ÇOR

Qut Çor xaqan (吐火仙骨啜可汗) — Türgişlərin hökmdarı, Sulukun oğlu. == Hakimiyyəti == Çox qısa dövrdə hakimiyyətdə qalmışdı. Əsas dəstəkçiləri qara türgişlər idi. 739-cu ildə Kül Çörün hücumuna məruz qalmışdı. Qardaşı Ton Aba Yabqu tərəfindən dəstəkləsəndə də rəqibi Kül Çoru Çin imperatoru Hsüançonq, Çaç hökmdarı Bağatur Tudun, Fərqanə yabqusu Arslan Tarxan dəstəkləyirdi. Nəhayət 739-cu ildə Qut Çor Kül Çor tərəfindən tutulub öldürüldü.

Karı Çor Tigin abidəsi və ya Xian abidəsi — 2010-cu ildə Zhanq Du Yuanlı bir kəndli tərəfindən tapılmış abidədir. Kəndli tapdığı abidəni Xiandakı bazarda satmağa çalışarkən son anda Tanq Vest Market Muzeyi nümayəndələri abidəni görmüş və abidəni alaraq muzey inventarına salmıdşırlar. Karı Çor Tigin abidəsi Çinin Şaanxi əyalətinin mərkəzi, Çinin tarixi paytaxtlarından biri olan Xianda tapılmışdır. Karı Çor Tigin abidəsi və Karı çor Tiginin məzarına aid işləməli daş, bir sıra çincə yazı və arxeoloji materialla birlikdə Çinin ilk özəl muzeyi olan Tanq Vest Market Muzeyində sərgilənməkdədir. == Abidə == Karı Çor Tiginin abidə məzarına aid qranitdən düzəldilmiş kvadrat formasında, üzərində bitki motivləri olan, işləməli qapaq daşı vardır. Abidə Türk-Çin əlaqələrini əks etdirməsi və iki dilli olması yönündən araşdırmaçılar tərəfindən önəmli abidə olaraq göstərilməkdədir. == Mətn == Karı Çor Tigin abidəsində Orxon əlifbası ilə yazılmış 17 sətirlik türkcə mətn vardır. Bununla yanaşı, abidədə çincə mətnlər də mövcuddur. Abidə ümumi mənada yaxşı qorunmuş olmasına rəğmən, abidənin I və II sətirlərində olan iki sözdə geridə qalan tarixi müddətdə qırılmalar meydana gəlmişdir. Karı Çor Tigin abidəsinin türkcə hissəsinin oxunma və mənalandırılmasını Çingiz Ayyılmaz reallaşdırarkən, çincə hissəsini oxunub mənalandırılmasını isə Luo Xin etmişdir.

Emil Çoran (8 aprel 1911[…], Reșinari[d], Avstriya-Macarıstan – 20 iyun 1995[…], XIII arondisman (Paris)[d]) — XX əsr rumıniya filosofu. == Həyatı == 8 aprel 1911-ci ildə doğulub. 20 iyun 1995-ci ildə vəfat edib.

Köhnə Çorman — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonunun Piçənis kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 1992-ci ildə Ermənistan Respublikası Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğal edilib. 1 dekabr 2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin nəzarətindədir. == Tarixi == Dağətəyi ərazidədir. Yaşayış məntəqəsi yaxınlığındakı Çorman kəndindən fərqləndirmək məqsədilə belə adlandırılmışdır. == Əhalisi == 2006-cı ilin statstikasına görə kəndin əhali sayı 210 nəfər olmuşdur. == İqtisadiyyatı == Əsas təsərrüfatı heyvandarlıq idi.

