Həm hökumətlərin, həm işəgötürənlərin, həm də işçilərin nümayəndələri BƏT-in bütün direktiv orqanlarında təmsil olunurlar və konvensiyaların, tövsiyələrin qəbul edilməsində iştirak edirlər. BƏT-in Ali orqanı ildə bir dəfə çağırılan Beynəlxalq Əmək Konfransıdır. Konfranslar arası dövrdə BƏT-in siyasətini həyata keçirən seçkili inzibati şuradır. BƏT-in daimi fəaliyyətində olan katibliyi Beynəlxalq Əmək Bürosudur. Başqa strukturlar, komitələr də fəaliyyət göstərir. BƏT-in Konfransı əmək sahəsinə dair beynəlxalq normativ sənədlərin qəbulu ilə bağlıdır. Bu sənədlər konvensiya və tövsiyələr şəklində olur. Konfrans həmçinin ölkələrin qoşulduğu konvensiyalara əməl etmələrinə nəzarət edir.

Azərbaycan Respublikası 12 may 1992-ci ildə bu təşkilata üzv olmuş, onun 57 Konvensiyasına qoşularaq burada təsbit olunmuş prinsip və normaları qəbul etmişdir.

İdarəetmə, təşkilat və üzvlük

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Birləşmiş Millətlər Təşkilatının digər ixtisaslaşmış qurumlarından fərqli olaraq, Beynəlxalq Əmək Təşkilatı, 187 üzv dövlətin hökumətlərini, işəgötürənləri və işçilərini bir araya gətirən, əmək standartlarını təyin etmək, bütün qadın və kişilər üçün layiqli əməyi təşviq edən siyasət hazırlamaq və hazırlamaq üçün bir araya gətirən üçlü idarəetmə quruluşuna malikdir. Quruluş hər üç qrupun fikirlərinin Beynəlxalq Əmək Təşkilatının əmək standartlarında, siyasətdə və proqramlarda əks olunmasını təmin etmək məqsədi daşıyır.

İdarəetmə orqanı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İdarəetmə orqanı Beynəlxalq Əmək Təşkilatının icraedici orqanıdır. İldə üç dəfə, mart, iyun və noyabr aylarında iclas keçirir. Beynəlxalq Əmək Təşkilatının siyasəti ilə bağlı qərarlar qəbul edir, Beynəlxalq Əmək Konfransının gündəliyini təyin edir, Təşkilatın Proqramı və Büdcə layihəsini konfransa təqdim etmək üçün qəbul edir, Baş Direktoru seçir, üzv ölkələrdən əmək məsələlərinə dair məlumat tələb edir, komissiyalar təyin edir araşdırma aparır və Beynəlxalq Əmək Bürosunun işinə nəzarət edir.

Juan Somava 1999-cu ildən 2012-ci ilin Oktyabr ayına qədər Beynəlxalq Əmək Təşkilatının Baş direktoru olmuşdur.Beynəlxalq Əmək Təşkilatının İdarəetmə Şurası Qay Rayderi 2016-cı ilin noyabrında ikinci beş illik müddətə yenidən baş direktor seçdi.[2]

Bu idarəetmə orqanı 56 rəhbər üzvdən (28 hökumət, 14 işəgötürən və 14 işçi üzv) və 66 üzvdən (28 hökumət, 19 işəgötürən və 19 işçi üzv) ibarətdir.

