Tofiq Yaqublu

Tofiq Rəşid oğlu Yaqublu (6 fevral 1961, İncəoğlu, Bolnisi rayonu) — azərbaycanlı siyasətçi, publisist; Müsavat PartiyasınınMilli Şuranın üzvü; Milli Şuranın Koordinasiya Mərkəzinin üzvü (2016—), Müsavat Partiyasının başqan müavini (2010—2018), Müsavat Divanının üzvü (2010—2019); Azərbaycan müxalifətinin liderlərindən biri və İlham Əliyevin sərt tənqidçisi.[1] Siyasi fəaliyyətinə və tənqidlərinə görə o, və ailə üzvləri dəfələrlə təqiblərlə, təyziqlərlə və işgəncələrlə üzləşib.[1] Tofiq Yaqublu 1998, 2013, 2020 və 2023-cü illərdə olmaqla dörd dəfə cinayət məsuliyyətinə cəlb edilib, 2011, 2019 və 2022-ci illərdə isə inzibati qayda da həbs edilib.[1] Həbsləri beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən siyasi motivli hesab olunub, özü isə siyasi məhbus olaraq tanınıb.[1] Ümumi olaraq fasilələrlə dörd ildən çox həbsxanada siyasi məhbus həyatı yaşayıb.[1]

Tofiq Yaqublu
Tofiq Yaqublu 2023-cü ildə
Tofiq Yaqublu 2023-cü ildə
Vəzifədədir
4 iyun 2016-cı ildən
SədrCəmil Həsənli
Müsavat Partiyası sədrinin müavini
16 yanvar 2010 – 14 fevral 2018
Sədrİsa Qəmbər
Arif Hacılı
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi (63 yaş)
Doğum yeri Bolnisi, Gürcüstan SSR
Vətəndaşlığı Azərbaycan Azərbaycan
Partiya Müsavat Partiyası (1992—)
Təhsili Moskva Kooperativ İnstitu
Fəaliyyəti siyasətçi, publisist, siyasi məhbus
Həyat yoldaşı Maya Yaqublu
Uşağı 3
Hərbi xidmət
Xidmət illəri 1992—1993
Mənsubiyyəti Azərbaycan Milli Ordusu
Döyüşlər Birinci Qarabağ müharibəsi
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tofiq Yaqublu birinci dəfə 1998-ci il prezident seçimlərindən əvvəl, 12 sentyabr 1998-ci ildə Fəvvavələr meydanında baş tutan müxalifətin mitinqində həbs edilib.[1] İstintaq müddətində həbsdə saxlanılan Yaqublu sonda Nizami Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə 2 il müddətinə şərti azadlıqdan məhrumetmə cəzası almışdı.[1] Yaqublu bu ittihamın saxta olduğunu, siyasi sifarişlə həbs olunduğunu bildirmişdi.

Daha sonra o, 2013-cü ilin fevralında İsmayıllı hadisələrinə görə Cinayət Məcəlləsinin 233-cü (ictimai qaydanın pozulmasına səbəb olan hərəkətləri təşkil etmə və ya bu cür hərəkətlərdə fəal iştirak etmə) və 315-ci (hakimiyyət nümayəndəsinə qarşı müqavimət göstərmə və ya zor tətbiq etmə) maddələrilə həbs edilib.[1] Şəki Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin 17 mart 2014-cü il tarixli qərarı ilə 5 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.[1] Beynəlxalq ictimaiyyət, ABŞAvropa İttifaqı tərəfindən həbsi sərt tənqid edilib.[1] Həbsdə olduğu müddətdə qızı Nərgiz Yaqublu vəfat edib.[1] 2016-cı ilin martından əfv sərəncamı ilə azadlığa buraxılıb.

2020-ci ilin martından isə bu səfər Cinayət Məcəlləsinin 221-ci (xuliqanlıq) maddəsilə həbs edilib.[1] Hüquq müdafiəçinin əsassız və qurama adlandırdığı cinayət işinin istintaqının sonunda Tofiq Yaqublu Nizami Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə 4 il, 3 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.[1] Sentyabrın 2-dən etibarən ölüm aclığına başlayan Tofiq Yaqublu qərarın elan edilməsindən 16 gün sonra, sentyabrın 18-də ev dustaqlığına buraxılıb.

Son olaraq vətəndaş cəmiyyətinə qarşı aparılan həbslər dalğası zamanı, 2023-cü il dekabrın 14-də həbs edilib.[1] Bu səfər onun barəsində Cinayət Məcəlləsinin 178.3.2 (külli miqdarda ziyan vurmaqla dələduzluq), 320.1-ci (rəsmi sənədləri, dövlət təltiflərini, möhürləri, ştampları, blankları saxtalaşdırma, qanunsuz hazırlama və ya satma) və 320.2-ci (bilərəkdən saxta sənədlərdən istifadə etmə) maddələri ilə cinayət işi açılıb.[1] Bu həbsi də beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən siyasi motivli hesab olunub.

Hazırda 1 saylı İstintaq Təcridxanasında saxlanılır.[1]

Tofiq Yaqublu 6 fevral 1961-ci ildə[2] Gürcüstanın Bolnisi rayonunun İncəoğlu qəsəbəsində Rəşid və Hürmələk Yaqubovların ailəsində anadan olub. Azərbaycan Kooperasiya Universitetində təhsil alıb.[3]

Tofiq Yaqublu ictimai-siyasi proseslərə 27 yaşında, 1988-ci ildə Azərbaycanın dövlət müstəqilliyi uğrunda başlanan Milli Azadlıq Hərəkatının fəalı olması ilə qoşulub.[4][3] 1989-1992-ci illərdə Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin üzvü olub.[4] Könüllü olaraq 1992-ci ildə Birinci Qarabağ müharibəsinə yollanıb.[4][3] Rota Komandiri vəzifəsində cəbhənin Ağdərə istiqamətində gedən hərbi əməliyyatlarda fərqlənib.

Tofiq Yaqublu 1998-ci ildən etibarən dövrü mətbuatda yazılarla çıxış edib.[4] Yaqublu “Azadlıq”“Bizim Yol” qəzetlərinin icmalçısı olub, uzun illər “Yeni Müsavat” qəzetində köşə yazıları yazıb.[4]

Siyasi fəaliyyəti

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1992-1993-cü illərdə Binəqədi Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının birinci müavini vəzifəsində çalışıb.[5][3] 1992-ci ildən Müsavat Partiyasının üzvüdür.[4] Müsavat Partiyası Binəqədi Rayon Şöbəsinin sədri, Müsavat Məclisinin üzvü, Müsavat Məclisinin Katibi, Müsavat Divanının üzvü[6] olub.[3]

2010-2019-cu illərdə Müsavat Divanının üzvü olub.[7] 16 yanvar 2010-cu ildə Müsavat Partiyası sədrinin müavini vəzifəsinə seçilib.[4] 14 fevral 2018-ci ildə bu vəzifədən istefa verib.

2003-cü il prezident seçimlərindən əvvəl, martda qurulan Bizim Azərbaycan Blokunun təsisçilərindən olub.[8]

2005-2010-cu illərdə Milli Məclisin deputatı Arzu Səmədbəylinin köməkçisi olub.[2][9]

7 noyabr 2010-cu il parlament seçimlərində 26 saylı Sabunçu birinci seçki dairəsindən AXCP-Müsavat blokunun vahid namizədi olaraq deputatlığa namizəd olub[10][11], 1680 səs səs toplayaraq seçimləri üçüncü sırada bitirib.[2] Avropa Parlamenti, ATƏTAvropa Şurasının müşahidəçiləri və müxalifət qrupları həmin səsverməni ədalətsiz olaraq qiymətləndirib, seçimlərin “media azadlığı və sərbəst toplaşmaq azadlığının məhdudlaşdırılması” şəraitində baş tutduğunu bildirib, seçimləri “qeyri-bərabər oyun meydanı” adlandırıb.

Tofiq Yaqublu parlament seçimlərindən sonra qurulan İctimai Palatının fəalı olub. Yaqublu İctimai Palatanın 2011-ci il aprelin 2-də Fəvvarələr meydanında baş tutan mitinqi zamanı polislər tərəfindən saxlanılıb, Nəsimi Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə həmin dövrdə qüvvədə olmuş İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 310-cu (polis işçisinin qanuni tələbinə qəsdən tabe olmama) maddəsi ilə onun barəsində 8 gün müddətinə inzibati həbs cəzası seçilib.

İctimai Palatanının 2012-ci il mayın 24-də baş tutan mitinqi zamanı isə Tofiq Yaqublu qızları Nərgiz və Nigarla birgə polislər tərəfindən saxlanılıb.[12]

2013-cü ilin fevralında İsmayıllı hadisələrinə görə Cinayət Məcəlləsinin 233-cü (ictimai qaydanın pozulmasına səbəb olan hərəkətləri təşkil etmə və ya bu cür hərəkətlərdə fəal iştirak etmə) və 315-ci (hakimiyyət nümayəndəsinə qarşı müqavimət göstərmə və ya zor tətbiq etmə) maddələrilə həbs edilib. Şəki Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin 17 mart 2014-cü il tarixli qərarı ilə 5 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. Beynəlxalq ictimaiyyət, ABŞAvropa İttifaqı tərəfindən həbsi sərt tənqid edilib. Həbsdə olduğu müddətdə qızı Nərgiz Yaqublu vəfat edib. 2016-cı ilin martından əfv sərəncamı ilə azadlığa buraxılıb.

2013-cü il prezident seçimlərindən əvvəl, 7 iyun 2013-cü ildə qurulan Milli Şuranın üzvlərindən olub.[13] 4 iyun 2016-cı ildə Milli Şuranın sessiyasında qurumun Koordinasiya Mərkəzinin üzvü seçilib.[14] 2016-cı ilin sentyabrında Strasburqda Avropa Şurası Parlament Assambleyasında Avropa Şurasının İnsan Haqları üzrə Komissarı Nils Muijniehlə görüşüb.[15] Strasburq səfəri zamanı Tofiq Yaqublu Azərbaycanı Avropa Şurasının ən repressiv üzvü adlandırıb.[16] Milli Şuranın 8 aprel 2017-ci ildə “Korrupsiyaya son, Monarxiyaya yox!” şüarı[17] ilə baş tutan mitinqinin təşkilatçılarından olub.[18]

2018-ci il prezident seçimlərindən əvvəl, martın 31-də Məhsul stadionunda baş tutan müxalifətin birgə mitinqində çıxış edib.[19][20] 2019-cu ilin yanvarından həbsdə olan bloger Mehman Hüseynova əlavə cinayət işinin açılmasına etiraz olaraq 12 gün aclıq edib (4-16 yanvar[21][22]). Milli Şuranın 19 yanvar 2019-cu ildə Məhsul stadionunda baş tutan siyasi məhbuslara azadlıq mitinqində çıxış edib.

