İzahlı tərcüməşunaslıq terminləri lügəti

  • Qabaqcadan istiqamətlənmə

    sinxron tərcümədə tərcümləyə olan sosial sifarişin tərcüməçinin şüurunda subyektiv inikasına, kommunikativ akt iştirakçılarının motiv və məqsədlər

    Tam oxu »
  • Qabaqcadan tərcümə edilmiş mətnin sinxron oxunuşu

    sinxron tərcümə növlərindən biri. Tərcüməçi əvvəlcədən hazırlan- mış yazılı tərcümə mətnini əgər natiq ilkin tərcümə mətnindən kənarlaşırsa, mühu

    Tam oxu »
  • Qanadlı sözlər və ifadələr lüğəti

    sözlərin əlifba sırasında izahla qurulmuş ədəbi sitatlar və obrazlı ifadələr.

    Tam oxu »
  • Qara qutu metodu

    orijinal mətnin tərcümə mətni ilə ölçülməsi və müqayisəsi tərcümə prosesinin tədqiqat metodlarından biridir

    Tam oxu »
  • Qarışdırma (səhv salma)

    konkret verilmiş anlayışın yerinə eyni cinsli anlayış hədlərində qarışıq anlayışdan istifadəyə əsaslanmış semantik transformasiya

    Tam oxu »
  • Qarışıq situasiya

    çoxdilli ünsiyyətə EHM-nın köməyi ilə öyrədilmə şəraitində informasiyanın işlənib hazırlanması, daha doğrusu, tədris situasiyasında eyni öyrənilən di

    Tam oxu »
  • Qarışıq tərcümə

    1. Avtomatlaşdırılmış lüğətin köməyilə aparılan ənənəvi tərcümə. 2. Mətnin xeyli dərəcədə ənənəvi dəyişilməsinin köməyi ilə aparılmış avtomatlaşdırı

    Tam oxu »
  • Qayda

    bu, üsul, yaxud dil ifadəsini nümunəvi seçib təklif edən müxtəsər zəmanət.

    Tam oxu »
  • Qeyd olunan

    ətraf mühitdə, həyat daxilində sözlə seçilən obyekt (predmet, hadisə, əlamət) denotat. Bax, həm də - işarələnən

    Tam oxu »
  • Qeyri-bədii tərcümə

    bax: xüsusi tərcümə.

    Tam oxu »
  • Qeyri-ekvivalent konstruksiyalar

    konstruksiyalar qeyriekvivalent, digər dildə analoji sintaktik forma olmadıqda, həm də cümlənin strukturunun məntiqi qeyri-bərabərliyi (bərabərsizliy

    Tam oxu »
  • Qeyri-kommunikativ deyim

    onun başlıca məzmunu hiss və emosiyaların ifadəsidir.

    Tam oxu »
  • Qeyri-sərbəst hərfilik

    bax: hərfilik qeyri-sərbəst.

    Tam oxu »
  • Qəbulediciyə görə tərcümə

    bu, metakommunikasiyadır. Semiotik aspekt tərcümə zamanı müvafiq mədəniyyətdə məkan və zamanın fərqlərinin realizasiyası zamanı kommunikativ yerdəyi

    Tam oxu »
  • Qəzet mətninin tərcüməsi

    orijinala tamamilə sadiqliyə riayət etmək prinsipi ilə qəzet mətninin tərcüməsi. Bununla belə, qəzet- siyasi klişesində (qəbul olunmuş terminologiya

    Tam oxu »
  • Qiymət

    danışanın mühakiməsi, onun münasibəti-bəyənməsi, yaxud bəyənməməsi, arzu, istək, mükafatlandırma və s

    Tam oxu »
  • Qiymət diskursu

    aksioloji, makrostrateji mətnlərin cəmi, bu mətnlərin (qiymətləndirilməsi) müxtəlif növlü ekstralinqvistik amillərin-siyasi, ideoloji, mental, tarix

    Tam oxu »
  • Qohum dillər

    mənşəcə ümumiliyi izah edilən və oxşar xüsusiyyətləri olan dil.

    Tam oxu »
  • Quruluş

    mürəkkəb sintaktik vahidlərin hissələrinin qrammatik münasibətləri.

    Tam oxu »
  • Layihəli qrammatika

    tamın komponentlərini təşkil edən qaydalar toplusunu formalaşdıran proses.

    Tam oxu »
  • Leksikanın semantizasiyası

    leksik vahidlərin mənasını açan leksik daxil olma mərhələsində mühüm tədrisi hərəkət (fəaliyyət).

    Tam oxu »
  • Linqvistik terminlər lüğəti

    dilçilik terminləri və onların izahını göstərən lüğət.

    Tam oxu »
  • Linqvistikaönü

    fonetika (fonologiyadan fərqli) nitq səslərinin xassələrinin fonoloji (semioloji) öyrənilməsində əvvəlcədən nəzərdə tutulmuş mühüm mərhələ

    Tam oxu »
  • Linqvostilistik sistematik tamlığı

    sistem o zaman tam hesab olunur ki, o kommunikativdir və öz vasitələri ilə konkret fənn sahəsində olan əlaqələrdəki hər hansı faktı təsvir etmək imkan

    Tam oxu »
  • Lüğət

    əlifba sırası ilə, izah və şərhlə olunan, yaxud digər dilə tərcümə edilən sözlərin sırası.