Rəhbər üzvlərdən 10-u daimidir. Onlar sənaye əhəmiyyəti daşıyan dövlətlərdir. (Braziliya, Çin, Fransa, Almaniya, Hindistan, İtaliya, Yaponiya, Rusiya Federasiyası, Birləşmiş Krallıq və ABŞ)[3] idarəetmə orqanının digər üzvləri konfrans tərəfindən üç ildən bir seçilir (son seçkilər 2017-ci ilin iyun ayında keçirilmişdir). İşəgötürən və İşçi üzvləri fərdi olaraq seçilirlər.[4][5]

Beynəlxalq Əmək Konfransı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Beynəlxalq Əmək Təşkilatı ildə bir dəfə Beynəlxalq Əmək Təşkilatının geniş siyasətini, o cümlədən Konvensiya və tövsiyələrini müəyyən etmək üçün Cenevrədə Beynəlxalq əmək konfransı təşkil edir.[6] "Beynəlxalq əmək parlamenti" olaraq da tanınan konfrans Beynəlxalq Əmək Təşkilatının ümumi siyasəti, iş proqramı və büdcəsi ilə əlaqədar qərarlar qəbul edir və İdarə Heyətini seçir.

Hər bir üzv dövlət bir nümayəndə heyəti ilə təmsil olunur: iki hökumət nümayəndəsi, işəgötürənin nümayəndəsi, işçinin nümayəndəsi və onların müvafiq məsləhətçiləri. Onların hamısı fərdi səs hüququna malikdirlər və nümayəndə heyətinin üzvü olan dövlətin əhalisinin sayından asılı olmayaraq, bütün səslər bərabərdir. İşəgötürən və işçi nümayəndələri adətən işəgötürənlərin və işçilərin ən çox təmsil olunan milli təşkilatları ilə razılaşdırılaraq seçilirlər.Bütün nümayəndələr eyni hüquqlara malikdirlər və bloklarda səs verməyə borclu deyillər.

Nümayəndələr eyni hüquqlara malikdirlər, öz fikirlərini sərbəst şəkildə ifadə edə və istədikləri kimi səs verə bilərlər.Bu cür fikir müxtəlifliyi çox böyük əksəriyyətlə və ya yekdilliklə qərarların qəbul edilməsinə mane olmur.

Konfransda dövlət başçıları və baş nazirlər də iştirak edirlər. Həm hökumət, həm də digər beynəlxalq təşkilatlar müşahidəçi kimi iştirak edirlər.

Üzvlük

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Beynəlxalq Əmək Təşkilatının bayrağı

Beynəlxalq Əmək Təşkilatının 187 dövlət üzvü var. Birləşmiş Millətlər Təşkilatına üzv 193 dövlətdən 186-sı və Kuk adaları Beynəlxalq Əmək Təşkilatının üzvüdür.[7] Beynəlxalq Əmək Təşkilatına üzv olmayan Birləşmiş Millətlər Təşkilatının üzvü olan ölkələr Andorra, Butan, Lixtenşteyn, Mikroneziya, Monako, Nauru və Şimali Koreyadır.

Beynəlxalq Əmək Təşkilatının Konstitusiyası Birləşmiş Millətlər Təşkilatının hər bir üzvünə Beynəlxalq Əmək Təşkilatının üzvü olmağa icazə verir. Üzvlüyü əldə etmək üçün ölkə Beynəlxalq Əmək Təşkilatının Nizamnaməsindən irəli gələn bütün öhdəlikləri öz üzərinə götürdüyü barədə Baş direktora məlumat verməlidir.[8] Digər dövlətlər Beynəlxalq Əmək Təşkilatının Baş Konfransında hökumət nümayəndələrinin səslərinin üçdə ikisi də daxil olmaqla, bütün nümayəndələrin səslərinin üçdə iki səs çoxluğu ilə qəbul edilə bilər. Birləşmiş Millətlər Təşkilatına üzv olmayan Kuk Adaları, 2015-ci ilin iyununda Beynəlxalq Əmək Təşkilatına qoşuldu.

İkinci Dünya müharibəsindən sonra təşkilatın yeni Konstitusiyası qüvvəyə mindikdən sonra Beynəlxalq Əmək Təşkilatının üzvləri millətlər liqası nəzdində avtomatik olaraq üzv oldular.