Milli Şuranın Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulmasının 101-ci ildönümü ilə bağlı 2019-cu il mayın 28-də Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin Novxanı qəsəbəsində abidəsi önündə baş tutan tədbirindən[23] 2 gün sonra, mayın 30-da[24] Abşeron Rayon Məhkəməsi Tofiq Yaqublu İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 513.2-ci maddəsinin (toplantıların təşkili və keçirilməsi qaydasının pozulması) pozulmasında təqsirli bilib və onu 300 manat məbləğində cərimə edib.[25][26]

2019-cu ilin sentyabrında Tofiq Yaqublu Müsavat Partiyasının başqanlığına namizədliyini irəli sürdü.[27] Təbliğat müddəti zamanı Yaqublu Qəbələ rayonunda müsavatçılarla görüşə gedən zaman polislər tərəfindən saxlanıldı. Qəbələ Rayon Polis İdarəsinin rəis müavini və cinayət axtarış şöbəsinin rəisi onu və başqanlığa digər namizəd Yadigar Sadıqlını polis idarəsinə apardı, bir neçə saat idarədə söhbət apardıqdan sonra Yaqublu və Sadıqlını rayon ərazisindən uzaqlaşdıraraq sərbəst buraxdı.[28][29] Oktyabrın 13-də baş tutan və 265 nümayəndənin qatıldığı Müsavat Partiyasının IX qurultayında çıxışı zamanı Tofiq Yaqublu partiyanın 1992-ci ildən İsa Qəmbər, ardınca Arif Hacılı tərəfindən idarə edildyini, yəni eyni komanda olduğunu vurğuladı, artıq partiyaya yeni idarəetmə üsulu və nəfəsin gəlmə olduğunu bildirdi. Həmçinin partiyanın başqanı olarsa, müxalifətin real birliyi yaranacağını da vurğuladı.[30] Səsvermə nəticələrinə əsasən Tofiq Yaqublu 51 səs, Yadigar Sadıqlı 20 səs, Arif Hacılı isə 261 səs aldı və nəticədə Hacılı növbəti dəfə partiya sədri seçildi.[31]

Tofiq Yaqublu 2020-ci ilin martından bu səfər Cinayət Məcəlləsinin 221-ci (xuliqanlıq) maddəsilə həbs edilib. Hüquq müdafiəçinin əsassız və qurama adlandırdığı cinayət işinin istintaqının sonunda Tofiq Yaqublu Nizami Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə 4 il, 3 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. Sentyabrın 2-dən etibarən ölüm aclığına başlayan Tofiq Yaqublu qərarın elan edilməsindən 16 gün sonra, sentyabrın 18-də ev dustaqlığına buraxılıb.

Tofiq Yaqublu 2023-2024-cü illərdə vətəndaş cəmiyyətinə qarşı aparılan həbslər dalğası zamanı, 2023-cü il dekabrın 14-də həbs edilib. Bu səfər onun barəsində Cinayət Məcəlləsinin 178.3.2 (külli miqdarda ziyan vurmaqla dələduzluq), 320.1-ci (rəsmi sənədləri, dövlət təltiflərini, möhürləri, ştampları, blankları saxtalaşdırma, qanunsuz hazırlama və ya satma) və 320.2-ci (bilərəkdən saxta sənədlərdən istifadə etmə) maddələri ilə cinayət işi açılıb. Bu həbsi də beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən siyasi motivli hesab olunub.

1998-ci ildə həbsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1998-ci il prezident seçimlərindən əvvəl, 12 sentyabr 1998-ci ildə müxalifətin mitinqinə qatıldığına görə həbs edilmişdi.[1] İstintaq müddətində həbsdə saxlanılan Yaqublu sonda Nizami Rayon Məhkəməsinin hakimi Ələddin Cəfərovun qərarı ilə 2 il müddətinə şərti azadlıqdan məhrumetmə cəzası almışdı.[1] Yaqublu bu ittihamın saxta olduğunu, siyasi sifarişlə həbs olunduğunu bildirmişdi.[1]

2011-ci ildə həbsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tofiq Yaqublu parlament seçimlərindən sonra təsis edilən İctimai Palatının fəallarından olub. Tofiq Yaqublu İctimai Palatanın 2011-ci il aprelin 2-də Fəvvarələr meydanında baş tutan mitinqi zamanı polislər tərəfindən saxlanılıb.[32] Nəsimi Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə həmin dövrdə qüvvədə olmuş İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 310-cu (polis işçisinin qanuni tələbinə qəsdən tabe olmama) maddəsi ilə onun barəsində 8 gün müddətinə inzibati həbs cəzası seçilib.[32][33] İctimai Palata bəyanatında mitinq zamanı baş verən həbsləri qanunsuz adlandırıb, Azərbaycan iqtidarını həbs edilənləri dərhal sərbəst buraxmağa çağırıb.[34] “Yeni Müsavat” qəzetinin xəbərinə əsasən Tofiq Yaqublunu polislər idarədə xüsusi amansızlıqla döyüblər, qasığına xəsarət yetiriblər.[35] Tofiq Yaqublunun dediyinə görə, onu Nəsimi Rayon Polis İdarəsinin rəis müavini Süleyman Neymətov[35] və Cavid adlı polis serjantı döyüb.[35] Tofiq Yaqublunun vəkili Akif Əlizadə müvəqqəti saxlama təcridxanasının rəhbərliyi qarşısında Tofiq Yaqublu üçün tibbi müayinənin aparılması haqda məsələ qaldırsa da, bu qərar icra olunmayıb.[5] Tofiq Yaqublu azadlıqda buraxıldıqdan sonra həbsi ilə bağlı Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsinə (AİHM) müraciət edib.[36][37] 2020-ci il yanvarın 30-da AİHM Tofiq Yaqublu və Əhədov Azərbaycana qarşı işi üzrə işgəncəyə məruz qalmamaq, azadlıq və toxunulmazlıq, ədalətli məhkəmə araşdırması, birləşmək hüquqlarının pozuntusunu tanıyıb.[38] AİHM qərarına əsasən Azərbaycan iqtidarı bu pozuntulara görə, Tofiq Yaqubluya 16900 avro təzminat ödəməli olub.[39]

2013-cü ildə həbsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2013-cü ilin yanvarında İsmayıllı rayonunda baş verən hadisələrlə bağlı Baş ProkurorluqDaxili İşlər Nazirliyi birgə məlumat yayaraq Müsavat Partiyası sədrinin müavini Tofiq Yaqublu və REAL Hərəkatının həmsədri İlqar Məmmədovun yanvarın 24-də İsmayıllıya gəlib, burada əhalini polisin tələblərinə tabe olmamağa çağıması, nəqliyyat vasitələrinin yolunu bağlamaq və s. ictimai-siyasi sabitliyin pozulmasına yönələn çağırışlar etməsi ilə bağlı istintaqın başlandığı bildirildi.[40] Fevralın 4-də Tofiq Yaqublu və İlqar Məmmədov Ağır Cinayətlərə dair İşlər üzrə İstintaq İdarəsində dəvət olunub.[41] Nəticədə Yaqublu və Məmmədov barəsində Cinayət Məcəlləsinin 233-cü (ictimai qaydanın pozulmasına səbəb olan hərəkətləri təşkil etmə və ya bu cür hərəkətlərdə fəal iştirak etmə) və 315-ci (hakimiyyət nümayəndəsinə qarşı müqavimət göstərmə və ya zor tətbiq etmə) maddələrilə ittham elan edilib.[42][43] Nəsimi Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə Tofiq Yaqublu barəsində 2 ay müddətinə həbs qətimkan tədbiri seçilib.[43] Tofiq Yaqublunun həbs müddəti martın 18-də 2 ay[44], avqustun 12-də isə daha 3 ay müddətinə uzadıldı.[45] İstintaq müddəti ərzində müdafiə tərəfinin apellyasiya instansiyasına ev dustaqlığı və s. verilən vəsadətlərinin heç biri təmin olunmadı.[46][47]

Tofiq Yaqublu proses zamanı

İctimai Palatanın Koordinasiya Şurası bəyanatında Tofiq Yaqublunun və İlqar Məmmədovun həbsini vahimələnmiş İlham Əliyev iqtidarının növbəti siyasi repressiya tədbiri olaraq qiymətləndirib, onların dərhal azad olunmasını tələb edib.[48] Müsavat Partiyası, Ümid Partiyası, Azərbaycan Xalq Partiyası, həmçinin Ziyalılar Forumu, Milli Şura və “Siyasi Məhbuslarsız Azərbaycan” İctimai Alyansı da Yaqublu və Məmmədovun həbsini siyasi sifariş hesab ediblər.[49][50][51][52] Nüfuzlu Amnesty InternationalHuman Rights Watch isə Yaqublu və Məmmədova qarşı ittihamları uydurma hesab edib, Məmmədov və Yaqublunu fərqli düşüncənin boğulmasının qurbanları adlandırıb[53], Azərbaycan iqtidarını dərhal onları azad etməyə çağırıb.[54][55] ABŞ-ın Azərbaycanda səfiri Riçard Morninqstar Azərbaycan iqtidarını İlqar Məmmədov və Tofiq Yaqublu da başda olmaqla siyasi liderlər, gənc və fəallar jurnalistlərlə bağlı aparılan prosesdə şəffaf və ədalətli qərarın çıxarılmasına çağırış edib.[56] Avropa Parlamentinin plenar sessiyasında Tofiq Yaqublu və İlqar Məmmədov başda olmaqla 2013-cü il ərzində həbs edilmiş 14 siyasi məhbusun qeyd-şərtsiz və dərhal azad edilməsi tələb edilib.[57]

İsmayıllı hadisələri ilə bağlı açılmış cinayət işinin 10 ay davam edən istintaqı başa çatdıqdan sonra iş noyabrda Şəki Ağır Cinayət Məhkəməsinə baxılmağa başlandı.[58] Proses zamanı Tofiq Yaqublu özünü təqsirli bilmədi və həbsinin siyasi motivli olduğunu bildirdi.[59] Tofiq Yaqublu çıxışında yanvarın 24-də iğtişaşlar yatırıldıqdan sonra vəziyyətlə tanış olmaq üçün İsmayıllıya getdiyini bildirdi.[60] 14 yanvar 2014-cü ildə baş tutan proses zamanı verilən şahid ifadəsinə əsasən 2013-cü il yanvarın 24-də İlqar Məmmədovu və Tofiq Yaqublunu İsmayıllıda adamların arasında görüblər, amma onlar səssizcə dayanaraq baş verənləri sadəcə müşahidə ediblər.[61] Yanvarın 21-də isə prosesdə iş üzrə dindirilən 20-dən çox şahid Məmmədov və Yaqublunun heç birini hadisələr zamanı görmədiyini bildiriblər.[62] 28 yanvar 2014-cü ildə baş tutan proses zamanı daha 7 şahid ifadə verdi və onlar istintaq zamanı verdiyi ifadələrin təzyiq altında alınmasını əsas gətirib, ifadələrdən imtina etdi.[63] Şahidlər Yaqublu və Məmmədovu iğtişaşlar zamanı görmədiyini bildirdi.[63] Fevralın 24-də dövlət ittihamçısı Fuad Musayev İlqar Məmmədova 8 il, Tofiq Yaqubluya isə 7 il iş verilməsini istəyib.[64] Martın 17-də[65] Şəki Ağır Cinayətlər Məhkəməsinin qərarı ilə İlqar Məmmədov 7 il, Tofiq Yaqublu 5 il müddətinə azadlıqdan məhrum edildi.[66]

Qərarın elan edilməsindən dərhal sonra Amnesty International[67], Birləşmiş Krallığın Xarici İşlər Nazirliyi[68], ABŞ-nin Azərbaycan səfirliyi[69], Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi[70]Sərhədsiz Reportyorlar[71] qərarı siyasi sifariş adlandırdı, Tofiq Yaqublu və İlqar Məmmədovun dərhal və qeyd-şərtsiz azadlığa buraxılmasını tələb etdi. Avropa İttifaqınin Xarici siyasət üzrə təmsilçisi Ketrin EştonAvropa İttifaqının Genişlənmə və qonşuluq siyasəti üzrə Komissarı Štefan Fülenin birgə bəyanatında Yaqublu və Məmmədovun həbsinin siyasi motivli olduğunu bildirdi, bunun Avropa Şurasının üzvü olaraq Azərbaycanın götürdüyü beynəlxalq öhdəliyə zidd olduğu vurğulandı.[72] ABŞ-ın ATƏT üzrə nümayəndəsi Daniel Bayer və rəsmi Vaşinqton Tofiq Yaqublu və İlqar Məmmədov barədə qərarı pislədi.[73] Azərbaycan daxilində vətəndaş cəmiyyəti[74] və müxalif qruplardan Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası[75], Müsavat Partiyası[76], həmçinin REAL Hərəkatı[77]Milli Şura[78] Məmmədov və Yaqublunun dərhal azadlığa buraxılmasını tələb etdi.

