Çirmeşən rayonu

Çirmeşən rayonu (tatar. Чирмешән районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Respublikanın cənubunda yerləşir. İnzibati mərkəzi Çirmeşən kəndidir.

Çirmeşən rayonu
Bayraq[d] Gerb[d]
54°39′00″ şm. e. 51°30′21″ ş. u.HGYO
Ölkə	Rusiya
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb	1930
Sahəsi	1.364 km²
Əhalisi
Əhalisi	18.371 nəf. (2021)[1]
Rəsmi sayt
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Rayon cənub-qərbdən Nurlat ilə, qərbdən Aksubay, şimal-qərbdən Novoşeşminski ilə, şimal-şərqdən Əlmət, şərqdən Leninoqorsk rayonları ilə, cənubdan Samara vilayəti ilə (Çelno-Verşinski və Şentalinski rayonları) həmsərhəddir.

Ən böyük çayları: Şeşma, Bolşoy Çirmeşən.

Rayon ərazisində zəngin neft yataqları vardır.

Rayonun ərazisi 1920-ci ilə qədər Kazan vilayətinin Çistopol qəzasına və Samara vilayətinin Buqulma qəzasına, 1920-1930-cu illərdə Çistopol və Buqulma kantonlarına daxil idi.

Rayon ilk dəfə 10 avqust 1930-cu ildə Pervomayski adı ilə qurulmuşdur. 4 yanvar 1963-cü ildə rayon ləğv edilir və Oktyabrski, Almət rayonlarının bir hissəsi olur. 12 yanvar 1965-ci ildə rayon Çirmeşən adı ilə yenidən bərpa olunur.

Milli tərkib

Tatarlar - 54%, çuvaşlar - 21,6%, ruslar - 18,5%, mordovalılar - 5%, digər millətlərin nümayəndələri - 0,9%^[2]. Dini baxımından əhalisi provaslav və müsəlmandır.

Rayonda 39 məktəb, o cümlədən 22 orta məktəblər vardır. İbtidai peşə təhsilinin bir dövlət tədris müəssisəsi olan 106 nömrəli peşə məktəbi vardır.

Rayonda yazlıq və qışlıq buğda, çovdar, arpa, yulaf, qarabaşaq yarması, noxud, şəkər çuğunduru, kartof becərilir. Aparıcı heyvandarlıq sənayesi ətlik və südlük heyvandarlıq, donuzçuluq və qoyunçuluqdur. Çirmeşən rayonu ərazisinə 18 kənd təsərrüfatı müəssisəsi daxildir. Bölgənin iri müəssisələri: Çirmeşən kərə yağı və pendir istehsalı fabriki, Çirmeşən çörək zavodu.

Rayonda Tatarıstan Respublikasının Çirmeşən bələdiyyəsinin "Uşaqlar üçün əlavə təhsil adlı Uşaq İncəsənət Məktəbi bələdiyyə təsisatı" fəaliyyət göstərir. İncəsənət məktəbində yaradıcı qruplar var: "Fantaziya" xalq çalğı alətləri ansamblı, "Xoşbəxt uşaqlıq" xoreoqrafiya ansamblı və "Bahar damcıları" vokal ansamblı.

Çirmeşən Xatirə Mərkəzi 1995-ci ildə açılmışdır. Axtarış, tədqiqat, ekspozisiya və sərgi işləri və nəşrlər aparılır. Tematik diqqət İkinci Dünya müharibəsindəki bir insandır. Burada təxminən 13 min Çirmeşən haqqında məlumat toplanmışdır. Əsas vəsaitlər - 5 min eksponat.

Çirmeşən bələdiyyəsinin mərkəzləşdirilmiş kitabxana sistemi vahid fond, arayış və biblioqrafiya aparatı əsasında fəaliyyət göstərən rayonun kütləvi kitabxanalarını birləşdirən vahid bir qurumdur. Ərazidə rayon Mədəniyyət evi vardır.