BMT daxilindəki mövqeyi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Beynəlxalq Əmək Təşkilatı, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ixtisaslaşmış bir qurumudur.[9] Beynəlxalq inkişaf üzərində işləyən Birləşmiş Millətlər Təşkilatının digər ixtisaslaşmış qurumlarında olduğu kimi, Beynəlxalq Əmək Təşkilatı Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnkişaf Qrupunun üzvüdür.[10]

Normativ fəaliyyətlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Konvensiyalar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2018-ci ilin iyul ayına qədər Beynəlxalq Əmək Təşkilatı, 189 konvensiya qəbul edib.Əgər Bu konvensiyalar kifayət qədər hökumət tərəfindən ratifikasiya edilərsə, onlar qüvvəyə minir.Lakin Beynəlxalq Əmək Təşkilatının Konvensiyaları ratifikasiyadan asılı olmayaraq Beynəlxalq əmək standartları hesab edilir.Konvensiya qüvvəyə mindikdə bu, onu ratifikasiya edən dövlətlər üçün onun müddəalarını tətbiq etmək üçün hüquqi öhdəlik yaradır.

Hər il Beynəlxalq Əmək Konfransı Standartların Tətbiqi Komitəsi standartların tətbiqinə dair bir sıra Beynəlxalq əmək standartlarının pozulmasını nəzərdən keçirir. Hökumətlər ratifikasiya etdikləri konvensiyalara dair öhdəliklərinin yerinə yetirilməsini ətraflı təsvir edən məruzələr təqdim etməlidirlər.Üzv dövlətlər tərəfindən ratifikasiya olunmayan konvensiyalar onların tövsiyələri ilə eyni hüquqi qüvvəyə malikdir.

1998-ci ildə 86-cı Beynəlxalq əmək konfransı əmək sahəsində əsas prinsiplər və hüquqlar haqqında Bəyannamə qəbul etmişdir. Bu bəyannamə siyasətin dörd əsas istiqamətini ehtiva edir:[11]

  • İşçilərin sərbəst birləşmək və kollektiv sövdələşmə hüququ
  • İcbari və məcburi əməyə son qoymaq
  • Məcburi uşaq əməyinə son qoymaq
  • İşçilər arasında ədalətsiz ayrı-seçkiliyə son qoymaq

Beynəlxalq Əmək Təşkilatı bildirir ki, onun üzvləri Beynəlxalq Əmək Təşkilatının müvafiq konvensiyalarında təsbit edilmiş bu prinsiplərə tam əməl etməyə çalışmalıdırlar. Beynəlxalq Əmək Təşkilatının əsas prinsiplərini özündə əks etdirən konvensiyaları hazırda üzv dövlətlərin əksəriyyəti tərəfindən ratifikasiya olunub..[12]

Protokollar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bu mexanizm konvensiyalara dəyişikliklər etmək və ya müxtəlif bəndlər üzrə müddəalar əlavə etmək yolu ilə öhdəlikləri gücləndirmək üçün istifadə olunur. Protokollar Konvensiyaya həmişə bağlıdır, hətta Beynəlxalq Müqavilələr olsa belə, onlar öz-özlüyündə mövcud deyildir. Konvensiyalarda olduğu kimi, protokollar da ratifikasiya oluna bilər.

Tövsiyələr

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tövsiyələr konvensiyaların məcburi qüvvəsinə malik deyil və ratifikasiya olunmur.Tövsiyələr ən son əlavə və ya daha ətraflı müddəalara əlavə etmək üçün konvensiyalarla eyni vaxtda qəbul edilə bilər. Digər hallarda tövsiyələr ayrıca qəbul edilə və konkret konvensiyalarla bağlı olmayan məsələlərlə bağlı ola bilər.[13]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Mənşəyi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Beynəlxalq Əmək Təşkilatı Birinci Dünya Müharibəsindən sonra Millətlər Birliyinin bir agentliyi olaraq qurularkən, onun təsisçiləri 1919-cu ilə qədər sosial düşüncə və fəaliyyətdə böyük addımlar atmışlar. Əsas üzvlərin hamısı bir-birlərini əvvəllər yaradılan özəl peşəkar və ideoloji şəbəkələrdən tanıyırdılar. Sosial siyasət haqqında bilik, təcrübə və fikir mübadiləsi aparıldı.1900-cü ildə yaradılmış Beynəlxalq əmək qanunvericiliyi Assosiasiyası (IALL) və ikinci beynəlmiləl sosialist siyasi şəbəkələri "epistemik icmalar" Beynəlxalq əmək siyasətinin institutlaşdırılmasında həlledici amil olmuşdur.[14]

