Этимологический словарь азербайджанского языка

  • ƏĞYAR

    Ərəb mənşəlidir, qeyri (əsli: ğeyri) sözü ilə eyni kökə malikdir, onun cəm formasıdır. Poeziyada “yad”, “kənar” mənalarında işlədilir (bəzən “düşmən”

    Полностью »
  • ƏHALİ

    Ərəbcə əhl sözünün cəmidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏHATƏ

    Ərəbcədir. Mühit, həyat sözləri ilə qohumdur. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏHD ELƏMƏK

    Əhd ərəb sözüdür. Öhdəlik sözü ilə qohumdur. Əhd eləmək “öh­dəliyə götürmək” kimi başa düşülə bilər. İndi “arzu” anlamında daha çox işlədilir

    Полностью »
  • ƏHƏD

    Ərəb sözüdür, “tək” deməkdir. Allah tək olduğu üçün Əhəd sözü “Allah” məna­sında da işlədilir. Əhədini kəsmək ifadəsi də işlədilir (mənası: “tək qalan

    Полностью »
  • ƏHLİMAN

    Ərəbcə “iman əhli” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏHMƏD

    Ərəbcə həmid, mahmud sözləri ilə qohumdur. “Tərifəlayiq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏXA

    Ərəb mənşəlidir və məxəz sözü ilə kökdaşdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏXLAQ

    Bu söz xalq, məxluq kəlmələri ilə kökdaşdır, ərəbcədir. Ziya Göyalpa görə, əxlaqda birinci yer türklərə məxsusdur (onun fikrinə görə, incəsənət – yuna

    Полностью »
  • ƏJDAHA

    Farsca əjdər sözü ilə qohumdur, əsli əjdərha kimi olub. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏKİM

    Ekim forması da olub. Rus dilindəki “ключица” sözünü biz “körpücük sümüyü” kimi tərcümə edirik. Əslində, onun qədim adı “əkim”dir və indi də işlədə bi

    Полностью »
  • ƏKİNÇİ

    Əkmək (ikmək) feilinin “çoxaltmaq” mənası da olub. Uyğur dilində ekmək sözü “əlavə etmək” deməkdir. Əkmək əlavə məhsul götürməklə bağlıdır

    Полностью »
  • ƏKİZ

    İkər (müq. et: birər-birər) sözündən r-z əvəzlənməsi ilə əmələ gəlib, kökü iki sayı ilə bağlıdır, Antonimi yalxı (yal-nız, yəni tək) sözüdür

    Полностью »
  • ƏKMƏK

    Ək (ik) sözü “əlavə etmək” deməkdir. Əkmək əlavə məhsul götürməklə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏKS

    Ərəbcə inikas sözü ilə kökdaşdır, mənası şəkil, obraz anlamına uyğun gəlir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏKS-REKLAM

    lat. reclamo – qışqırıram

    Полностью »
  • ƏQƏLİYYƏT

    Ərəbcə əqəl “az”, əqəliyyət isə “azlıq” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏQRƏB

    Ərəbcədir, barmaq böyüklüyündə, quyruğunda zəhərli iynəsi olan böcəkdir. Bizdə çayın (çiyan) adı ilə yayılıb

    Полностью »
  • ƏL

    Əsli ilişmək kəlməsinin kökü olan il sözü ilə bağlıdır. Engelsdə belə bir fikir var: əl tədricən qabaq ayaq rolunu itirmiş və tutmaq, yapımaq funksiya

    Полностью »
  • ƏLABBAS

    Əl artikldır, sözə heç bir məna əlavə etmir. Söz elə Abbas (mənası: qaş­qa­baqlı) kimi başa düşülməlidir

    Полностью »
  • ƏLAQƏ

    Ərəbcədir, bizdə tarixən ilmək sözü işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏLCƏK

    Bu sözün əlcik, əltək, əllik, əldivan formaları da var. Sözün əsli əl- sə mək (əl üçün olan) kimi olub

    Полностью »
  • ƏLÇİM

    Cəhrədə ip əyirərkən əldə tutulan yun dəstəsinə əlçim deyilir. Buradakı -çim “tutam”, “dəstə” mənasını verən müstəqil sözdür (şəkilçi deyil)

    Полностью »
  • ƏLƏDDİN

    Bir yozuma görə, “dinin yüksəkliyi, aliliyi” deməkdir. Başqa yozuma görə isə Kəmaləddin tipli sözlərin birinci komponentinin ixtisarı ilə bağlı yaranı

    Полностью »
  • ƏLƏK

    İl feili zəminində yaranıb. Qədimdə sıx toxunan şeylərə “ilək” deyiblər. İlişmək, ilmək, ilgək sözləri ilə kökdaşdır

