Əsli yayxala kimi olub. Yaq (yax) kəlməsi tərəf anlamını əks etdirib. Yaxala (yayxala) sözü ovlaxa qəlibi üzrə əmələ gəlib, mənası “suyu zərbə ilə yan
Mənbələrdə “приближаться” mənasını əks etdirən yaq feili var. Yaxın sözü isə “близкий” kimi açıqlanıb
Qədim kökü yaq feilidir, mənbələrdə “подходить” mənasında açıqlanıb. Yaxşı “подходящий” demək olub və feildən düzəlmiş sifətdir
Yəhudi dilində “izlə gedən” (izləyən) deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Qiymətli daşlardan birinin adıdır, ərəbcədən alınma sözdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Atın yalı (yalmanı) ifadəsini işlədirik. Burada yal “tük”, “qıl” mənasında işlədilib. Mənbələrdə rusca “седой” mənasını verən ağyal sözü var
Yal it yemidir, it üçün yem qabına isə yalaq deyilir. Bu, əvvəllər ağacdan hazırlanmırdı, yaylaqda sadəcə olaraq yerdə çökəklik düzəldir və yemi orada
1. Bu söz al (hiylə) kəlməsi ilə qohumdur, mənbələrdə alğan şəklində də yazılıb. Aldadılmaq sözünün sinonimi alduz kəlməsi olub
Sinonimlər birləşməsidir, yalan türk, palan (aldatmaq deməkdir) isə fars mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Ac-yalavac” deyirik. Yalavac sözü yalın, yalan (olmamaq) sözləri ilə qohumdur, “lüt” (paltarın olmaması) deməkdir
1. Yalçın qayalar deyirik. Sözün kökü yal (lüt, çılpaq, olmayan) kəlməsidir, belə qayalar çılpaq və sıldırımlı olur
“Əkiz” sözünün antonimidir, “tək” deməkdir, yalquzaq tipli sözlərlə eyni kökə malikdir. (Bəşir Əhmədov
1. Yalım forması da olub. “Отвесной”, “крутой” mənasını əks etdirib. Yal burada “lüt” (sürüşkən, şumal, hamar) deməkdir
Astarı (altlığı) olmayan, təkqat deməkdir. Yalın sözü tək, lüt mənasında çox işlədilib və işlədilir. Görünür, yalnız, yalqız, yalquzaq sözləri ilə yal
Söz el arasında həm də yalınçaq, yalınsaq kimi işlədilir. Doğru variantı “yal-ın-sa-q” dır, yalınlığa meyil etməyi bildirir
Yalnız sözü ilə kökdaşdır. Hər ikisi “tək” mənasını əks etdirir. Sözün kökü (yal) “lüt”, “olmayan”, “az”, “tənha” mənalarında işlədilib (yalan kəlməsi
Bioloq-alim Q.Mustafayev yazır: Kürək zamanı erkək canavarlar (eləcə də dəvələr, turlar...) arasında döyüş başlayır (nər döyüşü də buradandır)
Bu rəqs növü əl-ələ sözü ilə bağlıdır. Yallı oynayanlar əl-ələ tutur və birlikdə, sədaqət nümayiş etdirirlər
Mənbələrdə qıl sözünün sinonimi kimi yal kəlməsi verilib: -man çoxluq bildirilir, yalman – atın və s
Kök yal hissəsidir, yalın sözü ilə qohumdur, “tək” anlamını əks etdirir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əsli yal –sa –q kimi olub, “yala meyil etmək” “yal (yem) istəmək” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Bu sözünsinonimi ləlimək kəlməsidir. Yalvar-yaxar kəlməsi də sinonimlər birləşməsidir. Yaxar - “yanmaq” sözü ilə bağlıdır (yandım- yıxıldım deyirik)
Əsli mənbələrdə yandağ kimi göstərilib, dağın yan tərəfi (döşü) deməkdir. Təhrif nəticəsində yanmac, sonra isə yamac şəklinə düşüb
Heyvanda yaman xəstəliyi olur. Bu sözün mənası mənbələrdə dərinin iltihabı (воспаление кожи) kimi açıqlanıb
Əsli yan-sı-la kimi olub, “bənzəmək” mənasını əks etdirib. Yanzamaq, yanlıq (bənzərlik) kəlmələri ilə qohumdur
Yörə sözünün “ətraf” (окружность) mənası mənbələrdə öz əksini tapıb. “Ətraf” ərəbcədir, bizdə yörə işlədilib
Qaqauzlarda bu söz yakacaq kimi işədilir. Yak sözü ruscaya “жечь” kimi tərcümə olnub. Bizdə yandırıb-yaxmaq sözü var, sinonimlər birləşməsidir: yaxmaq
Əsli yanlaşmaq olub, “yan almaq, yanı ilə getmək” deməkdir. Təhrif nəticəsində söz yanaş formasına düşüb
Yan və bud kəlmələrindən əmələ gəlib: yanbud kimi olub, sonra son samit dəyişib. Yanbuz “budun yan tərəfi” deməkdir
Yançıq, yanlıq kimi də işlədilir, “сумка”, “yan tərəfdə olan” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Əlcək, qolçaq kəlmələrinin qəlibi üzrə yaranıb. Hər üç söz həm də -lıq şəkilçisi ilə işlədilmişdir: yanlıq, əllik, qolluq
Bu sözü yamac (косорог) demək olub, “dağın yan tərəfi” dir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