2014-cü il sentyabrın 24-də Şəki Apellyasiya Məhkəməsində İsmayıl hadisələrinə görə verilən cəzalara baxılıb.[79] Qərara əsasən Tofiq Yaqublu və İlqar Məmmədovun cəzaları dəyişdirilmədən 5 və 7 il olaraq saxlanıb.[80] Həmin gün həmçinin Avropa Şurası Parlament Assambleyası rəhbəri Ann Brasser Şəkiyə gedib və 2 saat Tofiq Yaqublu və İlqar Məmmədovla söhbət edib.[80][81] Apellyasiya instansiyası qərarı qüvvədə saxladıqdan[82] sonra Tofiq Yaqublu Qaradağ rayonunda Penitensiar Xidmətin 13 saylı CÇM-nə göndərilib.[83][84] 2015-ci ilin mayında Avropa İttifaqının insan hüquqları üzrə xüsusi nümayəndəsi Stavros Lambrinidis həbsxanada Tofiq Yaqublu ilə görüşüb.[85]

2015-ci il aprelin 23-də Tofiq Yaqublunun qızı Nərgiz Yaqublu vəfat edib.[86][87] Penitensiar Xidmət tərəfindən Tofiq Yaqublu qızının dəfninə qatılmaq üçün 7 gün müddətinə sərbəst buraxılıb.[88] Mayın 1-də həbsxanaya qaytarılıb.[89]

2015-ci ilin sentyabrında Avropa Parlamenti Azərbaycan iqtidarından jurnalist Xədicə İsmayılova, hüquq müdafiəçiləri Leyla Yunus, Anar Məmmədli, Rəsul Cəfərov, İntiqam Əliyev, jurnalistlər Rauf MirqədirovSeymur Həzi, siyasətçilər Tofiq Yaqublu və İlqar Məmmədovu dərhal və qeyd-şərtsiz həbsdən azad etməyə, onlara qarşı ittihamları ləğv etməyə çağıran qətnamə qəbul edib.[90] Bir ay sonra Ali Məhkəmədə İlqar Məmmədov və Tofiq Yaqublunun işi üzrə kasasiya şikayətinə baxıldı.[91] Ali Məhkəmənin hakimi İmran Hacıqayıbovun qərarına əsasən Şəki Apellyasiya Məhkəməsinin birinci instansiya qərarını qüvvədə saxlayan 24 sentyabr 2014-cü il qərarını ləğv edildi və cinayət işini yenidən apellyasiya baxışına qaytarıldı.[92] 2015-ci ilin noyabrında Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi (AİHM) Tofiq Yaqublu ilə bağlı qərarını elan edib.[93] AİHM Tofiq Yaqubluya qarşı Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının 5.1 maddəsinin - azadlıq hüququnun pozulmasını tanıyıb.[93] AİHM qərarına əsasən Azərbaycan iqtidarı buna görə Yaqubluya 24 000 avro ödəməli olub.[93]

2016-cı ilin fevralında Şəki Apellyasiya Məhkəməsi İlqar Məmmədov və Tofiq Yaqublunun işinəyenidən baxmağa başladı.[94] Amma fevralın 25-də baş tutan birinci iclasda işə baxılması qeyri-müəyyən müddətə təxirə salındı.[95] ABŞ, Avropa ParlamentiAvropa Şurasının üç ildən çox davam edən ardcılıq təyziqlərindən sonra Tofiq Yaqublu əfv üçün müraciət etməməsinə baxmayaraq Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 17 mart 2016-cı il tarixli sərəncamı ilə əfv edildi.[96] ABŞ Dövlət Katibi Con Kerri Tofiq Yaqublu və digər dörd siyasi məhbusun azadlığa buraxılmasını alqışladığını, Azərbaycan iqtidarının əlavə müsbət addımların atılması üçün çalışacağına ümid etdiyini vurğuladı.[97] Milli Şuranın sədri Cəmil Həsənli isə əfv sərəncamını "yarımçıq" adlandırdı, Tofiq Yaqublu barədə verilən qərarın İlqar Məmmədova da şamil edilməli olduğunu bildirdi.[98]

18 mart 2016-cı ildə saxlandığı Penitensiar Xidmətin 13 saylı CÇM-dən azadlığa buraxıldı.

İşgəncə və 2019-cu ildə həbsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tofiq Yaqublu Milli Şuranın piketində

19 yanvar 2019-cu ildə Məhsul stadionunda baş tutan siyasi məhbuslara azadlıq mitinqindən sonra Bakı Şəhər İcra Hakimiyyəti (BŞİH) tərəfindən Milli Şuraya mitinq üçün yer verilmirdi. Bu səbəblə 2019-cu il oktyabrın 8-də BŞİH binasının qarşısında sərbəst toplaşmaq azadlığı hüququnun bərpa edilməsi tələbi ilə piket baş tutdu. Tofiq Yaqublu çıxışı zamanı iqtidarı insanların hüqularını pozmamağa çağırıb.[99] Daha sonra Milli Şura tərəfindən 19 oktyabrda şəhərin mərkəzinə, metronun 28 May stansiyasının qarşısındakı meydana mitinq təyin edilib. BŞHİ tərəfindən həmin mitinqə icazə verilməyib və əlavə olaraq Bakı Şəhər Baş Polis İdarəsi (BŞBPİ) mitinqin təşkilatçılarını, Tofiq Yaqublu, İbrahim İbrahimli, Eldəniz Quliyev və Vahid Məhərrəmlini idarəyə çağırılaraq onlara xəbərdarlıq edilib.[100] Bununla belə oktyabrın 19-da mitinq baş tutdu və geniş miqyaslı həbslərlə başa çatdı. Müşahidəçilərin dediyinə görə, bu, 2003-cü il prezident seçimlərindən sonra müxalifətin polislə qarşıdurma şəraitində baş tutan və çoxsaylı insanların həbs edildiyi ən geniş miqyaslı mitinq olub. Müxalifətin mitinqinin qarşısının alınmasına Çevik Polis Alayının (ÇPA) yüzlərlə polisi cəlb edilib. Mitinq zamanı Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Əli Kərimli və Tofiq Yaqublu da daxil olmaqla yüzdən çox insan saxlanıldı.[101][102] Tofiq Yaqublu saxlandıqdan sonra Nəsimi Rayon Polis İdarəsinə aparılıb. Yaqublunun sözlərinə görə burada ona işgəncə verilib - "Nəsimi Rayon Polis İdarəsinə apardılar, öncə bir otaqda saxladılar. Sonra gəlib əllərimi qandalladılar, bir mərtəbə aşağı düşürtdülər. Bir otağa salıb təxminən bir saat döydülər. Mən bu amansız işgəncələr barədə Nəsmi Rayon Məhkəməsində də danışdım. Amma hakim Babək Pənahov bu barədə protokollarda da, qeydlərdə də heç nə göstərmədi".[103] Nəsimi Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə Tofiq Yaqublu barəsində İnzibati Xətalar Məcəlləsinin 513-cü (toplantıların təşkili və keçirilməsi qaydasının pozulması) maddəsilə 30 gün müddətinə inzibati həbs cəzası verilib.[104][105]

Tofiq Yaqublunun inzibati həbs müddəti saxlanıldığı Binəqədi rayonunda, müvəqqəti saxlanma təcridxanasında təzyiqə məruz qaldı. Bu barədə o, qızı Nigar Həziyə noyabrın 11-də telefon dasnışığında xəbər verdi. Daxili İşlər Nazirliyinin Baş Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə İdarəsinin bir zabiti onun saxlanıldığım təcridxanaya gəlmiş və Tofiq Yaqublunu üç saatdan çox sorğu-suala tutmuşdu. Yaqubludan Milli Şuradan istefa verməsi və ümumiyyətlə, siyasi fəaliyyətini başa vurması tələb olunmuşdu. Bunu etməyəcəyi təqdirdə onu "Bandotdel"ə (BMCMİ) aparıb orada ağır işgəncələr vercəyini bildirmişdi. Nigar Həzinin yazdıqlarına rəsmi qurumlar tərəfindən münasibət bildirmədi.[106] Noyabrın 18-də azadlığa buraxıldıqdan sonra Tofiq Yaqublu müsahibəsində işgəncələrin detallarını açıqladı: “İdarədə əllərimi arxadan qandalladılar. İşgəncəyə məruz qaldım. Üzü üstə yıxdılar, haraya gəldi vururdular - başıma, belimə, ayaqlarıma, qabırğalarıma vururdular. Sonra qollarımı qanırdılar. Bu bir saat belə davam etdi”.[107][108]

2020-ci ildə həbsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2020-ci il martın 20-də Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev Novruz təbriki zamanı müxalifətə qarşı ağır ittihamlar irəli sürüb.[109] Martın 22-də İlham Əliyevin bu çıxışını The Voice of America-ya şərh edən Tofiq Yaqublu dövlət başçısının müxalifətə əsassız hücum etdiyini və çox ağır ifadələr işlətdiyini bildirib.[109] Tofiq Yaqublu İlham Əliyevin pandemiyadan sevmədiyi müxalifət nümayəndələrindən qurtulmaq üçün istifadə edə biləcəyini də vurğuladı.[110]

