is. [ər.] Yüksək amal, məslək, əqidə yolunda ölən, həlak olan, canını fəda edən adam. Bu təmənnadəyəm, ey gül, ki, şəhidin mən olam; Ölərəm, qeyrini g
sif. [ər.] İri tünd-mavi. Şəhla gözlərində səadət gülər; Sanki hər afətdən pərəstiş dilər; Sənin Məcnunların Leylanı neylər? H
sif. Gözləri tünd-mavi olan. O şəhlagöz, xumargöz; Yar əğyarə yumar göz; Bir qəlbim var, verirəm; Canımı da umar göz
“Şəhlalanmaq”dan f.is
f. İri açılmaq (gözlər haqqında). Ala gözlər nərgisi-məstanə tək şəhlalanır; Elə ki süzgünləşir, yüz mərtəbə zibalanır
is. Açıq yara
is. [fars.] klas. Hökmdar, padşah, şah. Maral isə, ahu isə bu şikar; Belə seyd olur layiqi-şəhriyar. M
is. köhn. Şahlıq, xanlıq. [Elxan:] İki addımlığında Şirvan şəhriyarlığı da [ərəb xilafətinə] qarşı vuruşur
sif. [ər.] Şəhvətə, cinsi əlaqəyə aid. Şəhvani hisslər
is. [ər.] Şəhvani ehtiras, cinsi əlaqə meyli. Toğrulun xanəndələri hökmdarın şəhvət və nəşəsini coşdura biləcək təzə qəzəl və rübailər öyrənirdilər
sif. [ər.] Şəhvət və fars. …kar] bax şəhvətpərəst
sif. Şəhvətlə dolu, şəhvət ifadə edən, ehtiraslı. Şəhvətli gözlər. – Yüksəldi hər tərəfdən; Şəhvətli, kirli səslər; Alınlarda dolandı; Ölüm iyli nəfəs
sif. [ər. şəhvət və fars. …pərəst] Şəhvət düşkünü. O, bu qədər şəhvətpərəst və kənizpərəst xəlifənin paytaxtından qızları nə cürə qurtara biləcəyi bar
is. Şəhvət düşkünlüyü
is. [ər.] Cəmiyyətdə ayrıca adam; fərd, kimsə. Hər bir şəxs. Bir şəxs sizi görmək istəyir. – Vətəni sevməyən insan olmaz; Olsa, ol şəxsdə vicdan olmaz
zərf [ər.] Arada heç bir şəxs iştirak etmədən, heç bir vasitə olmadan, bilavasitə özü (özünü). Bu adamı şəxsən tanıyıram
sif. [ər.] Bir şəxsə, adama məxsus (aid) olan, şəxsən onun özü üçün olan, özünün. Budur, bu məclisə yığışanların hamısı öz şəxsi həyatlarını, hörmətlə
is. [ər.] Gizli ədavət, gizli düşmənçilik, gizli niyyət, məqsəd, qərəz. Siz bu xəbərin şəxsi-qərəzdən doğmadığını haradan bilirsiniz? M
is. Birilə şəxsi ədavəti, qərəzi olma; şəxsi ədavət, qərəz. …Şəxsiqərəzlik üzündən haqqı inkar etmək kişilikdən deyildir
is. [ər.] 1. Bir şəxsə xas olub onun fərdiyyətini müəyyən edən xüsusiyyətlərin məcmusu. Alarsa hər gecə üç-dörd nəfər əşxas gər vədim; Nə qəm, beş-alt
sif. Şəxsiyyəti, mənliyi, siması olmayan; simasız, mənliksiz. [Qədim Romada] arvad şəxsiyyətsiz bir parça şey hesab olunurdu, ona görə də özünə məxsus
is. Şəxsiyyəti, siması, mənliyi olmama; simasızlıq; mənliksizlik
sif. qram. Şəxs qrammatik kateqoriyasını bildirən. Şəxsli cümlə
