İzahlı tərcüməşunaslıq terminləri lügəti

  • Tam ekvivalentlik

    1. Tam ekvivalentlik halları mümkündür, lakin bəzən elə olur ki, adətən, o qədər də mürəkkəb olmayan kommunikativ şəraitdə məhdud diapazonlu funks

    Tam oxu »
  • Tam olmayan uyğunluq

    məna və üslubi invariantlara uyğunluq. 1. Məna invariantına uyğunluq. 2. Mənanı özündə əks etdirməyən (saxlamayan) uyğunluq

    Tam oxu »
  • Tam tərcümə

    hər hansı bir ixtisara yol verilmədən edilən tərcümə.

    Tam oxu »
  • Tam yazılı tərcümə

    texniki tərcümənin əsas forması. Çünki bütün tərcümə praktiki olaraq istifadə olunan informasiya tam yazılı tərcümə formasında işlənib hazırlanı

    Tam oxu »
  • Tamamilə kalkalaşdırma situasiyası

    mətn seqmentinin bütün birmənalı konfrontasiyalı elementlərinin tam qarşılıqlı izomorfluğunu səciyyələndirən tərcümə situasiyası

    Tam oxu »
  • Tamhüquqlu əvəzləmə

    adekvat əvəzləmə.

    Tam oxu »
  • Texniki ədəbiyyat tərcüməsi

    burada ön plana tərcümə edilən mətnin predmetinin düzgün başa düşülməsi çıxır. Bununla belə, texnikanın istənilən sahəsinə aid olan və qəbul edil

    Tam oxu »
  • Texniki mətnlərin tərcüməsi

    bax: elmi-texniki tərcümə.

    Tam oxu »
  • Temporal münasibətlərin markerləri

    buraya zaman bağlayıcıları, «the next morning-növbəti, səhəri gün», «all that day-bütün gün» tipli temporal cümlələr, Future Perfect və Past Perf

    Tam oxu »
  • Terminlərin tərcüməsi

    məlum olduğu kimi, dildə terminlər (daha doğrusu, sözlər və söz birləşmələri) xüsusi anlayışları və xüsusi əşyaların işarələrini bildirmək üçün ya

    Tam oxu »
  • Terminləşməmiş leksika

    öz adi keyfiyyətində xüsusi mətnlərdə olub, amma termin kimi işlədilməyən söz və söz birləşmələridir

    Tam oxu »
  • Tezlik lüğətlərinin ümidvericiliyi qiyməti

    düzgünlük və effektivlik qiymətini özündə ehtiva edir və nəzərdə tutur.

    Tam oxu »
  • Tezlik siyahısının riyazi təhlili

    EHM-da tezlik lüğətlərinin lüğət vahidlərinin hərfi yazılışı (təsviri) aparılmadan riyazi işləmələr üçün istifadə olunur

    Tam oxu »
  • Təhtəlşüur

    müəyyən şəraitlərdən əvvəllər dərk olunmuş, yaxud dərk oluna biləsi. Təhtəlşüur hadisələrinə nitq vərdişlərini aid etmək olar ki, onlar əldə olunmuş

    Tam oxu »
  • Təxəllüs

    insanın ictimai həyatda əsl adı, yaxud onun yerinə işlədilən uydurma adı.

    Tam oxu »
  • Təxəllüs metodu

    müəllif subyektinin kompozisiya strategiyasıdır ki, o, öz əsərini başqasınınkı kimi təqdim edir (müəllif tapılmış əlyazmanın nasiri kimi, müəllif-t

    Tam oxu »
  • Təkrar

    bax: tərcümə-reminissensiya.

    Tam oxu »
  • Təkrar informasiya

    verilmiş mətndə bir neçə dəfə təkrarlanmış məlumatlar.

    Tam oxu »
  • Təkrar (təkrir)

    1. Təkrar - mikro və makromətn tərkibində cümlə əlaqəsinin elementar forması (fonetik: alliterasiya və assonans; leksik və sintaktik

    Tam oxu »
  • Tənzimləyən funksiya

    bax: Nitq kommunikasiyasının (ünsiyyətinin) funksional məzmunu.

    Tam oxu »
  • Tərcümə

    1.«Tərcümə» insanın nitq-dil fəaliyyətinin mürəkkəb növlərindən biri. Burada, adətən tərcümə prosesinin özü, ya tərcüməçi fəaliyyətinin şifahi–ya

    Tam oxu »
  • Tərcümə

    dil mətninin yenidən kodlaşdırılmasıdır ki, bu zaman onun dil obrazı və üslubi forması yaranır. Tərcümə bir mətnin invariantının digərinə keçidi dem

    Tam oxu »
  • Tərcümə

    bu, orijinal və tərcümənin dil elementləri arasında və obrazlar sistemində struktur, yaxud funksional dəyişikliklərin aparılma situasiyasıdır

    Tam oxu »
  • Tərcümə-adaptasiya

    poetik mətnin nəsr formasında (prozaik) adaptasiyası - burada mətnin nəinki hazırlıqsız oxucu üçün adaptiv uyğunlaşmasının ənənəvi istifadəsində mü

    Tam oxu »
  • Tərcümə cütlüyü

    dil bilən mütəxəssislərin, yazıçı və şairlərin tərcümə prosesində birləşməsi. Tərcümə prosesinin iki fazasının - analiz (mütəxəssis tərəfindən ori

    Tam oxu »
  • Tərcümə-devalvasiya

    bu, elə poetik mətndir ki, tərcüməçinin qeyri-peşəkarlığı üzündən orijinal haqqında təhrif olunmuş təsəvvür yaranır

    Tam oxu »
  • Tərcümə dili (2)

    tərcümədə dil vahidlərinin orijinal və tərcümə mətnləri arasında dil səviyyəsi münasibətlərinin (fonematik, morfematik, leksik, sintaktik və daha y

    Tam oxu »
  • Tərcümə ekvivalenti

    tərcümə nəzəriyyəsində orijinal mətnin müəyyən vahidinə ekvivalent olan tərcümə mətninin vahidi başa düşülür

    Tam oxu »
  • Tərcümə ekvivalentliyi

    kommunikativ ekvivalentlik kimi başa düşülməlidir.

