Şəlalə
Şəlalə — Çay yatağı boyu bərk süxurları yuyub keçə bilmədiyi hissələrində əmələ gəlmir. Su bir neçə çıxıntıdan töküldükdə şəlalələr kaskadı əmələ gəlir. Yer kürəsində ən hündür şəlalələr Anhel (1054 m, Venesuela, Çurun çayı), Tugela (933 m, CAR, Tugela çayı) və Yosemitidir (727.5 m, ABŞ, Mersed çayı). Viktoriya şəlaləsinin (120m) eni 1800 m, Niaqara şəlaləsinin (51 m) eni 1100 m-dir.Stenli və Lvinqston şəlaləsi-konqo çayı, İquasa şəlaləsi - parana çayı
Azərbaycanda bir neçə kiçik şəlalə (Mucuq, Afurca və s.) vardır.
Şəlalənin əsas iki tipi vardır:
Niaqara tipli şəlalə — bu tip şəlalənin eni hündürlüyündən xeyli artıq olur. Məsələn, Şimali Amerikada Niaqara şəlaləsi.
Josemiti tipli şəlalə — bu tipdə olan şəlalədə su xeyli ensiz zolaqla çox hündürdən tökülür.
Məsələn, Kaliforniyada Josemiti, Cənubi Amerikada Anhel və s.
Qanlı şəlalə
Qanlı şəlalə — qan-qırmızı dəmir oksidli axar olaraq Taylor buzlağından çıxaraq quru Mak-Medro dərəsinə axır.
Dəmirlə zəngin olan duzlu su kiçik çatdan çıxır. Şəlalənin mənbəyi 400 metr dərinlikdə yerləşən buzaltı göldür. Bu göl dağ arası dərələrin dəniz suyu ilə dolması nəticəsində əmələ gəlir. Bu göl təxmini olaraq 4-1,5 mln il öncə buz qatının altında qalmışdır. Göl suyunun duzluğu okean suyunun duzluğunu 10 dəfə üstələyir. Bu səbəbdən su hətta –10 °C temperaturda belə göl donmur.
Qırmızı su mənbəyi 1911-ci ildə avstraliyalı Tomas Teylor tərəfindən kəşf edilmişdir. İlk əvvəllər suyun qırmızı olması Qırmızı yosunla əlaqəli olması düşünülsə də sonradan paslanmış dəmir olması müəyyən edilmişdir. Göldən axan su qrunt tərkibində olan dəmirin oksidləşməsi nəticəsində əmələ gəlir.
İquasu (şəlalə)
İquasu şəlaləsi (isp. Cataratas del Iguazu, port. Cataratas do Iguaçu) — Cənubi Amerika qitəsində, Braziliya ilə Argentinanın sərhəddində, İquasu Milli Parkının ərazisində yerləşən, 1984 cü ildə UNESCO tərəfindən Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmiş təbiət abidəsi.
“Iguazu” quarani dilində “I” - su və “guasu” - böyük deməkdir. Şəlalə ətrafı ərazilərinin yerli sakinləri quaranilər və kaynqanqlar sayılırlar.
Şəlaləni ilk aşkar edən avropalı konkistador Kabesa de Vaka hesab edilir. O, 1541 ci ildə Eldorado ölkəsinin xəzinəsini axtarmaq məqsədilə Parana çayını cəngəlliklərin arası ilə üzü yuxarı üzərkən İquasu şəlaləsini aşkar etmiş və onu isp. Considerable - “əhəmiyyətli” adlandıraraq, “su qovucuqları suyun səthindən yüksəkliyə sıçrayır”.
Şəlalənin ən böyük hissəsi “İblis boğazı” (isp. Garganta del Diablo) “U” formasında olub, eni 150 və uzunluğu isə 700 metrə çatır.
Şəlalə (jurnal)
"Şəlalə" jurnalı (az-əbcəd. شلاله) — Azərbaycanda nəşr olunan ədəbiyyat jurnalı.
"Şəlalə" jurnalının ilk nömrəsi 1913-cü il yanvar ayının 19-da işıq üzü görüb. Son nömrəsi isə 4 yanvar 1914-cü il tarixdə nəşr edilməklə cəmi 56 sayıda çıxmışdı.
Şəlalə Hüseynova
Hüseynova Şəlalə Məhərrəm qızı (19 iyul 1975) — Yer elmləri üzrə fəlsəfə doktoru, AMEA Neft və Qaz İnstitutunun elmi katib.
Şəlalə Hüseynova 19 iyul 1975-ci ildə Qazaxıstan Respublikası nda anadan olmuşdur. 1992-1997-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin Geologiya fakültəsi, mühəndis-geoloq olaraq bitirmiş, 2003-ci ildə Azərbaycan Dillər Universitetinin Filologiya fakültəsinə daxil olmuş və 2008-ci ildə oranı bitirmişdir. 2008-ci ildə AMEA Geologiya və Geofizika İnstitutunun doktoranturası üzrə təhsil almışdır.