Layoş Çordaş (mac. Csordás Lajos; 26 oktyabr 1932 – 5 aprel 1968, Budapeşt) — hücumçu mövqeyində oynamış Macarıstan futbolçusu və məşqçisi. == Həyatı == 1952 Yay Olimpiya Oyunlarının qalibi olan komandanın ən gənc üzvü olmuşdur. Çordaş Budapeştin şərab rayonu olan Budafokda anadan olmuşdur. Karyerasına bir neçə mövsüm keçirdiyi "Vaşaş" klubunda başladı, bundan sonra 20 yaşında milli komandaya çağrıldı. Əvvələrdə Çordaşı Ferents Puşkaş ilə müqayisə etsələr də, sonradan o, formasını itirdi və getdikcə zəif oyun sərgiləməyə başladı. Oyunçu karyerasını bitirdikdən sonra əvvəl doğma klubunda, daha sonra "Budafok"da məşqçi kimi çalışmağa başladı. 35 yaşında ürək tutmasından vəfat etdi.

Levon Çorbacyan (ing. Levon Chorbajian) — erməniəsilli ABŞ sosioloqu. O, Massaçusets Lovell Universitetinin professoru və Zoryan Müasir Ermənişünaslıq və Sənədləşdirmə İnstitutunun ABŞ bölməsinin direktorudur. Çorbacyan sosialist və proqressiv siyasətlə məşğuldur, neoliberalizmin tənqidçisidir. == Əsərləri == Müəllif Egan, Daniel; Chorbajian, Levon. Power: A Critical Reader. Pearson. 2004. ISBN 978-0131834385. Chorbajian, Levon; Mutafian, Claude; Donabedian, Patrick.

Qışlaq-i Çortaqlı (fars. قشلاق چرتقلو‎) — İranın Ərdəbil ostanının Germi şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. == Əhalisi == Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 140 nəfər yaşayır (25 ailə).

Toma Feodosyeviç Çorba ( mold. Toma Ciorbă; 15 yanvar 1864, Kişinyov, Bessarabiya quberniyası[d] – 30 dekabr 1936) — Bessarabiya həkimi, ictimai səhiyyə təşkilatçısı və ictimai xadim. == Bioqrafiya == Toma (Foma Feodosyeviç) Çorba 1864-cü ildə Kişinyov şəhərində anadan olub. Kişinyov kişi gimnaziyasında təhsil almışdır. 1893-1896-cı illərdə Kişinyovda sanitariya həkimi vəzifəsində işləmiş, 1893-1903-cü illərdə isə rayon xəstəxanasının psixiatriya şöbəsində çalışmışdır. 1896-cı ildə bir yoluxucu xəstəliklər xəstəxanasını qurdu, burada 1932-ci ilə qədər baş həkimi vəzifəsini icra etdi. Çorba, 1896-1935-ci illərdə təsis etdiyi xəstəxananın binasında yaşayırdı. 1903-cü ildə Kişinyov talanından sonra sanitariya doktoru M. Frenkel ilə birlikdə şəhərin yəhudi qəbiristanlığında öldürülənlərin cəsədlərini və şəhərin yəhudi xəstəxanasında yaralananları yoxladı və sənədləşdirdi . Rus-Yapon müharibəsinin başlanmasından sonra, Qırmızı Xaçın yerli şöbəsinin üzvləri tərəfindən qərara alındı ki, Çorba bir il yarım işlədiyi Uzaq Şərqdə bərpa olunan Bessarabiya hərbi qospitalını idarə etsin. Toma Çorba Bessarabiya şəhərində məcburi olaraq təbii çiçəyə qarşı peyvənd və difteriyaya qarşı isə seroterapiya tətbiq etdi.

