RADİO

Latıncadır, radiator, radiasiya, radius sözləri ilə qohumdur, “şüalandırma” an­la­mı ilə bağlıdır. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)

RADİASİYA
RADİODALĞA
OBASTAN VİKİ
Radio
Radio (lat. radio — şüalandırıram, şüa buraxıram; radius — şüa) — kütləvi informasiya vasitəsi olub, naqilsiz əlaqənin bir növüdür. Radiosiqnalların ötürülməsi və qəbul edilməsi prosesini təmin edən qurğu vasitəsilə təmin edilir. Bu qurğu radioqəbuledici adlanır. Radioəlaqənin iş prinsipi radioötürücü və radioqəbuledici qurğular arasında əlaqə yaradılmasına əsaslanır. Radionun geniş yayılma səbəbi onun yığcamlığıdır. Bu o deməkdir ki, radionu çox rahatlıqla bir yerdən başqa yerə daşımaq olur. İstər istirahət vaxtı, istər sükan arxasında və istərsə də küçədə gəzərkən radioya qulaq asmaq insanlar üçün xoş olur. Radioda əsas əyləncə növü kimi musiqi və xəbərlərə qulaq asırlar. Eyni zamanda radio-tamaşalar, radio-tədris də geniş yayılmışdır.
FM-radio
26 dekabr 1933-cü ildə Edvin Houard Armstronq (Edwin Howard Armstrong) tezlikli modulyasiya prinsipi əsasında qurulmuş FM-radionu patentləşdirmişdir. Bu radio efirdə yaranan küyü aradan götürməyə və daha yaxşı rabitə keyfiyyətini əldə etməyə imkan verirdi. Əliquliyev R.M., Salmanova P.M. İnformasiya cəmiyyəti: maraqlı xronoloji faktlar.
Radio-operator
Radio-operator (radist, radioçu, radiorabitəçi) — radio stansiyasında mesajların ötürülməsi və qəbulu üzrə mütəxəssis. Bu müddət oxşar bir peşə, ixtisas, hərbi ixtisas, vəzifə və hərbi mövqe də adlanır. Bəzən bu peşə başqası ilə birləşdirilir, məsələn: radio-operatoru, naviqator, radio-operatoru və s. Bu peşə radio ixtirası ilə əlaqələndirilir. Radio-operatoru peşəsi insan fəaliyyətinin bir çox sahəsində — dənizdə, çayda, havada, kosmosda, quruda tələb olunur. Radio-operatoru radio stansiyasında işləyir və radio mesajları qəbul etmək, ötürmək və ona texniki xidmət göstərməklə məşğuldur. SSRİ-nin fəxri radio-operatoru — nişan Üstümüzdə Cənubi Xaç Bütün dünyanın adamları olsa … Krenkel E. T. Dörd yoldaş. M .: Bədii ədəbiyyat, 1940. — 316 s. Krenkel E. T. RAEM — çağırışım.
Radio (dəqiqləşdirmə)
Radio —
Radio 1
Radio 1 (RTV-Moskva Region) Moskva bölgəsində ilk radio stansiyasıdır. Varlığı dövründə Moskva yaxınlığında radio yayımı bir neçə dəfə yenidən təşkil edildi. Tarixinin müasir mərhələsi 1993-cü il oktyabrın 7-də Nazirlər Şurasının - Rusiya Federasiyası Hökumətinin 1993-cü il 7 oktyabr tarixli "Moskva Rayon Dövlət Radio Şirkətinin təşkili haqqında" qərarı ilə başlası . 2011-ci ildə şirkət "Moskva Regionunun Dövlət Muxtariyyəti" Televiziya və radio yayım şirkəti "RTV-Moskva Region" oldu. 2014-cü ildən 30 iyunnundan 2016-dək radio stansiyasına "Moskva vilayəti" adını adını daşıdı 2016-cı il 1 iyul tarixindən "Radio 1" kimi adlandırlır "Radio 1" radiostansiyası əsasən məlumat proqramları yayınlayır, əsas məzmunu xəbərlər , sosial və siyasi proqramlardır . Yayım formatının seçimi Moskva vilayətində Moskva vilayətinin qubernatoru və Moskva vilayətinin Hökumətinin fəaliyyətinə yönəldilmiş tabliğatın yayım stansiyasının ehtiyacından irəli gəlir. "Radio 1" Moskva bölgəsinin baş verən hadisələri dərhal çatdırır. Radio 1 multimedia jurnalistikasının prinsiplərinə əsaslanan də yayımlar: İnternet yayımı Arxivləşdirilib 2016-08-17 at the Wayback Machine funksiyaları, YouTube-un öz video hostinq kanalı və ən populyar sosial şəbəkələrdə hesablarıfa, Facebook-da Radio 1 , Vkontakte qrupu var. Baş redaktor - Olqa Strelkova Şef xəbərləri - Artem Artemov Proqram direktoru - Aleksandr Sadikov Moskva və Moskva vilayətində 66.44 MHz tezliyində yayımlanır (həftədə 28 saat). Mon-Fri: 6.10-7.00, 11.10-12.00, 17.10-18.00, 10.10-19.00, 19.10-20.00, Cümə axşamı: 10.10-16.00, 10.17-18.00, Şənbə: 10.10-14.00) Şəhərlərə görə yayım tezlikləri ( MHz ): Volokolamsk - 106.8 Dubna - 95.8 Zaraysk - 106.5 Naro-Fominsk - 89.7 Kaşira - 89.8 Kolomna - 94.2 Orexovo-Zuyevo - 89.3 Podolsk - 91.7 Serpuxov - 98.2 Taldom - 106.8 Şatura - 105.1 Ruza - 107.6 Rostelecom (MO) telekanalının 3-cü kanallı yayımı SV - 846 kHz, Yeni Psarki Elektrostal , 150 kVt; əhatə dairəsi: Moskva, Moskva regionu, Rusiyanın mərkəzi rayonları.
Radio Antenn
Antenn Müstəqil Teleradio Kompaniyasının radiosu - radio "Antenn" 101 FM 1998-ci ildən fəaliyyət göstərir. Şirkətin həmtəsisçiləri Rüstəm Qədim oğlu Əliyev (Prezident) və Rövşən Novruz oğlu Cavadovdur (Vitse-prezident). 2000-ci ilin fevralında radiokanal - Radio "Antenn 101 Fm" yayıma başladı. Bu vaxt ərzində radionun stabil dinləyici auditoriyası formalaşıb, əhatə coğrafiyası daha da genişlənib. İndi radiomuzun yayımladığı verilişləri Azərbaycanın bütün rayonlarında dinləmək mümkündür. Zövqdə 1-ci olan Radio "Antenn" 101 Fm sizlər üçün belə bir imkan yaradıb. Radionun yayımı dünya standartlarına uyğun avadanlığa sahib Almaniyanın "Rohde & Schvartz" və İtaliyanın “DB Elettronica” firmalarının istehsalı olan 1-2,5 kwат gücü olan 8 ötürücü vasitəsilə həyata keçirilir. Efirə çıxan bütün proqramlar Azərbaycan dilindədir. Şirkət xəbərlər, siyasi, tematik, musiqi proqramları yayımlayır və audio-video reklamlar hazırlayır. "Antenn" 101 FM radiosunu ANTENN.AZ internet saytında və TÜRKSAT 3A, tezlik-10,968 MHs, S/R-11200 H, FEC-5/6 dalğasında peyk yayımı vasitəsilə dünyanın hər yerində canlı dinləyə bilərsiniz.
Radio Kanada
"Radio Kanada" » (ingilis dilində:Radio Canada International, qısaldılmış şəkildə:RCI) — Kanada Televiziya və Radio Verilişləri Korporasiyasına (Canadian Broadcasting Corporation,qısaldılmış şəkildə: CBC) (məxsus beynəlxalq radio stansiyadır. Xarici ölkələr üçün nəzərdə tutulan verilişlərdə Kanadada baş verən hadisələrə daha çox diqqət yetirilir. Beynəlxalq aləmdə Kanada haqqında çox az bəhs olunduğundan "Radio Kanada" bu boşluğu aradan qaldırmağa çalışır.. "Radio Kanada" 25 fevral 1945-ci ildə fəaliyyətə başlamışdır. 1961-ci ildə Qərbi Avropa ölkələri üçün nəzərdə tutulan italiya, niderland, danimarka, isveç və norveç dillərində verilişlər dayandırıldı (Fin dilində verilişlər hələ 1955-ci ildə dayandırılmışdı). Radiostansiya 1970-ci ilədək "CBC International Service" adı ilə məlum olmuşdur. Daha əvvəllər bu radiostansiya "Kanadanın səsi" ("Voice of Canada") adlandırılmışdır. 1991-ci ildə Şərqi Avropa ölkələrində yayımlanan alman, polyak, çex, slovakiya və macar dillərində verilişlər dayandırıldı. 2012-ci ilin iyununda, radiostansiya fəaliyyətə başladıqdan 67 il sonra qısa dalğalı verilişlər dayandırıldı və hazırda 1990-cı ildən 14 dildə fəaliyyət göstərən "Radio Kanada"nın verilişlərinə internetdə 5 dildə qulaq asmaq mümkündür.
