Spas rayonu

Spas rayonu (tatar. Спас районы) — Rusiya Federasiyası, Tatarıstan Respublikasının ərazisinə daxil olan inzibati rayon. Rayon respublikanın cənub-qərbində yerləşir. Respublikanın Alekseyevsk, Əlki rayonları və Ulyanovsk vilayəti ilə (Staromainski və Melekesski rayonları) quru sərhədi var. Volqa (Kuybışev su anbarı) sahili boyunca Təteş və Kama Tamaqı rayonları ilə, Kama (Kuybışev su anbarı) hövzəsi ilə Layiş rayonu ilə həmsərhəddir. Rayonun inzibati mərkəzi Bolqar şəhəridir.

Spas rayonu
Спас районы
Bayraq[d] Gerb
Bayraq[d] Gerb

54°58′ şm. e. 49°02′ ş. u.HGYO

Ölkə
İnzibati mərkəz Bolqar
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 10 avqust 1930
Sahəsi
  • 2.028 km²
Əhalisi
Əhalisi
  • 18.405 nəf. (2021)[1]
Rəsmi sayt
Spas rayonu xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kuybışev su anbarının yaranması nəticəsində rayon torpaqlarının xeyli hissəsi su altında qalmışdır.

Ən böyük çayları: Volqa, Kama, Bezdna və Aktay.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Rayonun ərazisi 1920-ci ilə qədər Spas qəzasının bir hissəsi idi. 1920-1930-cu illərdə Spas kantonunda daxil olur.

Rayon 1930-cu il avqustun 10-da (1 aprel 1935-ci ildən 4 oktyabr 1991-ci ilədək Kuybışev rayonu adlandırılmışdır) təsis edilmişdir.

Əhali

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Urbanizasiya

Şəhər şəraitində (Bolqar ş.) rayon əhalisinin 44,11 % -i yaşayır.


Milli tərkib

2010-cu il siyahıyaalınmasına görə, rayon rusların ən çox olduğu rayonlardan biridir[2]. Dini baxımından əhalisi provaslav və müsəlmandır.

Yerli özünü idarəetmə

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Spas rayonu ərazisinə 1 şəhər və 16 kənd inzibati vahidliyi daxildir. Rayon ərazisinə ümumilikdə 46 yaşayış məntəqəsi daxildir[3].

Rayon icra başçıları

Farqat Vaqizoviç Muxametov

İcraiyyə Komitəsi rəhbərləri

Valeri Aleksandroviç Osokin

İqtisadiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Spas rayonunda buğda, çovdar, arpa, yulaf, noxud becərilir. Ətlik və südlük heyvandarlıq, donuzçuluq, atçılıq inkişaf etmişdir.

Nəqliyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əsas yollar: 16K-0264 Bolqar-Bazarnaya Mataki və 16K-0196 Tukay-Levaçovo (Kazan, Çistopol), 16K-1481 Bolqar-Staraya Mayna (Ulyanovsk), 16K-1477 "Antonovka - Kuzneçixa - İske-Ryazap - Meşə Xmelevka "(Dimitrovqrad).

Volqa və Kama çaylarında naviqasiya inkişaf etmişdir. Bolqar şəhərində liman vardır.

KİV

[redaktə | mənbəni redaktə et]

"Yana Tormış" regional qəzeti rus və tatar dillərində nəşr olunur.

Görməli yerləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İzmeri kəndində İzmere istehkam arxeoloji abidəsi vardır[4]. Böyük Moraviya qombiki İzmere kəndində tapılmışdır[5]. P. Kazakov İzmere Paleolit düşərgəsini, 1995-ci ild qədimuqor İzmere məzarlığı (XII) kəşf etmişdir.

Bolqar şəhərinin yaxınlığında qədim Bulqar şəhəri yerləşir.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (rus.).
  2. ↑ "Всероссийская перепись населения 2010 года. Национальный состав населения Республики Татарстан" (PDF). 2012-11-21 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-09-02.
  3. ↑ "Закон Республики Татарстан от 31 января 2005 года № 40-ЗРТ «Об установлении границ территорий и статусе муниципального образования "Спасский муниципальный район" и муниципальных образований в его составе»". 2020-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-17.
  4. ↑ "Измерское городище". 2015-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-10.
  5. ↑ Орлов Р. С. ЯВЛЕНИЕ БИФУРКАЦИИ В ДРУЖИННОЙ КУЛЬТУРЕ ДРЕВНЕЙ РУСИ Arxivləşdirilib 2018-04-30 at the Wayback Machine