Toma Feodosyeviç Çorba ( mold. Toma Ciorbă; 15 yanvar 1864, Kişinyov, Bessarabiya quberniyası[d] – 30 dekabr 1936) — Bessarabiya həkimi, ictimai səhiyyə təşkilatçısı və ictimai xadim. == Bioqrafiya == Toma (Foma Feodosyeviç) Çorba 1864-cü ildə Kişinyov şəhərində anadan olub. Kişinyov kişi gimnaziyasında təhsil almışdır. 1893-1896-cı illərdə Kişinyovda sanitariya həkimi vəzifəsində işləmiş, 1893-1903-cü illərdə isə rayon xəstəxanasının psixiatriya şöbəsində çalışmışdır. 1896-cı ildə bir yoluxucu xəstəliklər xəstəxanasını qurdu, burada 1932-ci ilə qədər baş həkimi vəzifəsini icra etdi. Çorba, 1896-1935-ci illərdə təsis etdiyi xəstəxananın binasında yaşayırdı. 1903-cü ildə Kişinyov talanından sonra sanitariya doktoru M. Frenkel ilə birlikdə şəhərin yəhudi qəbiristanlığında öldürülənlərin cəsədlərini və şəhərin yəhudi xəstəxanasında yaralananları yoxladı və sənədləşdirdi . Rus-Yapon müharibəsinin başlanmasından sonra, Qırmızı Xaçın yerli şöbəsinin üzvləri tərəfindən qərara alındı ki, Çorba bir il yarım işlədiyi Uzaq Şərqdə bərpa olunan Bessarabiya hərbi qospitalını idarə etsin. Toma Çorba Bessarabiya şəhərində məcburi olaraq təbii çiçəyə qarşı peyvənd və difteriyaya qarşı isə seroterapiya tətbiq etdi.

Tınçtıkbek Kadırmambetoviç Çoroteqin (28 mart 1959)—qırğız tarixçisi və jurnalisti, tarix elmləri doktoru (1998), professor (2002). == Həyatı == Tınçtıkbek Kadırmambetoviç Çoroyev 28 mart 1959-cu ildə Qırğızıstanın Narin vilayətinin Narın reyonundakı Eçki-başı kəndində anadan olub. İbtidai məktəbi doğma kəndində oxuyub (1966–1974). Sonra orta təhsilini Narın şəhərində davam etdirib (1974–1976). 1976-cı ildə Yusup Balasaqun adına Qırğız Milli Universitetin tarix fakültəsinə qəbul olub. 1981-ci ildə universiteti tamamlayıb. Tınçtıkbek Çoroteqin müəllim kimi doğma universitetində çalışıb (1981–1983). O, göndərişlə Özbəkistan EA-nın Şərqşünaslıq institutunda işləyib(1983–1985). Burda bir çox şərq dillərinə yiyələnib. Sonra həmin institutun aspiranturasında təhsilini davam etdirib (1985–1988.

Çorlu, Lernatsk, Lernagyuğ — İrəvan quberniyasının Aleksandropol qəzasında, indi Qızılqoç (Qukasyan) rayonunda kənd. == Tarixi == Kəndin adı Çırpılı, Bostançı xaraba formalarında da qeyd edilir. Rayon mərkəzindən 17 km cənubda yerləşir. 1937-ci ilə kimi Ağbaba rayonunun tabeliyində olmuşdur. Qafqazın 5 verstlik xəritəsində qeyd edilmişdir. Toponim türk mənşəli çor etnoniminə mənsubluq bildirən -lu şəkilçisinin qoşulması əsasında əmələ gəlmişdir. «Çor tayfasının kəndi, yaşayış yeri» mənasını bildirir. Etnotoponimdir. Quruluşca düzəltmə toponimdir. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 12.XI.1946-cı il fərmanı ilə kəndin adı dəyişdirilib Lernatsk, 21.X.1967-cı il fərmanı ilə yenidən dəyişdirilib Lernagyuğ (Dağkəndi) qoyulmuşdur.

Çorlu Məhəmməd (1828-1933) — Azərbaycanın el sənətkarı, şair. == Həyatı == Çorlu Məhəmməd 1825-ci ildə Əsgəran bölgəsində bəy ailəsində anadan olmuşdur. XIX yüzilliyin 30-cu illərində Usuflar tayfası elliklə köçüb Qars-Çıldır yörələrində binə bərkitmişlər. Çorlu Məhəmməd hələ cavan vaxtlarından sinədən deməyi və gözəl səsi ilə el-oba arasında tanınmağa başlamışdır. Aslan Bayramov Çorlu Məhəmmədin 1924-cü ildə vəfat etdiyini yazır. Əslində Çorlu Məhəmməd 1933-cü ildə Sultanabad kəndində vəfat etmiş, Sultanabadın əski qəbristanlığında dəfn edilmişdir. Sonralar ermənilər Arpa gölün ərazisini böyütdüklərindən Çorlu Məhəmmədin də qəbri gölün suları altında qalmışdır. Nəhayət, bu el sənətkarının 2004-cü ildə “Ərş-əlaya bir yolum var” adlı kitabı işıq üzü görmüşdür. Bu kitabda el şairinin doqquz gəraylısı, on iki qoşması, bir deyişməsi, dörd divanisi və bir neçə aşıq rəvayəti toplanmışdır. == Haqqında == Aslan Bayramov yazır: “Aşıq Şenlik məktəbindən ilham alan sənətkar İrəvandan üzü bəri olan ellərimizdə, Qarsda, Ağbabada, Borçalıda, Sörəyeldə, Axsqa və Axılkələyin Kürboyu kəndlərində ağır toylar keçirmişdir.