Radio Lüksemburq
"Radio Lüksemburq" (ingilis dilində:Radio Luxembourg) — 1933–1992-ci illərdə Lüksemburqdan Britaniya adalarına (Böyük Britaniya və İrlandiya) verilişləri yayımlanan ingilis dilli kommersiya radio stansiyası. Verilişləri Avropada geniş əraziləri əhatə edirdi və 1950–1970-ci illərdə öz musiqi proqramları ilə məşhurlaşmış və rok-n-roll musiqisinin məşhurlaşmasında mühüm rol oynamışdır. Radio stansiya 1933-cü ildə fəaliyyətə başlamışdır. Lüksemburqdan Britaniyaya ingilis dilində verilişlərin yayımlanması o zamanlar Avropada fəaliyyət göstərən ən güclü ötürücü nəticəsində mümkün olmuşdur. Uzun illər o, Böyük Britaniyada yeganə kommersiya tipli müsiqi radio stansiyası olmuşdur. Mühafizəkar "Bİ-bi-si"dən fərqli olaraq "Radio Lüksemburq" insanların xoşladığı musiqilərin məkanına çevrilmiş, ətrafına xeyli dinləyici toplamışdır. Britaniya hökuməti "Bi-bi-si"nin dinləyicilərinin əksəriyyətini əz tərəfinə çəkən bu radio stansiyanı dəfələrlə bağlamaq üçün diplomatik vasitələrdən istifadə etmiş, "Radio Lüksemburq"un verilişləri on illər boyu böyük Britaniyada nəşr olunmamışdır.. "Radio Luxembourg's Success Brings Broadcast Reappraisal". Billboard 13 июн 1964: 32. David Robinson.
Radio Peterburq
Radio Peterburq — Sankt-Peterburqda və Rusiyada ilk radiostansiyalardan biridir . 1924-cü ildən 1991-ci ilədək Leninqrad Radio və ya İttifaq radiosunun Leninqrad filialı adlanırdı. Radio 1- in 2010-cu ildə bağlanılmasından sonra, SSR-nın Ümumittifaq Radio və Televiziya Radio qurumunun və Rusiyanın ən yaşlı radio stansiyasıdır. 1924-cü il dekabrın 1-də "Radio Yayımları" ASC-nin Şimal-Qərb filialı yaradılıb və 24 dekabr 1924-cü ildə efirə başlamışdır. 1926 - cı ilədək radio stansiyasının stüdiyası Pesoçnaya küçəsində (indi professor Popov küçəsi ) yerləşir. Mərkəzi Radio Laboratoriyasının əməkdaşları tərəfindən yaradılan ilk vericinin gücü 1 kilovat idi.. 1926 - cı ildə, Leninqrad Radiosu üçün 37 saylı Herzen küçəsində yeni studio quruldu. Radio stansiyasının gücü iki qat artır. 1928 - ci ildə Radio Yayımları ASC və Şimal-Qərb filialı daxil olmaqla bütün şöbələri ləğv edildi, və Leninqradda yayımlanan Leninqrad yayım radio mərkəzinə köçürüldü, və Xalq Poçt və Teleqraflar Komissarlığına tabe oldu.Radio Leninqrad Elektrotexniki Əlaqə İnstitutunun binasında yerləşdirildi. Sankt-Peterburq Dövlət Telekommunikasiya Universiteti 1930-cu illərin əvvəllərinə qədər Leninqrad radiosunu yayımlanması üçün yayım mərkəzi qurmağa başladı.
Radio Praqa
Radio Praqa ( çex. Český rozhlas Radio Praha ) - Çexiya beynəlxalq ictimai radiostansiyası . Çexoslovakiya radiosuna daxildir. Çex dili İngilis dili Alman dili Fransız dili İspan dili Rus dili Radiožurnál, Çex, Slovak, Alman, Fransız, İngilis, və bəzən Rusyn dillərində 31 avqust 1936-cı ildə (Çexoslovakiyada daimi yayımlanmadan 13 il sonra) qısa dalğalarla yayına başladı. İlk başda radio gündə 6 saat yayımlanırdı və əsas proqramlar xəbərlər, mühazirələr, ədəbiyyat və musiqi proqramları idi. Yarandığı altı ay ərzində radio redaktorları dünyanın hər yerindən minlərlə məktub alırdılar. 1937-ci ildə İtalyanca, İspan, Portuqaliya və Serb dillərində də yayımlanmağa başladı. Bütün proqramların 37% -i canlı idi. 1938-ci ildə Radio CRo-(Çexoslovakiya radiosuna)- a daxil oldu . 1939-cu ildə faşist Almaniyasının Çexoslovakiya işğalı ərəfəsində yayım vaxtı 22 saat idi .
Radio Relox
"Radio Relox" (isp. Radio Reloj, hərfi mən. "Saat Radiosu") – Kuba xəbərlər radiosu. 1 iyul 1947-ci ildə Havana şəhərində, "Circuito CMQ" radiostansiyasının ofisi yerləşdiyi bir binada yayımlanmağa başladı. Radio Relox radiostansiyası özünəməxsus şəkildə unikaldır: Vaxtın hər dəqiqə diktorlar tərəfindən elan olunması, fonda isə 24 saat ərzində saniyə əqrəblərinin vurması ilə xəbərlərin canlı yayımda yayımlanması onun fərqli cəhətlərindən biridir. Latın Amerikasında 24 saat ərzində fəaliyyət göstərən radiostansiyalardan biri olub. Kuba Radio və Televiziyası İnstitutu tərəfindən idarə olunan bu ümumdövlət radiostansiya Kuba Radio sisteminin bir hissəsidir. Radiostansiya heç bir musiqi yayımlamır, efirə heç bir yazı buraxılmır. Radioya qoşularaq eşitdikləriniz yalnız arxa fonda saat əqrəblərinin vurması və diktorun səsidir. Radiostansiyada səsləndirilən standart vaxt isə Milli Kuba Rəsədxanasından götürülmüşdü.
Radio Respublika
Azərbaycan Radiosu — Azərbaycanda radiostansiyasi. Şərqdə ilk radio olan Azərbaycan Radiosu ilk dəfə 6 noyabr 1926-cı ildə "Diqqət, danışır Bakı" sözləri ilə yayımlanıb. Həmin gündən ölkə paytaxtının küçələri və meydanlarında qurulmuş reproduktorlardan eşidilən qeybdən gələn səs insanları özünə bağlayıb. Bu Azərbaycan xalqının siyasi və mədəni həyatında böyük bir yenilik idi. Bu gün Müstəqil Azərbaycanın həm də dünyadakı tərcümanı, sülhsevər Vətənimizin təmsilçisinə çevrilən Azərbaycan Radiosu haqlı olaraq, "Səsli salnamə" adlandırılır. Azərbaycan Radiosunu FM-105 və ölkəboyu yayımlandığımız digər tezliklərdən 24 saat fasiləsiz olaraq dinləmək imkanımız var. İctimai-siyasi proqramlar Ədəbi dram və folklor Baş proqram direksiyası Musiqi verilişləri redaksiyası Beynəlxalq verilişlər Uşaq verilişləri redaksiyası Xəbərlər redaksiyası Rejissorlar qrupu Azərbaycan radiosu 1926-cı il noyabrın 6-da yaradılıb. Həmin gün ölkə paytaxtının küçələri və meydanlarında qurulmuş reproduktorlardan ilk dəfə "Danışır Bakı!" ifadəsi ətrafa yayıldı. Radioya təkcə Bakıda deyil, ətraf yaşayış məntəqələrində də maneəsiz qulaq asa bilirdilər. O zaman həmin hadisə Azərbaycan xalqının siyasi və mədəni həyatında böyük bir yenilik idi.
Radio Saxalin
Radio Saxalin — İlk Saxalin radiosu olub "Saxalin" Dövlət Televiziya və Radio Yayımları Şirkətinə aiddir. 1946-cı ildə sınaq yayımına başladı.1960-cı ildə Yuzhno-Saxal telekanalının açılışı başladı. 1989-cu ildə video istehsalında videonun tətbiqi başladı. 1992-ci ildə Televiziya və Radio Yayımları Komitəsi Sakhalin Dövlət Teleradio Şirkətinə dəyişdirildi. 2004-cü ildə Ümumrusiya Dövlət Televiziya və Radio Yayım Şirkətinin filialına çevrildi.
