Fəlsəfə terminlərinin izahlı lüğəti

  • MODALLIQ

    \ \ – mühaki-mənin, həmin mühakimədə söylənilən iqrari fikrin ―qüvvəsinə‖ xarakteristikası: mühakimə zəruri, mümkün, təsadüfi, qeyri müm-kün

    Tam oxu »
  • MODELLƏŞDİRMƏ

    \ – müəyyən obyektin xarakteristikalarının öyrənilməsi üçün onların xüsusi yaradılmış digər obyektdə təkrar yaradılması

    Tam oxu »
  • MONADA

    \ – varlığın struktur, substansional vahidini ifadə edən fəlsəfi termin.

    Tam oxu »
  • MONARXİYA

    (yunanca – təkhakimiyyətlilik) – elə bir idarə-etmə formasıdır ki, burada ali hakimiiyət vətəndaşların iradəsindən asılı olmayaraq tam və ya qismən bi

    Tam oxu »
  • MONARXİYA

    \ – bir nəfərin suverenliyi, hakimiyyəti. Dövlət gücünün bir nəfərin əlində cəm olunmasını bildirən dövlət forması

    Tam oxu »
  • MONİZM

    \ – bütün mövcu- datın əsasında bir başlanğıcın dayandığını qəbul edən fəlsəfi təlim.

    Tam oxu »
  • MONİZM

    \ – Bircilik-Tekçilik: Kainatdakı hər şeyi bir tək prinsipə \ irca edər.

    Tam oxu »
  • MONOTEİZM

    \ – Tek Tanrıcılık-Vahdaniyyet: bir tək ilaha inanmağı ifadə edir.

    Tam oxu »
  • MONOTEİZM

    \ – Ancaq bir Tanrının varlığını qəbul edən din və fəlsəfi təlim.

    Tam oxu »
  • MORFOLOGİYA

    \

    Tam oxu »
  • MOTİV

    \ – hər hansı bir istəkdən doğan fəaliyyətin səbəbi, hərəkətverici qüvvəsi. Motivasiya isə istəyin motivlərlə təyin edilməsidir

    Tam oxu »
  • MÖVCUDLUQ

    \– bir-birilə əlaqədə və qarşılıqlı təsir halında dəyişən şeylərin bütün rəngarəngliyi.

    Tam oxu »
  • MUHAL

    \ – İmkansız: Məntiq və metafizikada ziddiyyəti içinə alan şeydir.

    Tam oxu »
  • MUXTARİYYƏT

    \ – bir adamın, bir cəmiyyətin özünün qoyacağı qaydalara özünün tabe olacağı. muxtariyyət : is. \ Daxili qanunvericilik və idarəetmə işlərində sər

    Tam oxu »
  • MUTLAK

    \: Qeydə şərtə bağlı olmayan, sərhədsiz sonsuz, dəyişməz və müstəqil olan.

    Tam oxu »
  • MÜCƏRRƏD

    \ – mücərrədlik ilə əldə edilmiş bir düşüncə. Mücərrəd anlamlar ehtiva edən məfhum.

    Tam oxu »
  • MÜCƏRRƏDLİK

    \ – həqiqəti nəzəri dərk etməyin elmi cəhətdən müəyyənləşdirilmiş müşahidə və eksperiment faktları ilə bağlı olmayan mücərrəd məntiqi mühakimələrə

    Tam oxu »
  • MÜDDƏT

    \ – öz bütünü daxilində alınmış, məhdud bir zaman parçası, axıb gedən zaman dilimində bir parça.

    Tam oxu »
  • MÜHARİBƏ

    \dövlətlərin və bu dövlətlər daxilində siniflərin siyasətinin zorakılıqla davam etdirilməsindən ibarət olan ictimai-siyasi hadisə

    Tam oxu »
  • MÜHƏRRİK

    \ – Hareket etdiren, Kımıldatan: Aristotelə görə Tanrı və ya aləmdə hər cür dəyişmənin, meydana gələn xəstəliyi olan lakin özü heç bir dəyişiklik ta

    Tam oxu »
  • MÜQAYİSƏ

    \- obyektlər arasındakı oxşarlıq və ya fərq əlamətini \ müəyyən etmək məqsədi ilə onların bir-birilə tutuşdurulması, fərqləndirilməsi

    Tam oxu »
  • MÜQƏDDƏM

    \ – məntiqdə nəticənin çıxardığı prinsip və yaxud prinsiplər.

    Tam oxu »
  • MÜQƏDDƏS

    \ – Tanrıya həsr edilmiş olan, Tanrıya aid olan, bütün var olanların, yer üzünə bağlı olanın üstündə yüksələn, on-dan tamamilə başqa olan

    Tam oxu »
  • MÜQƏDDİMƏLƏR

    \– məntiqdə, əqli nəticələrdə yeni mühakimənin \ alındığı mühakimələr.