Birinci Dünya Müharibəsindən sonrakı eyforiya dövründə, "mümkün cəmiyyət" ideyası Beynəlxalq Əmək Təşkilatı memarlarının sosial mühəndisliyinin arxasında mühüm katalizator rolunu oynadı. Yeni bir intizam olaraq, beynəlxalq əmək hüququ sosial islahatların həyata keçirilməsi üçün faydalı bir vasitə oldu.Beynəlxalq Əmək Təşkilatının təsisçiləri olan üzvlərin utopik idealları-sosial ədalət və layiqli əmək hüququ-1919-cu il Paris Sülh konfransında əldə edilmiş diplomatik və siyasi kompromislərlə dəyişdirilərək, idealizm və praqmatizm arasında tarazlıq nümayiş etdirildi.[14]

Birinci Dünya Müharibəsi illərində beynəlxalq işçi hərəkatı müharibə dövründə əmək dəstəyinə görə kompensasiya kimi hazırlanan işçi sinifləri üçün hərtərəfli müdafiə proqramını təklif etdi.[aydınlaşdırma lazımdır] Müharibədən sonrakı yenidənqurma və həmkarlar ittifaqlarının müdafiəsi Birinci Dünya müharibəsi zamanı və sonra bir çox ölkələrin diqqətini cəlb etmişdir. Böyük Britaniyada, Yenidənqurma Komissiyasının alt komitəsi olan Uitli Komissiyası,öz yekun məruzəsində 1918-ci ilin iyulunda bütün dünyada "sənaye şuraları" nı yaratmağı tövsiyə etdi.Böyük Britaniyanın leyborist partiyası öz yenidənqurma proqramını "Leyboristlər və yeni sosial qayda"adlı sənəddə dərc edib.[15][16] 1918-ci ilin fevralında Üçüncü İttifaqlararası işçi və Sosialist konfransı (Böyük Britaniya, Fransa, Belçika və İtaliyadan olan nümayəndələri təmsil edən) beynəlxalq əmək hüquqları orqanı, gizli diplomatiyaya son qoyulması və digər məqsədləri müdafiə edərək hesabatını verdi.[17][18]

Berndə Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları Federasiyasının konfransı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Müharibə sona çatdıqda, müharibədən sonrakı dünya üçün iki rəqib təklif meydana çıxdı. Birincisi,1919-cu ilin iyulunda İsveçrənin Bern şəhərində, müşavirə çağıran, Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları Federasiyası tərəfindən təklif edildi. Berndə keçirilən müşavirədə həm Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları Federasiyasının gələcəyi, həm də əvvəlki bir neçə ildə edilmiş müxtəlif təkliflər nəzərdən keçirilməliydi. Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları Federasiyası həmçinin Mərkəzi fövqəldövlətlərdən nümayəndələrin bərabər hüquqlarla daxil edilməsini təklif edib.Amerika Əmək Federasiyasının prezidenti Samuel Qompers bu görüşü boykot edərək Mərkəzi fövqəldövlətlərin nümayəndələrinin müharibənin başlamasında öz ölkələrinin roluna görə təqsirinin tanınmasını istəyib. Bunun əvəzinə, Qompers Parisdə prezident Vudro Vilsonun 14 maddəsi bir platforma olaraq qəbul edəcək bir toplantısına üstünlük verdi.Amerika Əmək Federasiyasının boykot etməsinə baxmayaraq, Berndə görüş planlaşdırıldığı kimi davam etdi. Bern konfransı özünün yekun məruzəsində muzdlu əməyin dayandırılmasını və sosializmin qurulmasını tələb etdi. Bu məqsədlərə nail olmaq mümkün olmadıqda, Millətlər Liqasına daxil olan beynəlxalq qurum işçilərin və həmkarlar ittifaqlarının müdafiəsi üçün qanunvericilik tətbiq etməli idi.[18]