Radio Xəzər
Xəzər FM — Azərbaycanda fəaliyyət göstərən azərbaycandilli özəl radio. Milli Televiziya və Radio Şurasının 14 sentyabr 2007-ci il tarixi qərarı ilə “Xəzər TV” MMC-yə radio yayımı üçün 6 il müddətinə xüsusi razılıq (lisenziya) verilmişdir. “Lisenziyalaşdırma sahəsində bəzi tədbirlər haqqında” Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 21 dekabr 2015-ci il tarixli 713 №-li Fərmanının 5.1-ci bəndinə əsasən lisenziyalar müddətsiz hesab edilmişdir. Açılışı 2016-cı ildə baş tutan yeni inzibati binada “Xəzər FM” müasir avadanlıq, efir və montaj otaqları ilə təmin olunmuşdur.
Radio dalğaötürən
Radio dalğaötürən — radio dalğalarının yayılması üçün kanal (dalğaötürən). Bir radio dalğa qurğusu (ötürmə xətti), onun eninə ölçülərinin ötürülən dalğa uzunluqlarına uyğun olması ilə xarakterizə olunur. Adətən, bu metal bir boru (düzbucaqlı, dəyirmi, U şəkilli, H şəkilli və digər hissələrin metal dalğası) və ya bir dielektrik çubuqdur, içərisində radio dalğaları divarların daxili səthlərindən çoxlu əks olunması və əks olunan dalğaların müdaxiləsi nəticəsində uzununa oxları boyunca yayılır. QOST, qapalı bir tipli radio dalğalı ötürücü xətlərinə aiddir, yəni xarici bir metal ekranla təchiz olunmuşdur (məsələn, içi boş metal dalğa aparatı, koaksial dalğa aparatı və s.). Səth dalğası olan bir radio dalğası bir metal lent şəklində və ya onlarda yerləşdirilən bir dielektrik örtüklü silindrik bir dirijordur, bunlarla yanaşı müxtəlif radio dalğaları yayıla bilər. Troposfer radio dalğası yer kürəsi (su) səthinin üstündə kiçik bir hündürlükdə yerləşən troposferdəki kvazi-üfüqi bir təbəqədir, burada kifayət qədər yüksək tezlikli radio dalğaları dielektrik dalğa dalğasında (yəni bir ötürmə xəttində olduğu kimi) çox az geriləmə ilə yayıla bilər. Radio dalğası kanalının yanal səthi, dielektrik və ya maqnit keçiriciliyi və elektrik keçiriciliyi kəskin şəkildə dəyişdiyi iki keçid arasındakı interfeysdir. Bu səth ixtiyari bir formaya sahib ola bilər, silindrik radio dalğaları, həmçinin, müxtəlif bölmələri (düzbucaqlı, dəyirmi, H- və U şəkilli və s.) Olan radio dalğaları istifadə olunur. Radio dalğa bələdçiləri adətən yalnız kanalın sadəcə bağlı bir hissəsinə sahib olanları əhatə edir. Qalanları uzun xətlər nəzəriyyəsində nəzərdən keçirilir.
Radio düyməsi
Radio düyməsi (en. Radio button) – qrafik istifadəçi interfeysində: adətən, dialoq boksunun bölümündə parametrlərdən birinin seçilməsi vasitəsi; bu halda siyahıdakı parametrlərdən yalnız birini seçmək olar. Başqa seçim vasitəsi olan yoxlama bokslarında birdəfəyə bir neçə parametri aktivləşdirmək olar. Adi halda kiçik dairəcik şəklində olan radio düyməsini aktivləşdirdikdə dairəciyini içərisində nöqtə əmələ gəlir. Radio düyməsi radioaparatura düymələrinə bənzədiyinə görə belə adlandırılıb: hər hansı düymənin seçilməsi ondan qabaq seçilmiş düyməni "söndürür". İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.
Radio ffn
Radio ffn - Almaniya Federativ Respublikasının Aşağı Saksoniya alman torpağında radio stansiya. Radio ffn 31 dekabr 1986-cı ildə fəaliyyətə başlamışdır. Radio ffn Aşağı Saksoniyanın radio bazarında 28,9 faiz payı olan «NDR 1 Niedersachsen» radio stansiyasından sonra 16,5 faizlə ikinci yeri tutur. Radio ffn Hannoverdə yerləşən studiya vasitəsilə kabel rabitəsi və ultra qısa dalğalarda bütün Aşağı Saksoniya ərazisində, Bremen və Hamburqda (Hamburqda 99,35 MHs tezliyi olan kabel rabitəsilə), 2005-ci ildən Berlində yayımlanır.
Radio operator
Radio-operator (radist, radioçu, radiorabitəçi) — radio stansiyasında mesajların ötürülməsi və qəbulu üzrə mütəxəssis. Bu müddət oxşar bir peşə, ixtisas, hərbi ixtisas, vəzifə və hərbi mövqe də adlanır. Bəzən bu peşə başqası ilə birləşdirilir, məsələn: radio-operatoru, naviqator, radio-operatoru və s. Bu peşə radio ixtirası ilə əlaqələndirilir. Radio-operatoru peşəsi insan fəaliyyətinin bir çox sahəsində — dənizdə, çayda, havada, kosmosda, quruda tələb olunur. Radio-operatoru radio stansiyasında işləyir və radio mesajları qəbul etmək, ötürmək və ona texniki xidmət göstərməklə məşğuldur. SSRİ-nin fəxri radio-operatoru — nişan Üstümüzdə Cənubi Xaç Bütün dünyanın adamları olsa … Krenkel E. T. Dörd yoldaş. M .: Bədii ədəbiyyat, 1940. — 316 s. Krenkel E. T. RAEM — çağırışım.
Radio proqram
Radio proqram — Radioda proqram tipləri 3 yerə bölünür: "Musiqili formatlar"-əsas yük musiqiyə düşür, "Danışıq formatları"-veriliş danışıq üzərinə qurulur, "Xəbər formatları"-məlumat xarakteri daşıyır. Adətən stansiyalar daha çox dinləyici cəlb etmək üçün formatı tez-tez dəyişir. Bəzən də həmin format üçün rəqabət güclü olduğuna görə radiostansiya onu dəyişmək qərarına gəlir. Radio proqramlar müxtəlif və fərqli tipdə olur. Məqsədinə görə radio proqramları təhsil, mədəniyyət, dram, musiqi-əyləncə, xəbər, idman və reklam proqramlarına ayrılır. Təhsil proqramlarının məqsədi bilgi vermək, xəbərdarlıq etmək, öyrətməkdir. Radio bu prosesi yerinə yetirərkən hər şeydən əvvəl obyektiv olmalıdır. Təhsil proqramlarında əsas iş dinləyicinin marağını oyatmaqdır. Təhsil proqramları hazırlayarkən ilk növbədə hansı məqsədə xidmət edəcəyini və bu xidməti reallaşdırmaq üçün hansı işlərin lazım olduğunu müəyyənləşdirək vacibdir. Ümumilkdə radio və tv-də təhsil iki formada öyrənilir: məktəb və məktəbdən kənar təhsil.
Radio rabitə
Radiorabitə — XX əsrin əvvəllərindən istifadəyə verilmiş bir telekommunikasiya sistemidir. Bu sistem elektromaqnit dalğaları hesbına əmələ gəlir və verilənləri almaq və ötürmək qabilliyətinə malikdir. Onu elmə Qulyelmo Markoni gətirmişdir. Sistem inkişaf etdikcə onu hətta qitələrarası teleqraf rabitəsində də istifadə edirlər. Elekromaqnit rəqsləri almaq üçün rəqs koturundan istifadə olunur. Rəqs konturunda elektrik sahəsi kondensatorun köynəkləri arasında , maqnit sahəsi isə sarğac daxilində və onun ətrafında mövcud olur. Bu cür kontur fəzaya elektrommaqnit dalğaları şüalandırmır. Ona görə belə kontur qapalı rəqs konturu adlanır.
Radio tarixi
Radionun tarixi — radiodalğalardan istifadə etməyə imkan verən cihazların tarixi ilə əlaqədardır. Bir sıra alimlər öz nəzəri və praktiki bilikləri ilə bu sahənin inkişafına xidmət etmişlər. Radionun inkişafı naqilsiz teleqrafın kəşfindən sonra başlamışdır. Daha sonralar əsasən radioyayım məsələləri daha çox müzakirə edilmişdir. 1830-cü illərdə naqilsiz rabitə ideyası üzrə təcrübələrin aparılması radionun kəşf edilməsində mühüm rol oynamışdır. Ceyms Maksvell nəzəri və riyazi üsullarla elektromaqnit dalğalarının fəzada sərbəst şəkildə yayıldığını 1864-cü ildə sübut etdi. Ehtimal edilir ki, elektromaqnit dalğaları vasitəsilə siqnalların ötürülməsi ilk dəfə David Hyuza tərəfindən 1880-ci illərdə sınaqdan keçirilmişdir. Lakin həmin dövrdə bu təcrübələr induksiya kimi dəyərləndirilirdi. Alman fizik Rudolf Herz 1886-ci ildə sübut etdi ki, elektrik cərəyanın sürətli dəyişməsi radiodalğaların fəzada yayılmasını təmin edə bilər. "Herz" dalğalarının kəşf edilməsindən sonra bir sıra alimlər həmin dalğalar vasitəsilə rabitə sistemlərinin yaradılması üzərində işlərə başladılar.
