Azərbaycan dastanlarının leksikası

  • HACƏT ƏRƏB

    Yerinə yetirilməsi müqəddəs bir qüvvətdən istənilən dilək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • HAÇA

    1. Ağacın bucaq şəklində ayrılmış gövdəsi və ya budağı // ümumiyyətlə, haça şəklində olan. 2. Dustaqların qaçmaması üçün istifadə olunan əşya

    Tam oxu »
  • HAÇA-KÜÇƏ

    Kibaşlı, üstüörtülü. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Kürdoğlunun elə uşaqlıqdan belə bir xasiyyəti var idi ki, hər şeyin düzünü sevərdi

    Tam oxu »
  • HAXLAMAQ

    Aqlı çıxarmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu sözünü haxlar, Dostun, düşmənini yoxlar, Qızıldan kəsdirər mıxlar, Gümüş nallar ərzan olsun

    Tam oxu »
  • HAKİM ƏRƏB

    Bir ölkənin başında duran, onu idarə edən (padşah, hökmdar, xan və s.). (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Yeddi yüz nəfər Göycəbeldə Koroğlunun başına yığ

    Tam oxu »
  • HAQLAMAQ

    Öhdəsindən gəlmək, cəzasını vermək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • HAQLAMAQ

    Bax: haxlamaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • HALAY

    1. Dairə, dövrə. 2. Böyük dəstə, alay. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İki xanla bir araya gələndə, Qurd oyunun aralığa salanda, Kəllələr kəsilib yombal

    Tam oxu »
  • HALI

    Əhliləşmiş. Süsənbərin bir halı ceyranı varıydı. Bu ceyran yolnan keçənləri aldadıb, dalına salıb aparırdı

    Tam oxu »
  • HALİ ETMƏK

    Xəbərdar etmək, agah etmək, məlumat vermək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • HALİ ƏRƏB

    Xəbərdar, agah. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Xotkarın fərmanından onları hali eləyib sonra da öz naməsini oxudu

    Tam oxu »
  • HALİCƏ

    Dialektlərdə haluç əzgiləoxşar cır meyvə mənasında işlənir. Mənbələrdə haluçə – aluçə (alça mənasında) sözünə də rast gəlinir

    Tam oxu »
  • HALQA-MƏRƏKƏ

    türk. halqa, fars. mərəkə Mühasirə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)  Camaatın arasına qarışıb meydanı elə halqa-mərəkə eləyərsiniz ki, misri qılınclar ç

    Tam oxu »
  • HALQA-MƏRƏKƏ ELƏMƏK

    Mühasirəyə almaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • HAMAYIL ƏRƏB

    1. Qılınc, tapança və s. silah asmaq üçün çiyindən aşırılan qayış; çiyin qayışı. 2. Qadın bəzəyi. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ərzurumun bazarına var

    Tam oxu »
  • HAMPA

    fars. həm və pa – ayaq Kənd varlısına, dövlətlisinə verilən ad. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Onun işi hampalarla, varlılarla, paşa-puşalarladı

    Tam oxu »
  • HANCARA

    Necə? nə cür? Bəzən hara, hansı tərəfə? mənasında da işlənir. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dedi, əyə, hancara olmasa, insan öyladıdı, onun da ürəyi,

    Tam oxu »
  • HANCARI

    Bax: hancara. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • HANDA

    Harada? sual əvəzliyinin danışıqda işlənən forması. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bəzən hara? mənasını da verir

    Tam oxu »
  • HANDAN-GECDƏN

    Handan-hana, sonradan-sonraya. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Handan-gecdən Dəmirçioğlu özünə gəlib, qalxıb oturdu

    Tam oxu »
  • HARAMI

    Bax: hərami. Nə baxırsan gözü qanlı haramı? Sən deyən günahkar ha mən deyiləm. Hər şəhərin bir adı, bir sanı var

    Tam oxu »
  • HARAMI

    Bax: hərami. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) – Ay balam, haramı deyilsən ki, iki sini aşla doymadın? (“Həmzənin Qıratı aparması”)(İ

    Tam oxu »
  • HARAMİ

    Bax: hərami.