Müəllif tərəfindən yaradılmış geoloji, geofiziki, termobarik və geokimyəvi elektron məlumat bazası əsasında Bakı arxipelaqı neft və qaz rezervuarlarının 3D və karbohidrogen sistemlərinin 2D modellərinin qurulması və karbohidrogen potensialının qiymətləndirilməsi.
Hövzə modelləşdirilməsinin nəticələri əsasında Bakı arxipelaqında flüid generaqsiya intervalının təyin olunması;
Eosen, oliqosen-miosen və alt pliosen çöküntülərində karbohidrogenlərin genereğasiya ocaqlarının aşkar edilməsi və onların zaman və məkanca təkamülünün analizi; neft-qaz ana süxurlarının generasiya potensialının realizə dərəcəsinin qiymətləndirilməsi.
3D struktur, litofasial və petrofiziki modelləşdirilməsi əsasında Bakı arxipelaqında Məhsuldar Qatın kollektor süxurlarının xüsusiyyətlərinin dəyişmə qanunauyğunluqlarının aşkar olunması.
2D və 3D hövzə modelləşdirilməsi əsasında Bakı arxipelaqının dərinə gömülmüş çöküntülərinin neft-qazlılıq perspektivlərinin qiymətləndirilməsi və perspektivlik dərəcəsinə görə zonalara ayrılması.
Ş.Hüseynova 2013-2016-cı illərdə Bakı Dövlət Universitetinin Geologiya fakültəsi Ümumi və tarixi geologiya kafedrasında saat hesabı qaydada müəllim, 2014-2016-ci illərdə Bakı Ali Neft Məktəbinin Neft və qaz mühəndisliyi kafedrasında müqavilə əsasında müəllim, 2017-ci ildən ADNSU-nun Neft-qaz geologiyası kafedrasında əvəzçi müəllim və AMEA Neft və Qaz İnstitutunun magistraturası vəzifələrində çalışmışdır.
Ş.Hüseynova Neft və qaz yataqlarının geologiyası, axtarışı və kəşfiyyatı ixtisası üzrə “Hövzə modelləşdirilməsi texnologiyası əsasında Bakı arxipelaqının karbohidrogen potensialının qiymətləndirilməsi” mövzusunda dissertasiya müdafiə edərək Yer elmləri üzrə fəlsəfə doktoru alimlik dərəcəsini almışdır.
Şəlalə Məmmədova
Şəlalə Ağakərim qızı Məmmədova (19 iyun 1952, Salyan, Salyan rayonu) — Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi Mülki Kollegiyanın sədri, "Azərbaycan Respublikasının Əməkdar hüquqşünası" (2008).
Məmmədova Şəlalə Ağakərim qızı 19 iyun 1952-ci ildə Salyan şəhərində anadan olmuşdur.
1970-ci ildə S. M. Kirov adına Azərbaycan Dövlət Universitetinin hüquq fakültəsinə daxil olub, həmin təhsil müəssisəsini 1977-ci ildə bitirib.
Ailəlidir, 1 övladı var.
1969–1970 Bakı şəhəri, Buzovna qəsəbəsi, Mədəniyyət sarayında uşaq sektorunun müdiri.
1970–1971 M. F. Axundov adına Respublikası kitabxanasında kitabxanaçı.
1972–1977 Respublika Prokurorluğunda ümumi şöbədə katibə.
1977–1982 Respublika Prokurorluğunda məhkəmədə baxılan mülki işlərin nəzarəti üzrə şöbəsində prokuror və böyük prokuror vəzifəsində işləmişdir.
1982–2000 Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin üzvü olmuşdur.
2000-ci ilin iyul ayından Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin hakimidir.
Şəlalə Quliyeva
Şəlalə Şahvələd qızı Quliyeva (23 yanvar 1977, Mingəçevir) — Azərbaycan aktrisası, Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (2012).
Quliyeva Şəlalə Şahvələd qızı 23 yanvar 1977-ci ildə Mingəçevir şəhərində anadan olmuşdur. 1995-ci ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət və Mədəniyyət Universitetində dram-kino aktyor fakültəsinə daxil olmuşdur. Tələbə ikən sənət müəllimi, kursun rəhbəri Azər Paşa Nemətov nasir-dramaturq Elçinin "Ah, Paris…Paris!.." satirik komediyasınının Azərbaycan Akademik Milli Dram Teatrında tamaşasında rol almışdır. 1996-cı ildə Akademik Teatrın aktrisasıdır. Həmin ildən başlayaraq Şəlalə Şahvələdqızı yaşına və səhnə qabiliyyətinə uyğun rollar oynamağa başlayıb. 1999-cu ildə universitet təhsilini başa vurub. Həm dramatik, həm də komediya janrlı tamaşalarda müxtəlif rollar ifa etmişdir.