Radio tezliyi
Radio tezliyi (en.radio frequency) – tezliyi 10 kHs-dən 3000 GHs’ə kimi və uyğun olaraq dalğa uzunluğu 30 km-dən 1 mm-dək olan elektromaqnit spektinin diapazonudur. İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
RealAudio (Radio)
RealAudio – səs siqnallarını İnternet üzərindən yayımlamağa imkan verən kommünikasiya protokolu. RealNetworks şirkəti tərəfindən 1995-ci ildə işlənib hazırlanıb. Bu zaman istifadəçi siqnalları real zamanda eşidir (səs faylı öncə endirilib, sonra səsləndirilmir). RealAudio radio yayımlarında istifadə olunur. RealPlayer – RealAudio fayllarını səsləndirmək üçün geniş istifadə olunan proqram. İlk versiyası 1995-ci ildə RealNetworks şirkəti tərəfindən təqdim olunub. İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.
Space Radio
Space Radio — 12 oktyabr 2001-ci il tarixində Azərbaycanda fəaliyyətə başlamış özəl radio kanalı. 104.0 MHz dalğasında yayımlanır. Yayım 24 saatdır. Space 104 FM dalğasında hər saat xəbərlər informasiya buraxılışı yayımlanır. Space Radiosu dəfələrlə beynəlxalq tenderlər qalibi olub. Həmçinin beynəlxalq Avrasiya fondunun tenderi də bu siyahıdadır.
Sputnik (radio)
Sputnik və ya MDR Sputnik bir gəncliyə yönəldilmiş Alman radiostansiyasıdır və Halle'deki oturacağı ilə Leipzig-də yayımlanan ictimai yayımçı MDR hissəsidir. Əsasən pop və rok musiqisinin müxtəlif növlərini ifa edən stansiya 1964-cü ildə yaradılan Şərqi Almaniyanın DT64 gənclik stansiyasının varisidir . 1990-cı ildə Almaniyanın birləşməsindən sonra 1993-cü il mayın 1-də bugünkü adını verdilər; Sovet Sputnik peykindən ilhamlanan yeni ad Saxon baş naziri Kurt Biedenkopf'un təklifi idi. DT64 Şərqi Almaniyada yayımlanarkən, Sputnik yalnız GDR- i əvəz edən və yalnız MDR əhatə dairəsinə aid olan üç federal dövlətdən birində ( Saksoniya-Anhalt ) beş federal dövlətdən birində FM- də mövcuddur; Bu ərzində mövcuddur Avropada via Astra şərq 19,2 ° on peyk DVB-S standartı olduğu kimi ən çox Alman kabel şəbəkələri on DVB-C və MDR sahəsi (in Saksoniya , Saksoniya-Anhalt , Thuringia vasitəsilə) FM ən kabel şəbəkələri və DAB vasitəsilə + . 1992-ci ilin ilk yarısında DT64 bütün FM tezliklərini itirdi. Dörd yeni federal əyalətdə bu frekanslar xüsusi radiostansiyalara verildi, Berlin və Brandenburqda yeni ictimai gənclik radiosu ( Rock Radio B , daha sonra Fritz ) bu müddətə qədər istifadə edilən DT64 frekanslarında başladı. DT64 1992-ci ilin yayında AM-yə keçməlidir, AM ötürülməsi bir il davam etmişdir. Bu müddətdə stansiya yeni adı MDR Sputnik aldı. 1993 və 1997-ci illər arasında MDR Sputnik yalnız Astra peykinin analog audio alt daşıyıcıları və Kabel və peyk vasitəsilə alınacaq xüsusi bir Alman rəqəmsal Radio Sistemi DSR vasitəsi ilə əldə edilmişdir. 1997-ci ildə Saxony-Anhaltda FM əhatəsi qurulmuşdur.
Azad Azərbaycan radiosu
Azad Azərbaycan Radiosu — Azərbaycanda radio "Azad Azərbaycan" radiosu 28 may 1998-ci ildən fəaliyyət göstərir. Təsisçisi "Azad Azərbaycan" Teleradio Yayımı şirkətidir. "Azad Azərbaycan" radiosu 106.3 MHz FM tezliyində, AzərSpace 46 11175 MHz H 27500kbt yayımlanır. Gün ərzində 24 saat yayımlanın radionun verilişləri dünya azərbaycanlıları və azərbaycan dilini bilən dinləyicilər üçün nəzərdə tutulmuşdur. Milli Televiziya və Radio Şurasının 30 sentyabr 2005-ci il tarixli qərarı ilə "Azad Azərbaycan" Teleradio Kompaniyasının radio yayımı üçün xüsusi razılıq (lisenziya) müddəti 6 il müddətinə uzadılmışdır.
Azadlıq Radiosu
Azadlıq Radiosu (ing. Radio Free Europe/Radio Liberty; RFE/RL) — ABŞ hökuməti tərəfindən maliyyələşdirilən, "məlumatların sərbəst yayımı ya hökumət orqanları tərəfindən qadağan edilir, ya da tam inkişaf etməmişdir" dediyi Şərqi Avropa, Mərkəzi Asiya, Qafqaz və Yaxın Şərq ölkələrində xəbərlər, məlumatlar və təhlillər yayımlayan və hesabat verən media təşkilatı. Azadlıq Radiosu ABŞ federal hökumətinin bütün beynəlxalq yayım xidmətlərinə nəzarət edən müstəqil dövlət agentliyi olan Qlobal Media Agentliyi tərəfindən idarə olunan özəl, qeyri-kommersiya 501(c) (3) korporasiyasıdır. Ceremi Bransten RFE-nin baş redaktoru vəzifəsini icra edir. Azadlıq Radiosu 27 dildə 23 ölkədə yayımlanır. Təşkilatın baş ofisi 1995-ci ildən Praqada yerləşir və bütün yayım bölgələrindəki ölkələrdə 500-dən çox əsas işçi və 1300 strinqer və frilanserdən ibarət 21 yerli büroya malikdir. Bundan əlavə, Vaşinqtondakı baş qərargahında və korporativ ofisində 680 işçisi var. Soyuq müharibə dövründə Azad Avropa Radiosu sovet peyk dövlətlərinə, o cümlədən Baltikyanı dövlətlərə yayımlanırdı. Azad Avropa Radiosu 1949-cu ildə Azad Avropa Uğrunda Milli Komitə tərəfindən antikommunist təbliğat mənbəyi kimi, Azadlıq Radiosu isə iki il sonra təsis edilib. İki təşkilat 1976-cı ildə birləşdi.
Azərbaycan Dövlət Radiosu
Azərbaycan Radiosu — Azərbaycanda radiostansiyasi. Şərqdə ilk radio olan Azərbaycan Radiosu ilk dəfə 6 noyabr 1926-cı ildə "Diqqət, danışır Bakı" sözləri ilə yayımlanıb. Həmin gündən ölkə paytaxtının küçələri və meydanlarında qurulmuş reproduktorlardan eşidilən qeybdən gələn səs insanları özünə bağlayıb. Bu Azərbaycan xalqının siyasi və mədəni həyatında böyük bir yenilik idi. Bu gün Müstəqil Azərbaycanın həm də dünyadakı tərcümanı, sülhsevər Vətənimizin təmsilçisinə çevrilən Azərbaycan Radiosu haqlı olaraq, "Səsli salnamə" adlandırılır. Azərbaycan Radiosunu FM-105 və ölkəboyu yayımlandığımız digər tezliklərdən 24 saat fasiləsiz olaraq dinləmək imkanımız var. İctimai-siyasi proqramlar Ədəbi dram və folklor Baş proqram direksiyası Musiqi verilişləri redaksiyası Beynəlxalq verilişlər Uşaq verilişləri redaksiyası Xəbərlər redaksiyası Rejissorlar qrupu Azərbaycan radiosu 1926-cı il noyabrın 6-da yaradılıb. Həmin gün ölkə paytaxtının küçələri və meydanlarında qurulmuş reproduktorlardan ilk dəfə "Danışır Bakı!" ifadəsi ətrafa yayıldı. Radioya təkcə Bakıda deyil, ətraf yaşayış məntəqələrində də maneəsiz qulaq asa bilirdilər. O zaman həmin hadisə Azərbaycan xalqının siyasi və mədəni həyatında böyük bir yenilik idi.