Beynəlxalq Əmək Qanunvericiliyi Komissiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Bu arada Paris Sülh Konfransı kommunizmin ictimai dəstəyini azaltmağa çalışırdı. Sonralar müttəfiq dövlətlər razılaşdılar ki, formalaşmaqda olan sülh müqaviləsinə həmkarlar ittifaqlarını və işçilərin hüquqlarını müdafiə edən müddəalar daxil edilməli, həmçinin gələcəkdə beynəlxalq əmək münasibətlərinə rəhbərlik etmək üçün beynəlxalq əmək qurumu yaradılmalıdır. Bu təkliflərin hazırlanması üçün Sülh Konfransı tərəfindən Beynəlxalq Əmək Qanunları üzrə Məşvərət Komissiyası yaradıldı. Komissiya ilk dəfə 1 fevral 1919-cu ildə toplandı və Qompers sədr seçildi.[18]

Samuel Qompers (sağda) Albert Tomas ilə, 1918-ci il

Komissiyanın iclasları zamanı beynəlxalq orqanın yaradılması ilə bağlı iki rəqabət aparan təklif irəli sürülmüşdür. Britaniyalılar liqanın hər bir üzvünün yerinə yetirməli olduğu əmək qanunlarını qəbul etmək üçün beynəlxalq parlament yaratmağı təklif ediblər. Hər bir ölkənin parlamentdə, leyboristlərdən və idarəçilərdən ibarət iki nümayəndəsi olmalı idi.[18] Beynəlxalq əmək Bürosu əmək məsələləri üzrə statistik məlumatlar toplamalı və yeni beynəlxalq qanunlara əməl olunmasını təmin etməli idi. Fəlsəfi olaraq beynəlxalq bir parlament anlayışına qarşı çıxan və beynəlxalq standartların ABŞ-də əldə edilən bir neçə qorunmanı aşağı salacağına inandığını söyləyən Qompers, beynəlxalq əmək orqanına yalnız tövsiyələr vermək səlahiyyətinin verilməsini və bu qanunların Millətlər Liqasına qədər qalxmasını təklif etdi.İngilislərin güclü etirazına baxmayaraq, Amerikanın təklifi qəbul edildi.[18]

Qompers, işçilərin hüquqlarını qoruyan nizamnamə layihəsinin gündəliyini də təyin etdi. Amerikalılar 10 təkliflə çıxış etdilər. Üçü dəyişdirilmədən qəbul edildi.Bunlar aşağdakılardır:

  • Əməyə əmtəə kimi baxılmamalıdır;
  • Bütün işçilərin yaşamaq üçün kifayət qədər əmək haqqı almaq hüququ olduğunu;
  • Qadınların bərabər iş üçün bərabər maaş alması lazımdır.

Söz, mətbuat, yığıncaqlar və assosiasiyaların azadlığının qorunması təklifinə yalnız Assosiasiyaların azadlığını ehtiva edən düzəlişlər edildi. 16 yaşına çatmamış uşaqların istehsal etdikləri malların beynəlxalq daşınmasına qadağa qoyulması 14 yaşınadək uşaqların istehsal etdikləri malları qadağan edən düzəlişlər edilmişdir. Səkkiz saatlıq iş gününün daxil edilməsi təklifinə səkkiz saatlıq iş gününün və ya 40 saatlıq iş həftəsinin (aşağı əmək məhsuldarlığı olan ölkələr üçün istisna edilməklə) tətbiqini nəzərdə tutan düzəlişlər edilib. Amerikanın digər dörd təklifi rədd edildi. Bu vaxt beynəlxalq nümayəndələr üç əlavə bənd təklif etdilər, bunlar aşağdakılardır:

  • istirahət üçün bir və ya daha çox gün;
  • xarici işçilər üçün qanunların bərabərliyi;
  • zavod şəraitinin müntəzəm olaraq və tez-tez yoxlanılması.[18]

Komissiya 4 Mart 1919-cu ildə son hesabatını verdi və Sülh Konfransı 11 apreldə dəyişiklik etmədən qəbul etdi. Məruzə Versal müqaviləsinin XIII hissəsi oldu.[18]

Müharibə dövrü

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Greenwood, Ernest H. (Amerika Birləşmiş Ştatları — konfransın baş katibinin müavini) / Baş katib: Cənab Harold B. Butler (Böyük Britaniya) / Baş katibin müavinləri: Cənab Ernest H. Qrinvud (Amerika Birləşmiş Ştatları) / Dr. Guido Pardo (İtaliya) / Hüquq Məsləhətçisi: Dr. Manley 0. Hudson (Amerika Birləşmiş Ştatları) / Vaşinqtonda Birinci Beynəlxalq əmək Konfransının əməkdaşları ilə, 1919-cu ildə, Panamerika İttifaqının binası qarşısında

Beynəlxalq Əmək Konfransı (ILC) adlandırılan ilk illik konfrans 29 oktyabr 1919-cu ildə Vaşinqtondakı Pan Amerika Birliyi binasında başladı.[19] Sənayedə iş saatları, işsizlik, analığın mühafizəsi, qadınlar üçün gecə işi, minimum yaş və gecə sənayesindəki gənclər üçün işlənmiş ilk altı Beynəlxalq Əmək Konvensiyasını qəbul etdi.[20] Görkəmli fransız sosialisti Albert Tomas onun ilk baş direktoru oldu.

Açıq xəyal qırıqlığına və kəskin tənqidlərə baxmayaraq, Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları Federasiyası (IFTU) bu mexanizmə sürətlə uyğunlaşdı.Beynəlxalq Həmkarlar İttifaqları Federasiyası beynəlxalq fəaliyyətini Beynəlxalq Əmək Təşkilatının lobbiçilik işinə getdikcə daha çox istiqamətləndirirdi.[21]

Yarandığı dövrdə ABŞ hökuməti Beynəlxalq Əmək Təşkilatının üzvü deyildi, çünki ABŞ Senatı Millətlər Liqası müqaviləsini rədd etdi və ABŞ onun heç bir agentliyinə qoşula bilmədi. Franklin Delano Ruzvelt ABŞ prezidenti seçildikdən sonra yeni administrasiya Beynəlxalq Əmək Təşkilatına Liqaya üzv olmadan üzv olmaq üçün yeni səylər göstərdi. 19 iyun 1934-cü ildə ABŞ Konqresi Beynəlxalq Əmək Təşkilatına üzv olmağa, bütövlükdə Millətlər Liqasına qoşulmamağa icazə verən birgə qətnamə qəbul etdi. Beynəlxalq Əmək Təşkilatı 22 iyun 1934-cü ildə ABŞ hökumətini bu təşkilata qoşulmağa dəvət edən qətnamə qəbul etdi. 20 avqust 1934-cü ildə ABŞ hökuməti müsbət reaksiya verib,Beynəlxalq Əmək Təşkilatında öz yerini tutdu.