2004-cü ildə Gənclər, İdman və Turizm nazirliyi tərəfindən "İlin ən yaxşı aktrisası" nominasiyası üzrə mükafatlandırılıb.
2011-ci ildə Moskvada Beynalxalq teatr məktəbinin aktyor sənəti üzrə ali kursunun məzunudu.
Şəlalə Zeynalova
Şəlalə Kərəm qızı Zeynalova (Füzuli rayonu) — Azərbaycanlı baytar (veterinar), tədqiqatçı-alim, Aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent. Az. BETİ 3-cü Biotəhlükəsizlik Səviyyəli Mərkəzi Referens Laboratoriyasının direktoru
50-dən çox elmi məqalələrin və tezislərin müəlifidir. 2 dərs vəsaiti, 1 monoqrafiya və 3 elmi-metodiki təlimatın müəllifidir.
Bir çox beynəlxalq və yerli layihələrin tərtibatçısı, beynəlxalq elmi-tədqiqat konfranslarının iştirakçısı və məruzəçisi, işçi qruplarının üzvü olmuşdur.
Zeynalova Şəlalə Kərəm qızı 9 yanvar 1978-ci ildə Füzuli rayonunda anadan olmuşdur.
Ailəlidir, iki övladı var.
1994–98-ci illərdə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Akademiyasının (indiki Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti) Baytarlıq fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. 2006-cı ildə, Kənd Təsərrüfatı Akademiyasının Baytarlıq ixtisası üzrə magistr pilləsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 2010–2014-cü illərdə Baytarlıq Elmi-Tədqiqat İnstitutunda doktorantura təhsili alıb.
Şəlalə modeli
Şəlalə modeli — proqram yazılarkən bir layihənin ərsəyə gətiriliməsində istifadə olunan modeldir. Şəlalə modeli 4 hissədən ibarətdir.
Təhlil (analiz)
Dizayn
Tətbiq
Test
Proqramların yazılmasında ən məşhur olan bu model digərlərinin təməlini təşkil edir. Mərtəbələr arası keçidlər tez-tez olan bu modeldə geriyə dönüş bahalı ola bilər. Buna görə hər bir mərhələ diqqətlə incələnməlidir. Bu modeldə hər bir mərhələdən sonra yoxlama məqsədi ilə, layihə gözdən keçirilir. Bu gözdən keçirmənin nəticəsində ya cari mərhələ yenidən işlənilir, ya da ki, növbəti mərhələyə keçilir.
İlk olaraq Layihənin təhlili aparılır. Ediləcək olan bütün əməliyyatların siyahısı çıxarılır və SRS (Software requirements specifications , proqram ehtiyac özəllikləri) sənədi hazırlaır. Bu sənədlə birlikdə bir təhlil hesabatı çıxarılır.
Şəlalə Şahvələdqızı
Şəlalə Şahvələd qızı Quliyeva (23 yanvar 1977, Mingəçevir) — Azərbaycan aktrisası, Azərbaycan Respublikasının əməkdar artisti (2012).
Quliyeva Şəlalə Şahvələd qızı 23 yanvar 1977-ci ildə Mingəçevir şəhərində anadan olmuşdur. 1995-ci ildə Azərbaycan Dövlət İncəsənət və Mədəniyyət Universitetində dram-kino aktyor fakültəsinə daxil olmuşdur. Tələbə ikən sənət müəllimi, kursun rəhbəri Azər Paşa Nemətov nasir-dramaturq Elçinin "Ah, Paris…Paris!.." satirik komediyasınının Azərbaycan Akademik Milli Dram Teatrında tamaşasında rol almışdır. 1996-cı ildə Akademik Teatrın aktrisasıdır. Həmin ildən başlayaraq Şəlalə Şahvələdqızı yaşına və səhnə qabiliyyətinə uyğun rollar oynamağa başlayıb. 1999-cu ildə universitet təhsilini başa vurub. Həm dramatik, həm də komediya janrlı tamaşalarda müxtəlif rollar ifa etmişdir.
2004-cü ildə Gənclər, İdman və Turizm nazirliyi tərəfindən "İlin ən yaxşı aktrisası" nominasiyası üzrə mükafatlandırılıb.
2011-ci ildə Moskvada Beynalxalq teatr məktəbinin aktyor sənəti üzrə ali kursunun məzunudu.
Çayqovuşan (şəlalə)
Çayqovuşan – İsmayıllı rayonunun Çayqovuşan, İstisu və Qalacıq kəndlərinin yaxınlığında yerləşən şəlalə. Şəlalə birbaşa çaya tökülən kiçik və yüksəklikdə yerləşən nisbətən böyük olmaqla iki hissədən ibarətdir.
