İzahlı tərcüməşunaslıq terminləri lügəti

  • Oberton

    musiqi termini kimi işlənir, bu tərcümədə əsas tona xüsusi rəng verən əlavə tondur. Əlavə, daha yüksək tondur ki, onun yüksəkliyindən, gücündən

    Tam oxu »
  • Obrazı yadda saxlama

    qəbul edilmiş informasiyanı obrazların, təsəvvürlərin, hisslərin köməyi (vasitəsi) ilə yadda saxlamaq bacarığı

    Tam oxu »
  • Obrazlı ifadə

    məcazi mənada işlədilən nitq vahidləri. Tərcümədə adətən tərcümə üçün ayrıca həll tələb edir, daha doğrusu, tərcümə vahidi kimi çıxış edir

    Tam oxu »
  • Okkazional

    ümumi qəbul olunmuş qaydaya müvafiq olmayan, fərdi zövqlə bağlı, spesifik kontekstlə şərtlənən; təsadüfi; nadir

    Tam oxu »
  • Okkazional uyğunluqlar

    tərcümə zamanı qeyri-mütəmadi olaraq işarədən, yaxud strukturdan ilkin dilin vahidlərini müşayiət edən hər hansı xüsusi şəraitlərlə bağlı təsadüf

    Tam oxu »
  • Omofonlar

    eyni cür səslənib, müxtəlif cür yazılan müx sözlər.

    Tam oxu »
  • Omoformalar

    tələffüzü zamanı yalnız ayrı-ayrı formalarda uyğun gələn sözlər.

    Tam oxu »
  • Omoqraflar

    tələffüzünə görə yox, yazılışına görə uyğun gələn müxtəlif sözlər.

    Tam oxu »
  • Omoqraflar lüğəti

    yazılışına görə bir-birinə uyğun gələn müxtəlif mənalardan tərtib olunmuş lüğət.

    Tam oxu »
  • Omomorfemlər

    leksikologiyanın omonimləri öyrənən bölməsi.

    Tam oxu »
  • Omonimlər

    eyni nitq hissələrinə aid olub, eyni cür səslənib, mənasına görə müxtəlif olanlar.

    Tam oxu »
  • Omonimlər lüğəti

    qrammatik məlumatlarla və üslubi əlamətlə səciyyələnən omonim cütləri və eləcə də, omonimlərin - onların yaranması, yaxud mənşəyi nöqteyi-nəzərdən t

    Tam oxu »
  • Onomatopeya

    səs təqlidi. Təbiət səsləri, heyvan səsləri və eləcə də digər səs təqlidi yolu ilə yaranan şərti səslər

    Tam oxu »
  • Operativ (əməli) yaddaş

    1. Müvafiq qurulma olduğu zaman alınmış informasiyanın (ixtiyari) yadda saxlanılması. 2. Qavrayış (zamanı) prosesində verilən informasiyanın yadda sa

    Tam oxu »
  • Oppozisiya

    (müxalifət) dillər arasındakı fərqləri ortaya çıxarmaq üçün aparılan iki və daha artıq həmcins vahidlər arasında aparılan qarşıdurma

    Tam oxu »
  • Optimal həll axtarışı prosesi

    tərcümə zamanı bu heç də birdəfəlik akt deyildir (əgər sinxron tərcüməni hesaba almasaq). Bu axtarış nitq fəaliyyətinin özü kimi adətən yoxlama, se

    Tam oxu »
  • Orfoepik lüğət

    düzgün normativ ədəbi tələffüz sözləri olan lüğət.

    Tam oxu »
  • Orfoepiya

    1.Normativ ədəbi tələffüz məsələlərini öyrənən dilçilik bölməsi. 2. Konkret dildə qəbul olunmuş tələffüz qaydalarına müvafiq vahidlərin tələffüz q

    Tam oxu »
  • Orfoqrafik lüğət

    normativ ədəbi tələffüz və düzgün yazılışlı sözlər lüğəti.

    Tam oxu »
  • Orijinal

    1. Mətnindən tərcümə həyata keçirilən mənbə. 2. Tərcümədə ilkin mətn. 3. Orijinal, həm də əsl deməkdir

    Tam oxu »
  • Orijinalda şeir motivi

    bu, poetik tərcümənin elə bir növüdür ki, bu zaman tərcümə mətnində əslin əsas motivi daha böyük dəqiqliklə verilir, eyni zamanda mətnin qalan hi

    Tam oxu »
  • Orijinalda və tərcümədə dil vasitələrinin üslubi identifikasiyası

    üslubi-semantik interpretasiyanın obrazlı sistem çərçivəsində bədii dəyərin qoyulması. Üslubi dəyər, eyni zamanda, empirik və nəzəri şəkildə qoyulur;

    Tam oxu »
  • Orijinalda və tərcümədə sözün üslubi dəyəri

    leksik vahidin onun quruluşunun müəyyən səviyyəsinə üslubi uyğunluğu.

    Tam oxu »
  • Orijinalın semantik-üslubi instruksiyası

    tərcümənin yaradılması zamanı mütləq ədəbi kommunikantın təkrarolunmaz təşkilindən doğan orijinalın struktur xüsusiyyətləri

    Tam oxu »
  • Orijinalın tərcümədə mətnarası invariantı

    orijinala tərcümə elementlərinin yaxınlıq (uyğunluq) mənası.