Azərbaycan Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Şirkəti
Azərbaycan Televiziyası və ya qısa adı ilə AzTV— Azərbaycanın ilk milli televiziya kanalı. Dövlət (hökumət) nəzarətində və idarəçiliyində olan televiziya kanalıdır. Azərbaycan televiziyası radiodan 30 il sonra – 1956-cı il fevralın 14 — də fəaliyyətə başlayıb. Bakıda televiziya mərkəzi üçün binanın inşasına 1954-cü ildə başlanıldı. Tikintidən ötrü yer Bakının ən hündür məkanlarından birində – Mehdi Hüseyn 1 adlanacaq ünvanda seçilmişdi. Azərbaycanlı inşaatçı və mütəxəssislərin moskvalı, leninqradlı həmkarları ilə birgə ucaltdıqları və müvafiq avadanlıqla təchiz etdikləri telemərkəzin binası 1955-ci ilin sonunda təhvil verildi. 1956-cı ilin fevralına qədər Bakı studiyasının ara-sıra sınaq verilişləri yayımlanırdı. İlk veriliş günü ekranda gənc aktrisa Nəcibə Məlikova göründü. Çıxışını "Göstərir Bakı!" kəlməsi ilə açan Nəcibə Məlikova tamaşaçıları televiziyanın fəaliyyətə başlaması münasibətilə təbrik etdi. Həmin gün ekranda "Bəxtiyar" bədii filmi nümayiş etdirildi.
Azərbaycan Radio və Televiziya Verilişləri Komitəsi
Azərbaycan Televiziyası və ya qısa adı ilə AzTV— Azərbaycanın ilk milli televiziya kanalı. Dövlət (hökumət) nəzarətində və idarəçiliyində olan televiziya kanalıdır. Azərbaycan televiziyası radiodan 30 il sonra – 1956-cı il fevralın 14 — də fəaliyyətə başlayıb. Bakıda televiziya mərkəzi üçün binanın inşasına 1954-cü ildə başlanıldı. Tikintidən ötrü yer Bakının ən hündür məkanlarından birində – Mehdi Hüseyn 1 adlanacaq ünvanda seçilmişdi. Azərbaycanlı inşaatçı və mütəxəssislərin moskvalı, leninqradlı həmkarları ilə birgə ucaltdıqları və müvafiq avadanlıqla təchiz etdikləri telemərkəzin binası 1955-ci ilin sonunda təhvil verildi. 1956-cı ilin fevralına qədər Bakı studiyasının ara-sıra sınaq verilişləri yayımlanırdı. İlk veriliş günü ekranda gənc aktrisa Nəcibə Məlikova göründü. Çıxışını "Göstərir Bakı!" kəlməsi ilə açan Nəcibə Məlikova tamaşaçıları televiziyanın fəaliyyətə başlaması münasibətilə təbrik etdi. Həmin gün ekranda "Bəxtiyar" bədii filmi nümayiş etdirildi.
Azərbaycan Radiosu
Azərbaycan Radiosu — Azərbaycanda radiostansiyasi. Şərqdə ilk radio olan Azərbaycan Radiosu ilk dəfə 6 noyabr 1926-cı ildə "Diqqət, danışır Bakı" sözləri ilə yayımlanıb. Həmin gündən ölkə paytaxtının küçələri və meydanlarında qurulmuş reproduktorlardan eşidilən qeybdən gələn səs insanları özünə bağlayıb. Bu Azərbaycan xalqının siyasi və mədəni həyatında böyük bir yenilik idi. Bu gün Müstəqil Azərbaycanın həm də dünyadakı tərcümanı, sülhsevər Vətənimizin təmsilçisinə çevrilən Azərbaycan Radiosu haqlı olaraq, "Səsli salnamə" adlandırılır. Azərbaycan Radiosunu FM-105 və ölkəboyu yayımlandığımız digər tezliklərdən 24 saat fasiləsiz olaraq dinləmək imkanımız var. İctimai-siyasi proqramlar Ədəbi dram və folklor Baş proqram direksiyası Musiqi verilişləri redaksiyası Beynəlxalq verilişlər Uşaq verilişləri redaksiyası Xəbərlər redaksiyası Rejissorlar qrupu Azərbaycan radiosu 1926-cı il noyabrın 6-da yaradılıb. Həmin gün ölkə paytaxtının küçələri və meydanlarında qurulmuş reproduktorlardan ilk dəfə "Danışır Bakı!" ifadəsi ətrafa yayıldı. Radioya təkcə Bakıda deyil, ətraf yaşayış məntəqələrində də maneəsiz qulaq asa bilirdilər. O zaman həmin hadisə Azərbaycan xalqının siyasi və mədəni həyatında böyük bir yenilik idi.
Azərbaycan Respublikası Milli Televiziya və Radio Şurası
Azərbaycan Respublikası Audiovizual Şurası (Milli Televiziya və Radio Şurasının xələfi) — Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2002-ci il 5 oktyabr taxirli Fərmanı ilə yaradılmışdır. Şuranın yaradılmasında məqsəd televiziya və radio yayımı sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsini təmin etmək və bu fəaliyyəti tənzimləməkdir. Azərbaycan Respublikası Milli Televiziya və Radio Şurası Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 05 oktyabr 2002-ci il tarixli 794 saylı Fərmanı ilə — televiziya və radio yayımı sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsini təmin etmək və bu fəaliyyəti tənzimləmək məqsədilə yaradılmışdır. Şuranın əsas vəzifəsi televiziya və radio yayımçılarının fəaliyyətini tənzimləmək, yayım zamanı ictimaiyyətin maraqlarını qorumaq, televiziya və radio yayımı haqqında qanunvericiliyə əməl edilməsi üzərində nəzarəti həyata keçirməkdir. Şuranın fəaliyyəti "Milli Televiziya və Radio Şurası haqqında Əsasnamə" ilə tənzimlənir. Şura öz fəaliyyətində Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasını, Azərbaycan Respublikasının qanunlarını, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərman və sərəncamlarını, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin qərar və sərəncamlarını və "Milli Televiziya və Radio Şurası haqqında Əsasnamə"ni rəhbər tutur. Şura dövlət büdcəsindən maliyyələşdirilir və öz fəaliyyətində müstəqildir. Şura Azərbaycan Respublikası Prezidenti tərəfindən 9 üzvdən ibarət tərkibdə yaradılır. Şura üzvlərindən üçü iki il, üçü dörd il, üç nəfəri isə altı il müddətinə təyin olunur. Üzvlərin təkrar təyin olunmaq hüququ vardır.
Azərbaycan SSR Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsi
Azərbaycan Televiziyası və ya qısa adı ilə AzTV— Azərbaycanın ilk milli televiziya kanalı. Dövlət (hökumət) nəzarətində və idarəçiliyində olan televiziya kanalıdır. Azərbaycan televiziyası radiodan 30 il sonra – 1956-cı il fevralın 14 — də fəaliyyətə başlayıb. Bakıda televiziya mərkəzi üçün binanın inşasına 1954-cü ildə başlanıldı. Tikintidən ötrü yer Bakının ən hündür məkanlarından birində – Mehdi Hüseyn 1 adlanacaq ünvanda seçilmişdi. Azərbaycanlı inşaatçı və mütəxəssislərin moskvalı, leninqradlı həmkarları ilə birgə ucaltdıqları və müvafiq avadanlıqla təchiz etdikləri telemərkəzin binası 1955-ci ilin sonunda təhvil verildi. 1956-cı ilin fevralına qədər Bakı studiyasının ara-sıra sınaq verilişləri yayımlanırdı. İlk veriliş günü ekranda gənc aktrisa Nəcibə Məlikova göründü. Çıxışını "Göstərir Bakı!" kəlməsi ilə açan Nəcibə Məlikova tamaşaçıları televiziyanın fəaliyyətə başlaması münasibətilə təbrik etdi. Həmin gün ekranda "Bəxtiyar" bədii filmi nümayiş etdirildi.
