Baltaç rayonu

Baltaç rayonu (tatar. Baltaç rayonı, Балта́ч районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Respublikanın şimalında yerləşir. İnzibati mərkəzi Baltaç şəhəridir.

Baltaç rayonu
Bayraq[d]
Bayraq[d]

56°20′37″ şm. e. 50°12′19″ ş. u.HGYO

Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 10 avqust 1930
Sahəsi
  • 1.094,5 km²
Hündürlük
 129 m
Əhalisi
Əhalisi
  • 33.229 nəf. (2021)[1]
Rəsmi sayt
Baltaç rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tatarıstanın Kukmara, Arça, Saba rayonları, Kirov vilayətinin Malmıj rayonu və Mari El Respublikasının Mari-Turekski rayonu ilə həmsərhəddir.

Relyefi hündürlüyü 170–200 m olan yüksək bir düzənlikdir. Çay şəbəkəsi Şuşma çayı və onun qolları Arbor, Kuqubork və Kuşket ilə təmsil olunur.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1920-ci ilə qədər rayonun ərazisi Kazan vilayətinin Kazan qəzası və Vyatka quberniyasının Mamadış qəzasına daxil idi. 1920-1930-cu illərdə rayon Arça və Mamadış kantonlarının, 1930-1932-ci illərdə isə Tyunterski rayonunun tərkibində idi.

2 mart 1932-ci ildə Tyunterski rayonu Baltaç adlandırıldı. 1 fevral 1963-cü ildə ərazinin Arça rayopnuna verilməsi ilə ləğv edilir və 12 yanvar 1965-ci ildə isə bərpa edilir.

Yerli özünü idarəetmə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Baltaç rayonu ərazisinə 1 şəhər və 17 kənd inzibati vahidliyi daxildir. Rayon ərazisinə ümumilikdə 77 yaşayış məntəqəsi daxildir[2].

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Urbanizasiya

Şəhər şəraitində (Baltaç q) rayon əhalisinin 24,77 % yaşayır.

Nəqliyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

16K-0396 Kazan-Malmız avtomobil yolu Baltaç-Şemordan-Boqatye Sabı-Tyulyaçi yollarından (həmçinin Kukmora və Vyatskiye Polyanı yaxınlığındakı körpü), 16K-0520 Baltaç-Tsipya, 16K-0533 "ərazisindən keçir. Şişiner - Tsipya - Mari-Turek."

Rayondan heç bir dəmir yolu xətti keçmir (ən yaxın stansiya Şemordan, Baltaçdən 21 km məsafədədir). Baltaçın şimalında bir hava məkanı var.

Tanınmış şəxsləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qilmutdinov Gayfutdin - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı. Smail kəndində anadan olub.

Qriqori Serqeeviç Medvedev (1904-1938) - Udmurt yazıçısı. Kiçik Lızi kəndində anadan olub.

Mixail Vladimiroviç Fedorov (1904-19 ??) - Sovet hərbi rəhbəri, qvardiya polkovniki, Biktyaşevo kəndində anadan olub.

Ravil Fəxretdinov (1937-2014) - məşhur tatar tarixçisi-alimi, arxeoloq, akademik və yazıçı.

Haris Salixcan - din xadimi və yazıçı.

Vasil Bulatov - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı.

Ramil Notfullin (1961) - Tatarıstan Respublikasının Baltaç rayonunun icra başçısı (2012-ci ildən).

KİV

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayonda “Hezmət” (Əmək) - Azlane qəzeti tatar və udmurt dillərində nəşr olunur.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
  2. ↑ "Устав Балтасинского муниципального района Республики Татарстан (с последними изменениями от 30.03.2012 г.)" (PDF). 2016-03-08 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-11.

Mənbə

[redaktə | mənbəni redaktə et]