Şəlalə Həsənova
Şəlalə Həsənova — Baki Slavyan Universitetinin jurnalistika kafedrasının professoru,Azərbaycan Respublikasının əməkdar jurnalisti
2018 - Professor əvəzi (Bakı Slavyan Universitetinin jurnalistika kafedrası üzrə)
2017 - Dosent
2011 - Dosent əvəzi
2004 - Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru
1980 - Bakı Dövlət Universiteti, filologiya fakültəsi (fərqlənmə diplomu ilə)
1975 — 189 №-lı orta məktəb (qızıl medalla)
2023.04 -h/h Baki Slavyan Universitetinin jurnalistika kafedrasının professoru
2022.26.01- 2023.04 Baki Slavyan Universitetinin rektorunun müşaviri:
2016- 2022 Baki Slavyan Universiteti (BSU), Jurnalistika kafedrasının müdiri;
2010 - 2016 BSU, Jurnalistikanın nəzəriyyəsi və təcrübəsi kafedrası, müdir müavini;
2009- 2010 “İctimaiyyətlə Əlaqələrin İnkişafına Kömək” İctimai Birliyi, sədr;
1999-2009 Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi, informasiya və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin müdiri, dövlət qulluğunun müşaviri;
1997-1999 “NİKOİL” İnvestisiya Şirkəti, icra aparatının rəhbəri;
1995-1997 Azərbaycan Respublikasının Xarici İqtisadi Əlagələr Nazirliyi, mətbuat katibi;
1981-1995 “Azneft” birliyinin (hazırda SOCAR) elmi-tədqiqat stansiyası, Neft Akademiyasının xaricilər üçün rus dili kafedrası, “Aqroprom”-un “Kənd təsərrüfatı xəbərləri” jurnalı, “Bakı-Baku” qəzetinin siyasi şöbəsi, Yazıçılar Birliyinin “Литературный Азербайджан” jurnalında çalışmışam.
Dövlət təşkilatları və yaradıcılıq birliyinin ödülləri
1996 - “Humay” mükafatı -Yazıçılar Birliyinin təqdimatı ilə ən yaxşı elmi-tədqiqat əsərinə görə;
2015 - Fərdi təqaüd - Yazıçılar Birliyinin Prezident fondundan;
2017 - Diplom - QHT-lərə Dövlət Dəstəyi Şurasının keçirdiyi Filmlər Festivalında “Qafqaza erməni köçü xronikası” filmimə görə;
2018 - Fəxri Fərman - Ailə, qadın və uşaq problemləri üzrə Dövlət Komitəsi və Müəllif Hüquqları Agentliyi tərəfindən “Yaradıcılıq və innovasiya sahəsində nailiyyətlərə görə”;
2018 - Medal - Rövşən Mustafayev adına Beynəlxalq fond tərəfindən “Azərbaycan həqiqətlərinia ictimaiyyətinə düzgün çatdırılmasına görə”;
2018 -Təşəkkürnamə - ABŞ, Nyu-York ş. Bruklin rayonunun başçısı Eric L. Adams tərəfindən Azərbaycan mədəniyyəti və tarixini Amerika ictimaiyyətinə tanıtıma görə;
2019 - Türkiyə, İstanbul ş. “Yılın en iyi PR uzmanı” - “Türkiye-Azerbaycan kardeşlik ödülleri” müsabiqəsi.
2005- “İctimaiyyətlə Əlaqələrin İnkişafina kömək” İctimai Birliyinin təsisçisi və sədri;
2008-h/h erməni yalanlarının ifşasına yönəlmiş informasiya savaşı istiqamətində saytlar
və filmlərin hazırlaası, PR və kommunikasiya üzrə treninqlərin keçirilməsi;
2016-Riqada keçirilmiş Beynəlxalq elmi konfransda erməni professoru, qondarma “erməni
genosidi” muzeyinin sabiq direktoru Ayk Demoyana qarşı çıxışım İnternetdə iki
milyondan çox baxış yığmışdır.Baxhttps://youtu.be/bjRunGnPhXA
2017- GHT-lərə dövlət dəstəyi şurasının keçirdiyi sənədli filmlər festivalında “Qafqaza
erməni köçü xronikası” filminə görə diplom;
2015-2018 - “Ermənilərin Qafqaza köçü xronikası”, “İlk xristian ölkəsinin izi ilə”,
“İrəvanda azərbaycanlıların izi ilə”, “İrsimizə atəş açmayın” adlı sənədli
filmlərimin ABŞ, Macarıstan, Latviya, Rusiya, Ukrayna, Gürcüstanda xarici
ictimaiyyətə təqdimatı;2019 – “Azərbaycan Ermənistanı” interaktiv xəritə” adlı
https//realmap.az saytının hazırlanması.