Çorlulu Kürəkən Əli Paşa (1670 – 1711, Lesbos) — III Əhməd səltənətində 4 il 1 ay 12 gün sədrəzəm olmuş Osmanlı dövlət adamı. == Həyatı == == Mənbə == Silâhdar, Nusretnâme, II/1, s. 10, 160; Râşid, Târih, II, 529, 546, 573; Atâ Bey, Târih, I, 161-162; Danişmend, Kronoloji, IV, 472.

Çorluspor — Türkiyənin Təkirdağ ilinin Çorlu məhəlləsində yerləşən Türk futbol klubu. Ev matçlarını 5300 tutumu olan "General Basri Saran stadionu"nda oynayır. 1 yanvar 1947-ci ildə qurulub. Daha əvvəl adı "Çorluspor" idi. 2014-2015 mövsümündən əvvəl Çorluspor, Sənayesporla birləşib öz adını "Çorluspor 1947" olaraq dəyişdi. İlk olaraq Doğanspor adı ilə fəaliyyətə başlamış və rəngləri ağ-qara olmuşdur. 1961-ci ildən rəngləri qırmızı-sarı olmuşdur. Uzun illər həvəskar heyətdə mübarizə aparan sarı-qırmızı komanda, il çempionluqları, Trakya və Marmara ərazilərində birinciliklər əldə etdikdən sonra 4 dəfə 3. Liqa çempionluğu yaşayıb.

Çorluspor — Türkiyənin Təkirdağ ilinin Çorlu məhəlləsində yerləşən Türk futbol klubu. Ev matçlarını 5300 tutumu olan "General Basri Saran stadionu"nda oynayır. 1 yanvar 1947-ci ildə qurulub. Daha əvvəl adı "Çorluspor" idi. 2014-2015 mövsümündən əvvəl Çorluspor, Sənayesporla birləşib öz adını "Çorluspor 1947" olaraq dəyişdi. İlk olaraq Doğanspor adı ilə fəaliyyətə başlamış və rəngləri ağ-qara olmuşdur. 1961-ci ildən rəngləri qırmızı-sarı olmuşdur. Uzun illər həvəskar heyətdə mübarizə aparan sarı-qırmızı komanda, il çempionluqları, Trakya və Marmara ərazilərində birinciliklər əldə etdikdən sonra 4 dəfə 3. Liqa çempionluğu yaşayıb.

Çorluspor — Türkiyənin Təkirdağ ilinin Çorlu məhəlləsində yerləşən Türk futbol klubu. Ev matçlarını 5300 tutumu olan "General Basri Saran stadionu"nda oynayır. 1 yanvar 1947-ci ildə qurulub. Daha əvvəl adı "Çorluspor" idi. 2014-2015 mövsümündən əvvəl Çorluspor, Sənayesporla birləşib öz adını "Çorluspor 1947" olaraq dəyişdi. İlk olaraq Doğanspor adı ilə fəaliyyətə başlamış və rəngləri ağ-qara olmuşdur. 1961-ci ildən rəngləri qırmızı-sarı olmuşdur. Uzun illər həvəskar heyətdə mübarizə aparan sarı-qırmızı komanda, il çempionluqları, Trakya və Marmara ərazilərində birinciliklər əldə etdikdən sonra 4 dəfə 3. Liqa çempionluğu yaşayıb.