Elə həmin gün, martın 22-də saat 15:32-də Tofiq Yaqublu özünün sosial media hesabında Nizami rayonu ərazisində təxribatla üzləşlədiyi barədə paylaşım edib.[111] Ailə üzvlərinin məlumatına görə, Tofiq Yaqublunun avtomobilini dayanıqlı vəziyyətdə başqa bir avtomobil vurub.[111] Bu zaman avtomobili vuran şəxs Tofiq Yaqubluya hücum edib.[111] Tofiq Yaqublu avtomobilinin qapılarını bağlayaraq hücumdan yayına bilib.[111] Yaqublunun avtomobilini vuran şəxs barədə polisə müraciət etsə də, bu zaman polis onu özünü saxlayıb.[111] Nizami Rayon Polis İdarəsinə aparılan Tofiq Yaqublu barəsindən beş saatdan çox onun ailə üzvlərinə məlumat verilmədi. Saat 20:30 radələrində idarədən qızı Nigar Həziyə zəng gəldi və Tofiq Yaqublu barəsində Cinayət Məcəlləsinin 221.3-cü (xuliqanlıq) maddəsi ilə cinayət işi başlanıldığı bildirildi.[112] Daxili İşlər Nazirlinin Mətbuat Xidmətinin rəisi Ehsan Zahidov sözlərinə görə, martın 22-də Nizami rayonu ərazisində Tofiq Yaqublunun idarə etdiyi “Toyota Corolla” avtomobil Elxan Cəbrayılovun idarə etdiyi “VAZ-2107” avtomobililə toqquşub.[112] Yol-nəqliyyat hadisəsi Tofiq Yaqublunun öz təqsiri üzündən baş verdiyi halda, o, əsaslı səbəb olmadan mübahisə edib, Elxan Cəbrayılovu və onun sərnişini olan həyat yoldaşı Cəvahir Cəbrayılovanı yumruq və vintaçanla vuraraq onlara müxtəlif dərəcəli bədən xəsarətləri yetirib.[112] Tofiq Yaqublu bu ittihamları rədd edib.[112] Nizami Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə Tofiq Yaqublu barəsində 3 aylıq həbs qətimkan tədbiri seçilib.[112] İyunda həbs müddəti daha 2 ay uzadılıb.[113][114] İstintaq müddəti ərzində Şüvəlan qəsəbəsində 3 saylı İstintaq Təcidxanasında saxlanılıb. İstintaq müddəti ərzində müdafiə tərəfinin apellyasiya instansiyasına ev dustaqlığı və s. verilən vəsadətlərinin heç biri təmin olunmadı.[115][116][117]

Tofiq Yaqublu Nizami Rayon Prokurorluğunda

Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Əli Kərimli Tofiq Yaqublunun həbsini qorxunun və qisasçılığın təntənəsi adlandıb.[112] Müsavat Partiyası Tofiq Yaqubluya qarşı baş verən siyasi təxribat, Milli Şura isə Tofiq Yaqublunun həbsini İlham Əliyevin Novruz hədəsinin nəticəsi hesab edib.[112] Haqq Ədalət Partiyası Tofiq Yaqublunun həbsini rejimə qarşı çıxanların təqibinin başlanğıcı adlandırıb.[118] Professor Qubad İbadoğlu Yaqublunun həbsinin motivinin sifarişli olduğunu hesab edib, bloger Mehman Hüseynov Azərbaycan iqidarının vicdanlı, şərəfli, əqidəli, cəsarətli vətəndaşları hədəf aldığını qeyd edib, ictimai fəal Bəxtiyar Hacıyev isə problemlərin həlli yolunun Tofiq Yaqublunun və müxaliflərin həbsi olmadığını bildirib.[118] Siyasətçi Azər Qasımlı Tofiq Yaqublunun məhz öz tənqidi çıxışlarına görə həbs olunduğunu bildirib.[119] Human Rights Watch bəyanatında Azərbaycan iqtidarını Tofiq Yaqublunu dərhal azad erməyə çağırıb.[120][121] Qurumun Avropa və Orta Asiya üzrə rəybəri Giorgi Qogia müsahibəsində Tofiq Yaqublunun saxta ittihamlarla həbs olduğunu vurğuladı.[122][123] Qurumun Avropa və Orta Asiya bölməsindən Katerin Pilişvili isə Yaqublunun həbsini şərh edən zaman onun həbsində Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasında qeyd edilən bir sıra qanuni hüquqların pozulduğunu, Azərbaycanda tənqidi səslərə qarşı açıq təqiblərin aparıldığını və Yaqublunun həbsinin bunun bir nümunəsi olduğunu bildirdi.[124] Avropa Şurası Parlament Assambleyasının (PACE) həmməruzəçiləri Sunna Evarsdottir, Sör Rocer Geyl və Stefan Şennax Azərbaycan iqtidarının pandemiyadan sui-istifadə etdiyini bildirib.[125] Sunna Evarsdottir müxalifət lideri Tofiq Yaqublunun xuliqanlıq ittihamı ilə həbs olmasının uydurma olduğunu vurğulayıb.[125] Avropa Parlamentində təmsil olunan Avropa uğrunda Liberallar və Demokratlar Alyansı (ALDE) Tofiq Yaqublunun həbsini pisləyən bəyanat yayıb.[126] ABŞ Dövlət Departamenti isə Azərbaycan iqtidarını Tofiq Yaqublunun azad edilməsinə çağırıb.[127] Avropa İttifaqı Şərq Tərəfdaşlığı Vətəndaş Cəmiyyəti Forumunun Azərbaycan Milli PlatformasıReportyorların Azadlıq və Təhlükəsizlik İnstitutu (RATİ) da Tofiq Yaqublunun həbsdən azad etməyə çağırıran bəyanatlar verdi.[128][129]

İyulun 2-də Tofiq Yaqublunun işi üzrə ibtidai istintaq başa çatıb və Nizami Rayon Məhkəməsinə göndərilib.[130][131] İyulun 24-də Nəriman Mehdiyevin sədrliyi ilə Tofiq Yaqublunun işi üzrə proses başlanılıb.[132] Tofiq Yaqublu özünü təqsirli bilməyib, siyasi sifarişlə həbs olunduğunu bildirib[133] və məhkəmədən ədalətli qərar gözləmədiyi deyib.[134] Proses zamanı istintaqda Tofiq Yaqublunun telefonundan onun təqsirsizliyinə dair bütün video və foto sübutların silindiyi məlum olub.[135] Yaqublunun qızı Nigar Həzi prosesin "saxta" və "absurd" ittihamlarla müşayiət olunduğunu qeyd edib.[136] Avqustun 19-da baş tutan proses zamanı şahidlərdən biri ifadəsini qarışdırıb, Yaqublunun əlində vintaçan olub-olmadığı barədə dəqiqləşdirici suala cavabda isə söhbətin nədən getdiyini bilmədiyini qeyd edib.[137] Bu zaman Yaqublu bu işi aparan müstəntiqin şahid qismində cəlb edilməsini istəyiblər.[137] Amma vəsatətlərin heç biri təmin edilməyib.[137] Sentyabrın 1-də baş tutan prosesdə dövlət itthamçısı Tofiq Yaqubluya 4 il 6 ay həbs cəzası istəyib.[138] Sentyabrın 2-də Tofiq Yaqublu qanunsuz həbsinə etiraz olaraq ölüm aclığa başladığını[139] və azadlığa buraxılacağı günə qədər aclığı davam edəcəyini bildirib.[140] Sentyabrın 3-də Nizami Rayon Məhkəməsinin hakimi Nəriman Mehdiyev tərəfindən Tofiq Yaqublunun 4 il 3 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilməsi barədə qərar elan edilib.[141][142]

Qərarın elan edilməsindən sonra İnsan Hüquqları Klubu və Human Rights Watch Tofiq Yaqublunun dərhal azad edilməli olduğu ilə bağlı bəyanatlar verib.[143][144][145] Milli Şura sədri Cəmil Həsənli qərarı Tofiq Yaqubluya qarşı qisasçılıq adlandırıb.[146] Avropa Şurasının İnsan Haqları üzrə Komissarı Dünya Miyatoviç qərarı siyasi motivli adlandırıb.[135] Amnesty International isə Tofiq Yaqublu vicdan məhbusu elan edib.[147] Milli Şura qərarı "rüsvayçı" hesab edib[148], ABŞ səfirliyi Tofiq Yaqublunun saxta ittihamlarla azadlıqdan məhrum edilməsindən məyus olduğunu bildirib.[149] Avropa Şurası Parlament Assambleyasının (AŞPA) məruzəçiləri və Avropa İttifaqı Tofiq Yaqublunun işinə yenidən baxmağa[150][151], ABŞ Dövlət Departamenti və İnsan Hüquqları Evi Fondu isə Yaqublunu sərbəst buraxmağa çağırıb.[152][153] Hüquq müdafiəçisi İntiqam Əliyev İlham Əliyevin sərt tənqidçilərindən biri olan Tofiq Yaqublunun həbsinin Azərbaycanda fərqli düşünənlərə qarşı təqiblərin bir hissəsi olduğunu bildirib.[154] Digər hüquq müdafiəçisi Rüfət Səfərov isə Tofiq Yaqublunun gülünc və absurd ittihamlarla həbsd olduğunu vurğulayıb.[155] Milli Məclisin deputatı, Milli Cəbhə Partiyasının sədri Razi Nurullayev Yaqublunun həbs qərarının dəyişdirlməsini vacib saydığını bildirib. Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, xalq yazıçısı Anar, xalq yazıçısı Çingiz Abdullayev, SSRİ xalq artisti Zeynəb Xanlarova da Tofiq Yaqublunun həbsdən azad olmasını üçün bənayat veriblər.[156] AXCP sədri Əli Kərimli Tofiq Yaqublunun müdafəsində həm sağçılar, həm solçular, həm feminsitlər, həm gənclər, həm veteranlar, həm ziyalılar, həm müxalifət, həm vətəndaş cəmiyyəti, - bir sözlə cəmiyyətin bütün təbəqələrini təmsil edən insanların olduğunu qeyd edib.[157]

Sentyabrın 7-də etibarən Tofiq Yaqublunun səhhətində geriləmə başladı.[158][159][160][161] Qızı Nigar Həzinin məlumatına görə sentyabrın 10-da Tofiq Yaqublu ilə görüşdə atası görüşə güclə gəldi, başı gicəllənirdi, görüşə səndəlləyə-səndəlləyə gəldi. Təcridxanada Tofiq Yaqublu ilə görüşən insan hüquqları üzrə ombdusman Səbinə Əliyeva və müəssisə rəhbərliyi ondan aclığı dayandırmasını xahiş edib. Yaqublu isə həbsinin qanunsuz olduğunu xatırladıb və ya azadlığa buraxılacağını, ya da türmədə öləcəyini bildirib.[162] Sentyabrın 11-də professor Adil Qeybulla 3 saylı İstintaq Təcridxanasının rəhbərliyinin müşahidəsi ilə sanitar hissədə Tofiq Yaqublu ilə görüşüb. Onun sözlərinə görə aclıq zamanı su və duz qəbulu şərtdir. Amma Tofiq Yaqublu uzun müddətdir su və duz qəbul etmir. Bu da onun ürəyinin qəfil dayanmasına səbəb ola bilər.[163] Aclığın 11-ci günündə, sentyabrın 12-də Tofiq Yaqublu Şüvəlan təcridxanasından City Hospital özəl tibb müəssisinə gətirilib.[164] Tofiq Yaqublu reanimasiyada mühafizə altında saxlanılırdı.[165]

Sentyabrın 18-də Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin qərarı ilə Tofiq Yaqublunun həbs cəzası ev dustaqlığı ilə əvəz edilib.[166] 17 gün davam edən aclığın sonunda Tofiq Yaqublu saxlandığı City Hospitaldan evə buraxılıb.[167][168] Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin 15 iyul 2021-ci il tarixli qərarı ilə Tofiq Yaqublunun cəzası 2 il 6 ay şərti cəza ilə əvəz edilib.[169][170]