Azərbaycan Televiziya və Radio Akademiyası
Teleradio Akademiyası — Azərbaycan Televiziyasının tabeliyində fəaliyyət göstərən təhsil müəssisəsi. Məqsəd ali təhsil bazası əsasında müxtəlif peşələr üzrə peşəkar mütəxəssislərinin hazırlanması, əməkdaşların ixtisaslarının təkmilləşdirilməsidir. 2010-cu il iyunun 14-də Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri Qapalı Səhmdar Cəmiyyətində Televiziya və Radio Akademiyasının açılış mərasimi keçirilib. Teleradio Akademiyası Azərbaycan Radiosunun binasında yerləşir. Akademiyanın maddi-texniki bazası formalaşdırılıb, çəkiliş və montaj avadanlığı quraşdırılıb, çəkiliş pavilyonları və səsyazma studiyası yaradılıb. Akademiyanın yaradılmasından məqsəd ali təhsil bazası əsasında peşəkar teleradio mütəxəssislərinin hazırlanması, əməkdaşların ixtisaslarının təkmilləşdirilməsidir. Tədris zamanı yerli alim və mütəxəssislərlə yanaşı, Türkiyə, Rusiya, Avropa ölkələri, eləcə də ABŞ-dən telemütəxəssislər dərs demək üçün akademiyaya dəvət edilir. Teleradio Akademiyasının ilk rektoru Etibar Babayev olmuşdur. Hazırkı rektoru isə Telli Pənahqızıdır.
Azərbaycan Televiziya və Radio Şirkəti
Azərbaycan Televiziyası və ya qısa adı ilə AzTV— Azərbaycanın ilk milli televiziya kanalı. Dövlət (hökumət) nəzarətində və idarəçiliyində olan televiziya kanalıdır. Azərbaycan televiziyası radiodan 30 il sonra – 1956-cı il fevralın 14 — də fəaliyyətə başlayıb. Bakıda televiziya mərkəzi üçün binanın inşasına 1954-cü ildə başlanıldı. Tikintidən ötrü yer Bakının ən hündür məkanlarından birində – Mehdi Hüseyn 1 adlanacaq ünvanda seçilmişdi. Azərbaycanlı inşaatçı və mütəxəssislərin moskvalı, leninqradlı həmkarları ilə birgə ucaltdıqları və müvafiq avadanlıqla təchiz etdikləri telemərkəzin binası 1955-ci ilin sonunda təhvil verildi. 1956-cı ilin fevralına qədər Bakı studiyasının ara-sıra sınaq verilişləri yayımlanırdı. İlk veriliş günü ekranda gənc aktrisa Nəcibə Məlikova göründü. Çıxışını "Göstərir Bakı!" kəlməsi ilə açan Nəcibə Məlikova tamaşaçıları televiziyanın fəaliyyətə başlaması münasibətilə təbrik etdi. Həmin gün ekranda "Bəxtiyar" bədii filmi nümayiş etdirildi.
Azərbaycan Televiziya və Radiosunun Səsyazma Evi, Musiqi kollektivləri
Azərbaycan Televiziya və Radiosunun Səsyazma Evi, Musiqi kollektivləri 1926-cı il, noyabrın 6-da, indiki Ə. Əlizadə-9 (keçmiş Fioletov-9) ünvanında Radio komitəsi fəaliyətə başlayır. 1931-ci ildə Azərbaycanın peşəkar musiqisinin banisi Üzeyirbəy Hacıbəylinin təşəbbüsü ilə, bu məkanda şərqdə ilk notlu xalq çalğı alətləri orkestri və indiki Niyazi adına simfonik orkestri yaradılır. Üzeyir bəyə o zamanlar Müslüm Maqamayev yaxından köməklik etmişdir. Azərbaycan Televiziya və Radiosunun Səsyazma evinin məqsədi dövlətin milli-mədəni musiqi həyatında ictimaiyyətə bir-birindən maraqlı layihələr təqdim etmək, milli mənəvi dəyərləri qorumaq, dövlətin hər bir uğurunu musiqi dili ilə dinləyicilərə çatdırmaq, yeni gənc nəslə peşəkar musiqini təbliğ etməkdir. Əməkdar artist Ramil Qasımovsəsyazma evinin direktoru və bədii rəhbəridir. 1 Səid Rüstəmov adına Xalq Çalğı Alətləri Orkestri 2 Niyazi adına Dövlət simfonik orkestri 3 Cahangir Cahangirov adına xor 4 Tofiq Əhmədov adına estrada-simfonik orkestri 5 Uşaq Musiqili Teatrının Əfsər Cavanşirov adına "Bənövşə" uşaq xoru 6 Əhsən Dadaşov adına "Xatirə" xalq çalğı alətləri ansamblı 7 Əhməd Bakıxanov adına xalq çalğı alətləri ansamblı 8 Vaqif Mustafazadə adına "Sevil" vokal-instrumental ansamblı 9 "Qaytağı" instrumental ansamblı 10 Uşaq Musiqili Teatrı Azərbaycan musiqi mədəniyyəti tarixininin incilərindən biri olan Səid Rüstəmov adına Əməkdar kollektiv xalq çalğı alətləri orkestri Müslüm Maqomayevin təklifi ilə Üzeyir Hacıbəyli tərəfindən 1931-ci ildə yaradılmaqla, nəinki Azərbaycanda, hətta, bütün Şərq aləmində peşəkar notlu xalq çalğı alətləri orkestrinin əsasını qoymuş olur. İlk dövrlərdə orkestrin dirijoru və rəhbəri Üzeyir Hacıbəyli, konsertmeysteri isə Səid Rüstəmov olmuşdur. Orkestrin tərkibi isə ancaq kamança, saz, balaban, zurna, dəf, nağara alətlərindən ibarət olmuşdur. İlk heyəti Səid Rüstəmov, Əhmədxan Bakıxanov, onun qardaşı Məmmədxan Bakıxanov, Ağabacı Rzayeva, Əmrulla Məmmədbəyli, Cəvahir Həsənova, Tutu Kərimova, Məmmədağa Muradov, Süleyman Hüseynquluoğlu, Əbülfəz Fərəczadə, Xalıq Babayev, Əlihəsən Nuriyev, Xosrov Məlikov, Qılman Salahov, Qönçə İsrafilova, Hacıbaba Əliyev, Hacı Xanməmmədov, Ə. Quliyev və b.-dən ibarət idi. 1935-ci ildən sonra Üzeyir Hacıbəylinin təklifi ilə Səid Rüstəmov orkestrə baş dirijor və bədii rəhbər vəzifəsinə təyin olunur.
Azərbaycan radio kanalları
Azərbaycanda ilk radio kanalı 6 noyabr 1926-cı il tarixində tarixində yayıma başlamışdır. Hal-hazırda ölkədə 16 radio kanalı fəaliyyət göstərir. Qeyd: Yayıma başladıqları tarixlərə əsasən sıralanmışdır.
Azərbaycan radio kanalları siyahısı
Azərbaycanda ilk radio kanalı 6 noyabr 1926-cı il tarixində tarixində yayıma başlamışdır. Hal-hazırda ölkədə 16 radio kanalı fəaliyyət göstərir. Qeyd: Yayıma başladıqları tarixlərə əsasən sıralanmışdır.
Azərbaycan radio kanallarının siyahısı
Azərbaycanda ilk radio kanalı 6 noyabr 1926-cı il tarixində tarixində yayıma başlamışdır. Hal-hazırda ölkədə 16 radio kanalı fəaliyyət göstərir. Qeyd: Yayıma başladıqları tarixlərə əsasən sıralanmışdır.
Azərbaycandilli radio kanalların siyahısı
Azərbaycandilli radio kanalların siyahısı — Azərbaycandilli radio kanalların siyahısı Azərbaycanda ilk azərbaycandilli radio 6 noyabr 1926-cı ildə Azərbaycan Dövlət Radiosunun (indiki Radio Respublika) yaradılması ilə yaranmışdır. 1930-cu ildə Naxçıvan şəhərində yerli radionun yaradıması ilə ilk Azərbaycandilli regional radio yaranmışdır. 1953-cü idlə Almaniyanın Münhen şəhərində ABŞ Konqresinin maliyyələşdirdiyi qeyri-kommersiya təşkilatı olan Azadlıq Radiosunun Azərbaycanca xidmətinin yayıma başlaması ilə ilk dəfə olaraq Azərbaycandan xaricdə Azərbaycandilli radio yaranmışdır. 26 may 1994-cü ildə ANS ÇM radiostansiyasının fəaliyyətə başlaması ilə Azərbaycan ərazisində ilk Azərbaycandilli özəl radio yaranmışdır. 5 oktyabr 2002-ci ildə Azərbaycan Respublikasının 3-cü Prezidenti Heydər Əliyevin 794 saylı fərmanı ilə televiziya və radio yayımı sahəsində dövlət siyasətinin həyata keçirilməsini təmin etmək və bu fəaliyyəti tənzimləmək məqsədilə Azərbaycan Respublikası Milli Televiziya və Radio Şurası yaradılmışdır. Şuranın əsas vəzifəsi televiziya və radio yayımçılarının fəaliyyətini tənzimləmək, yayım zamanı ictimaiyyətin maraqlarını qorumaq, televiziya və radio yayımı haqqında qanunvericiliyə əməl edilməsi üzərində nəzarəti həyata keçirməkdir. Yayımı Teleradio İstehsalat Birliyi həyata keçirir. Azərbaycan Respublikası Milli Televiziya və Radio Şurasının 2008-ci ildə verdiyi qərara əsasən 1 yanvar 2009-cu il tarixindən etibarən ölkənin "Teleradioyayım haqqında" qanununa uyğun olaraq Azərbaycan tezliklərində BBC, Azadlıq və Amerikanın səsi radiostansiyalarının yayımı dayandırılmışdır. Qeyd: xronoloji ardıcıllıqla sıralanmışdır. Qeyd: xronoloji ardıcıllıqla sıralanmışdır.