02.2018 - «Türkmənçay Sülhg müqaviləsi -190: tarixi həqiqətin izi ilə” Beynəlxalq konfransın təşkili və keçirilməsi. QHT-lərə Dövlət dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı ilə;
11.2018 - İrəvan haqqında filmin Amerikada təqdimatı və ictimai müzakirənin təşkili. QHT-lərə Dövlət dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı ilə;
10.2019 - “Azərbaycan Ermənistanı” interaktiv xəritəsinin hazırlanması və təqdimatı. AR Gənclər və İdman nazirliyinin maliyyə yardımı ilə;
2019 - Ictimaiyyətlə əlaqələr üzrə tədrisin təkmlləşdirilməsi üçün “PR Ensiklopediyası”nın hazırlanması. QHT-lərə Dövlət dəstəyi Şurasının maliyyə yardımı ilə;
2020 - “Fərdi elektron pəncərə məlumat sistemi”-nin təkmilləşdirilməsi üçün modullarin hazirlanması və mövcud resursların səmərəli istifadəsi.
Mamırlı şəlalə (Qax)
Mamırlı şəlaləsi Qax rayonunun Ləkit kəndində, Ləkit Kötüklü kəndinə gedən sıx meşənin dərinliyində yerləşir. Çox nadir şəlalədir. Qayalardan yüzillər boyu süzülərək axan su bunların üstündə sıx mamır bitməsinə səbəb olub. Bu mamırlar qayaları elə örtüb ki, sanki yaşıl xalça sərilib. O qədər sıx ağac bitib ki, əraziyə heç vaxt gün işığı düşmür və bura daim sərin olur. Şəlalə ətrafı piknik cənnətidir. Ləkit və Kötüklü kəndinə gələn turistlər mütləq buraları gəzməyə çıxırlar.
== Şəlalə haqqında ==
Dəniz səviyyəsindən 550 m hündürlüyündə yerləşən Mamırlı şəlalənin hündürlüyü 15 m, eni 30 metrdir. Qax rayonunun Ləkit kəndində yerləşən Mamırlı şəlalə Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin 5 avqust 2006-cı il tarixli 190 saylı qərarı ilə Qax Təbiət Abidəsi kimi qeydiyyata alınıb və dövlət tərəfindən mühafizə olunur.
Düdən şəlaləsi
Düdən Şəlalələri — Türkiyənin Antalya vilayətində yerləşən şəlalələr qrupudur.Başlanğıcını Düdən çayından (cənubi Anadoluda böyük çaylarından biri) götürən şəlalə, Antalyadan 12 km şimal-şərqdə yerləşir.
Edessa şəlalələri
Edessa və ya Edessis şəlalələri ― Yunanistanın Edessa şəhərində yerləşir. Şəlalələr XIV əsrdə baş verən güclü zəlzələdən sonra yaranmış təbiət möcüzəsidir. O vaxtdan bəri ərazidə baş vermiş daha kiçik miqyaslı zəlzələlər səbəbiylə şəlalələrin morfologiyalarında bir çox dəyişiklik baş vermişdir.
Bu şəlalələrin əsas mənbəyi Aqra-Nissiou bataqlığıdır. Şəlalələr 100 000 m²-dən böyük ərazi və qayanın üzərindəki 1,1 km uzunluğundakı cığır boyu tökülür.
Şəlalələr Edessa şəhərini ziyarət edənləri əsas cəlb edən obyektdir. Bölgədə on iki şəlalə var ki, bunlardan dördü asanlıqla görünür.
Şəlalələrin yerləşdiyi parka gedən yollara şəhərin düzənliyindən Qədim Edessaya qədər uzanan daş döşənmiş yol daxildir. Bu keçid 20-ci əsrin əvvəllərinə qədər Qədim Edessa, Edessa Akropolu və Selanikini birləşdirən qədim yolun bir hissəsi olmuşdur.
== Tarixi ==
=== Formalaşmaları ===
Edessa şəlalələri 14-cü əsrdə geoloji və ya atmosfer hadisəsindən sonra meydana gəlmişdir.
Eravan şəlaləsi
Eravan (tay. น้ำตกเอราวัณ, oxu. "namtok eravan") — Tailandda şəlalə. Ölkənin Kançanaburi bölgəsində, Eravan Milli Parkı (tay. อุทยานแห่งชาติเอราวัณ) ərazisində yerləşir. Kaskad tipli şəlalə 7 piildən ibarətdir. Kaskadların ümumi hündürlüyü 831 metrdir. Şəlalə Monqlay və Omtala çayları hövzəsində yerləşir.
== Ümumi məlumat ==
Eravan şəlaləsi Kançanaburi şəhərinin (tay. กาญจนบุรี), 65 km-də yerləşir.
Eyşabad şəlaləsi
İşoba şəlaləsi və ya Eyşabad şəlaləsi- Şərqi Azərbaycan ostanının Mərənd şəhristanının Mərkəzi bəxşinin Şimali Mişab dehastanının İşoba kəndində yerləşən şəlalədir.
Fudo şəlaləsi
Fudo şəlaləsi (不動の滝, Fudō no taki) – Yaponiyanın İvate prefekturasının Haçimantay şəhərində yerləşən şəlalə. Api çayının qolu üzərində yerləşir. Yaponiya Ətraf Mühit Nazirliyi tərəfindən 1990-cı ildə nəşr olunmuş "Yaponiyanın Top-100 şəlaləsi" siyahısına daxildir.