İşgəncəyə məruz qalması (2021)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2021-ci il dekabrın 1-də Fəvvarələr meydanında həbsxanada 26 gündür aclıq edən Gədəbəy rayonun sabiq icra başçısı, beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən siyasi məhbus elan edilən Saleh Rüstəmlinin azadlığa buraxılması tələbi ilə aksiya baş tutub.[171] Həmin aksiya zamanı Tofiq Yaqublu polislər tərəfindən saxlanılıb. Daxili İşlər Nazirliyi rəsmi məlumatında saxlanılan şəxslərin əməllərinə hüquqi qiymət verilməsi üçün müvafiq araşdırmaların aparıldığını bildirib.[172] Axşam saatlarında Tofiq Yaqublu sərbəst buraxıldıqdan sonra üz nahiyəsində çoxsaylı qançırlar olan fotoları yayılıb, fotolarda Yaqublunun göz, üz nahiyəsi və göz qapaqlarında zədələrin olduğu görünür. Tofiq Yaqublu döyülməsini belə şərh edib[173]: "Məni tutub, döyə-döyə polis bölməsinə gətirdilər. Orada "Bandotdel"dən (Daxili İşlər Nazirliyinin Baş Mütəşəkkil Cinayətkarlıqla Mübarizə İdarəsi nəzərdə tutulur) xüsusi qrup gəldi. Məni ayrı otağa saldılar, əlimi qandalladılar, başıma torba keçirdilər və döyməyə başladılar. Sonra sürüyüb bir avtomobilə atdılar. Yolda yenə də döyməyə davam etdilər. Yolun bir yerində sifətimin şəklini çəkib yuxarı göndərdilər, raport verdilər. Onlar da baxıb, xəsarətlərin ürəklərincə olmadığını, təmiz deyil, testdən keçmədiyini dedilər. Sonra avtomobildən saldılar, yenə döydülər. Başımda torba olduğundan hara olduğunu müəyyən edə bilmirdim. Sonra gətirib bir çöllü-biyabanda atdılar. Nə yol, nə avtomobil, heç yer görünmürdü. Orada üstümə düşdülər ki, söz verim, kameraya danışım ki, bir daha mübarizə aparmayacam. Mən də bunları demədim. Sonra qollarıma vurduqları qandallar açılmırdı. Xeyli vaxt qandalların üzərində çalışdılar. Sonra Mitsubishi avtomobili gəldi. Yenə torba başımda gətirib haradasa avtomobili saxladılar. Yenə tələblər irəli sürdülər. Axırda da gətirib Ələt qəsəbəsində avtomobildən düşürdülər".[174] Daxili İşlər Nazirliyinin Mətbuat Xidmətinin KİV və ictimaiyyətlə əlaqələr şöbəsinin rəisi Elşad Hacıyev hadisəni şərh edən zaman, Tofiq Yaqublunun polis bölməsində döyülməsi, xüsusi təzyiqə məruz qalması ilə bağlı iddiaları əsassız adlandırıb, bununla belə qeyd olunan iddiaların müvafiq qaydada araşdırılacağını bildirib.

Tofiq Yaqublunun döyülməsi cəmiyyət tərəfindən sərt tənqidlərlə qarşılanıb. Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri Əli Kərimli Yaqublunun döyülməsinin “sifarişçisinin birbaşa dövlət başçısı” olduğunu deyib. Müsavat Partiyasının başqanı Arif Hacılı Tofiq Yaqublunu döyənlərin dərhal müəyyən edilməsini tələb edib. Milli Şuranın sədri Cəmil Həsənli Tofiq Yaqublunun döyülməsinin sifariş oldğunu deyib və “Tofiq Yaqublunun bu fotosunun 18 il ərzində İlham Əliyevin Azərbaycanda qurduğu "hüquq sistemi" və "hüquqi dövlətin" əsl sifəti!” olduğunu bildirib. Hüquq müdafiəçisi Anar Məmmədli isə “Bir gün bu rejimin tarixin arxivinə gedəcəyini və lənətlə xatırlanacağını” deyib.[175] Azərbaycan iqtidarına yaxın çevrələrdə baş verənləri tənqid edib. Milli Məclisin deputatı Fazil Mustafa "insana qarşı belə qəddarlığın yolverilməz." olduğunu vurğulayıb.[176] ABŞ səfirliyi Yaqubluya qarşı baş verənlərdən dolayı dərin narahatlıqlarını ifadə edib.[177] Birləşmişq Krallıq səfirliyi isə Azərbaycan iqtidarını Tofiq Yaqublunun ağır rəftara məruz qalmaları barədə xəbərləri araşdırmağa çağırıb.[178]

2022-ci ildə həbsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2022-ci ilin dekabrında ictimai fəal Bəxtiyar Hacıyev həbs edildi.[179] Dekabrın 20-də Tofiq Yaqublu onun həbsini şərh edən zaman "İlham Əliyev cinayətkar tutmaq istəyirsə, özündən başlasın, ətrafından başlasın" deyə demişdi.[180] Üç gün sonra, dekabrın 23-də Fəvvarələr meydanında Bəxtiyar Hacıyevin azadlığa buraxılması tələbilə aksiya baş tutdu.[181] Aksiya zamanı Tofiq Yaqublu saxlanıldı və Səbail Rayon Məhkəməsinin hakim iMədinə Bağırovanın qərarı ilə İnzbati Xətalar Məcəlləsinin 535.1 (polisin qanuni əmrinə qəsdən tabe olmamaq) və 510-cu (xırda xuliqanlıq) maddələri ilə 30 gün müddətinə inzibati həbs cəzası aldı.[182] 2023-cü il yanvarın 5-də Tofiq Yaqublu Daxili İşlər Nazirliyinin İnzibati Həbs Olunanlanların Saxlanma Məntəqəsində ailə üzvləri ilə görüşə icazə verilməməsinə, sovqatların qəbul edilməməsinə və həbs qərarına etiraz olaraq aclıq elan edib.[183] Yanvarın 7-də həyat yoldaşı Maya Yaqublu da Tofiq Yaqublunun etirazına qoşularaq aclıq elan edib.[184][185] Qızı Nigar Həzinin sözlərinə görə aclığın altıncı günündə artıq atasının sağlamlığında olan problemlərin özünü ciddi göstərməyə başladı.[186] Yanvarın 11-də Binəqədi rayonunda 6 saylı xəstəxanaya yerləşdirildi.[187] Professor Adil Qeybullanın məlumatına əsasən Yaqublunun daha əvvəl əməliyyat olunduğu üçün də zəifləyib, təzyiqi düşüb və başgicəllənmələri var, özünü halsız hiss edir. Qızı Nigar Həzi isə atasının xəstəxanaya yerləşdirilməsinə belə şərh edib: Qorxdular ki, ona nəsə ola bilər, ölə bilər, məsuliyyətdən yayınmaq üçün dövlət xəstəxanasına yerləşdiriblər.[188][189] Tofiq Yaqublunun aclığı 17 gün davam etdirib.

Yanvarın 10-da Norveç İnsan Haqları Evi və ABŞ Dövlət Departamentinin sözcüsü Ned Prays Azərbaycan iqtidarını Tofiq Yaqublunu tez bir zamanda azad etməyə çağırırıb.[190][191][192] Avropa İttifaqı və ABŞ səfirliyi isə Tofiq Yaqublunun həbsindən narahatlığını ifadə etdi.[193][194] Human Rights Watch'un Avropa və Asiya üzrə rəhbərinin müavini Giorgi Qogia Azərbaycan iqtidarının Tofiq Yaqublu və Bəxtiyar Hacıyevi dərhal azad etməli olduğunu bildirdi.[195][196]

Yanvarın 22-də həbs müddəti başa çatdıqdan sonra azadlığa buraxılıb.[197]

2023-cü ildə həbsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Tofiq Yaqublu proses zamanı

2023-cü il dekabrın 14-də Tofiq Yaqublunun evində polis axtarışının aparıldığı, özünün isə saxlanıldığı bildirildi.[198] Qızı Nigar Həzinin sözlərinə görə Tofiq Yaqublu səhər tezdən evdən çıxıb və axşam saatlarından onun telefonuna zəng çatmayıb. Nərimanov Rayon Polis İdarəsi tərəfindən isə onların evində axtarış aparılıb və evdən 5000 avro, 2500 manat və miqdarını bilmədiyi qədər dollar çıxdığı iddia olunub.[199] Nigar Həzinin sözlərinə görə, axtarış zamanı evdən tapılan pul ailəyə məxsus deyil və polislər tərəfindən evə qoyulub. Nigar Həzi bu həbsin birbaşa İlham Əliyevin sifarişi olduğunu bildirdi.[200] Nəticədə Tofiq Yaqubluya barəsində Cinayət Məcəlləsinin 178.3.2 (külli miqdarda ziyan vurmaqla dələduzluq), 320.1-ci (rəsmi sənədləri, dövlət təltiflərini, möhürləri, ştampları, blankları saxtalaşdırma, qanunsuz hazırlama və ya satma) və 320.2-ci (bilərəkdən saxta sənədlərdən istifadə etmə) maddələri ilə cinayət işi açıldı.[201] Dekabrın 15-də Nərimanov Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə Tofiq Yaqublu barəsində 4 aylıq həbs qətimkan tədbiri seçilib.[202] Tofiq Yaqublu özünü təqsirli bilmədi və siyasi motivlə həbs olunduğunu bildirdi. 2024-cü il aprelin 6-da Nərimanov Rayon Məhkəməsində Yaqublunun həbs qətimkan tədbirinin daha 2 ay müddətinə uzadılması barədə qərar qəbul etdi.[203] İyunun 1-də isə həbs müddəti daha 20 gün uzadıldı.[204] İstintaq müddəti ərzində müdafiə tərəfinin apellyasiya instansiyasına ev dustaqlığı və s. verilən vəsadətlərinin heç biri təmin olunmadı.[205][206]

AXCP sədri Əli Kərimli Tofiq Yaqublunun həbsini şərh edən zaman onun sırf siyasi fəaliyyətinə və tənqidlərinə görə şərləndiyini bildirdi.[207] Milli Şura bəyanatında Tofiq Yaqublunun həbsinin siyasi motivli olduğunu vurğuladı.[208] Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası Tofiq Yaqublunun həbsini pisləyən bəyanat verdi.[209] ABŞ səfirliyi Tofiq Yaqublunu və fundamental azadlıqlardan istifadə etdiklərinə görə həbsdə olanların hamısını azad etməyə çağırırdı. ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Metyu Miller Tofiq Yaqublunun həbsinin qəbuledilməz olduğunu və biz Azərbaycan iqtidarını insan hüquqlarına və əsas azadlıqlarına hörmət etməyə çağırdığını, hamının, o cümlədən ifadə azadlığından istifadə edənlərin, haqsız yerə həbsdə olanların hamısını azadlığa buraxmağa çağırdı.[210] Human Rights Watch isə bəyanatında Tofiq Yaqublunun həbsinin Azərbaycanda tənqidi səslərin susdurulması tendensiyasının davamı olduğunu vurğuladı.[211] Amnesty Internationalın 2023-cü ildə insan hüquqlarının vəziyyətinə dair hesabatında Tofiq Yaqublunun "qondarma ittiham"la həbs olunduğunu bildirdi.[212] 2024-cü ilin aprelində Avropa Parlamenti Azərbaycan iqtidarını siyasi məhbusları azad etməyə çağıran qətnamə qəbul edib. Qətnaməyə əsasən Tofiq Yaqublu da daxil olmaqla ona yaxın siyasi məhbusun azad edilməsi üçün Azərbaycan iqtidarına çağırış edildi.[213] İyulda isə BMT-nin İnsan Hüquqları üzrə Ali Komissarı Volker Türk Azərbaycan iqtidarını həbs edilən jurnalist və Tofiq Yaqublu da daxil olmaqla siyasi fəalların işinə yenidən baxmağa, əsassız yerə həbs edilən şəxsləri azad etməyə çağırmışdır.[214]

