Yurtazı rayonu

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Çap versiyası artıq dəstəklənmir və render xətaları ola bilər. Zəhmət olmasa brauzerinizi yeniləyin və əvəzinə standart brauzer çap funksiyasından istifadə edin.
Yurtazı rayonu
Bayraq[d] Gerb[d]
Bayraq[d] Gerb[d]

54°29′ şm. e. 53°33′ ş. u.

Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 6 aprel 1991
Sahəsi
  • 759 km²
Əhalisi
Əhalisi
  • 20.539 nəf. (1 yanvar 2018)[1]
Rəsmi sayt
Yurtazı rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yurtazı rayonu (tatar. Ютазы районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. İnzibati mərkəzi Urıssu şəhər tipli qəsəbəsidir.

Coğrafiyası

Respublikanın cənub-şərqində yerləşir. Respublikanın Aznakay, Bugulma, Bavlı rayonları və Başqırdıstan (Tuymazı, Şaran rayonları, Oktyabr şəhər dairəsi) ilə həmsərhəddir.

Ən böyük çayları: İk, Yurtazı, Dımka.

Tarixi

1920-ci ilə qədər rayon torpaqları Samara əyalətinin Bugulma qəzasına daxil idi. 1920-1930-cu illərdə Tatarıstan Muxtar Sovet Sosialist Respublikası Buqulma kantonunda yer alır. Rayon 1935-ci ildə qurulmuşdur. 1958-ci ildə rayon mərkəzi Yurtazıdən Urıssuya köçürülür və rayonun adı Urıssu olaraq dəyişdirilir. Həmin ildə rayon ləğv edilmiş Tımıtık rayonunun bir hissəsini əhatə edir.

Rayon 1 fevral 1963-cü ildə rayon ləğv edilir və ərazisi Bavlı rayonuna birləşdirilir. Rayon 6 aprel 1991-ci ildə Bavlı rayonundan ayrılmaqla yenidən qurulmuşdur.

Əhalisi

Urbanizasiya

Şəhər şəraitində (Urıssu şəhər) rayon əhalisinin 52,1 % -i yaşayır.

Milli tərkib

Tatarlar - 74,6 %, ruslar - 21,3 %, çuvaşlar - 0,9 %[2]. Dini baxımından əhalisi müsəlman və provaslavdır.

Yerli özünü idarəetmə

Yurtazı rayonu ərazisinə 1 şəhər və 10 kənd inzibati vahidliyi daxildir. Rayon ərazisinə ümumilikdə 38 yaşayış məntəqəsi daxildir[3].

İqtisadiyyat

Rayonun aqrar-sənaye kompleksi 15 kənd təsərrüfat müəssisəsi ilə təmsil olunur. Əsas becərilən bitkilər: yazlıq buğda, qışlıq çovdar, arpa, yulaf, qarabaşaq yarması, noxud. Heyvandarlığın əsas sahələri: ətlik və südlük heyvandarlıq, donuzçuluq.

Nəqliyyat

Bölgənin əsas yolları: 16K-0025 Aznakay - Utaza - M-5 Ural, 16K-1710 Urıssu - Oktyabrski, Urıssu - Utaza - Buqulma.

Kuybışev dəmir yolunun İnza - Çişmi dəmir yolu xətti rayon ərazisindən keçir. Urıssu - Narışevo dəmir yolu xətti (Oktyabrski şəhəri) rayondan keçir.

Tanınmış şəxsləri

Fatıx Şaripov - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı (1944).

Fəhima Xisamova - tatar dili üzrə alim, filologiya elmləri doktoru, Kazan Dövlət Universiteti professoru.

Mirfatıx Zakiyev - tatar dili üzrə alim, filologiya elmləri doktoru, Tatarıstan Respublikası Elmlər Akademiyasının akademiki, professor.

Sirin Batırşin - şair.

Ənvər Şaripov - ədəbiyyatşünas, professor.

İstinadlar

  1. ↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года. Rusiya Dövlət Federal Statistika Xidməti.
  2. ↑ "Татстат: Национальный состав населения Республики Татарстан" (PDF). 2012-11-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2012-11-07.
  3. ↑ "Закон Республики Татарстан от 31 января 2005 года № 46-ЗРТ «Об установлении границ территорий и статусе муниципального образования "Ютазинский муниципальный район" и муниципальных образований в его составе»". 2018-03-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-22.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Yurtazı_rayonu&oldid=5188371"