bu, mütəxəssisdən zəruri məlumatların alınması imkanı və əldə edilmiş təcrübədən istifadədir. İnsanın öz təcrübəsi isə nəinki onun praktik işi nəti
elmi, texniki, xüsusi ədəbiyyat, xüsusi lüğətlər, xüsusi ensiklopediyalar, soraq kitabları informasiya mənbələri sayılır
bu, elə tərcüməçinin informasiya mənbələridir; bax: tərcüməçinin informasiyasının ümumi mənbələri, tərcüməçinin informasiyasının xüsusi mənbələri
müvafiq sahədə sərbəst ünsiyyətin mühüm şərtidir.
müəllif subyektinin (orijinala söykənən qeyri-intensional metamətndən fərqli olaraq) orijinala münasibətini ifadə edən metamətn
peşəkar dialekt növü olmaqla, istehsalatın bu sahəsində məşğul olan adamları birləşdirir.
dil vahidinin daxili (semantik), yaxud məzmun tərəfinin real dünyanın fikir predmetində, şüurda, predmetlərdə keyfiyyət və proseslərin inikası, əks
bax: işarənin referensial mənası.
konkret işarədən istifadə edən işarə və insan arasında münasibət.
işarənin referensial mənası.
konkret işarə ilə bildirilən Əşya ilə predmet arasında münasibət, əlaqə.
bu, danışıqlarda, konfranslarda, konqreslərdə, simpoziumlarda və s. rəsmi ünsiyyət dilləridir.
uyğunsuzluqlar informasiyası nəzəriyyəsində tərcümə mətninin müqayisəli öyrənilməsində bölünən və tərcümə mətinində olan və ilkin mətndə olmayan m
1. Adətən adların transkripsiyası ilə müşayiət olunan tərcümə (elmi jurnalların və s.). 2. Sözün özünün yerinə onun izahını verən tərcümə
tərcümə olunan söz, yaxud söz birləşməsinin mənasının sərbəst şəkildə verilməsi (tərcüməsi). Müqayisə et: anlayışın məntiqi inkişafı
Janrın norması, yaxud konvensiyasında fərqlər bir dil, bir mədəniyyət çərçivəsindən kənara çıxdıqda daha aydın görünür
mətnin bir xüsusi ədəbi janr kimi konstitutiv əlamətlərinin dəyişməsi zamanı gedən tematik yerdəyişmə nəticəsi
danışıqda müəyyən məqsədlə eyni sözün müxtəlif mənalarının qarşılaşmasından və ya səs tərkibinə görə yaxın sözlərin sıralanmasından ibarət söz oyun
başqa dilə məxsus söz və ya ifadələrin sırf hərfi tərcüməsindən yaranan tərcümə.
kalkalaşdırma zamanı əcnəbi dilə məxsus söz və ifadənin mənası və strukturu əxz edilir. Bu da başqa dillərin və ya dilin leksik-semantik, leksik-seman
Morfoloji, sintaktik və semantik səviyyələrdə qarşılışdırılan bir, yaxud bir neçə elementlər seqmenti kimi xarakterizə olunan tərcümə situasiyası
1. Bu tərcümənin elə bir mərhələsidir ki, orada tərcüməçi ilkin məlumatda olanın nüvəsinə yaxın uyğunluq tapa bilir
bu, o zaman baş verir ki, tərcüməçi öz peşəkar fəaliyyətinə lazımınca yanaşmır, hazırlaşmır, yaxud heç də zəruri fərdi - bədii qabiliyyətini öz fəali
bütöv, sonuncu və bəzi hallarda formal məhdudlaşdırılmış sistemaltılar. Nisbətən aydın parametrlərlə ifadə olunan kiçik funksional sistemaltılar (yar
işin məqsəd və xarakterindən (auditoriya üçün, dublyaj, səsləndirmə və s. üçün tərcümə) asılı olmaqla, o özündə sinxron, ardıcıl və yazılı tərcu
kitab nəşrindən götürülmüş ifadələrin pejorativ mənada işlədilməsi. Bunları bəzən streotip ifadələr də adlandırırlar
informasiyanın transformasiyasında və kodlaşdırılmasında rol oynayan işarələr sistemi kimi dil bu istiqamətin mərkəzində durur
van Deykin fikrincə, ayditiv aktdan (yaxud dinləyən aktdan) və kommunikativ situasiyadan ibarətdir.
