Yaşıl kilsə

Müqəddəs Vəftizçi Yuhənna kilsəsi (erm. Սուրբ Հովհաննսես Մկրտիչ եկեղեցի) — Şuşada yerləşən və el arasında daha çox Yaşıl kilsə (erm. Կանաչ Ժամ — Kanaç jam) kimi tanınan, hal-hazırda fəaliyyət göstərməyən kilsə.

Yaşıl kilsə
erm. Սուրբ Հովհաննսես Մկրտիչ եկեղեցի, Կանաչ Ժամ եկեղեցի
Yaşıl kilsə 2022-ci ildə.
Yaşıl kilsə 2022-ci ildə.
39°46′04″ şm. e. 46°44′40″ ş. u.
Ölkə Azərbaycan
Şəhər Şuşa
Yerləşir Şuşa rayonu
Tikilmə tarixi 1818 ya 1847
Vəziyyəti zərər görüb (hərbi münaqişə zonasında yerləşir)
Yaşıl kilsə (Azərbaycan)
Yaşıl kilsə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kilsə 1818-ci ildə,[1] digər mənbələrə görə 1847-ci ildə[2] inşa edilmişdir. Əvvəlki günbəzi yaşıl rəngdə olduğuna görə qeyri-rəsmi olaraq Yaşıl kilsə kimi tanınmışdır. Yarımdairəvi günbəz sonradan itiuclu günbəz ilə əvəz edilmişdir. Azərbaycanda kilsənin əvvəllər rus pravoslav kilsəsi olduğu haqda fikirlər irəli sürünmüşdür.[3]

2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsi nəticəsində Erməni Həvari kilsəsinin tabeliyində olan Yaşıl kilsə fəaliyyətini dayandırmışdır. 2021-ci ildə erməni mənbələri yaydığı peyk şəkilləri əsasında kilsənin azərbaycanlılar tərəfindən məhv edilməsini iddia etmişdir.[4][5] Azərbaycan mənbələri bunun həqiqət olmadığını və müharibə zamanı zərər görmüş kilsə binasında hal-hazırda təmir işlərinin aparıldığını və günbəzin bərpa edildiyini bəyan etmişdir.[6]

Həmçinin ermənilər Şuşanın azad edilməsindən sonra Azərbaycanın kilsəni sökərək, təmir adı ilə ruslaşdırdığını, Azərbaycan isə əksinə kilsənin əslində rus-provaslav kilsəsi olduğunu, Şuşanın işğalından sonra ermənilərin bu kilsəni erməniləşdirdiyini, dairəvi günbəzini ləğv edərək qriqoryan kilsəsinə çevirdiyini, indi isə Azərbaycanın kilsəni təmir edərək ilkin vəziyyətinə qaytarmaqda olduğunu açıqlayıb.[7]

Şəkillər[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Tarixi Şuşa fotosunda arxa fonda uzaqda Yaşıl kilsə

    Tarixi Şuşa fotosunda arxa fonda uzaqda Yaşıl kilsə

  • Kilsənin 1979-cu ildəki vəziyyəti[8]

    Kilsənin 1979-cu ildəki vəziyyəti[8]

  • Kilsənin erməniləşdirilməsi

    Kilsənin erməniləşdirilməsi

  • Kilsənin daxili (2009)

    Kilsənin daxili (2009)

  • Kilsə 2010-cu ildə

    Kilsə 2010-cu ildə

  • (2019)

    (2019)

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Şahen Mkrtçyan, Dağlıq Qarabağın tarixi-memarlıq abidələri, İrəvan, "Hayastan", 1988–360 səh.
  2. ↑ Albert Voskanyan. Şuşanın Yaşıl kilsəsi Arxivləşdirilib 2022-02-03 at the Wayback Machine
  3. ↑ "Şuşanın xristian məbədləri – Müqəddəs İoan kilsəsi". Azad Media. 2021-02-11. 2022-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-02-03.
  4. ↑ "Fresh Satellite Images Show Azerbaijan's Destruction Of Shushi's Kanach Zham Church". Zartonk Media. 2021-03-17. 2021-03-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-27.
  5. ↑ "Azeris destroy Armenian church in Karabakh's Shushi". panorama.am. 2021-03-17. 2021-03-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-27.
  6. ↑ "Православному храму в Шуше возвращается первоначальный облик". Caliber.az. 2021-03-19. 2021-11-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-27.
  7. ↑ "Erməninin kilsə şüvənliyi". 2022-08-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-07.
  8. ↑ "Շուշիի պատմական հուշարձանները". echmiadzin.asj-oa.am. 2019-04-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-27.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]