Fukivare şəlalələri
Fukivare şəlalələri (吹割の滝) – Yaponiyanın Qunma prefekturasının Numata şəhəri yaxınlığında yerləşən şəlalə. Bəzən "Şərqin Niaqarası" da adlandırılır. Şəlalə mənzərəli görünüşünə görə tanınır və turist axınına məruz qalır. Şəlalənin 4 kilometr yaxınlığında Oyqami onseni yerləşir.
Kataşina çayı Hiraqava və Kurihara çayları ilə birlikdə Fukivare yarğanını əmələ gətirir. Çayın sağ sahilində Şoci qayası yerləşir. Fukivare şəlalələri ilə Niqura qayası arasındakı 1,5 kilometrlik məsafədə bir çox çuxur yerləşir. Yarğan ətrafındakı cığır 1991-ci ildə tamamlanmışdır.
Şəlalənin eni 30 metr, hündürlüyü 7 metrdir. Şəlalə suyun eroziyasından yaranmışdır.
Furtouq şəlaləsi
Furtouq şəlaləsi (inquş Фурто́угера хурхал, Dmitri Mendeleyev adına Furtouq şəlaləsi) — Rusiyada, İnquşetiya Respublikası ərazisində yerləşən şəlalə. Furtuoq şəlaləsi Lyajqin şəlaləsindən sonra İnquşetiyanın ən hündür ikinci şəlaləsidir. Hündürlüyü 12 metr olan bu şəlalə dəniz səviyyəsindən 1380 metr hündürlükdə yerləşir. Maksimum eni isə 5 metrdir. Şəlalə sərhəd keçid məntəqəsinin və Hərbi Gürcüstan yolunun yaxınlığındadır. İl boyu bol suludur. Furtouq şəlaləsinin yerləşdiyi bölgədə Erzi Dövlət Təbiət Qoruğu var.
Furtouq şəlaləsi Ceyrax dərəsinin başlanğıcında (Ceyrax rayonu), Şahid dağların ətəklərində yerləşir. Furtouq kəndi şəlalədən 1 km aralı yerləşir. Cənub-şərqdə Ceyrax rayon mərkəzi yerləşir.
Gülaxır şəlaləsi
Gülaxır şəlaləsi — Şərqi Azərbaycan ostanının Vərziqan şəhristanının Xarvana bəxşinin Ərzil dehastanının Gülaxır kəndində yerləşən şəlalədir.
== Adının mənası ==
Gülaxır sözü Azərbaycan dilində "şanlı" mənasını verir.
Günəşli şəlaləsi
Günəşli şəlaləsi — Lerik rayonun Günəşli kəndində yerləşən şəlalə.
== Yerləşdiyi ərazi ==
Sıx meşənin dərinliyində yerləşir. 8 may 2007-ci ildə Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisinin qərarı ilə Lerik rayonunun Noda kənd inzibati ərazi dairəsi tərkibindəki kənd Günəşli kəndi adlandırılmışdır.
== Şəlalə haqqında ==
Günəşli şəlaləsi dəniz səviyyəsindən 1000 m hündürlüyündə yerləşir. Günəşli şəlaləsinin hündürlüyü 7 m, eni 5 metrdir.
Gürlevik şəlaləsi
Gürlevik şəlaləsi Türkiyədə Ərzincanın 23 km cənub-şərqində yerləşir.1950–1953-cü illərdə Dövlət Su İşləri (DSİ) tərəfindən, 3,040 KW gücünə sahib şəlalənin aşağı hissəsində, su-elektrik stansiyası tikilib. Növbəti illərdə, 1965-ci ildə əlavə olaraq Gürlevik su-elektrik stansiyasının su tutumu 3.866 1 / san yüksəldildi.
Hacıman şəlaləsi
Hacıman şəlaləsi — Azərbaycan Respublikasının Ağsu rayonu, Hacman kəndi inzibati vahidliyində yerləşir. Şəlalə həmçinin Pirqulu Dövlət Təbiət Qoruğunun bir hissəsini təşkil edir.
Hottay şəlaləsi
Hottay şəlaləsi (法体の滝, Hottai no taki) – Yaponiyanın Akita prefekturasının Yurihonco şəhərində yerləşən şəlalə. Çokay dağının yamaclarında yerləşən Koyoşi çay sisteminin qolu olan Akasava çayı üzərində yerləşir. Yaponiya Ətraf Mühit Nazirliyi tərəfindən 1990-cı ildə nəşr olunmuş "Yaponiyanın Top-100 şəlaləsi" siyahısına daxildir.
17 dekabr 1960-cı ildən etibarən şəlalə və onun töküldüyü gölməçə Akita Prefektura Gözəllik Mənzərəsi Yeri və Təbiət Abidəsi kimi qorunur.
