Azərbaycan əlifbasının otuz birinci hərfi. bax ye
nida [ər.] Xitab bildirir. Ya qismət! Ya mədəd! – Qədək aldım yaxalıq; Gəldi düşdü bahalıq; Can üzüb, yar sevmişəm; Sən kömək ol, ya xalıq! (Bayatı)
bağl. Bölgü və ehtimal mənalarını bildirir (ya da, ya da ki, ya ki variantları da vardır). Ya təmə kəs həyat zövqündən; Ya ləbiləli-dilsitandan keç
is. Ot, saman və başqa bu kimi şeyləri toplayıb atmaq, qaldırmaq, habelə başqa işlər üçün uzun saplı, iki və yaxud daha da artıq dişi olan kənd təsərr
is. Balaca yaba
“Yabalamaq”dan f.is
f. 1. Yaba ilə otu, samanı və s.-ni götürüb bir yerə yığmaq, toplamaq, yaxud atmaq. 2. Yaba ilə vurmaq
“Yabalanmaq”dan f.is
məch. Yaba ilə qaldırılmaq, toplanmaq, atılmaq
“Yabalaşmaq”dan f.is
qarş. Yaba ilə bir-birini vurmaq; dalaşmaq. Şərti şumda kəs, xırmanda yabalaşma. (Ata. sözü)
“Yabalatmaq”dan f.is
icb. Yaba ilə yığdırmaq, atdırmaq, qaldırmaq
sif. Yabası olan, əlində yaba tutmuş. Belli, dəhrəli, yabalı, külünglü, kürəkli adamlar bir-birinə qarışmışdılar
is. Yabanın götürə bildiyi miqdar (adətən rəqəmlərlə). İki yabalıq ot
is. [fars.] Çöl, biyaban, insan yaşamayan yer. …Yabana hürən köpəklərin xırxırı, hürüşü kəsmə-kəsmə eşidilirdi
sif. Özgə, yad. Yabançı adam. Yabançı ölkələr. – Ərində yabançı qadın iyini duyduğu zaman Maya çılğıncasına vuruşmaq, çarpışmaq istədi
is. Yadlıq, özgəlik; yabançı adamın halı
sif. 1. Çöldə özbaşına bitən; vəhşi. Yabanı bitki. Yabanı çiçək. – Sən sevgili vətənciyimin gül fidanısan; Sən bir gözəlcə qönçəsən, amma yabanısan
“Yabanılaşmaq”dan f.is
f. Vəhşiləşmək, yabanı hala düşmək; cırlaşmaq. [Çinar] Azərbaycanda yabanılaşmış şəkildə Zəngilan rayonunda, Bəsitçay ətrafında yayılmışdır və bəzək m
is. 1. Arıq, əldən düşmüş, yaraşıqsız at. Dərviş yabısı hər evin yolunu tanıyar. (Ata. sözü). Qurbanəli bəy atını və Kərbəlayı Qasım yabısını minib dü
“Yabılaşmaq”dan f.is
f. dan. vulq. Arıqlayıb qocalmaq, əldən düşmək
is. Yabı halına düşmüş atın halı
bax yaddaş. □ Yad edilmək – yada salınmaq, anılmaq, xatırlanmaq. Yad etmək (eləmək) – yadına salmaq, xatirə gətirmək, anmaq
sif. 1. Qohum olmayan, qohumluq və ya yaxınlıq əlaqələri ilə bağlı olmayan; özgə, kənar. Yad uşaqlar
is. Bir şeyi zehnində saxlamaq və yenidən təsəvvürdə canlandırmaq qabiliyyəti; hafizə. Yaddaşı inkişaf etdirmək
sif. Yaddaşı, yaxşı hafizəsi olan. Yaddaşlı uşaq
is. Yaddaşı, yaxşı hafizəsi olma
sif. Yaddaşı, hafizəsi olmayan; unutqan
is. Yaddaşı, hafizəsi olmama; hafizəsizlik
sif. Başqa ölkədən, yad ölkədən olan; yabançı. Yadelli işğalçılar. – Yadelli bir şah doğma yurda çapğına keçdi
“Yadırğamaq”dan f.is
f. Uzun müddət bir şeyi görmədiyi, işlətmədiyi, onunla məşğul olmadığı üçün ona əli yatmamaq; yaddan çıxarmaq, unutmaq, yadlaşmaq
icb. Yadırğamasına səbəb olmaq. Eldar! …Atı tamamilə qəsdən yadırğatmısan. Ə.Məmmədxanlı
is. [fars.] 1. Xatirə olaraq verilən, saxlanılan, yaxud qalan şey. Bu kitab sənə bizdən yadigar olsun
is. Yadigar qalmağa yarar şey, yadigar verilmiş şey
“Yadlamaq”dan f.is
f. 1. bax yadlaşmaq. 2. Yada salmaq, yad etmək. 3. məh. Bir-bir saymaq, sadalamaq. Və başladı bir-bir yadlamağa: qızıl üzüklər, qaşdaşlar… C
“Yadlanmaq”dan f.is
bax yadlaşmaq
“Yadlaşmaq”dan f.is
f. Getdikcə yad olmaq, uzaqlaşmaq; qohumluq və ya yaxınlıq əlaqəsini itirmək
is. Yad olma, yabançı olma; yabançılıq
is. və sif. Yadyerli, əcnəbi
is. [rus.] idm. Yüngül atletika yarışlarında itələməklə tullamaq üçün polad, çuqun və bürüncdən kürəvari alət
sif. Yadelli, qərib, gəlmə
sif. Yafəslərə aid olan, onlara xas olan. Yafəsi tayfalar. □ Yafəsi dillər yaxud yafəs dilləri – akad
cəm [Bibliya əfsanəsinə görə: Nuhun üç oğlundan ən kiçiyinin, dünyadakı tayfaların ulu babası, əcdadı sayılan Yafəsin adından] Qafqazın, Ön Asiyanın,