    Полностью »
  • ƏLƏK-VƏLƏK

    Diqqətlə axtarmaq mənasında işlədilir. Mənbələrdə ələk sözünün “axtarmaq” mənası verilib. Söz ələk və ələk kimi olub, sonra indiki şəklə düşüb

    Полностью »
  • ƏLƏMDAR

    Ələm ərəbcə “bayraq”, dar isə farsca “-cı” deməkdir. Sözün mənası bayraqçı (bayraqdar) kimi başa düşülə bilər

    Полностью »
  • ƏLƏNGƏ

    Güman edirəm ki, sözün kökü ölmək (ölənki) feili ilə bağlıdır, mənası “ölüvay” deməkdir. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ƏLƏS

    Şuluq, nadinc, yaramaz anlamlarını əks etdirir, alınma sözdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏLİ ƏTƏYİNDƏN UZUN

    Bir iş arxasınca gedən şəxs əli boş (yarıtmadan) qayıtdıqda deyirik: əli ətəyindən uzun gəldi. Əl dolu olanda hökmən yuxarı qaldırılır, boş olanda yan

    Полностью »
  • ƏLİ GÜNÜ

    Kərküklərdə cümə axşamı İmam Əlinin şərəfinə belə adlanır. Bazar günü əvəzinə Əhəd günü (yəni Allahın günü) işlədirlər

    Полностью »
  • ƏLİF

    Yunan sözüdür, hərfi mənası “rəngləmək” deməkdir. Adam adı kimi işlədilən Əlif sözü də var və ərəb mənşəlidir: Allah sözünün ilk hərfidir, “həmin hərf

    Полностью »
  • ƏLİFBA1

    Ərəb sözüdür, ilk iki hərfi (əlif və bey) adının birləşməsindən əmələ gəlib. Alfavit də həmin qayda üzrə yaranıb, yunan sözüdür

    Полностью »
  • ƏLİGUŞAD

    Əli (ərəbcə) və güşad (farsca) sözlərindən əmələ gəlib. Güşad “geniş” deməkdir. Məna: “Qəlbi Əlininki kimi geniş olan” deməkdir

    Полностью »
  • ƏLİHEYDƏR

    Ərəbcə “Əlinin şiri” deməkdir. Heydər “şir” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏLİMƏRDAN

    “Mərdlərin Əlisi” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏLİNİYAZ

    “Əlinin hədiyyəsi” deməkdir. Niyaz farsca “arzu etmək”dir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏLİSAHİB

    “Sahib yerində Əli çıxış edir” deməkdir, ərəb mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏLİŞ

    Ehtimal ki, Əli və əş hissələrindən əmələ gəlib, “Əlinin dostu” deməkdir (müq. et: Allahyar), ikinci yozum: Əli sözünün əzizləmə formasıdır (İbiş kimi

    Полностью »
  • ƏLİŞAN

    Ərəbcə alişan (adlı-sanlı) sözünün dəyişilmiş formasıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏLİŞİR

    “Əlinin aslanı” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏLİYALIN

    “Əlində lazımi şey (silah və s.) olmayan” deməkdir. Yalın “yoxluq” bildirir. Türkmənlər bunun yerinə “yalnız qol” işlədirlər

    Полностью »
  • ƏLİYİ

    Cəhrədən qabaq yunu və s. ip halına salmaq üçün istifadə edilən alətin adıdır. Əl və iy sözlərindən düzəlib (əldə əyirmək)

    Полностью »
  • ƏLLƏM-QƏLLƏM

    Özbək dilində allam-kallam(aldam-kaldam) kimi işlədilir. Aldatmaq  sözü ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov

    Полностью »
  • ƏLLƏZ

    Ərəbcə “Allahın buyurduğu” (Allah verən) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏLLİ OLMAQ

    Əsli “yelli ol” deməkdir, yel isə sürət anlamı ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏMBİZ

    Üzüm salxımları ağacdan sallanır və deyirlər: salxımlar əmbiz-əmbiz sallanır. Konus şəklində yığılmış taxıl, meyvə və s

    Полностью »
  • ƏMCƏK

    Əmik variantı da var. Əmmək feilindən dayanacaq qəlibi üzrə əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

    Полностью »
  • ƏMƏK

    İməcilik, əppək, iməkləmək, əmmək, əkmək, əmcək sözləri kökdaşdır, əmək, zəhmətanlayışı ilə bağlıdır

    Полностью »
  • ƏMƏKÖMƏCİ

    Sözün əsli əbəköməkcidir.Əbə - göbək nənəsidir, köməc isə dərman otunun adıdır. Uşağı tutan qadın həmin otla göbəyi müalicə edib

    Полностью »