I. i. 1. anat. (həm də məc.) tongue; ~ini göstərmək 1) (həkimə və s.) to show* one’s tongue; 2. (dəcəllikdən) to put* out one’s tongue (at); iti ~ sharp tongue; acı ~ wicked / bitter / venomous tongue; alovun ~i tongue of flame; 3. (xörək) tongue; qaxac edilmiş / olunmuş (hisə verilmiş) ~ smoked tongue; 4. hərb. (əsir ) identification prisoner; ~ gətirmək hərb. to bring* in / to capture an identification prisoner; Onun dili tutuldu His / Her tongue failed him / her; ~ini sakit saxlamamaq to loosen one’s tongue; ~i geyişmək to itch to say; ~inin ucunda olmaq d.d. to be* on the tip of one’s tongue; ◊ ~i uzun olmaq to have* a long tongue; ağlındakı ~ində olmaq to wear* one’s heart on one’s sleeve; 5. (musiqi alətində) key; 6. (ilanda) sting; 7. (qapıda) latch; 8. (mexanizmdə) catch, pawl, latch; ~ini sakit saxlamaq to hold one’s tongue; ◊ Dili sakit olanın başı salamat olar at. söz. ≅ You can live safe and sound if you know how to use your tongue
II. i. (nitq) language, tongue; Azərbaycan ~i Azerbaijani, the Azerbaijani language; ingilis ~i English, the English language; Rus ~i Russian, the Russian language; milli ~ national language; xalq ~ləri clan languages; qəbilə ~ləri tribal languages; ana ~i mother tongue, native lan guage; elm. vernacular; diri ~lər living languages; ölü ~lər dead languages; gündəlik ~ everyday language; danışıq ~i colloquial / familiar speech, spoken language; ədəbi ~ literary language; xarici / əcnəbi ~ foreign language; yeni ~lər modern languages; ~ bilmək to know* a language; ~də danışmaq to use the language, to speak* a language; ◊ ümumi ~ tapmaq ◊ to find* common language (with), to get* a working agreement; ~ açmaq 1) to begin* to speak; 2) məc. to become* talkative / chatterbox; 3) (həyasızlaşmaq) to become impudent / bold; ~ vermək to allow smb. to speak; ~ boğaza qoymamaq d.d. to chatter, to rattle on; to speak* / to talk continually; ~ yetirmək to say (d.), to ask (for), to apply (for); ~ tökmək to shower praises / compliments; ~-ağız etmək to apologize (to); to beg smb.’s pardon; ~dən düşmək to get* tired / fatigued, to tire oneself, to fatigue oneself, to become exhausted; ~dən salmaq to wear* out (d.), to exhaust (d.); ~dən-~ə düşmək to be* spoken of / about, to become* a matter of scandal; ~ə basmaq to rattle on, to talk with out interval; to shower praises / compliments; ~ə salmaq to spread* rumour / hearsay (about), to set* a rumour afloat; ~ə gəlmək 1) to begin to speak / to say; 2) to be* rude; ~ə gətirmək 1) to say* (d.), to pronounce (d.); 2) to force smb. to speak, to cause smb. to talk; ~ə tutmaq bax tovlamaq; ~i dolaşmaq / topuq çalmaq / vurmaq to stammer, to jib at a word; ~i tutulmaq to be* speechless; to become* / to grow* dumb; heyrətdən / təəccübdən ~i tutulmaq to grow* dumb with surprise, to be* striken dumb with surprise; soyuqdan ~i tutulmaq to grow* dumb with cold; ◊ ~ini kəsmək 1) to stop talking / speaking, to become* silent; 2) to make smb. keep silent, to forbid* smb. to speak / to talk; ◊ ~ini pişik yemək to keep* silent, refuse to open one’s mouth