Çorman (Kəlbəcər) — Azərbaycan Respublikasının Kəlbəcər rayonunun Əsrik kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Çorman (Laçın) — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonunun Şamkənd kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Köhnə Çorman — Azərbaycan Respublikasının Laçın rayonunun Piçənis kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. Çormanlı — Azərbaycan Respublikasının Kəlbəcər rayonunun Vəngli kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.

Çorşənbi Çorşənbiyev Avazxanoviç (15 may 1995, Xoroq) tacikistanlı qarışıq döyüş sənəti idmançısı. 10 fevral 2021-ci il tarixindən etibarən Fight Nights Global döyüşçüsüdür. IFFCF-MMA Dünya Kuboku Çempionu (2015), MMA döyüşçüsü, eyni zamanda çılpaq yumruqlarla çıxış edir. "URJ" ləqəbi ilə çıxış edir (pamir ləhcəsində "Qurd" sözü olaraq tərcümə olunur). == Uşaqlıq və gənclik == 15 may 1995-ci ildə Tacikistanın Dağlıq Bədəxşan Muxtar Vilayətinin cənub-qərb hissəsində yerləşən Xorog şəhərində dünyaya gəlib. İdman karyerasına atasının rəhbərliyi altında başladı. Paxlavanov Avazxan Çorşənbiyeviç kiçik yaşlarından onu və qardaşını atletika üzrə məşq etdirdi. Atanın özü bir idmançı idi, atletika ilə məşğul idi və uşaqlarının da onun yolunu davam etdirməsini istəyirdi. 2013-cü ildə məktəbi bitirdikdən sonra atasından nümunə götürərək həyatını idmana həsr etmək qərarına gəldi, lakin fərqli bir istiqamət seçdi. Əməkdar məşqçi — Alidodov Xuşomad Xudodoviçin rəhbərliyi altında karate ilə məşğul olmağa başladı (məşqçi o vaxt 3-cü dan qara kəmər sahibi idi).

Çorşənbi Çorşənbiyev Avazxanoviç (15 may 1995, Xoroq) tacikistanlı qarışıq döyüş sənəti idmançısı. 10 fevral 2021-ci il tarixindən etibarən Fight Nights Global döyüşçüsüdür. IFFCF-MMA Dünya Kuboku Çempionu (2015), MMA döyüşçüsü, eyni zamanda çılpaq yumruqlarla çıxış edir. "URJ" ləqəbi ilə çıxış edir (pamir ləhcəsində "Qurd" sözü olaraq tərcümə olunur). == Uşaqlıq və gənclik == 15 may 1995-ci ildə Tacikistanın Dağlıq Bədəxşan Muxtar Vilayətinin cənub-qərb hissəsində yerləşən Xorog şəhərində dünyaya gəlib. İdman karyerasına atasının rəhbərliyi altında başladı. Paxlavanov Avazxan Çorşənbiyeviç kiçik yaşlarından onu və qardaşını atletika üzrə məşq etdirdi. Atanın özü bir idmançı idi, atletika ilə məşğul idi və uşaqlarının da onun yolunu davam etdirməsini istəyirdi. 2013-cü ildə məktəbi bitirdikdən sonra atasından nümunə götürərək həyatını idmana həsr etmək qərarına gəldi, lakin fərqli bir istiqamət seçdi. Əməkdar məşqçi — Alidodov Xuşomad Xudodoviçin rəhbərliyi altında karate ilə məşğul olmağa başladı (məşqçi o vaxt 3-cü dan qara kəmər sahibi idi).

