Yuxarı Oslan rayonu

Yuxarı Oslan (tatar. Югары Ослан районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Respublikanın qərbində, Volqa çayının sağ sahilində yerləşir. Kazan aqlomerasiyasına daxil edilmişdir.

Yuxarı Oslan rayonu
Bayraq[d] Gerb
Bayraq[d] Gerb

55°46′ şm. e. 48°59′ ş. u.HGYO

Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 20 oktyabr 1931
Sahəsi
  • 1.373,9 km²
Əhalisi
Əhalisi
  • 17.495 nəf. (2021)[1]
Rəsmi sayt
Yuxarı Oslan rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kama Tamaqı, Apas, Kaybiç, Zelenodol rayonları ilə, Kuybışev su anbarı boyunca Layış rayonu ilə həmsərhəddir.

İnzibati mərkəzi Yuxarı Oslan kəndidir.

Coğrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yuxarı Oslan rayonu Volqa dağlarının şimal-şərq hissəsində (ərazisi Uslonski dağları və Yuryevy dağları adlanır), Sviya və Volqanın aşağı axınları arasında yerləşir.

Ən böyük çay Sviyadır. Digər böyük çayları (ümumi uzunluğu ən azı 15 km): Sulitsa Klyançayka və Çanqara, Biya (Sviyanının qolu).

Təbii və iqlim şəraiti ilə rayon mülayim iqlimi ilə xarakterizə olunur. Torpaq və bitki örtüyü meşənin çölə keçməsi səbəbindən rəngarəngdir. Torpaq örtüyü əsasən gilli suxurlardan ibarətdir. Relyefi əsasən təpəli-düzənlikdir. Qayalar və çay vadiləri, çoxlu yarğanlar və dərələrədir. Əsas suxurları: əhəng daşı, gil, dolomit, qum və qumdaşı. Rayon ərazisi 1373,9 km²-dir[2].

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1920-ci ilə qədər bu rayon Kazan vilayətinin Sviyajski qəsasının tərkibinə daxil idi. 1920–1927-ci illərdə Sviyajski kantonu olaraq mövcud olmuşdur. 1927–1931-ci illərdə Sviyajski və Tenkov rayonlarının ərazisinə daxil olur.

Tenkov və Sviyajski rayonlarını birləşdirərək 20 oktyabr 1931-ci ildə Yuxarı Oslan rayonu qurulur.

1 fevral 1963-cü ildə ərazinin Zelenodol rayonuna verilməsi ilə ləğv edilir və 12 yanvar 1965-ci ildə yenidən bərpa edilir.

Əhalisi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əhalisinin böyük əksəriyyətini ruslar təşkil edir. Yerdə qalanları: 24,9-i tatarlar və 6,2 %-i çuvaşlar.

Urbanizasiya Şəhər şəraitində (İnnopolis şəhəri) rayon əhalisinin 2,51 % -i yaşayır.

Yerli özünü idarəetmə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yuxarı Oslan rayonu ərazisinə 1 şəhər və 19 kənd inzibati vahidliyi daxildir. Rayon ərazisinə ümumilikdə 74 yaşayış məntəqəsi daxildir.

Təhsil

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayonda təxminən 3 min uşağın təhsil aldığı 35 ümumtəhsil məktəbi vardır. 17 uşaq bağçasında və körpələr evində 500-dən çox uşaq tərbiyə olunur. Yuxarı Oslan da gənclər idman məktəbi var.

Mədəniyyət

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayonda 19 mədəniyyət evi, 16 kənd klubu, mərkəzi kitabxana və 28 filial vardır.

Tanınmış şəxsləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kafil Əmirov (1949) — Tatarıstan Respublikasının prokuroru

Vladimir Belokurov (1904–1973) — teatr və kino aktyoru, SSRİ xalq artisti (1965)

Semyon Konovalov — (1920–1989) — Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
  2. ↑ "General Information" (russian). Verkhneuslonsky District. June 13, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 20, 2017.