kitabxanaçı

Kitabxanaçı — kitabxanada peşəkarcasına işləyən, istifadəçilərə informasiya və bəzən sosial və ya texniki proqramlara çıxışı təmin edən və ya onlara informasiya savadını öyrədən şəxsdir. Kitabxanaçının rolu zamanla, xüsusən də son əsrdə yeni media və texnologiyanın yaranması ilə çox dəyişdi. Qədim dünyanın ən qədim kitabxanalarından tutmuş müasir informasiya mərkəzlərinə qədər məlumat anbarlarında saxlanılan məlumatların mühafizəçiləri və paylayıcıları olmuşdur. Rol və vəzifələr kitabxananın növündən, kitabxanaçının ixtisasından və kolleksiyaları saxlamaq və onları istifadəçilərə təqdim etmək üçün tələb olunan funksiyalardan asılı olaraq çox dəyişir. Kitabxana elmi təhsili zamanla dəyişən rolları əks etdirmək üçün dəyişdi. == Tarixi == === Qədim dövr === Tarixən ilk dəfə Şumerlilər mühasibat uçotunu aparmaq üçün katiblər yetişdirmişlər. "Kitab ustaları" və ya "lövhələrin mühafizəçiləri" kimi qeydlərin böyük həcmi və mürəkkəbliyi ilə mübarizə aparmaq üçün təlim keçmiş katiblər və kahinlər mövcud idi. Onların konkret vəzifələrinin əhatə dairəsi məlum deyildi. Eramızdan əvvəl VIII əsrdə Assuriya kralı Aşşurbanipal Mesopotamiyanın Ninevada şəhərində öz sarayında kitabxana yaratdı. Aşşurbanipal tarixdə kitabxanaçılığı bir peşə kimi təqdim edən ilk şəxs olmuşdur.

== 1970-ci illər ==

Bakı Dövlət Universitetinin İnformasiya və sənəd menecmenti fakültəsi — Bakı Dövlət Universitetinin fakültələrindən biri. == Tarixi == Bakı Dövlət Universitetində müstəqil İnformasiya və sənəd menecmenti fakültəsinin formalaşmasına gedən yol Azərbaycanda 1947/1948-ci tədris ilində təşəkkül tapmış ali kitabxanaçılıq təhsilinin yaranmasından başlayır. Həmin tədris ilində Bakı Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsində Kitabxanaçılıq şöbəsi yaradılmışdır. Şöbənin ilk ixtisas müəllimləri xalq yazıçısı Süleyman Rəhimov, Əliheydər Qəhrəmanov, Hüseyn Tağıyev və Məryəmxanım Səmədova olmuşlar. 1958/1959-cu tədris ilində şöbə Şərqşünaslıq fakültəsinin tərkibinə daxil edilmişdir. 1962-ci ilin avqust ayında BDU-da müstəqil Kitabxanaçılıq fakültəsinin təşkil olunması haqqında qərar qəbul olunmuşdur. 2004-cü ildə BDU-nun Elmi Şurasında fakültənin adı dəyişdirilərək Kitabxanaçılıq-informasiya fakültəsi adlandırılır. 18 yanvar 2023-cü il tarixində Bakı Dövlət Universitetinin Elmi Şurasının iclasında BDU-nun Kitabxanaçılıq-informasiya fakültəsinin adının dəyişdirilməsi müzakirəyə çıxarılıb və qərar qəbul olunub; fakültənin adı dəyişdirilərək "İnformasiya və sənəd menecmenti" adlandırılıb. Fakültədə 3 dildə (Azərbaycan, ingilis və rus dillərində) tədris aparılır. Bakı Dövlət Universitetinin peşəkar kadr hazırlığı sistemində bu fakültə həmişə xüsusi yeri və mövqeyi ilə seçilmişdir.

Kitabxanaçılıq və informasiya (ing. Library and information science, LIS) — həm fiziki, həm də rəqəmsal formalarda məlumatın təşkili, əldə edilməsi, toplanması və tənzimlənməsi ilə məşğul olan bir-biri ilə əlaqəli iki fəndir. Bunlar iki orijinal fənlər, kitabxana və informasiya elmləridir, lakin onlar eyni tədqiqat sahəsindədirlər. Kitabxanaçılıq tətbiqi informasiya elmidir. Kitabxanaçılıq informasiya elminin həm tətbiqi, həm də alt sahəsidir. Bununla belə, bu gün bu terminləri bir-birinin əvəzində istifadə etmək və ya “kitabxana” terminindən imtina edərək informasiya şöbələri və ya informasiya məktəbləri (iSchools) haqqında danışmaq adi haldır. İnformasiya və informasiya ehtiyatlarının təşkili kitabxana-informasiya elminin fundamental aspektlərindən biridir. == Tərifi == Kitabxanaşünaslıq (çox vaxt kitabxanaşünaslıq və kitabxana iqtisadiyyatı adlanır) idarəetmə, informasiya texnologiyaları, təhsil və digər sahələrin təcrübələrini, perspektivlərini və alətlərini kitabxanalara tətbiq edən fənlərarası və ya multidissiplinar sahədir; informasiya ehtiyatlarının toplanması, təşkili, mühafizəsi və yayılması; və informasiyanın siyasi iqtisadiyyatı. Şröttinger, əvvəllər Bavariya Kitabxanasında edildiyi kimi, məlumatı təbiət yönümlü elementlər əsasında təsnif etmək əvəzinə, kitabları əlifba sırası ilə təşkil etdi. İlk Amerika kitabxanaşünaslıq məktəbi 1887-ci ildə Kolumbiya Universitetində Melvil Dyui tərəfindən yaradılmışdır.