1. Yanmaq feilindən yanıq ismi, ondan da yanıqlı sifəti törəyib. M.Cümə yazır: Bir su ver yanıqlıya.
-ıl feilin qayıdış növ şəkilçisidir. Deməli, yan kökü feil olub. Yanlış sözü də bununla kökdaşdır. Qədim mənbələrdə həm yanılmaq, həm də yanlış sözlər
Hədələmək kəlməsinin sinonimidir, yanmaq sözü ilə kökdaşdır. Yanımaq (qisas almaq) elə “yandırmaqla” hədələmək deməkdir
İki mənası var: 1. Keçi qılından düzəldilmiş keşə. 2. Qolsuz üst paltarı. Söz yapışdırmaq kəlməsi ilə kökdaşdır: keçəni, tükü (qılı, yunu) yapışdırma
Yansıla (indi yamsıla kimi işlədilir) sözü təqlid etmək, yanza – oxşamaq, yanlıq – bənzərlik mənalarında müxtəlif türk dillərində özünü göstərir
an impolite word for a person from the United States of America. az: yanki, amerikalı ru: янки
Dilimizdıə həmin mənanı verək köymək feili olub və yanmaq onun dəyişmiş, təhrif edilmiş formasıdır. Güman edirəm ki, ruslarda olan гореть sözü də həmi
Eradan min il bundan əvvəl Romada yaşamış bir dəmirçinin adı ilə bağlıdır: qapı üçün qıfıl düzəldirmiş, ölümündən sonra onu Allah səviyyəsinə qaldırı
Dur-ux-maq qəlibi üzrə yap (yapışmaq feilinin köküdür) sözündən əmələ gəlib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Yapı (Krışa, Kopot) sözü ilə kökdaşdır.Gecə yerinə, yaptaq işlətdiyimiz vaxtlar olub. Yapmaq (покрывать, закрывать), yapışdırmaq sözləri ilə yapıncı,
Yap sözünün çox mənaları olub: rusca покрывать, закрывать, приклеивать və s. Keçə yerinə yaptaq işlədilib (keçə yunun, qılın yapışmasından alınır),
Yapmaq feilin qarşılıq növüdür. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
“Dost” mənasında işlədilən bu söz fars mənşəlidir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Yarmaq feili ilə qohumdur. Yarmaq həm parçalamaq, həm də rusca “разбить” mənalarında qeydə alınıb. Əgər başı daş yarırsa, demək yara zərbənin nəticəsi
Yaramaq feili rusca “годиться” deməkdir. Həmin feildən yaraq (silah) sözü əmələ gəlib, qədim mənası “işə yarayan” demək olub, indi silah anlamını əks
Xalq etimologiyasına bu məməli heyvanın adını yara salan kimi izah edirlər: guya bədənə yapışır, qanı sorur və yara salır
Mənbələrdə yar, yaru (светиться) feili, yaruq (свет), yarun (заря, işıqlandırma) sözləri mövcuddur. “Yaraşıqlı gözəl, bəzəkli” deməkdir, “işıqlı”, “p
Kökü indi müstəqil işlədilməyən yara (xəlq olmaq) feilidir yaran və yarat formalarında mövcuddur (yaran qayıdış növüdür, yarat təsirli feildir)