İzahlı tərcüməşunaslıq terminləri lügəti

  • Baş məcmu strukturu

    o nomenklatur model (tədqiqat) korpusunun yaxşı aparılmış inventarizasiyanın, sistemləşdirmənin və təsnifatının ortaya çıxarılmasıdır ki, onun nəticəs

    Tam oxu »
  • Başqa istiqamətə keçirilmə vərdişi

    1. Mətn vahidinin yeni koda (dilə) keçirilməsi üçün avtomatlaşdırılmış əməliyyat axtarışı və onun gerçəkləşdirilməsini həyata keçirmə bacarığı

    Tam oxu »
  • Başlıqaltı

    bax: başlıq.

    Tam oxu »
  • Beynəlxalq dil

    1. Süni köməkçi dildir ki, beynəlxalq ünsiyyət vasitəsi kimi təklif olunur; 2. Dünyanın xeyli ölkələrinin xalqları üçün beynəlxalq ünsiyyət vasi

    Tam oxu »
  • Bədii ədəbiyyat tərcüməsi

    bax: bədii tərcümə.

    Tam oxu »
  • Bədii ədəbiyyatın tərcüməsi

    burada tərcümə obrazlı-emosional məqamların verilməsində maksimal dərəcədə adekvat olmalıdır. Məhz belə tərcümədə müəllifin əhval-ruhiyyəsi və hiss

    Tam oxu »
  • Bərabər uzunluqlu avtomatlaşmış maşın lüğəti

    bu, lüğət (leksik) vahidləri, lüğət vahidlərinin uzunluğu üzrə sahmanlanmış, daha doğrusu, hər bir leksik vahiddə sözformalarının sayı nəzərdə tutu

    Tam oxu »
  • Bilavasitə tərcümə

    orijinalla birbaşa tərcümə manipulyasiyası əsasında realizə olunan tərcümə.

    Tam oxu »
  • Bilavasitə təşkil edənlər

    bu, iki elementdir ki, onlardan bilavasitə daha yüksək səviyyəli (daha böyük xətti uzunluğa malik) vahid əmələ gəlmişdir

    Tam oxu »
  • Bildirən

    fərqləndirilən obyektə görə leksik vahid, söz.

    Tam oxu »
  • Bilinqvizm mexanizmi

    formalaşmış vərdişə görə bir dildən digərinə keçmə bacarığıdır ki, onun həyata keçirilməsi həm ilkin, həm də tərcümə dilində nitqi eşidib qəbul etmə

    Tam oxu »
  • Birbaşa məna

    məcazi mənadan fərqli olaraq sözün xüsusi mənada olan mahiyyəti deməkdir.

    Tam oxu »
  • Birbaşa sinxron tərcümə

    xarici (ana) dilində çıxış edən birbaşa sinxron tərcümədə natiqin nitqidir ki, bilavasitə bütün tərcümə kabinələrinə verilir və o andaca müvafiq

    Tam oxu »
  • Birbaşa tərcümə

    orijinaldan birbaşa aparılan tərcümə.

    Tam oxu »
  • Birbaşa transformasiya

    transformasion modeldə nüvə cümlələrinin səthi strukturlara dəyişməsi işarəsi ilə göstərilir. Sözün birbaşa mənası bu elə sözün əşyavi-məntiqi mən

    Tam oxu »
  • Birdilli xüsusi lüğət

    bu, elə xüsusi ensiklopedik lüğətdir ki, onun məqalələrində müxtəlif sözlərin quruluşu təsvir olunur, xüsusi terminlər izah edilir, müxtəlif iste

    Tam oxu »
  • Birdilli lüğət

    1. Sözlərin sırasını müəyyən ardıcıllıqla (adətən, əlifba sırasına görə), eyni dildə sözlərin, anlayışların, yaxud predmetlərin izahını, təriflərin,

    Tam oxu »
  • Birdilli situasiya

    1. Kommunikativ fəaliyyət eyni işarə sisteminin kodu altında gedən (həyata keçirilən) situasiya. 2. İnformasiyanın işlənib hazırlanmasını elə şəraitdə

    Tam oxu »
  • Birdillik

    bir dil ilə məhdudlaşma.

    Tam oxu »
  • Birtərəfli tərcümə

    bir istiqamətdə A1 dilindən A2 dilinə çevrilən tərcümə.

    Tam oxu »
  • Buraxılma və əlavə

    qrammatik və eləcə də leksik transformasiyalar əlavə sözlərin, yaxud hər hansı elementlərin buraxılmasını tələb edir

    Tam oxu »
  • Cins

    1. Növləri birləşdirən qrup. 2. Müəyyən hal şəkilçisini xarakterizə edən leksik-qrammatik ad kateqoriyası, uzlaşma xüsu- siyyətləri və onların kişi,

    Tam oxu »
  • Cümlə səviyyəsində tərcümə

    adətən spesifik rəngə məxsus olan və tərcümə zamanı yox olan frazeoloji vahidlərin (atalar sözü, zərb-məsəllər, idiomatik ifadələr, xalq nitqi və s

    Tam oxu »
  • Cümləbəcümlə tərcümə

    bir cümlənin digərinin ardınca ardıcıl tərcümə prosesi.

    Tam oxu »
  • Cümlənin səthi quruluşu

    1. Bu, cümlənin ünsiyyət prosesində nitqdə əldə etdiyi konkret formasıdır. 2. Bu, cümlənin leksiksintaktik təşkilidir ki, burada cümlə üzvləri he

    Tam oxu »
  • Cümlənin sintaktik strukturu

    Cümlənin sintaktik quruluşu.