    Tam oxu »
  • HARAMZADA

    ər. haram, fars. zadə Fırıldaqçı, kələkbaz, hiyləbaz, bic, yaramaz, tülüngü. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Amma getməmişdən iki dənə çoxbilmiş, haramz

    Tam oxu »
  • HARAMZADƏ

    Bax: haramzada. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)  

    Tam oxu »
  • HAŞA

    1. Allah eləməsin, Allah göstərməsin, iraq olsun. ...uzaq. 2. Əsla, qətiyyən, heç vaxt. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu çəkər haşani, Bəylər edə

    Tam oxu »
  • HAVAR ÇƏKMƏK

    Haray çəkmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İstədi havar çəksin. Koroğlu dik qalxıb, tutdu onun hülqumundan

    Tam oxu »
  • HAVAR ƏRƏB

    Haray, imdad, fəryad. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • HAY

    1. Çağırışa cavab. 2. Səs-küy, hay-küy, qarmaqarışıqlıq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dialektlərdə kömək, xəbər mənalarında da işlənir

    Tam oxu »
  • HAY-HAY

    1. Tab, taqət, hey, qüvvət, iqtidar. 2. İstehza, rişxənd bildirir. 3. Baş üstə, sevə-sevə, təbii, nədən olmasın, əlbəttə, şübhəsiz

    Tam oxu »
  • HAY-HAYDA

    Gözdə-qulaqda. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hay-hayda idilər ki, Məhbub xanım bir aşıqdan-zaddan gətirib çaldırsın

    Tam oxu »
  • HAY VURMAQ

    1. Haylamaq, səsləmək, çağırmaq. 2. Qışqırmaq, çığırmaq, səs-küy salmaq, köməyə çağırmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğlu deməz yalanı, Hay vu

    Tam oxu »
  • HAYXIRMAQ

    Bax: hayqırmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • HAYQIRMAQ

    Qışqırmaq, bağırmaq, hay salmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hayqırıb meydanda açsam qol-qanad, Qarı düşman qabağımda olar mat, Eyvazı qorxutmaz Kor

    Tam oxu »
  • HAYLAMAQ

    Səsləmək, çağırmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) İsabalı istədi haylasın, Dünya xanım qoymadı. (“Koroğlu ilə Bolu bəy”)

    Tam oxu »
  • HAYTIMAQ

    Taytımaq, axsamaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bir də gördü budu bir çolaq tacir qıçını yel tutmuş qoca qatır kimi haytıya-haytıya qaçır

    Tam oxu »
  • HAZAR

    Bax: həzər. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğluyam, dad, hazaram, Adım dəftərə yazaram, Nə qədər səfil gəzərəm,  Adım qurd oldu, qurd oldu!        

    Tam oxu »
  • HAZAR PEŞƏ

    Qab-qacaq üçün xüsusi qab. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Səfərimdi şəhri-Bagdad, Kimdi mənnən köçən, gəlsin! Yeddi hoqqa, hazar peşə Məndən artıq içən

    Tam oxu »
  • HAZARAN

    Minlər, minlərlə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Genə yada düşdü mərd oğullarım, Bu gün Dəmirçioğlu burda gərəkdi

    Tam oxu »
  • HAZARAT

    Bax: həzərat. Əlləri hənalı bayram günündə, Dostum bir nayranlıq verdi, hazarat! Yardan ayrılmağı nəsihət etdi, Bizə nə bayramlıq verdi hazarat?!    

    Tam oxu »
  • HAZARAT

    Bax: həzərat. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • HECASINLAYIN

    Heca, höccələmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)

    Tam oxu »
  • HESABİ ƏRƏB

    Düz iş görən, haqlı; doğru, düzgün. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Qul deyərlər qulun boynun burarlar, Qullar qabağında gedən tirəm mən

    Tam oxu »
  • HEŞ

    Heç. Yeddi yerir, səkkiz çəkər, beş mələr, Mənəm deyənlərin yurdu heş mələr?                                                         (“Alı xan”)

    Tam oxu »
  • HEY1

    Qüvvət, iqtidar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Çağırış, müraciət bildirən nida. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)

    Tam oxu »
  • HEY VURMAQ

    Bax: hay vurmaq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Hey vurdu, karvan əyləndi. (“Koroğlunun Bayazid səfəri”)

    Tam oxu »
  • HEYBƏ

    Kiçik xurcun. Altında at, tərkində heybə, heybənin içi kitabla dolu, dedi: – A, bu dərvişdi, gəlsin dərdimi açım buna deyim, bəlkə, bir çarə eylədi

    Tam oxu »
  • HEYBƏ

    Kiçik xurcun. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Əyləşib bunların tellərini yolub heybələrə yığdılar, ətlərindən də kabab çəkib xurma ağacının dibində yemə

    Tam oxu »
  • HEYBƏÇƏ

    Heybəcik, kiçik heybə.

    Tam oxu »
  • HEYBƏT ƏRƏB

    Zəhm, vahimə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Gürzüm işləyəndə dağları qırar, Qorxusundan tapmaz düşmanlar qərar

    Tam oxu »