Müharibə və Birləşmiş Millətlər Təşkilatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İkinci Dünya Müharibəsi dövründə, İsveçrənin Alman qoşunları tərəfindən mühasirəyə alındığı zaman,Beynəlxalq Əmək Təşkilatının direktoru John G. Vaynant Cenevrədən ayrılma qərarı verdi. 1940-cı ilin avqustunda Kanada hökuməti Beynəlxalq Əmək Təşkilatını Monrealdakı Makgill Universitetində yerləşməyə rəsmi olaraq dəvət etdi. Qırx işçi müvəqqəti idarələrə köçürüldü və Makgill Universitetindən 1948-ci ilə qədər işini davam etdirdi.[22]

Beynəlxalq Əmək Təşkilatı 1946-cı ildə liqanın süqutundan sonra Birləşmiş Millətlər Təşkilatının ilk ixtisaslaşmış agentliyinə çevrildi.[23] Konstitusiyasına düzəlişlər edildikdə, təşkilatın məqsəd və vəzifələri haqqında Filadelfiya Bəyannaməsi (1944) daxil edildi.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ https://www.ilo.org/global/about-the-ilo/how-the-ilo-works/organigramme/lang--en/index.htm.
  2. ↑ "Guy Ryder re-elected as ILO Director-General for a second term". ilo.org. 2019-12-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-27.
  3. ↑ "Governing Body". ilo.org. 6 July 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 May 2012.
  4. ↑ Article 7, ILO Constitution
  5. ↑ "ILO Constitution". ilo.org. 2016-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-27.
  6. ↑ "International Labour Conference". ilo.org. 23 November 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 May 2012.
  7. ↑ "ILO Constitution Article 3". Ilo.org. 25 Dekabr 2009 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 İyun 2012.
  8. ↑ "The International Labour Organization (ILO) – Membership". Encyclopedia of the Nations. Advameg, Inc. 2012. 2019-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 Avqust 2012.
  9. ↑ "International Labour Organization". britannica.com. 21 May 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 May 2012.
  10. ↑ "Archived copy". 13 Oktyabr 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-22.
  11. ↑ "ILO Declaration on Fundamental Principles and Rights at Work". Rights at Work. International Labour Organization. 1998. 2021-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 Avqust 2012.
  12. ↑ See the list of ratifications at Ilo.org
  13. ↑ "Recommendations". www.ilo.org. 2019-06-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-28.
  14. ↑ 1 2 VanDaele, Jasmien. "Engineering Social Peace: Networks, Ideas, And the Founding of the International Labour Organization". International Review of Social History. 50 (3). 2005: 435–466. doi:10.1017/S0020859005002178. ISSN 0020-8590.
  15. ↑ Haimson, Leopold H. and Sapelli, Giulio. Strikes, Social Conflict, and the First World War: An International Perspective. Milan: Fondazione Giangiacomo Feltrinelli, 1992. ISBN 88-07-99047-4
  16. ↑ Shapiro, Stanley. "The Passage of Power: Labor and the New Social Order". Proceedings of the American Philosophical Society. 120 (6). 1976: 464–474. JSTOR 986599.
  17. ↑ Iwao Frederick International Labour Legislation. Clark, N.J.: Lawbook Exchange, 2005. ISBN 1-58477-461-4
  18. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 Foner, Philip S. History of the Labor Movement in the United States. Vol. 7: Labor and World War I, 1914–1918. New York: International Publishers, 1987. ISBN 0-7178-0638-3
  19. ↑ "INTERNATIONAL LABOR CONFERENCE. October 29, 1919 – NOVEMBER 29, 1919" (PDF). ilo.org. WASHINGTON GOVERNMENT PRINTING OFFICE 1920. March 23, 2020 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: May 29, 2020.
  20. ↑ "Origins and history". ilo.org. 2012-03-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-29.
  21. ↑ Reiner Tosstorff. "The International Trade-Union Movement and the Founding of the International Labour Organization" (PDF). International Review of Social History. 50 (3). 2005: 399–433. doi:10.1017/S0020859005002166. 2020-08-01 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-29.
  22. ↑ "ILO". ilo.org. 2013-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-05-29.
  23. ↑ "Photo Gallery". ILO. 2011. 30 June 2017 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 May 2011.