Şəvkət Çoruh (30 iyun 1973, İstanbul) — 2006-cı ildən Arxa Küçələr adlı serialdakı Məsud rolu ilə tanınır. İstanbuldakı Ata Səhnənin qurucusudur. == Həyatı == Şəvkət Çoruh 1973-cü ildə İstanbulda dünyaya gəlib. 93 Hərbi sonunda Ardanuçun Anaçlı kəndindən İstanbula köç edərək hal-hazırda Ömərli Barajı suları altında qalmış olan Muradlı kəndinə yerləşmiş Artvinli bir ailənin tək uşağıdır. Anası dərzi, atası avtobus sürücüsü idi. İlk təhsilini Üsküdarda Daşməktəb məktəbində tamamlayan Çoruh 14 yaşından 24 yaşına qədər Maltəpədə yaşayıb. Orta təhsilini Qartal Anadolu Məktəbində tamamlayıb. Məktəbdən məzun olduqdan sonra Müjdat Gəzən Sənət Mərkəzində teatr təhsili alıb. 1989-cu ildən bəri müxtəlif teatr oyunlarında rol alıb. Adını bir internet firmasının reklamında oynadığı "Kokoreççi" yazaraq duyurdu.

Eva-Mariya Çornakets (y.sorb Jěwa-Marja Čornakec, alm. Eva-Maria Zschornack‎; 8 yanvar 1959) — Sorb yazıçısı, tərcüməçisi və redaktorudur. Yuxarı sorb, Aşağı sorb və Alman dillərində yazır. == Bioqrafiya == Eva-Mariya Çornakets 8 yanvar 1959-cu ildə Bautzen şəhəri yaxınlığındakı Rekelvitz kəndində anadan olmuşdur. Bautzendəki Sorbian Təkmil Liseyində oxumuş və 1977-ci ildə Bautzendə gimnaziyanı bitirib. 1980-1984-cü illərdə Bautzendəki Sorbiya Müəllimlərin Təkmilləşdirilməsi İnstitutunda elmi kitabxanaçı, sonra isə ADR Elmlər Akademiyasına məxsus Sorb Xalq Tədqiqatları İnstitutunda çalışıb. 1985-1990-cı illərdə Leypsiq Universitetində mədəniyyətşünaslıq və sorbşünaslıq üzrə təhsil alıb. Təhsilini başa vurduqdan sonra Sorb xalq tədqiqatları institutuna qayıdır. 1992-ci il yanvarın 1-də Bautzendə nəşr olunan Sorb mədəniyyət jurnalının "Rozhlad"ın baş redaktoru olub. 4 iyul 2011-ci ildə sorb uşaq ədəbiyyatı və dramaturgiyasındakı nailiyyətlərinə görə Yakub Çişinski mükafatını layiq görülüb.

Güzin Çorağan (1943 – 2022) — Türk kino aktrisası. == Çəkildiyi filmlər == 1974: Askerin Dönüşü 1986: Asiye Nasıl Kurtulur?

Çornıye Zemli Dövlət Təbiət Qoruğu — 11 iyun 1990-cı ildə yaradılmış dövlət təbii biosfer qoruğudur. Çornıye Zemli Təbiət Qoruğu Rusiyada çöl, yarımsəhra və səhra landşaftlarını öyrənmək, eləcə də kalmık sayqaqlarının populyasiyasını qorumaq və öyrənmək üçün yeganə sınaq poliqonudur. Qoruğun tərkibinə iki müxtəlif ərazi daxildir - "Çernye Zemli" əsas bölməsində sayqa populyasiyasının mühafizəsi və bərpası həyata keçirilir və "Manıç-Qudila gölü" ərazisi beynəlxalq əhəmiyyətli su-bataqlıqdır, burada yuva salmaq və qışlamaq üçün yerlər var. Ərazidə bir çox nadir su quşları və suya yaxın quşlar yaşayır. Sonuncu 1996-cı ilin mayında keçmiş “Manıç-Qudila” respublika qoruğunun ərazisinin qoruğa verilməsi ilə qurulmuşdur. Qoruğun əsas hissəsi Xəzər ovalığında, Kuma və Volqa çaylarının aşağı axarları arasında yerləşir. Qoruğun ümumi sahəsi 121,9 min hektardır. Torpaq sahələri: Çornıye Zemli (çöl) - 94,300 ha, Manyç-Qudilo (ornitoloji) - 27,600 ha. Qoruğun mühafizə zonası 91170 hektardır. Qoruq 3 dekabr 1993-cü ildə YUNESKO-nun rəsmi biosfer statusunu almışdır.