    Tam oxu »
  • MÜLAHİZƏ

    \ – müasir formal məntiqdə müəyyən dildə verilən təklif; onun həqiqiliyinə \ və ya modallığına \ verilən qiymətlərlə əlaqədər nəzərdən keçirilir

    Tam oxu »
  • MÜLKİYYƏT

    \ – hər hansı obyektlərin subyektə məxsus olması.

    Tam oxu »
  • MÜMKÜN

    \ – nə zəruri, nə də imkansız olan, yəni nə olmayan nə də mütləq olan.

    Tam oxu »
  • MÜMTƏNİ

    \ Yoxluğu müqabilində varlığı düşünülməyəndir. Allahın yoxluğunun düşünülməməsi, dörd sayının tək olmasının iddia edilə bilməməsi kimi

    Tam oxu »
  • MÜNASİBƏT

    \ bütün hadisələrin qarşılıqlı əlaqə anı.

    Tam oxu »
  • MÜNTƏHİ

    Sülukunda sona çatmış şəxsdir. müntəhi sona çatan, bitən, kamilliyə çatmış.

    Tam oxu »
  • MÜSTEFAD

    \ – Kazanılmış-Müktesep: Bir şəxs və ya növdə əvvəlcədən var olmayıb, sonradan kəşf edilən.

    Tam oxu »
  • MÜSTƏFAD

    Şərq peripatetiklərinin ―əqllər‖ nəzəriyyəsinə görə, müstəfad əql qazanılmış olub, şəxsin özünə aid deyil

    Tam oxu »
  • MÜSTƏĞNİ

    Zəngin olmaq, ehtiyacı olmamaq.

    Tam oxu »
  • MÜŞAHİDƏ

    \ – bir obyekt, yaxud bir hadisənin xüsusiyyətlərini bilmək şərtilə diqqətli və planlı olaraq araşdırılıb tədqiq edilməsi

    Tam oxu »
  • MÜŞTƏRƏKLİK

    \ – ortaq olmanın təyinatı. Ortaqlaşa həyata keçirilən maddi və mənəvi dəyərlərə əsaslanan ictimai kontakt

    Tam oxu »
  • MÜTƏMADİ

    \ – öz daxilində daimi olaraq davam edən, gedən zaman.

    Tam oxu »
  • MÜTƏSƏVVİF

    Təsəvvüflə məşğul olan.

    Tam oxu »
  • MÜTLƏQ

    \ – öz başına var olan, heç bir şeylə bağlı olmayan, müstəqil, şərtsiz. Heç bir şeylə məhdudlaşdırılmayan

    Tam oxu »
  • MÜTLƏQ

    \ – ―özü onun özü üçün kafi olan‖ digər heç bir şeydən asılı olmayan, bütün mövcudiyyatı özündə əks etdirən və onu yaradan əbədi, sonsuz, şərts

    Tam oxu »
  • MÜTLƏQİYYƏT

    \ – ideyaları, normaları. Terminləri doqmatik bir formada saf olaraq qoyan görüş. Saf dəyərlərin, saf doğrularım ortaya çıxdığını müdafiə edən görü

    Tam oxu »
  • NAFİ

    Olmaq – boş olmaq, mənasız gəlmək.

    Tam oxu »
  • NAİTİVİZM

    İdrakın mistik-dini xarakteri haqqında idealist təlim; təlimdə həqiqət realist-məntiqi yolda və ya diskursiv qay-dada deyil, guya qəflətən heç bir haz

    Tam oxu »
  • NAMUS

    Fərd tərəfindən özünün ictimai əhəmiyyətini, dəyərini dərk etməsini və bu dəyərin cəmiyyət tərəfindən qəbul edilməsi anlarını özünə daxil edən əxla

    Tam oxu »
  • NATURA

    \ – 1.Hər bir var olan şeyin sırf özünü təşkil edən şey yaxud struktur. 2.Insanın əsasını qoyduğu sistemlər, formalarla \ əksliklər içərisində öz-öz

    Tam oxu »
  • NATURALİZM

    \ – hər şeyi təbiətə əsaslandıraraq tədqiq edən dünyagörüşü. Təbiətə verilən anlam baxımından fərqli anlamlar verir

    Tam oxu »
  • NATÜRİZM

    \ – Təbiətpərəstlik: Dinin başlan-ğıcında Günəş, Ay, Ulduzlar və Od kimi təbii varlıqlarla Fırtına kimi təbiət hadisələrindən eşidilən qorxu və gözlə

    Tam oxu »
  • NECƏLİK

    \

    Tam oxu »
  • NEÇƏLİK

    \ – ölçülə bilən, azalıb çoxala bilən böyüklük, necə, nə qədər, nə böyüklükdə– kimi sualların qarşılığı

    Tam oxu »
  • NEQATİV

    \ – pozitiv olmayan, pozitivin əksi, neqativ enerji, neqativ rəy və s.

    Tam oxu »
  • NEMƏT

    \– müsbət sərvəti ifadə etmək üçün fəlsəfədə işlədilən ən geniş anlayış.

    Tam oxu »