2024-cü ilin mayında Tofiq Yaqubluya qarşı cinayət işinin istintaqı başa çatdı[215] və iyunun 14-də Bakı Ağır Cinayət Məhkəməsində hakim Eldar Nuriyevin sədrliyi ilə başladı.[216][217]

2024-cü il oktyabrın 24-də Avropa Parlamenti Azərbaycanda insan hüquqları pozuntuları ilə bağlı qətnamə qəbul edib. Parlament qətnaməsind COP29 ərəfəsində Azərbaycanda fəallara, jurnalistlərə, müxalifət liderlərinə qarşı nəzərəçarpacaq dərəcədə güclənən repressiyaları pisləyib. Qətnamədə Tofiq Yaqublunun da qeyd olunub.[218]

Ailəsinə qarşı təyziqlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2012-ci il sentyabrın 11-də Tofiq Yaqublunun qızı Nigar Yaqublu Abşeron rayonunda baş vermiş avtomobil qəzasından sonra həbs edilib. “Yeni Müsavat” qəzetinin xəbərinə görə Azərbaycanda qəzalara görə cəzalandırılanlar olsa da, bir qayda olaraq sükan arxasında əyləşənlər istintaq dövründə həbsə alınmır. Amma Tofiq Yaqublunun qızı Nigar Yaqublunun işində bu belə olmadı və o, 11 sentyabr 2012-ci ildə saxlanılaraq barəsində həbs qətimkan tədbiri seçildi. “Yeni Müsavat” qəzeti həm də sıradan bir avtomobil qəzasına görə başlanmış cinayət işinin birbaşa baş prokuror birinci müavini Rüstəm Usubov tərəfindən təsdiqləndiyini, normalda isə hər gün baş verən bu tip qəzalarla bağlı başlanmış cinayət işlərini rayon prokurorlarının imzaları ilə təsdiq olunduğunu da vurğuladı.[219]

Maya Yaqublu ilə evlidir, 2 qızı və 1 oğlu var.[220]

