1. Bədən. 2. Boy, qədd, qamət, bədən quruluşu. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qıratı gətirdim cövlana, indi, Varsa igidlərin meydana gəlsin!
1. Ülgü, ölçü. 2. Məcazi mənada: hədd, hüdud; norma. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanda məcazi mənada işlənir
Bülbül. Baxmasın gözəllərə Adamların bəd nəzəri. Əndəlib nalə çəkib, Ölməsin güldən ötəri. (“Seydi və Pəri”)
Alt çənə, çənə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bolu bəy Koroğluya dedi: – Boş-boş danışıb əngini yorma
Yırtıcı heyvan balası. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Sarp qayalarda yurd olmaz, Müxənnətə söz dərd olmaz
Hörümçək. Tutilər avaz alır O şirin imran dilindən. Ənkəbuttək şan asılıb Sənin o incə dilindən. (“Abbas və Gülgəz”)
Kişnəmək, səs çıxarmaq (heyvanlar haqqında). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qırat Koroğlunun səsini eşidəndə bir də ənrəyib kişnədi
Bax: ənsur.
Boyun. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Yaxın adamlar; kömək edənlər. Oldum bir gözəlin payi-bəstəsi, Həm yar ənsuru, dil şikəstəsi. (“Sam şahzadə”)
Bərabər işləmək, birlikdə işləmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: ənik. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
ər. ənva “növ” sözünün cəmidir Çox çətinliklə, çox böyük əziyyətlə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Min ənvai-müsibətlə qayaya dırmaşdı
Çörək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Səhərdən qalxanda təbil vurulur, Dəryatək çalxanır, göltək durulur, Toplanır bir yerə, içki qurulur, Dağıdır əppə
1. Mərd, qəhrəman, igid, qoçaq. 2. Bax: ərən. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qorxum yox paşadan, sultandan, xandan, Gəlsin mənəm deyən, keçirdim sandan
Bədxasiyyət, pozğun. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Fəzilətli, mərifətli, hünərli. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: ərdəmli. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ürəkli, cəsur. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Araba. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ər sözündən olub, “müqəddəslər” mənasında da işlənir. Ermək sözü ilə də bağlayanlar vardır (haqqa ermişlər mənasında)
Ər sözündəndir, igid, cəsur, mərd deməkdir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanda “müqəddəslər”, “ulular” mənasında da işlənir
Ululular, ulu qəhrəmanlar. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: ərəsət.
1. Məhşər günü yenidən diriləcək insanların öz əməllərinə dair haqq-hesab vermək üçün toplaşacaqları yer, meydan
Həddi-büluğa çatmış, lakin hələ evlənməmiş və ya ərə getməmiş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu dövlətin endirsin düzə, Say, götür hamısın səksən
Qadının kişiyə hədiyyəsi. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Tünd-qırmızı rəngli gözəl gül (klassik şeirdə gözəlin dodağı bu çiçəyə oxşadılır). Gözlərin nərgizdi, hüsnün mahtaban, Açılıb gül, süsən, sünbül, ərğə
Bax: ərğəvan.
Tünd-al, qırmızı, ərqəvan çiçəyi rəngində (qırmızı və parlaq).
ər. rükn sözünün cəmi Ədəb qaydaları. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Çox vaxt ədəb-ərkan şəklində işlənir
Bax: erkəc. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: ərğüvani.
Hədiyyə, bəxşiş, töhfə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Gülün dərdim dəstə-dəstə, Ərmağan göndərdim dosta, Mən gedəndə yollar üstə, Durub Eyvaz ağlar qa
Bax: ərmağan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Göy, asiman. Ərş-gürş kimi də işlənir. Könlüm gəzir ərş üzünü, dərini, Sevdim, seçdim alagözlü pərini
Göy, asiman. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Gələndə anamdan aldım dərsimi, Çıxarda bilmərəm ərşə səsimi
ərş – göy, asiman, zəmin – yer, torpaq Yer-göy. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bir ah çəkdim ərşi-zəminə düşdü, Ələm oxu bir-birinə ötüşdü
Bildirmək, anlatmaq, məlum etmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Söylənilən, nəzərdə tutulan fikir, söz, mətləb. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Telli xanım ərzin sənə eyləsin, Dili tutmur beş kəlməni söyləsin, Bircə
Bax: ərzən. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qırat, başuva dolanım, Sənə canlar ərzan olsun, Ağca verdim, satın aldım, Tər yoncalar ərzan olsun
Lütf, yaxşılıq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Lütf etmək, yaxşılıq etmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Arzu. 2. Layiq, layiq olan (B.Əhmədov “Etimologiya lüğəti”). 3. Ucuz (ərzan şəklində). 4. Darı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) H
1. Paltarlar. 2. Yaraq, silah; hacət, avadanlıq, ləvazimat. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Kafir ərəb məni candan eylədi, Yaxdı kabab bağrım büryan ey
ərəb. əsbab – yaraq, silah; fars. əsb – at; ərəb. əsləhə – silah Dahaduruz bəy özü polad geyim geyindi, dəbilqəni qoydu başına, otuz iki əsbabul-əsbhə
Bal. Səndə nələr var hələ, Özün salıbsan dilə, Mən yazığa rəhm elə Zər düşüb kakilə, Dilin dönüb əsələ
Təsir etmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dəmirçioğlunun sözləri Koroğluya yaman əsər elədi. (“Koroğlunun Ərzurum səfəri”) * Əgər mənim çalmağım, oxu