sif. qram. Mübtədası olmayan və təsəvvür olunmayan. Şəxssiz cümlə
is. [fars.] 1. Qənd. Xalq batıbdır noğla, şəkərə, qəndə; Bizim evdə axta zoğal da yoxdur. M.P.Vaqif. // məc
is. Sarı rəngli, çox şirin armud növü
is. Tumana, şalvara və s.-yə salınan uzun qaytan
is. İçərisi şəkər tozu ilə qoz, fındıq və ya badam ləpəsi qatışıq içlə doldurulmuş, kənarları vintvari burulmuş və üstü naxışlı şirniyyat növü
is. Şəkər, yağ, un və s.-dən bişirilən şirin qoğal növü. [Xonça] ibarətdir yağlı şəkər bişmişlərdən – şəkərburadan, şəkərçörəyindən, ovma fətirdən və
bax şəkərarmudu
1. “Şəkərləmək”dən f.is. 2. Şəkər şirəsində qaynadılıb xarlanmış meyvə. Məhərrəm əmi çox oturmadı, şəkərləmə ilə bir fincan südlü qəhvə içdikdən sonra
f. Şəkər səpmək, şəkər qarışdırmaq, yaxud şəkər şirəsində qaynatmaq. Meyvəni şəkərləmək
“Şəkərlənmək”dən f.is
f. Şəkər təbəqəsi ilə örtülmək, xarlanmaq
sif. Şəkər (qənd) qatılmış, tərkibində şəkər olan; şirin. Şəkərli qoğal
is. [ər.] 1. Bir şeyin, ya adamın xarici görünüşü; sifət, surət. Uşaq böyüdükcə şəklini dəyişirdi. – Vidadi xəstəni gəl indi tanı; hanı o sən görən şə
bax şir-şəkil. Münəvvər xanımın şəkli-şəmayili Hacını lap əvvəl gündən cəlb eləmişdi. Mir Cəlal
zərf Formaca, forma cəhətdən. [Nizami Fəxrəddinə:] Tovus quşunun tərbiyəsi və onun vücudunun istiliyi ilə yumurtadan çıxan qarğanın cücəsi şəkilcə qar
dan. bax fotoqraf
is. qram. Sözün ayrılıqda işlənməyən, müstəqil mənaya malik olmayan və söz köklərinə bitişdikdə onların ya şəklini, ya da şəkli ilə birlikdə məzmununu
“Şəkilçiləşmək”dən f.is
f. qram. Şəkilçi şəklini almaq, dönüb şəkilçi olmaq
zərf Bir haldan (vəziyyətdən, formadan) başqa hala (vəziyyətə, formaya). Ağız-burnunu şəkildən-şəklə salır
is. Bir şəkildən başqa şəklə düşmə, zahiri görünüşünü dəyişmə
sif. 1. İçində şəkillər olan; rəsmli. Şəkilli jurnal. Şəkilli məcmuə. – Qonça şəkilli kitabı istəyir, Aqil vermir, bacısına gözlərini ağardırdı
sif. [ər. şəkil və fars. …pərəst] bax surətpərəst. [Qətibə:] [Kişilər] qadının qəlbi ilə yox, şəkli ilə maraqlanırlar, ümumiyyətlə, onlar şəkilpərəstd
sif. 1. Şəkli, rəsmləri olmayan; rəsmsiz. Şəkilsiz jurnal. 2. məc. Biçimsiz, görünüşsüz, görünüşcə nəzəri cəlb etməyən
is. [ər.] Bir şeyin gerçəkliyinə, doğruluğuna şübhə etmə; şübhə, güman, zənn. Leyli dedi: – Çün sənə şəkkim var; Məcnun isən, eylə halın izhar
is. [ər.] İnamsızlıq, inanmama, bədgümanlıq; şəkk, şübhə. Bu işin şəkk-şübhəsi yoxdur. Şəkk-şübhədən qurtarmaq