  • Qızı Nigar Yaqublu 1988-ci ildə anadan olub. Xəzər Universitetində təhsil alıb. 2009-cu ildən müsavatçıdır. Müsavat Partiyası Gənclər Komitəsinin sədr müavini, Müsavat Partiyası Məclisinin üzvü olub. 2012-ci ilin sentyabrından Abşeron rayonunda baş vermiş avtomobil qəzasından sonra həbs edilib. 2012-ci ildə Abşeron Rayon Məhkəməsinin qərarı ilə cəzasını məntəqə tipli CÇM-də çəkməklə 2 il 6 ay müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. 2016-cı ilin avqustunda o dönəmdə siyasi məhbus həyatını yaşayan jurnalist, Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədr müavini Seymur Həzi ilə həbsxanada evlənmişdir.
  • Qızı Nərgiz Yaqublu 1989-cu ildə anadan olub. Xəzər Universitetində təhsil alıb. 2009-cu ildən müsavatçıdır. 2012-ci ildə müxalif gənclərin parlamentin buraxılmasını tələbilə baş tutan aksiyada polislər tərəfindən saxlanılıb.[221] 2013-cü ildə İsmayıllı hadisələri ilə bağlı "Silahları üzərimizdən çəkin!" şüarı ilə baş tutan aksiyada da polislər tərəfindən saxlanılıb və inzibati qaydada cərimə edilib.[222][223] Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi (AİMH) 2017-ci ilin iyununda məhrum Nərgiz Yaqublunun Avropa Konvensiyası 6-cı (ədalətli məhkəmə araşdırması hüququ) və 11-ci (sərbəst toplaşmaq azadlığı) maddələri ilə təminat altına alınan hüquqlarını pozduğunu hesab edib. Buna görə də Azərbaycan iqtidarını N. Yaqublunun işi üzrə 470 avro cərimə edib.[224] 2013-cü ilin sentyabrından prezident seçimləri ərəfəsində Milli Şuranın prezidentliyə namizədi Cəmil Həsənlinin Məhsul stadionunda baş tutan mitinqinin sonunda siyasi məhbusların azad olunması tələb edilən qətnamə oxuyub.[225][226] Nərgiz Yaqublu ailə həyatı qurduqdan sonra Rusiyada yaşayıb. 2015-ci il aprelin 23-də xəstəliyi səbəbilə vəfat edib. Bir oğlu var idi.[227]
  • Oğlu Rəhim Yaqublu 1998-ci ildə anadan olub. Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetində təhsil alıb. 2020-2021-ci illərdə hərbi xidmətdə olan zaman Qarabağ müharibəsinə qatılıb.
  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 "TOFİQ YAQUBLU". www.free-anar.site (ingilis). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  2. 1 2 3 MSK. "MİLLİ MƏCLİS SEÇKİLƏRİ - 07.11.2010 // 26 SABUNÇU BİRİNCİ SEÇKİ DAİRƏSİ ÜZRƏ QEYDƏ ALINANLARIN SİYAHISI". www.infocenter.gov.az (az.). 2024-05-14. 2024-08-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  3. 1 2 3 4 5 “Yeni Müsavat” qəzeti. "TOFİQ YAQUBLUNUN DOĞUM GÜNÜ QEYD OLUNDU". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  4. 1 2 3 4 5 6 7 “Yeni Müsavat” qəzeti. "TOFİQ YAQUBLU MÜSAVAT BAŞQANININ MÜAVİNİ OLDU". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  5. 1 2 “Yeni Müsavat” qəzeti. "TOFİQ YAQUBLU CİDDİ XƏSARƏT ALIB". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  6. Voice of America (VoA). "Mehman Hüseynova görə aclığa başlayanların sayı artmaqdadır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  7. Modern.az. "Müsavat Məclisinə yeni sədr seçilib". www.modern.az (az.). 2024-05-14. 2024-02-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  8. İsa Qəmbərin rəsmi internet səhifəsi. "«Bizim Azərbaycan Bloku»nun təsisçilərinin siyahısı". www.isagambar.az (az.). 2024-05-14. 2024-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  9. Modern.az. "Deputat köməkçiləri də deputat olmaq istəyirlər". www.modern.az (az.). 2024-05-14. 2024-02-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  10. “Yeni Müsavat” qəzeti. "TOFİQ YAQUBLUNUN İMZALARI TƏSDİQLƏNİB". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  11. “Yeni Müsavat” qəzeti. "MSK TOFİQ YAQUBLUNUN NAMİZƏDLİYİNİ QEYDƏ ALDI". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  12. “Yeni Müsavat” qəzeti. "İTV AKSİYASINA GÖRƏ TUTULANLARIN SİYAHISI". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  13. Qafqazinfo.az. "Milli Şuranın üzvləri açıqlandı – Siyahı". www.qafqazinfo.az (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  14. Voice of America (VoA). "Milli Şura növbəti sessiyasını baş tutub". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  15. Voice of America (VoA). "Cəmil Həsənli və Tofiq Yaqublunun AŞPA-da görüşləri olub". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  16. Sevda Əliyeva / Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu: Azərbaycan Avropa Şurasının ən repressiv üzvüdür [Audio-Müsahibə]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  17. Voice of America (VoA). "Milli Şura şəhər meriyasına müraciət edib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  18. Voice of America (VoA). "Milli Şuranın mitinqi aprelin 8-də baş tutacaq (Yenilənib)". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  19. Voice of America (VoA). "Keçmiş siyasi məhbus Tofiq Yaqublu mitinqdə çıxış edir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  20. Tapdıq Fərhadoğlu və Pərvanə Bayramova / Voice of America (VoA). "Müxalifətin mitinqindən [Video & Fotoqalereya]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  21. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Oqtay Gülalıyev: Həbsdə olan 9 siyasi məhbus aclıq edir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  22. Voice of America (VoA). "Aclıq davam etdirilir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  23. Voice of America (VoA). "Polis tərəfindən saxlanılan müxalifət fəalları azad buraxılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  24. Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu: İnizbati cəza verə bilərlər". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  25. Voice of America (VoA). "Müxalifət fəalları cərimə edilib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  26. Voice of America (VoA). "Siyasi fəallar cərimələnib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  27. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Müsavat Partiyasının başqanlığına 3 nəfər namizədliyini irəli sürəcəyini bildirib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  28. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Müsavat Partiyası başqanlığa namizədlərin görüşlərinə əngəlləri pisləyir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  29. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Arif Hacılı: Bizə hücum etdilər, hər tərəfdən yumurta atəşinə tutdular". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  30. Türkan Bəşir / Voice of America (VoA). "Müsavat partiyasının yeni başqanı seçilib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-11-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  31. Pərvanə Bayramova / Voice of America (VoA). "Arif Hacılı yenidən Müsavat Partiyasının başqanı seçilib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  32. 1 2 “Yeni Müsavat” qəzeti. "MİTİNQƏ GÖRƏ HƏBS EDİLƏNLƏRİN SİYAHISI AÇIQLANDI". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  33. “Yeni Müsavat” qəzeti. "TOFİQ YAQUBLU BARƏDƏ HƏBS QƏRARI DƏYİŞMƏDİ". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  34. Azadlıq Radiosunun Azərbaycan Xidməti. "İctimai Palatanın 2 aprel mitinqi dəqiqəbədəqiqə...(VİDEO)". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. 2024-05-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  35. 1 2 3 “Yeni Müsavat” qəzeti. "TOFİQ YAQUBLUYA CİNAYƏT İŞİ AÇMAQ İSTƏYİBLƏR". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  36. “Yeni Müsavat” qəzeti. "TOFİQ YAQUBLU AVROPA MƏHKƏMƏSİNƏ ÜZ TUTDU". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  37. “Yeni Müsavat” qəzeti. "TOFİQ YAQUBLUNUN ŞİKAYƏTİNİ AVROPA MƏHKƏMƏSİ İCRAATA GÖTÜRDÜ". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  38. AİHM Azərbaycan. "AİHM Azərbaycanı 121 min avro cərimələdi". www.aihmaz.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  39. European Court of Human Rights. "CASE OF YAGUBLU AND AHADOV v. AZERBAIJAN". www.hudoc.echr.coe.int (ingilis). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  40. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "İlqar Məmmədov və Tofiq Yaqublunun İsmayıllıda çağırışı". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  41. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "İlqar Məmmədova qarşı ittiham irəli sürülür". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  42. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "İlqar Məmmədov: İttihamlar siyasidir, onların heç bir hüquqi əsası yoxdur". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  43. 1 2 Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Ilqar Məmmədov və Tofiq Yaqublu həbs edilib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  44. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Müsavat liderinin müavinin həbsi 2 ay uzadılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  45. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun həbs müddəti daha 3 ay uzadılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  46. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu həbsdə saxlanıldı". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-06-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  47. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu həbsdə saxlanıldı". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  48. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "İlqar Məmmədov: Saxta siyasi işdir [Video]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  49. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "İlqar Məmmədov və Tofiq Yaqublu vicdan məhbusudur". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-06-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  50. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Ziyalılar Forumunun üç əsas tezisi elan edilib [Video]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  51. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Milli Şura: Siyasi repressiyaları gücləndirməklə mübarizəsinin qarşısını almaq mümkün deyil". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-06-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  52. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Hüquq müdafiəçiləri ATƏT-i həbslərə göz yummamağa çağırıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  53. Voice of America (VoA). "Human Rights Watch: İlqar Məmmədov və Tofiq Yaqublu fərqli düşüncənin boğulmasının qurbanlarıdır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-06-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  54. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Amnesty İnternational: Azərbaycan iqtidarı repressiyaları gücləndirir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  55. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Human Rights Watch: İlqar Məmmədova və Tofiq Yaqubluya qarşı ittihamlar uydurmadır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  56. Voice of America (VoA). "Riçard Morninqstar: "Azərbaycan iqtidarını xalqın iradəsini əks etdirəcək azad və ədalətli seçki prosesini təmin etməyə çağırırıq"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  57. Voice of America (VoA). "Avropa Parlamenti prezident seçimlərinin nəticələrini tənqid edib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  58. Tapdıq Fərhadoğlu və Pərvanə Bayramova / Voice of America (VoA). "İsmayıllı hadisələrinə baxılır [Videolar & Fotolar] - Yenilənir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  59. Pərvanə Bayramova / Voice of America (VoA). "İsmayıllı hadisələrinin məhkəməsindən son xəbərlər (reportaj)". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  60. Tapdıq Fərhadoğlu və Pərvanə Bayramova / Voice of America (VoA). "İsmayıllı hadisələrinə görə təqsirləndirilən şəxslərin vəsatətləri təmin olunmayıb [Video]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-11-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  61. Voice of America (VoA). "İsmayıllı hadisələrinə görə həbs edilən müttəhim 5 gündür aclıq edir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  62. Voice of America (VoA). "İsmayıllı hadisələrinə görə ittiham olunanların məhkəməsi davam edir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  63. 1 2 Voice of America (VoA). "İsmayıllı hadisələri lə bağlı məhkəmə davam edir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  64. Voice of America (VoA). "Dövlət ittihamçısı İlqar Məmmədova 8 il, Tofiq Yaqubluya isə 7 il həbs cəzası istəyib [Video]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  65. Voice of America (VoA). "REAL məhkəməni sifarişli qərar çıxarmamağa çağırır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  66. Voice of America (VoA). "İsmayıllı işi ilə bağlı qərar elan edilib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  67. Voice of America (VoA). "Amnesty International: Tofiq Yaqublunu və İlqar Məmmədovu dərhal azad edin!". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  68. Voice of America (VoA). "Britaniya Xarici İşlər Nazirliyi İlqar Məmmədov və Tofiq Yaqubluya qarşı qərardan narahatdır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  69. Voice of America (VoA). "ABŞ səfirliyi: Məhrəmənin qərarı siyasidir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  70. Voice of America (VoA). "Jurnalistləri Müdafiə Komitəsi: Tofiq Yaqublunu azad edin!". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-11-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  71. Tapdıq Fərhadoğlu / Voice of America (VoA). "Sərhədsiz Reportyorlar: Yaqublunun mühakimə edilməsi siyasi repressiya aktıdır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  72. Voice of America (VoA). "Avropa Birliyi İlqar Məmmədov və Tofiq Yaqublunun həbsini siyasi motivli hesab edir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  73. Voice of America (VoA). "ABŞ Tofiq Yaqublu və İlqar Məmmədov barədə qərarı pisləyib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  74. Voice of America (VoA). "Azərbaycan vətəndaş cəmiyyəti: Vicdan məhbusları təcili azad edilməlidir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  75. The Voice of America (VoA). "Leyla Yunusun saxlanmasını müxalif siyasi liderlər tənqid edib (mövqelər)". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-06-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  76. The Voice of America (VoA). "Müsavat Partiyası siyasi məhbusların azad edilməsini tələb edib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  77. The Voice of America (VoA). "REAL: İlqar Məmmədov və Tofiq Yaqublu dərhal azad edilməlidir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  78. The Voice of America (VoA). "Milli Şura "İsmayıllı işi" ilə bağlı qərara etiraz edir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-08-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  79. The Voice of America (VoA). "Şəki Apellyasiya Məhkəməsində "İsmayıllı işi", İlqar Məmmədov zaldan çıxarılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  80. 1 2 The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu və İlqar Məmmədovun cəzalarını dəyişdirilmədən saxlanılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  81. Tapdıq Fərhadoğlu və Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Ann Brasser: Azərbaycanda problemlər sistemlə bağlıdır [Video]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-06-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  82. Tapdıq Fərhadoğlu və Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Vəfa Məmmədova: İlqarla bağlı məlumat verilməməsi işgəncə ehtimallarını artırır [Audio-müsahibə] [yenilənib]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  83. The Voice of America (VoA). "İlqar Məmmədovun xanımı: Ailəyə mənəvi əziyyət verirlər". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-08-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  84. The Voice of America (VoA). "Ombudsman Aparatının nümayəndələri CÇM-də olub". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  85. The Voice of America (VoA). "AŞPA həmməruzəçiləri Anar Məmmədli və digər siyasi məhbuslarla görüşüb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-06-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  86. The Voice of America (VoA). "Müsavat başqanının həbsdə olan müavininin qızı vəfat edib [Video-Müsahibə] (arxiv)". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  87. Emil Quliyev / The Voice of America (VoA). "Nərgiz Yaqublu dəfn edildi". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  88. The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu qızının dəfninə qatılmaq üçün 7 gün müddətinə sərbəst buraxılıb [Video]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  89. The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu həbsxanaya qaytarılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  90. The Voice of America (VoA). ""Dərhal və şərtsiz!"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-08-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  91. The Voice of America (VoA). "İlqar Məmmədov və Tofiq Yaqublunun kassasiya şikayətinə baxılacaq". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  92. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "İlqar Məmmədov və Tofiq Yaqublunun işi yenidən apellyasiya baxışına qaytarılıb [Video]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  93. 1 2 3 The Voice of America (VoA). "AİHM Müsavat başqanı müavininin azadlıq hüququnun pozulmasını tanıyıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  94. The Voice of America (VoA). "İlqar Məmmədov və Tofiq Yaqublunun şikayətinə yenidən baxılacaq". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  95. The Voice of America (VoA). "İ. Məmmədovun və T. Yaqublunun işinə yenidən baxılması təxirə salınıb [Audio-Müsahibə]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  96. The Voice of America (VoA). "Prezident Əliyev 148 məhbusu əfv etdi [Tam siyahı]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  97. The Voice of America (VoA). "ABŞ Dövlət Katibinin Azərbaycanda siyasi məhbusların azad edilməsilə bağlı bəyanatı". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  98. The Voice of America (VoA). "Cəmil Həsənli: Əfv yenə yarımçıq oldu". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  99. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Milli Şura Bakının mərkəzində piket keçirdi". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  100. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Polis mitinq təşkilatçılarına xəbərdarlıq edib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  101. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Əli Kərimli saxlanılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  102. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Milli Şuranın mitinqi ilə əlaqəli yüzdən çox insanın saxlanıldığı bildirilir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  103. The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu: 'Əllərimi qandallayıb, məni bir saat döydülər'". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  104. The Voice of America (VoA). "Nemət Kərimli Tofiq Yaqublu ilə görüşüb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  105. The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun üzərində işgəncə izlərinin qaldığı bildirilir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-10-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  106. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Nigar Həzi: Zabit atamı 3 saatdan çox sorğu-suala tutub". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  107. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu: İşgəncəyə məruz qaldım – haraya gəldi vururdular". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  108. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu: İşgəncəyə məruz qaldım – haraya gəldi vururdular". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  109. 1 2 Əzizə Göyüşzadə / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu: "Bu Novruz qarğışı idi"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  110. Əzizə Göyüşzadə / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu: "Bu Novruz qarğışı idi"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  111. 1 2 3 4 5 Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu saxlanılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2020-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  112. 1 2 3 4 5 6 7 Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu barəsində 3 aylıq həbs qətimkan tədbiri seçilib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2020-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  113. The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun həbs müddətinin uzadılması istənilir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  114. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun həbs müddəti daha 2 ay uzadılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  115. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun apellyasiya müraciətinə baxılacaq". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  116. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu həbsdə saxlanıldı". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  117. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu həbsdə saxlanıldı". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  118. 1 2 Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun həbsi, avtomobilinin fotosu və əks reaksiyalar". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  119. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Azər Qasımlı: İqtidar pandemiyadan istifadə edib insan hüquq və azadlıqlarını pozur". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-08-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  120. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Human Rights Watch: İqtidar Tofiq Yaqublunu dərhal azad etməlidir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  121. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Human Rights Watch: Tofiq Yaqublu həbsdən azad edilməlidir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  122. Əzizə Göyüşzadə / The Voice of America (VoA). "Giorgi Qogia: "Azərbaycan iqtidarı Tofiq Yaqublu və saxta ittihamlarla həbs olunan bütün digər insanları azad etməlidir"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  123. Əzizə Göyüşzadə / The Voice of America (VoA). "Giorgi Qogia: "Azərbaycan iqtidarı Tofiq Yaqublu və saxta ittihamlarla həbs olunan bütün digər insanları azad etməlidir"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  124. Əzizə Göyüşzadə / The Voice of America (VoA). "Katerin Pilişvili: "Əliyev pandemiyadan tənqidçilərini təqibi üçün istifadə etdi"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  125. 1 2 The Voice of America (VoA). "AŞPA həmməruzəçiləri: "Azərbaycan iqtidarı pandemiyadan sui-istifadə edir"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  126. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "ALDE Tofiq Yaqublunun həbsini pisləyən bəyanat yayıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  127. The Voice of America (VoA). "Dövlət Departamenti Tofiq Yaqublunun azad edilməsinə çağırır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  128. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Milli Platforma: İqtidarı müxaliflərə qarşı sui-istifadə təcrübəsini dayandırmağa və onları həbsdən azad etməyə çağırırıq". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  129. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "RATİ: Bütün siyasi və vicdan məhbuslarını dərhal azad etməyə çağırırıq". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  130. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun işi üzrə ibtidai istintaq başa çatıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  131. The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu haqqında ittiham hazırdır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  132. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun prosesi başlayıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  133. Türkan Bəşir / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun işi üzrə növbəti iclas baş tutub". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  134. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). ""Tofiq Yaqublunun səhhətinə nəsə olsa, onun məsuliyyəti İlham Əliyevdədir" ". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  135. 1 2 Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Dünya Miyatoviç Tofiq Yaqublu barədə qərara münasibət bildirib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-11-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  136. Türkan Bəşir / The Voice of America (VoA). ""Atama qarşı bütün cinayət işi saxtadır, quramadır"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  137. 1 2 3 Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun işi üzrə prosesdə şahid ifadəsini qarışdırıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  138. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Dövlət itthamçısı Tofiq Yaqubluya 4 il 6 ay həbs istəyib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2020-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  139. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu aclığa başlayıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2020-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  140. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu aclığa başlayıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  141. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu 4 il 3 ay müddətinə həbs edilib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  142. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu 4 il 3 ay müddətinə həbs edilib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  143. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "İnsan Hüquqları Klubu: Tofiq Yaqublu ən qısa müddətdə azadlığa buraxılmalıdı". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  144. Əzizə Göyüşzadə / The Voice of America (VoA). "Giorgi Qogia: "Tofiq Yaqublu dərhal azad edilməlidir"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  145. Əzizə Göyüşzadə / The Voice of America (VoA). "Giorgi Qogia: "Tofiq Yaqublu dərhal azad edilməlidir"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  146. Əzizə Göyüşzadə / The Voice of America (VoA). "Cəmil Həsənli: "Bu, Tofiq Yaqubluya qarşı qisasçılıqdır"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  147. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Amnesty International: Tofiq Yaqublu vicdan məhbusudur". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  148. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Milli Şura: Tofiq Yaqublunun prosesi Əliyev dövrünün "ən rüsvayçı prosesidir"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  149. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). ""Tofiq Yaqublunun saxta görünən ittihamlarla azadlıqdan məhrum edilməsi ABŞ Səfirliyini məyus edib"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  150. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "AŞPA məruzəçiləri Tofiq Yaqublunun işinə yenidən baxmağa çağırıblar". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  151. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Avropa Birliyi Tofiq Yaqublu ilə bağlı qərara yenidən baxılmasına çağırır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  152. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "ABŞ Dövlət Departamentinin Tofiq Yaqublunu sərbəst buraxmağa çağırır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  153. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "İnsan Hüquqları Evi Fondu: Tofiq Yaqublunu və digər siyasi məhbusları azad etməyə çağırırıq". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  154. Dilşad Əliyarlı / The Voice of America (VoA). "İntiqam Əliyev: İqtidar sistemli formada siyasi opponentlərini sıradan çıxartmaq siyasəti aparır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  155. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Rüfət Səfərov: Məmurlar siyasi hüquqlara qarşı dözümsüzdür". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  156. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Zeynəb Xanlarova: Tofiq Yaqublunu mərd Azərbaycan kişisi olaraq tanıyıram". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  157. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Əli Kərimli: Cəmiyyətin bütün təbəqələri Tofiq Yaqublunu müdafiə edir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  158. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Aqil Layıc: Halı yox idi, rəngi solmuş idi". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2020-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  159. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu altıncı gündür aclığı davam etdirir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2020-10-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  160. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu 8-ci gündür aclıq edir -"səhhəti yaxşı deyil"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  161. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu doqquzuncu gündür aclığı davam etdirir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  162. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu: Ya azadlıq, ya ölüm, türmələrdə yaşamayacam". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  163. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Adil Qeybulla: Aclıq edən Tofiq Yaqublunun ürəyi qəfil dayana bilər". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  164. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu xəstəxanaya aparılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  165. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Nigar Həzi: Tofiq Yaqublu sistem qəbulundan imtina edib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  166. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "17 gün aclıqdan sonra Tofiq Yaqublunu ev dustaqlığına buraxdı". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  167. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "17 gün aclıqdan sonra Tofiq Yaqublunu ev dustaqlığına buraxdı". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  168. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu ev dustaqlığına buraxılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  169. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu barədə şərti cəza verib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  170. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu barədə şərti cəza verib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-11-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  171. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). ""Saleh Rüstəmliyə azadlıq!" şüarı ilə aksiya baş tutub". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  172. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Daxili İşlər Nazirliyi: Saxlanılan şəxslərin əməllərinə hüquqi qiymət verilməsi üçün müvafiq araşdırmalar aparılır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  173. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu: Döydülər, sürüyüb avtomobilə atdılar, yolda yenə döydülər". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  174. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu: Döydülər, sürüyüb avtomobilə atdılar, yolda yenə döydülər". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-12-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  175. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun döyülməsi sərt tənqidlərlə qarşılanır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  176. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Etirazlar zamanı saxlanılanlara həbs cəzaları verilib – hüquq müdafiəçisinin və deputatın baxışı". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  177. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "ABŞ Səfirliyi dinc etirazçılara qarşı zorakılıqdan dolayı dərin narahatlıqlarını ifadə edib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  178. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Birləşmiş Krallıq Tofiq Yaqublu və başqalarının ağır rəftara məruz qalmaları barədə xəbərləri araşdırmağa çağırır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  179. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). ""Bəxtiyar Hacıyevin həbsi Azərbaycanda vətəndaş cəmiyyətinə qarşı siyasi təzyiqdir"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  180. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu: İlham Əliyev cinayətkar tutmaq istəyirsə özündən başlasın". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  181. Türkan Bəşir və Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Bəxtiyar Hacıyevin azadlığa buraxılması tələb edilir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-11-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  182. Tapdıq Fərhadoğlu və Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunu 30 gün həbs cəzası aldı". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  183. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "İnzibati həbsdə olan Tofiq Yaqublu aclıq elan edib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  184. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Maya Yaqublu: Həyat yoldaşım Tofiq Yaqublunun etirazına qoşularaq aclıq elan edirəm". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  185. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Maya Yaqublu: Həyat yoldaşım Tofiq Yaqublunun etirazına qoşularaq aclıq elan edirəm". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-01-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  186. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Ailəsi Tofiq Yaqublunun ağlamlığında olan problemlərin özünü göstərməyə başladığını bildirir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-06-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  187. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Aclıq edən Tofiq Yaqublunun xəstəxanaya yerləşdirildiyi bildirilir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  188. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun qızı: "Qorxdular ki, ona nəsə ola bilər, ölə bilər, məsuliyyətdən yayınmaq üçün dövlət xəstəxanasına yerləşdiriblər"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  189. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). ""Qorxdular ki, ona nəsə ola bilər, ölə bilər, məsuliyyətdən yayınmaq üçün dövlət xəstəxanasına yerləşdiriblər"". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-06-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  190. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Norveç İnsan Haqları Evi Bəxtiyar Haciyevi və Tofiq Yaqublunu azadlığa çağırır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  191. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Ned Prays: Biz Bəxtiyar Hacıyev və Tofiq Yaqublunu tez bir zamanda azad etməyə çağırırıq". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  192. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Dövlət Departamenti Azərbaycan iqtidarını Tofiq Yaqublu və Bəxtiyar Hacıyevi tez bir zamanda azadlığa buraxmağa çağırır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  193. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Aİ Bəxtiyar Hacıyev və Tofiq Yaqublunun həbsindən narahatdır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-06-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  194. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "ABŞ səfirliyi: Bəxtiyar Hacıyev və Tofiq Yaqublunun həbsindən çox narahatıq". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-08-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  195. Dilşad Əlyarlı və Əzizə Göyüşzadə / The Voice of America (VoA). "Giorgi Qogia: Tofiq Yaqublu və Bəxtiyar Hacıyev dərhal azad edilməlidir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  196. Dilşad Əlyarlı / The Voice of America (VoA). "Giorgi Qogia: Tofiq Yaqublu və Bəxtiyar Hacıyev dərhal azad edilməlidir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  197. Əziz Kərimov / The Voice of America (VoA). "Siyasi fəal Tofiq Yaqublu azadlıqda". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  198. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun evində axtarış aparılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  199. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu saxlanılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  200. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun qızı: Bu həbs birbaşa İlham Əliyevin sifarişidir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  201. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu təqsirləndirilən şəxs qismində cinayət işinə cəlb olunub". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  202. Ülviyyə Quliyeva və Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu barəsində 4 aylıq həbs qətimkan tədbiri seçilib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  203. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun həbs müddəti uzadıldı". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  204. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun həbs qətimkan tədbirinin müddəti daha 20 gün uzadılıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-06-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  205. Türkan Bəşir / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublu ev dustaqlığına buraxılmayıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-06-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  206. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Apellyasiya Məhkəməsi Tofiq Yaqublunun şikayətlərini təmin etmədi". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  207. Ülviyyə Quliyeva / The Voice of America (VoA). "Əli Kərimli: Tofiq Yaqublu mərdliyin, dürüstlüyün simvoludur". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  208. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Milli Şura beynəlxalq təşkilatları sanksiyaya çağırır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  209. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "AXCP qurultayı siyasi məhbuslara azadlıq tələb edən bəyanat qəbul edib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  210. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Dövlət Departamenti Azərbaycanda son həbslərin "qəbuledilməz" olduğunu bildirib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  211. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Human Rights Watch: Tofiq Yaqublunun həbsi tənqidi səslərin susdurulması tendensiyasının davamıdır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-04-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  212. Emil Bağırov / The Voice of America (VoA). "Amnesty International: Azərbaycan iqtidarı hərbi qələbədən istifadə edərək tənqidçilərinə qarşı təzyiqləri artırıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  213. Emil Bağırov / The Voice of America (VoA). "Avropalı deputatlar Azərbaycanda siyasi təqibləri pisləyir". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  214. EMil Bağırov / The Voice of America (VoA). "BMT İnsan hüquqları Komissarı Azərbaycanı əsassız yerə həbs edilənləri azad etməyə çağırıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  215. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Nigar Həzi: Tofiq Yaqubluya qarşı cinayət işinin istintaqı başa çatıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  216. Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun cinayət işi üzrə məhkəmə istintaqı başlayır". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  217. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Tofiq Yaqublunun məhkəməsi başlayıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-07-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  218. Emil Bağırov / The Voice of America (VoA). "Avropa Parlamenti Azərbaycanda insan hüquqları pozuntuları ilə bağlı qətnamə qəbul edib". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  219. “Yeni Müsavat” qəzeti. "TOFİQ YAQUBLUDAN QUMAŞYANIN QİSASINI ALIRLAR". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  220. “Yeni Müsavat” qəzeti. "TOFİQ YAQUBLUNUN QIZLARI "VARİS"də". www.musavat.com (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  221. Tapdıq Fərhadoğlu / The Voice of America (VoA). "Müxalif gənclər parlamentin buraxılmasını tələb etdilər [Video]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  222. Emil Quliyev / The Voice of America (VoA). ""Silahları üzərimizdən çəkin!" aksiyası". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  223. The Voice of America (VoA). "AİHM 4 iş üzrə qərarını açıqlayacaq". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  224. Turan İnformasiya Agentliyi. "AİHM 3 azərbaycanlı fəalın müraciətlərini təmin edib". www.turan.az (az.). 2024-05-14. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  225. Tapdıq Fərhadoğlu və Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Milli Şuranın prezidentliyə namizədi Cəmil Həsənlinin görüş mitinqi qətnamə ilə başa çatıb". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  226. Tapdıq Fərhadoğlu və Pərvanə Bayramova / The Voice of America (VoA). "Milli Şuranın prezidentliyə namizədi Cəmil Həsənlinin görüş mitinqi qətnamə ilə başa çatıb [video]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2022-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.
  227. The Voice of America (VoA). "Yaqublu ailəsinin Nigarı [Video]". www.amerikaninsesi.org (az.). 2024-05-14. 2024-05-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14.05.2024.