    Tam oxu »
  • Orijinalın yenidən kodlaşması

    bax, tərcüməçinin metadil mövqeyi.

    Tam oxu »
  • Ortologiya

    nitqin düzgünlüyü, normativliyi haqqında təlim.

    Tam oxu »
  • Ölüdil

    canlı ünsiyyətdən çıxıb yazılı abidələrin dilində əks olunan dil; müstəsna hallarda həm də reqlamentləşmiş qədim (türk dili, qədim slavyan, latın,

    Tam oxu »
  • Öyrədici linqvistik avtomat

    1. Xarici dil və tərcüməyə kompüterlə (distant) təlim üçün nəzərdə tutulmuş elektron-hesablama texniki vasitələri kompleksi

    Tam oxu »
  • Özbaşına formalaşma

    ayrı-ayrı leksik vahidlərin (EV) və eləcə də bütöv cümlələrin və anlayışların müxtəlif, əvvəlcədən şərtlənmiş rəqəm, hərf, yaxud qarışıq indekslərl

    Tam oxu »
  • Özbaşına yaddasaxlama

    xüsusi iradi qüvvə tələb edən yaddaşa daxil olmuş informasiyanın yadda saxlanılmasına qurulma.

    Tam oxu »
  • Panxronomiya

    həm ümumi linqvistik, həm də universal, zamandankənar hadisələrin, daha doğrusu, insan dilinə xas olan hadisələrin nəzərdən keçirilməsi (başa düşül

    Tam oxu »
  • Paradiqma

    eyni sözün (leksik vahidin) söz dəyişdirilmə formalarının cəmi, konkret leksemin cəmini əks etdirən söz forması; cümlə paradiqmi sadə cümlənin stru

    Tam oxu »
  • Paradiqma sırası

    konkret leksik vahidin söz dəyişmə formasının cəmi, konkret təşkil edən, söz forması cəmi.

    Tam oxu »
  • Paradiqma yuvası

    bax. Paradiqma

    Tam oxu »
  • Paradiqmatik ekvivalentlik

    üslubi elementlərin paradiqmatik üslubi oxu elementləri, daha doğrusu, elementar üslubi vahidlərin sistemi səviyyəsi

    Tam oxu »
  • Paradiqmatika

    dil vahidlərinin hər hansı əlamətə görə qruplara (siniflərə) ayrılması və qarşılaşdırılmasını müəyyən edən dilin sistemli öyrənilmə aspekti

    Tam oxu »
  • Parafrastik

    parafraz olan.

    Tam oxu »
  • Parafraz (parafraza)

    1. Təsviri dövr, təsvir. 2. Digər ifadə, yaxud sözün mənasının təsviri ilə ifadəsi. 3. Predmetlərin, yaxud hadisələrin adlarının onların mühüm əlam

    Tam oxu »
  • Parafrazlaşdırmaq

    parafraz formasında şərh etmək, işləmək.

    Tam oxu »
  • Paralelilzm

    qonşu cümlələrin, deyimlərin, yaxud niqtin hər hansı hissəsinin eyni sintaktik quruluşu.

    Tam oxu »
  • Paralinqvistik kinesika (mimika, jestlər)

    verbal kommunikasiyanın komponentinin təşkili kimi nəzərdən keçirilə bilər. De73 məli, paralinqvistik kinesika insan davranışının spesefik əlamətləri

    Tam oxu »
  • Paralinqvistik vasitələr

    dil koduna, yaxud onu əvəz edənə bərabər tutulan ünsiyyət vasitəsi. Burada söhbət, ilk növbədə, informasiyadan, deyimdən, vurğunun qoyulması və pauza

    Tam oxu »
  • Paralinqvistika

    1. İnformasiyanın verilməsində iştirak edən və nitq ünsiyyətini müşaiyət edən amillərin öyrənilməsi ilə məşğul olan dilçilik fənni

    Tam oxu »
  • Parametr

    1. Hər hansı nəyin isə ölçüsü, sərhəddi; 2. Hər hansı predmetin, hadisə və prosesin əsas xassələrini xarakterizə edən həcm (yaxud həcmlər)

    Tam oxu »
  • Paremioloji lüğət

    atalar sözü, zərb-məsəllər lüğəti.

    Tam oxu »
  • Parol və rəy

    əlaqə qurduğu və iş apardığı zaman müxbirlərin əsl məxsusluğunu müəyyənləşdirən, imkan verən söz, yaxud say

    Tam oxu »
  • Paronimlər

    1. Səslənməsinə görə yaxın, mənasına görə ya qismən, ya da heç üst-üstə düşməyən eyniköklü sözlər

    Tam oxu »
  • Paronimlər lüğəti

    hər bir sözün - paronimin izahı verilən sözdür ki, burada cütə aid olan hər bir leksik vahidin kökü göstərilir, sözlərin məna fərqlərini təsdiqləy

    Tam oxu »
  • Parsinal tərcümə ölçüsü

    bax, tərcümənin subinterpretasiyası.

    Tam oxu »