    Tam oxu »
  • Lüğət məqaləsi

    lüğətdə başlıq sözü bildirən və izah edən məqalə

    Tam oxu »
  • Lüğət sözformalarının yeniləşdirilməsi

    mühəndis linqvistikasında sözformaları siyahısının yeniləşməsi ardıcıl axtarış yolu ilə və müxtəlif sözformaları korpusunun seçilməsi, onların tezli

    Tam oxu »
  • Lüğət yuvası

    bir lüğət məqaləsi şəklində təqdim olunmuş eyni kökdən olan sözlər qrupu.

    Tam oxu »
  • Lüğəvi (lüğət) uyğunluğu

    lüğətlə müəyyənləşdiriləcək lüğət uyğunluğu.

    Tam oxu »
  • Makrolinqvistika

    1. Dili «makroskopik» səviyyədə, daha doğrusu, onu geniş planda statistik metodlarla tədqiq edən dilşunaslıq sahəsi

    Tam oxu »
  • Makrotərcümə

    tərcümə yerdəyişmələri, daha doğrusu, bir dil səviyyəsindən digərinə, bir kateqoriyadan digərinə keçid

    Tam oxu »
  • Marker

    1. Nəyinsə göstəricisi, məsələn, cəm halın göstəricisi; 2. Nəyə isə işarə; 3. Siqnal işarəsi; 4. Oriyentir işarəsi

    Tam oxu »
  • Markirələnmiş

    1. Tam, aydın, müsbət dil ifadəsinə malik olan; 2. Nişanlanmış, qeyd olunmuş, tərtib olunmuş.

    Tam oxu »
  • Maşın dövriyyəsi

    1. Mühəndis linqvistikasında mətn seqmenti (söz birləşməsi), sözformaları lüğətlərinin köməyi ilə adekvat (bərabər) konfrontasiyaya, ziddiyyətə girə

    Tam oxu »
  • Maşın interpretasiyası (maşın lüğətinin leksik əsası)

    bu leksik vahidlərin xüsusi kodlaşmış cədvəllərin qaydaya müvafiq olaraq kodlaşması prosesini özündə birləşdirir

    Tam oxu »
  • Maşın köməyilə tərcümə

    bu elə avtomatlaşlaşdırılmış tərcümədir ki, (EHM) bu zaman maşın yaddaşı redaktə vasitələri ilə ikidilli lüğətə uyğunlaşdırılıb qurulur və maşın tər

    Tam oxu »
  • Maşın lüğəti

    1. Maşın tərcüməsi sisteminin hər hansı mühüm hissəsi; 2. Hər hansı sahmana salınmış leksik informasiyanın sonuncu massivində nisbətən avtomatlaşdı

    Tam oxu »
  • Maşın tərcümə

    1. EHM köməyi ilə verilmiş proqram əsasında mətnin avtomatlaşdırılmış şəkildə tərcüməsi; 2. Dilçiliyin linqvistikanın əsas müddəaları və metodlarını

    Tam oxu »
  • Maşın tərcüməsi

    elektron-hesablama maşınlarının yaddaşından istifadə edən tərcümə. Bu, orijinalın dil sisteminin leksik elementlərinin və tərcümənin dil sisteminin

    Tam oxu »
  • Maşın vaxtı

    1. EHM-da alınmış informasiya siklinin tam şəkildə işlənib yerinə yetirilməsinə sərf olunan vaxt; 2. EHM-da iş vaxtının kəmiyyət ölçüsü avtomatlaşdı

    Tam oxu »
  • Mexaniki tərcümə

    sözbəsöz tərcümə ilə eynidir.

    Tam oxu »
  • Mexanikləşdirilməmiş proses

    ikidillik şəraitində hər hansı texniki vasitələrin tətbiqini nəzərdə tutmayan informasiyanın işlənib hazırlanması; o qeyri-maşın, yaxud «əl ilə» yerin

    Tam oxu »
  • Merizm

    diferensial əlamətlərin ölçü (səviyyə) vahidi.

    Tam oxu »
  • Metadil

    1. «İkinci qəbildən» olan dil, daha doğrusu, dil haqqında danışılan dil (dil-obyekt); 2. Bu elə bir dildir ki, onun obyekti digər dilin məzmunu və ifa

    Tam oxu »
  • Metaədəbiyyat

    ikinci, törəmə ədəbiyyat, mətnlər arasında modelləşdirici münasibətlər prinsipi əsasında yaranan ədəbiyyat

    Tam oxu »
  • Metafora

    hər hansı gerçəklik modelinə müvafiq olaraq insan təfəkkürü ilə müəyyənləşən və alternativlərin hər hansı qərarların qəbulu prosesinə təsir edən d

    Tam oxu »
  • Metaforalaşma (metaforizasiya)

    sözün məna tutumunun, ondakı məcazi mənaların yaranmasına görə genişlənməsi və onun ekspressiv xassələrinin güclənməsi

    Tam oxu »
  • Metakommuniasiya

    törəmə, ikinci kommunikasiya. Metakommunikasiya funksiyası - orijinalın invariant xüsusiyyətlərinin inkişafı, yaxud onların ikinci törəmə mətndə, met

    Tam oxu »
  • Metakommunikativ aspekt

    metakommunikasiya prosesində metakommunikativ vektorların qoyulma üsulu.

    Tam oxu »
  • Metakommunikativ subyektin reallığa münasibəti

    ənənəyə, mətnin reallıq-ənənə oxu üzərində qəbuledicinin mətnə və reallığa münasibətindən haqqında söhbət gedir

    Tam oxu »