Azərbaycanın radio kanallarının siyahısı
Azərbaycanda ilk radio kanalı 6 noyabr 1926-cı il tarixində tarixində yayıma başlamışdır. Hal-hazırda ölkədə 16 radio kanalı fəaliyyət göstərir. Qeyd: Yayıma başladıqları tarixlərə əsasən sıralanmışdır.
Bayraq Radio Televiziya Qurumu
Bayraq Radio Televiziya Qurumu (BRT), Şimali Kipr hökumətinə aid radio və televiziya təşkilatı. Xəbər, musiqi proqramı, kəndləri təqdimat məqsədli proqramları nəşr. BRT-nin ilk nəşr həyatı 1963-cü ildə bir qarajda 2 mücahid tərəfindən radio yayımı olaraq qurulmuşdur. [Qaynaq ifadə edilməli] İlk yayım sözü isə "Bayraq, Bayraq, Bayraq" deyə verilmişdi. 1996-cı ildə ilk xüsusi radio kanalı First FM və ilk xüsusi TV kanalı Tempo TV-nin qurulmaları nəticəsində təklik xüsusiyyətini itirən BRTK; hələ də ölkədəki 5 TV kanalından ikisini, 24 radio kanalından da 5-ni strukturunda saxlamaqdadır. Xüsusi radio və televiziyaların qurulmağa başladığı 1996-cı ilə qədər Şimali Kiprin tək nəşr təşkilatı olan BRTK-nın təməlləri 1960-cı illərə qədər gedib çıxır. 1960–1963 illər arasında Kipr adasının tək nəşr təşkilatı olan CBS (İngiliscə: Cyprus Broadcasting Corporation) (Kipr Yayım Təşkilatı), 1960 Kipr Konstitusiyası lazımınca% 70 Kiprli Rumlar'dan,% 30 da Kiprli Türklər'dən ibarət idi. 1963də başlayan və namizədi 1974 Kipr Harekâtı'na aparan qarşıdurmalar üzündən Kipr türkləri, CBC'ten ayrıldı. Ölkənin yeganə nəşr təşkilatında hər hansı bir şəkildə təmsil edilməyən Türklər, bu ehtiyacları səbəbiylə 1964-cü ildə 6 ədəd radio stansiyası quraraq nəşrə soxdular. Bayraq Radiosu, Canbulat Radiosu, Lefke Bayraq Radiosu, Qazi Bafın səsi radiosu, Larnaka Təbiətin səsi Radiosu və Limasol Radiosu adı verilən bu 6 kanal "Bayraq Radioları" ortaq adıyla anılıyorlardı.
Belarus Dövlət İnformatika və Radioelektronika Universiteti
Belarus Dövlət İnformatika və Radioelektronika Universiteti — Belarusda ali məktəb, İKT üzrə ixtisaslaşmış müasir universitetlərdən biri. Belarus Dövlət İnformatika və Radioelektronika Universitetinin əsası 1964-cü il martın 15-i tarixində Belarusun Minsk şəhərində qoyulub. Fəaliyyətə başladığı tarixdən 1993-cü ilə qədər Belarus Radioelektronika İnstitutu adlandırılıb. Qeyd etmək lazımdır ki, institut Belarus Texniki Universitetinin bazasında yaradılıb. 1993-cü ildən Belarus Dövlət İnformatika və Radioelektronika Universiteti kimi fəaliyyət göstərir. Ali məktəb elmi tədqiqat və tədris mərkəzi olaraq informatika, radioelektronika və telekommunikasiya sahəsində mühəndislərin və elmi kadrların hazırlanmasında mühüm rol oynayır. Universitet fəaliyyətə başladığı dövdən indiyədək 44 min mühəndis, 745 elmlər namizədi, 70 elmlər doktoru hazırlayıb. İxtisasartırma institutu, elmi-tədqiqat hissəsi, aspirantura və doktorantura, təhsil metodikası idarəsi, gənclərlə tərbiyəvi iş idarəsi, informatizasiya və innovasiya işləmələri mərkəzi, kadrlar şöbəsi, hüquq şöbəsi, mühasibatlıq, maliyyə-plan şöbəsi, beynəlxalq əlaqələr idarəsi, tələbə şəhərciyi, informasiyaların mühafizəsi xidməti, tikilililərin ekspluatasiyası, təmiri və tikinti xidməti, əməyin mühafizəsi şöbəsi, "Braslav gölü" idman-sağlamlıq kompleksi, "İmpuls" qəzetinin redaksiyası, gənclik mərkəzi, yeyinti kombinatı DİRU-nun struktur bölmələridir. Universitetdə 10 fakültə fəaliyyət göstərir: kompüter layihələşdirilməsi, informasiya texnologiyaları və idarəetmə, radiotexnika və elektronika, kompüter sistemi və şəbəkəsi, telekommunikasiya, iqtisadiyyat mühəndisliyi, qiyabi təhsil, fasiləsiz və distant təhsil, universitetəqədər hazırlıq və peşəkar istiqamət, hərbi fakültə. Hazırda ali təhsil ocağında 38 kafedra var.
Beynəlxalq Radio Günü
Beynəlxalq Radio Günü — 19 oktyabr 2011-ci ildə keçirilən YUNESKO-nun Baş konfransında 13 Fevral Dünya Radio Günü elan edilib. 19 oktyabr 2011-ci ildə YUNESKO Baş konfransı, 36C/63 qətnaməsi ilə 13 fevralı Dünya Radio Günü elan etdi. 13 fevral 1946-cı ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı BMT-nin Radiosunu təsis etdi. Əvvəlcə təklif İspaniyanın UNESCO yanında Daimi Nümayəndəliyindən gəldi. BMT rəsmi olaraq Ümumdünya Radio Gününü dəstəkləyir: 14 yanvar 2013-cü ildə BMT Baş Məclisi rəsmi olaraq Ümumdünya Radio Günü elanını qəbul etdi. BMT Baş Assambleyasının 67-ci iclasında 13 Fevral Dünya Radio Günü elan edilmiş YUNESKO Baş Konfransının 36-cı sessiyasında qətnamə qəbul edildi. Təşəbbüs İspaniya Krallığından da irəli sürülmüş və İspaniyanın BMT yanında Daimi Nümayəndəliyi tərəfindən irəli sürülmüşdür. 2012-ci ildə ilk Dünya Radio Günü şərəfinə Lifeline Enerji, FrontlineSMS, SOAS Radio və Empowerhouse Londonda seminar keçirdi. Müxtəlif praktikantlar, alimlər və alətlər təmin edənlər, ən ucqar və həssas icmalara çatan yolları araşdırmaq üçün Şərq və Afrika Araşdırmaları Məktəbinə qatıldılar. World Radio Day 2014 YUNESKO tərəfindən təklif olunan Radioda Gender Bərabərliyi və Qadınların Gücləndirilməsi mövzusunda idi.
Cyclotella radiosa
Cyclotella radiosa (Grunow in Van Heurck) Lemmerm. Cyclotella comta var. radiosa Grunow in Van Heurck Cyclotella comta (Ehrenb.) Kütz. C. quadrijuncta (Schröter) Keissl. C. schröteri Lemmerm. Göllərdə və çaylarda planktonda, oliqohalob-indifferent (Sa).
Dnepr (radiostansiya)
Dnepr - Sovet hökumətinin cəbhə xəttində Ukrayna dilli mobil radiostansiyası. 1943 - 1944-cü illər ərzində Almanların Ukraynanı işğalı zamanı fəaliyyət göstərib. Radiostansiyanın ilk yayımı Kiyevin Brovaridə Alman qoşunları tərəfindən işğalı zamanı "Danışır Qərb cəbhəsi" adı ilə yayımlanmışdı. Stalinqrad müharibəsi zamanı radiostansiya Ukrayna kommunist hökumətinin nəzarəti altına keçdi, daha sonra isə "Dnepr" adını aldı. Hökumət radiosu olaraq radiostansiyanın ilk yayımı 1 may 1943-cü ildə Voronej bölgəsinin Kalaç qəsəbəsində yayımlandı. Stalinqrad müharibəsi zamanı Alman qoşunlarının məğlub olub geri çəkilməsi ilə radiostansiya Qırmızı ordunun və cəbhə xəttinin əsgərləri ilə birlikdə tədricən Ukraynanın daxilinə keçdi. 1943-cü ilin avqust ayının sonunda stansiya Xarkov vilayətinin ərazisində , həmin ilin sentyabr ayında isə Alman aviasiyasının uğursuz partlayışından sonra Xarkov vilayətinin özündə yayımlanmağa başladı. Kiyev Sovet İttifaqının nəzarəti altına keçdikdən sonra stansiya bir neçə müddət hələ də Xarkovda fəaliyyət göstərirdi. 12 yanvar 1944-cü ildə radiostansiya Xarkovdan Kievə köçürülərək fəaliyyət yerini dəyişdi. 1944-cü ilin dekabr ayında isə fəaliyyətini dayandırdı.