    Tam oxu »
  • Cümləüstü bütövlük

    ən aşağısı iki yanaşı cümlədir ki, burada bu cümlələr eyni üsullu ifadə, eyni tipli və eyni istiqamətli olmaqla, onlara struktur məna korrelyasiya

    Tam oxu »
  • Çağırış siqnalı

    bədahətən (özündən asılı olmayan) formalaşdırma elementi; radiostansiyanın şərti işarəsidir ki, buna görə radioəlaqə yaratdıqda və danışıq aparanda o

    Tam oxu »
  • Çoxdilli lüğət

    üç və daha çox bir-biri ilə müqayisə (tutuşdurulan) edilən tərcümə lüğəti.

    Tam oxu »
  • Çoxdilli situasiya

    bu, sistemə bir neçə tərcümə dilinin maşın lüğəti yerləşdirildiyi halda baş verir, məsələn, «mütərcimin avtomatlaşdırılmış iş yeri», avtomatlaşdırı

    Tam oxu »
  • Çoxdillilik

    1. Bir neçə dili mükəmməl bilmək; 2. Konkret ərazidə bir neçə dilin olması.

    Tam oxu »
  • Çoxfunksionallıq

    müxtəlif nitq hissələrinin formaca bir-birinə uyğun gəlməsi, bununla belə bəzi hallarda bu hissələr mənaca yaxın, bəzi hallarda isə bu sözlər mənaca

    Tam oxu »
  • Çoxpilləli tipik ayırma, seçmə

    çıxarış ayırma, seçmə əsas bütövün ardıcıl olaraq kommunikativ - funksional əlamətə görə həmcins yarımqruplara (yarımmövzulara) bölünməsini nəzərdə

    Tam oxu »
  • Daha böyük informasiya yükünə malik sözü seçmə metodu

    məna təhlili metodlarından (ardıcıl tərcümənin yazıya alınması sistemində istifadə olunur) biridir, bu zaman açar informasiyası rolunu oynayan sözlər

    Tam oxu »
  • Daimi uyğunluq (müvafiqlik)

    1. (məsələn, terminlər, coğrafi adlar, qabaqlayıcı yazılar, sitatlar, atalar sözü və s.). 2. Daimi uyğunluq, həm də ekvivalent müvafiqlik deməkdir

    Tam oxu »
  • Danışıq dili

    bu, ədəbi dilin kodlaşmamış forması olan kitab dilinə qarşı duran xüsusi üslubi həmcins funksional sistemdir

    Tam oxu »
  • Danışıq klişesi

    danışıq dilində istifadə edilən stereotip deyim. Danışıq klişesinin fərqləndirilməsi təlimdə kommunikativliyin realizasiyasına kömək edir

    Tam oxu »
  • Dar sintaktik kontekst

    bu, konkret sözün, söz birləşməsinin, yaxud cümlənin işlədildiyi sintaktik konstruksiyadır.

    Tam oxu »
  • Daralma (daraldılma)

    tərcümə praktikasında konkretləşməyə müvafiq olan semantik transformasiya.

    Tam oxu »
  • Deyim mənası

    1. Məlumatın invariantı, yəni məlumatı ötürən, yaxud alanın şüurunda bu məlumatın gerçəklik situasiyası ilə uyğunlaşması

    Tam oxu »
  • Dərinləşdirilmiş yenidən kodlaşdırma

    orijinalın dərinləşdirilmiş strukturunun (bunula belə, səthi strukturda kənarlaşmalar ola bilər) tərcüməsi

    Tam oxu »
  • Diaxron tərcümə

    qeyri-müasir ədəbi mətnin (tarixən əvvəl mövcud olmuş) müasir tərcüməsi.

    Tam oxu »
  • Diqqətli auditoriya

    sayca daha böyük qapalı auditoriya.

    Tam oxu »
  • Dil daxilində tərcümə

    bax: transformasiya, dildaxili tərcümə.

    Tam oxu »
  • Dil modeli

    bu, linqvistik hadisələrin cəmi, daha doğrusu, elə mexanizmdir ki, o leksik vahidlər və qaydaların düzgün, zəncirvari qrammatik qaydalara uyğun olar

    Tam oxu »
  • Dil modeli

    bu, linqvistik hadisələrin cəmi, daha doğrusu, elə mexanizmdir ki, o leksik vahidlər və qaydaların düzgün, zəncirvari qrammatik qaydalara uyğun olar

    Tam oxu »
  • Dil sistemaltısı

    mətnin nisbətən müstəqil hərəkət (fəaliyyət) qruplarının kommunikativ fəaliyyətin sistemaltı kimi sıxılmış modelin hissəsi

    Tam oxu »
  • Dil üslubu

    1. Seçim, uyğun işlənmə və dil vasitələrinin təşkilində xüsusiyyətləri ilə xarakterizə olunan növ müxtəlifliyi məlumat vəzifələri ilə səciyyələnir

    Tam oxu »
  • Dil üslubu

    dil sisteminə mənsub əlamətlərin reallaşması kimi götürülən üslub. Dildə funksional və ekspressiv ifadə vasitələrinin işləndiyi üslub

    Tam oxu »
  • Dilarası analogizmlər

    bax: tərcüməçinin yalançı dostları.

    Tam oxu »