    Tam oxu »
  • Tərcümə etmək

    1. Başqa dilin vasitələri ilə artıq ifadə olunmuş məzmun və formanı vəhdət kimi əks etdirən mətnin digər dilin vasitələri ilə düzgün və tam ifadə ol

    Tam oxu »
  • Tərcümə fəaliyyəti

    hər hansı kollektiv, yaxud təşkilat tərəfindən həyata keçirilən mətnlərin bir dildən digərinə tərcüməsini nəzərdə tutan sistemli iş

    Tam oxu »
  • Tərcümə fəaliyyətinin sosial tənzimlənmə mexanizmi

    tərcümənin sosial aspektinə kommunikativ yanaşmanın tədqiq olunmasına aiddir. Tərcümə nəzəriyyəsində ilk dəfə olaraq tərcümənin sosioloji problemlə

    Tam oxu »
  • Tərcümə haqqında elm

    Nitq fəaliyyətinin xüsusi növünü - tərcümə məsələlərini tədqiq edir; bax: tərcüməşünaslıq.

    Tam oxu »
  • Tərcümə haqqında elm

    tərcüməçilik işinin xarakterini tədqiq edən nəzəriyyə və metod. Ümumi şəkildə tərcümə haqqında elmi-nəzəri fənlərə və tərcümə praktikasına ayırmaq

    Tam oxu »
  • Tərcümə hesablayıcı leksikoqrafiya

    bu, maşınların köməyilə tərcümənin ehtiyacını ödəmək üçün tezlik lüğətlərinin tərtibi və istifadə olunması ilə (daha doğrusu, avtomatlaşdırılmış t

    Tam oxu »
  • Tərcümə həlli

    tərcümə vahidində sinonimik əvəzləmə seçimi (adətən, digər dildə).

    Tam oxu »
  • Tərcümə həlli yaddaşı

    tərcüməçinin bütün yaradıcılıq fəaliyyəti dövründə yaratdığı üslubi priyom və prinsiplər xəzinəsi

    Tam oxu »
  • Tərcümə həllinin realizə mexanizmi

    proqramlı motor (mütəhərrik) tərcümə həlli, səslər seçimi və tərcümə dilində nitqin tələffüzü zamanı həyata keçirilir

    Tam oxu »
  • Tərcümə-imla (1)

    diktə yolu ilə aparılan tərcümə deməkdir.

    Tam oxu »
  • Tərcümə-imla (2)

    1. Bu elə tədris-təlim tərcümə növüdür ki, burada müəllim mətni bir dildə oxuyur, təlim alanlar onu digər dildə yazırlar

    Tam oxu »
  • Tərcümə intuisiyası (fəhmi)

    tərcümə prosesində üslubi vasitələri axtarıb tapa bilmək, interpretasiya (şərh) etmə və seçmə bacarığı

    Tam oxu »
  • Tərcümə kompensasiyaları

    özündə əlavə fikirləri əks etdirən (birləşdirərək) tərcümə prosesində gedən qrammatik transformasiyalar (sintaktik və bəzi sözlərin tərcümədə burax

    Tam oxu »
  • Tərcümə leksikoqrafiyası

    ikidilli və çoxdilli lüğətlərin tərtibi ilə məşğul olur. Bax: ikidilli leksikoqrafiya.

    Tam oxu »
  • Tərcümə lüğəti

    iki və daha artıq dillərin (onların bu və ya digər hissəsinin, yaxud hamısını) lüğət tərkibinin planlı şəkildə müqayisəsini əks etdirən lüğət

    Tam oxu »
  • Tərcümə metodikası

    1.Tərcüməçilik fəaliyyətinə öyrətmə nəticəsində praktik fəaliyyət zamanı əldə edilən metod və priyomların məcmusu; 2

    Tam oxu »
  • Tərcümə metodu

    tərcümə üsulundan fərqli olaraq tərcümə metodu obyektiv, mövcud qanunauyğunluq yox, tərcümənin növ və üsullarını nəzərə alan qarşılıqlı priyomlar

    Tam oxu »
  • Tərcümə metodu

    tərcümənin realizə üsulu. Tərcümə metodu tərcüməçinin ondan əvvəlki tərcümə ənənəsinə fərdi münasibətindən, ədəbi savad dairəsindən və mövcud əd

    Tam oxu »
  • Tərcümə məktəbi

    tərcüməçilərin ictimai mövqelərinin ideya - estetik oriyentasiyası əsasında, tərcüməçilik metodu və ədəbi savad xarakteri səviyyəsində birləşməsi

    Tam oxu »
  • Tərcümə mətni

    1. Tərcümə nəticəsində alınan mətn. 2. Tərcümə dilindəki mətn. 3. Tərcümədə ilkin mətn (bəzən onu orijinal, yaxud əsl də adlandırırlar) və tərcümə

    Tam oxu »
  • Tərcümə mətni yaranma prosesində oxucu

    tərcümənin obrazlı strukturunda oxucuya yönəlik ustanovkaları proyeksiyası. Oxucunun zövq və maraqlarına uyğun olan vasitələrin seçilməsi

    Tam oxu »