Dövlət Radiotezliklər İdarəsi
Dövlət Radiotezliklər İdarəsi — 9 iyul 1998-ci il tarixdən Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən dövlət qeydiyyatına alınmışdır. Azərbaycan Respublikası Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirlyinin strukturuna daxildir. Dövlət Radiotezliklər İdarəsi (DRİ) 10 iyul 1968-ci ildə Texniki Radionəzarət Stansiyasının nəzdində fəaliyyət göstərən bir qrup formasında fəaliyyətə başlayıb. Əsas funksiyası – radiorabitə xidmətləri üzrə mövcud normativ sənədlərin tələblərinə nəzarət və elektromaqnit sahə gərginliklərinin ölçülməsi olub. 26 sentyabrda Azərbaycan SSRİ Rabitə Nazirliyinin 253 saylı əmri ilə "Texniki Radionəzarət Stansiyası"nın strukturu təsdiq edilib. 1977-ci ildə Azərbaycan Kommunist partiyası Mərkəzi Komitəsinin qərarı və Rabitə Nazirliyinin əmri ilə nazirliyin tərkibində "Dövlət Elektrik Rabitə Müfəttişliyi" yaradılıb. 1979-cu ildə "Texniki Radionəzarət Stansiyası" "Dövlət Elektrik Rabitə Müfəttişliyi"-nin tabeliyinə verilib. 05 noyabr 1988-ci ildə Rabitə Nazirliyinin əmri ilə "Texniki Radionəzarət Stansiyası" bazasında "Radioelektron Vasitələrin Elektromaqnit Uzlaşması Mərkəzi" yaradılıb. 9 iyul 1998-ci ildə Ədliyyə Nazirliyinin D-213B saylı Şəhadətnaməsi ilə Radioelektron Vasitələrin Elektromaqnit Uzlaşması Mərkəzi "Dövlət Radiotezliklər İdarəsi" adı ilə dövlət qeydiyyatına alınıb. Dövlət Radiotezliklər İdarəsi, Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirlyinin tabeliyində olmaqla Azərbaycan Respublikası ərazisində radiotezliklərə aid idarəçiliyi həyata keçirən dövlət təşkilatıdır.
Dövlət Radiotezliklər İdarəsi (Azərbaycan)
Dövlət Radiotezliklər İdarəsi — 9 iyul 1998-ci il tarixdən Ədliyyə Nazirliyi tərəfindən dövlət qeydiyyatına alınmışdır. Azərbaycan Respublikası Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirlyinin strukturuna daxildir. Dövlət Radiotezliklər İdarəsi (DRİ) 10 iyul 1968-ci ildə Texniki Radionəzarət Stansiyasının nəzdində fəaliyyət göstərən bir qrup formasında fəaliyyətə başlayıb. Əsas funksiyası – radiorabitə xidmətləri üzrə mövcud normativ sənədlərin tələblərinə nəzarət və elektromaqnit sahə gərginliklərinin ölçülməsi olub. 26 sentyabrda Azərbaycan SSRİ Rabitə Nazirliyinin 253 saylı əmri ilə "Texniki Radionəzarət Stansiyası"nın strukturu təsdiq edilib. 1977-ci ildə Azərbaycan Kommunist partiyası Mərkəzi Komitəsinin qərarı və Rabitə Nazirliyinin əmri ilə nazirliyin tərkibində "Dövlət Elektrik Rabitə Müfəttişliyi" yaradılıb. 1979-cu ildə "Texniki Radionəzarət Stansiyası" "Dövlət Elektrik Rabitə Müfəttişliyi"-nin tabeliyinə verilib. 05 noyabr 1988-ci ildə Rabitə Nazirliyinin əmri ilə "Texniki Radionəzarət Stansiyası" bazasında "Radioelektron Vasitələrin Elektromaqnit Uzlaşması Mərkəzi" yaradılıb. 9 iyul 1998-ci ildə Ədliyyə Nazirliyinin D-213B saylı Şəhadətnaməsi ilə Radioelektron Vasitələrin Elektromaqnit Uzlaşması Mərkəzi "Dövlət Radiotezliklər İdarəsi" adı ilə dövlət qeydiyyatına alınıb. Dövlət Radiotezliklər İdarəsi, Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirlyinin tabeliyində olmaqla Azərbaycan Respublikası ərazisində radiotezliklərə aid idarəçiliyi həyata keçirən dövlət təşkilatıdır.
Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsi (NMR)
Naxçıvan TV və ya qısaca NTV — Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycanın ilk regional televiziyası. Dövlət (hökumət) nəzarətində və idarəçiliyində olan televiziya kanalıdır. Naxçıvanda yerli radio 1930-cu ildən fəaliyyət göstərir. 1 aprel 1932-ci il tarixdə Naxçıvan Radio Verilişləri Komitəsi yaradılmışdır. 1963-cü ildə muxtar respublikada televiziyanın fəaliyyətə başlaması ilə komitə Naxçıvan MSSR Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsi, 5 mart 1969-cu ildə Naxçıvan MSSR Nazirlər Soveti yanında Dövlət Radio və Televiziya Verilişləri Komitəsi, 5 may 1971-ci ildə Naxçıvan MSSR Nazirlər Soveti yanında Televiziya və Radio Verilişləri Dövlət Komitəsi və 26 dekabr 1978-ci ildə isə Naxçıvan MSSR Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsi adlandırılıb. 2015-ci ildə HD formatlı yayıma keçmiş, həmin ilin iyul ayının 1-də loqotipini dəyişmiş və efir müddətini 1 saat artıraraq 17 saata çatdırmışdır. Hazırda Televiziya öz rəsmi internet səhifəsi üzərindən yayıma çıxır. 2018-ci ildən Televiziyanın nəzdində Naxçıvan MR-in ilk informasiya agentliyi olan "Nuhçıxan" İnformasiya Agentliyi yaradılmışdır. 1 aprel 2021-ci ildə Naxçıvan Muxtar Respublikası Dövlət Televiziya və Radio Verilişləri Komitəsinin əsasında "Naxçıvan Muxtar Respublikası Televiziya və Radio Verilişləri" Qapalı Səhmdar Cəmiyyəti yaradılıb. Naxçıvan Televiziyası gün ərzində 16 saat televiziya verilişləri ilə yayımda olur.
Dünyaların müharibəsi (radiotamaşa)
"Dünyaların müharibəsi" — Orson Uells tərəfindən yaradılan "The Mercury Theatre on the Air" radiodram antologiyasına aid radiotamaşa. 30 oktyabr 1938-ci il tarixində Hellovin epizodu kimi Columbia Broadcasting System radioşəbəkəsi tərəfindən yayımlanmışdır. Radiotamaşa Herbert Uellsin "Dünyaların müharibəsi" (1898) romanı əsasında yaradılmışdır. Efirə verildiyi zaman izləyicilərin sayının az olmasına baxmayaraq, radiotamaşa ABŞ əhalisində kütləvi panikaya səbəb olmuşdur. 1938-ci ilin Hellovin bayramı ərəfəsində "Mercury Theatre" radiodramının aktyorları Herbert Uellsin "Dünyaların müharibəsi" romanını özlərinin 1 saatlıq radioproqrammına daxil etmək qərarına gəlmişdilər. Ardınca eyniadlı radiotamaşanın efirə gedəcəyi barədə anons verilmişdir. Anons zamanı romanın proloqunu Orson Uells gələcəkdən gəlmiş insan obrazında səsləndirmişdir. Radiotamaşada hadisələr 1939-cu ilin Nyu-Cersisində cərəyan edir. Saatın əvvəlində artistlərdən biri radiotamaşanın başlamasını elan etmiş, bundan sonra hava proqnozu, daha sonra "Ramon Rakello və orkestri"nin (əslində orkestrə Bernard Herman rəhbərlik etmişdir) konserti başlamışdır. Tezliklə musiqinin səsi Marsın səthində qəribə partlayışların müşahidə olunması xəbərilə kəsilir.

Значение слова в других словарях