Jagala şəlaləsi
Yaqala (est. Jägala juga) — Estoniyanın eyniadlı Yaqala çayı üzərində yerləşən şəlalə. Şəlalə Haryumaa vilayətinin Yoelahtme rayonu ərazisinə aiddir. Fin körfəzindən 4 km cənubda, Tallin şəhərindən isə 25 km şərqdə yerləşir.
== Ümumi məlumat ==
Şəlalənin hündürlüyü 8 metr, eni isə təxminən 50 m-dir. Estoniyanın ən böyük şəlalələrindən biridir. Suyun töküldüyü yerdə çıxıntı meydana gəlmiş və suyun arxa hissəsində boşluq formalaşmışdır. Məhs boşluqla şəlalə boyu hərəkət etmək mümkündür. Ancaq yol təhlükəlidir. Daşlar üzəri həmişə sürüşkən olur.
Jog şəlaləsi
Jog (Gersoppa) — Hindistanda şəlalə. Şəlalə Hindistan yarımadasının qərbində ki Qərbi Qat dağlarında yerləşir. Jog Şaravati çayının mənsəbin yaxınlığındadır (40 km). Şəlalə Karnataka ştatının görməli yerlərindən biri hesab edilir.
== Ümumi məlumat ==
O dörd hissədən ibarətdir. Şəlalənin ümumi eni 472 metrdir. Hündürlüyünə görə ölkədə ikinci (Nohkalikai şəlaləsindən sonra), dünyada isə 120-ci yerdədir. Digər şəlalələrdə fərqli olarq su kəskin olaraq yerə tökülür. Jog Şaravatı çayında yerləşir və hər dörd hissənin öz adı var. Adlar axınların xarakterinə görə verilib.
Katexçay şəlaləsi
Katex Şəlaləsi — Balakən rayonu ərazisindəki Katexçay şəlaləsi isə Azərbaycanda ən məşhur şəlalə sayılır. Qeyd edək ki, bu şəlalə Zaqatala Dövlət Təbiət Qoruğunun ərazisinə daxildir. Şəlalənin hündürlüyü 20 metrə yaxındır. Bu, Azərbaycanın ən bolsulu şəlaləsidir. Şəlaləyə getmək üçün Katex kəndindən keçən sərt eniş-yoxuşlarla hərəkət etmək lazımdır. Katexçaya çatmaq üçün 500 metrlik çətin dolanbaclı və uçurumlu yolu piyada qət etmək gərəkdir. Şəlalənin yerləşdiyi ərazini görənlər əsrarəngiz mənzərədən zövq ala bilirlər. Bura turistlərin ən çox üz tutduğu məkanlardan biridir. Mütəxəssislər bildirirlər ki, Katexçay şəlaləsinin təzyiqindən əldə edilə biləcək elektrik enerjisi bəlkə də bütöv bir rayonun işıqla təminatına bəs olar.
Keila şəlaləsi
Keila (est. Keila juga) − Estoniyanın şimal-qərbində yerləşən şəlalə. Şəlalə Haryumaa vilayətinin Keila rayonu ərazisindədir. Şəlalə Keila çayı üzərində yerləşir və Keila-Yoa qəsəbəsi yaxınlığındadır. Tallin şəhərindən 30 km qərbdə yerləşir. Keila şəlaləsinin hündürlüyü 6 metr, eni isə 70 metrdir. Keila böyüklüyünə görə ancaq Narva və Yaqala şəlalələrindən geri qalır. Şəlalənin suyu il boyu eyni deyil. Əsasən yaz aylarında, qar əridikdən sonra ən yüksək səviyyədə olur. Qış aylarında şəlalə qismən donur.
Keqon şəlaləsi
Keqon (yap. 華厳滝 Keqon-taki) — Yaponiyada şəlalə. Şəlalə Toçiqi prefekturasının Nikko şəhəri yaxınlığındadır. Nikko Milli Parkı ərazisində yerləşir. Tyudzendi gölündən çıxan Daiyaqava çayı üzərində yerləşən şəlalənin hündürlüyü 97 metrdir. Vaxtıilə çay yatağı vulkan püskürməsi zamanı lava ilə dolmuşdur. Çayın geoloji fəaliyyəti nəticəsində yataq böyümüş və Keqonla yanaşı on iki kiçik şəlalələr meydana gəlmişdir.
== Ümumi məlumat ==
Şəlalə öz adını buddist mənbələrindən götürmüş (華厳経 Keqonqe). Nikko şəhəri yaxınlığında ümumən 48 şəlalə mövcuddur. Keqon isə bunlardan ən məşhurudur.