kommunikativ məqsəd-məram İntensiya (lat. intentio) fəlsəfi elmlərin terminoloji aparatından götürülmüşdür
şəxsi cəhətlərin və imkanların insanın kommunikativ fəaliyyətini təmin edən, eləcə də dil və dildənkənar bilik və bacarıqların məcmusu
ekspediyentin, ötürücünün məlumatı (mətni) kodlaşdırılma və yenidən kodlaşdırma zamanı tutduğu mövqe
1. Tərcümə edilən dilə xas olan vasitələrlə semantik-üslubi cəhətdən itirilənlərin tərcümədə doldurulması (bərpası)
əvvəllərdən mövcud olmuş tərcümələr əsasında aparılan tərcümələr.
mətn köməkçilərinin əlavələri və tamamlamaları ilə (qeyd, kommentari, izah, ön söz) protomətnin inkişaf edən invariantının xüsusiyyətləri, mətnlərara
qaçılmaz yerdəyişmə, bu, əsasən, tərcümə zamanı iki dil arasında, iki poetika, iki sistem-orijinal və tərcümədə həllolunmaz fərqlər zamanı ortaya çı
neqativ protomətnə polemik söykənən. Kontroverz metamətn öz protomətni haqqında orijinalın (parodiyanın) tipik xüsusiyyətlərinin modelləşməsi haqqınd
bax: deyktik sözlər.
texniki vasitələrin köməyi ilə informasiyanın daha çoxsaylı auditoriyaya istiqamətlənməsi, cəmiyyətdə mənəvi dəyərlərin təsdiq olunması məqsədilə info
təxəllüs, daha doğrusu, bu, müəllif mətninin özünün olmayan - «orijinal» tərcümə yerinə vermə situasiyasıdır
sinxron tərcümədə tərcümləyə olan sosial sifarişin tərcüməçinin şüurunda subyektiv inikasına, kommunikativ akt iştirakçılarının motiv və məqsədlər
sinxron tərcümə növlərindən biri. Tərcüməçi əvvəlcədən hazırlan- mış yazılı tərcümə mətnini əgər natiq ilkin tərcümə mətnindən kənarlaşırsa, mühu
sözlərin əlifba sırasında izahla qurulmuş ədəbi sitatlar və obrazlı ifadələr.
orijinal mətnin tərcümə mətni ilə ölçülməsi və müqayisəsi tərcümə prosesinin tədqiqat metodlarından biridir
konkret verilmiş anlayışın yerinə eyni cinsli anlayış hədlərində qarışıq anlayışdan istifadəyə əsaslanmış semantik transformasiya
çoxdilli ünsiyyətə EHM-nın köməyi ilə öyrədilmə şəraitində informasiyanın işlənib hazırlanması, daha doğrusu, tədris situasiyasında eyni öyrənilən di
1. Avtomatlaşdırılmış lüğətin köməyilə aparılan ənənəvi tərcümə. 2. Mətnin xeyli dərəcədə ənənəvi dəyişilməsinin köməyi ilə aparılmış avtomatlaşdırı
bu, üsul, yaxud dil ifadəsini nümunəvi seçib təklif edən müxtəsər zəmanət.
ətraf mühitdə, həyat daxilində sözlə seçilən obyekt (predmet, hadisə, əlamət) denotat. Bax, həm də - işarələnən
bax: xüsusi tərcümə.
konstruksiyalar qeyriekvivalent, digər dildə analoji sintaktik forma olmadıqda, həm də cümlənin strukturunun məntiqi qeyri-bərabərliyi (bərabərsizliy