Kinzelyuk şəlaləsi
Kinzelyuk şəlaləsi — Rusiyanın Krasnoyarsk diyarında şəlalə. Kinzelyuk Talnikovıy şəlaləsindən sonra hündürlüyünə görə ikinci şəlalədir. Kinzelyuk şəlaləsi ilin bütün aylarında bol suludur. Şəlalənin hündürlüyü haqqında tam dəqiq məlumat yoxdur. Buna səbəb şəlalənin çətin gedilən məkanda yerləşməsidir. Kinzelyuk şəlaləsini bəzən Fedosev şəlaləsi adlandırırlar. 40-cı illərdə ilk dəfə olaraq bioloq A.A. Fedorov, sonra isə geodeziyaçı Q.A.Fedosev atların köməyi ilə şəlaləyə gəlib çata bilmiş. «Kinzelyuk» isə yerli əhalinin dilində «göydən düşən» deməkdir. Bölgə bitki və heyvanat aləmi baxımdan çox zəngindir.
== Ümumi məlumat ==
Şəlalə Krasoyarsk diyarının Kuraqin rayonu ərazisində, İrkutsk vilayəti ilə sərhəddə yerləşir.
Korab şəlaləsi
Korab şəlaləsi (Proyfel) — Makedoniya Respublikasının qərbində, Albaniya ilə sərhəddə yerləşən şəlalə. Şəlalə Mavrovo Milli Parkı ərazisində yerləşir. Dlaboça çayının yuxarı axarlarındadır. Dlaboça çayı öz növbəsində Radika çayının hövzəsinə daxildir. Şəlalə Korab dağının ətəklərindən aşağı doğru axır. Şəlalə Mal-Korab dağının ətəklərinə yağan qarın əriməsi sayəsində formalaşır. Şəlalənin intensivliyi mövsümdən alılı olaraq dəyişir. Korab şəlaləsi nəyinki Makedoniyanın həm də bütün Balkan yarımadasının ən hündür şəlaləsidir. İnzibati baxımından Makedoniyanın Mavrovo və Rostuşa rayonu ərazisinə daxildir.
== Təsviri ==
Onun ölçüləri ölçmə xüsusiyyətlərindən asılı olaraq dəyişir.
Krimler şəlaləsi
Krimler şəlaləsi (alm. Krimmler Wasserfälle) — Avstriyada kaskad şəlalə. Şəlalə eyni adlı Krimler-Ahental çayının üzərindədir (Zalçah çayının qolu). Avropanın ən böyük kaskad şəlalərdən biri.
== Ümumi məlumat ==
Krimlerin ümumi hündürlüyü 385 metrdir. Krimler Avstriyanın ən hündür şəlaləsidir. Şəlalə Yüksək Tauern Milli Parkının ərazisindədir. Üç kaskaddan ibarətdir: Yuxarı, orta və aşağı. Kaskadların hündürlüyü belədir: 145 m, 100 m и 140 m). 30 milyon il əvvəl Alp dağlarının qalxması nəticəsində formalaşmışdır.
Kuang Si şəlaləsi
Kuang Si (laos ຕາດກວາງຊ, oxu. «tat kvanpxsi») — Laosun Luang Prabang əyalətində şəlalə. Şəlalə ölkənin Tam Kuang Si Milli Parkında yerləşir. Tipinə görə kaskad və mərtəbəlidir. Ümumi hündürlüyü 60 metr, əsas kaskadın hündürlüyü 54 metrdir. Şəlalə əsas 4 kaskaddan ibarətdir.
== Ümumi məlumat ==
Kuang Si şəlaləsi Luang Prabang şəhərindən 32 km cənubda, Mekonq çayının sol sahilindədir. Ərazidə eyni adlı milli park yaradılıb. Şəlalə əsas və üç kiçik kaskaddan ibarətdir. Əsas kaskadın hündürlüyü 54 metrdir.
Kuperle şəlaləsi
Kuperle şəlaləsi — Nuquş çayının bir qolu olan Kuperle üzərində yerləşən şəlalə. Başqırdıstan Respublikasının Mələuez rayonu, Başqırdıstan Milli Parkı ərazisində yerləşir. yaxınlığında Kuperle karst körpüsü vardır. Şəlalənin hündürlüyü 15 metrdir.
== Həmçinin bax ==
== İstinadlar ==
== Xarici keçidlər ==
Vikianbarda Kuperle şəlaləsi ilə əlaqəli mediafayllar var.
Kxon şəlaləsi
Kxon (laos ຂກົກນເກະ ຜກະ ຜເກະງ) — Laosda şəlalə. Mekonq çayı üzərində yerləşən Kxon şəlaləsi ölkənin Tyampasak əyalətində, Kamboca sərhəddi yaxınlığındadır. Şəlalə kaskad tiplidir və astanalardan ibarətdir.
== Ümumi məlumat ==
Şəlalə Kamboca sərhəddindən 3,5 km şimalda yerləşir. Əslində Kxon böyük astanadır. Şəlalənin rəsmi adı Khonephapheng Waterfaldır. Dünyada daha çox Kxon kimi tanınır. Bəzən Kon terminidə işlədilir. Ehtimal olunur ki, şəlaləni 1920-ci ildə E. Kxoxan adlı səyyah aşkar etmiş. Onun şərəfinə şəlalə belə adlandırılmış.
