boru kəmərlərini birləşdirən detal. Boru kəmərlərinin budaqlanan, dönən yerlərində, bir boru kəmərindən digər diametrli boru kəmərinə keçid yerlərində
fontan vuran neft və qaz quyularının ağzını kipləşdirmək, onlara nəzarət etmək və istismar rejimini tənzimləmək məqsədi ilə istifadə olunan quyuüstü a
lay enerjisinin təsiri altında və ya quyudan neft çıxaranda neftli laylardan ayrılan qazın genişlənməsi nəticəsində fontan vuran quyu
lay enerjisinin təsiri ilə quyulardan neftin, qaz-kondensatın yer səthinə qaldırılması.
səpələnən və ya xırda parçalar şəklində olan bərk materialın və duru qarışığın (məs. neftin) müəyən əlamətə (hisəcik və ya dənəciklərin ölçüsünə, sıxl
mayelər qarışığını fraksiyalara, yəni məhdud temperatur intervalarında qaynayan hisələrə ayırma prosesi
yanacağın qazlaşdırılmasından əmələ gəlir;
qaz yanacaq növlərindən biri: daş kömür, torf, mazut, koks və s. yanacaqları qaz generatorunda qazlaşdırmaqla alınır
faydalı qazıntı yataqlarının açılmasındakı işlərin məcmusu. G. a.-ın elmi əsasını tədqiq edilən sahədə faydalı qazıntıların ehtimal olunan yayılma xər
gilin suda dispers məhlulu; qazma prosesində işlədilir. Hazırlanmasında əsasən, bentonit gilindən istifadə edilir
yerin təkindən, sudan və meşədən müxtəlif növ xamal və yanacaq hasil edən istehsal sahəsi. «Hasilatın pay bölgüsü» (HPB) – hazırda bazar iqtisadiyatın
yanacağın qazlaşdırılmasından alınan məhsul. Qaz generatorlarında bərk qızdırılmış yanacağın hava ilə qarşılıqlı təsirindən yaranır
dənizdə seysmik kəşfiyat zamanı su qatlarından keçən və əks olunan səs dalğalarını tutmaq üçün akustik cihaz
süxura özlü maye ( mineral yağlar, çox vaxt özlü neft, emulsiya və s.) vurmaq nəticəsində quyudibində yaranan təzyiq hesabına qazıma quyusu ətrafındak
boruda maye axını sürətinin birdən-birə kəskin dəyişməsi. Boruda siyirtmənin tez bağlanması, turbin və ya nasosun işinin birdən-birə saxlanması nəticə
neft məhsularının emalı üsularından biri. Bax: Riforminq. «Holand sindromu» – bu terminin meydana gəlməsi ötən əsrin 50-ci ilərinin sonu, 60-cı ilərin
qazma baltası; neft, daş kömür və digər filizçıxarma mədənlərində süxuru dağıtmaq, yaxud bu prosesi sürətləndirmək üçün işlədilir
karbohidrogenlərin bəzi naftenlərin, həmçinin müxtəlif oksigenli, kükürdlü və azotlu birləşmələrin mürəkəb qarışığı
bax: «Hasilatın pay bölgüsü».
neft və qaz quyularının yeraltı təmirində nasos- kompresor borularını (diametri 20-dən 132m-dək) bağlamaq və açmaq üçün alət
bir buruq quruluşunda bir qazma alətləri komplekti ilə eyni zamanda iki maili quyunun qazılması üsulu
neft yatağında lay təzyiqini lazımi səviyədə saxlamaq, neft yataqlarından təkrar istifadə zamanı neft hasilatını intensivləşdirmək məqsədilə konturarx
qazıma quyusu oxunun şaquli vəziyətdən meylinin bucaq və azimutunu ölçən cihaz. Quyunun faza vəziyətinə nəzarət məqsədilə işlədilir
maye-qaz qarışığını quyu dibindən yer səthinə qaldırmaq üçün quyuya buraxılan borular. İ.b. D, K, E, L, M markalı yüksək mexaniki xasəli poladan, qayn
mili neft şirkəti ilə xarici neft şirkəti arasında konkret yataqların işlənməsi üçün hüquqi şəxsin yaradılmasını nəzərdə tutan müqavilə (bu, əslində b
qazma quyusuna elektrik kabeli ilə salınaraq quyunun diametrini ölçən dərinlik cihazı. Mexaniki və ultrasəs K
su, neft və qazın daha çox miqdarda itkisiz alınması məqsədi ilə onların yer altında, yaxud yerin səthindəki çıxış yerlərində qarşısını kəsib toplayan
molekuları yalnız karbon və hidrogen atomlarından ibarət olan üzvi birləşmələr sinfi.
geoloji kəsilişi öyrənmək və faydalı qazıntıları aşkar etmək üçün quyuların geofiziki tədqiqi. Quyularda ilk geofiziki tədqiqatları (quyularda tempera
kimyəvi reaksiyaların asanlaşmasına və ya tezləşdirilməsinə təsir göstərən kimyəvi birləşmələr.
tikinti üçün qazılmış xəndək.
quyuları sütuncuqlu balta ilə qazıyan zaman götürülmüş süxur sütunu. Layların fiziki xasələrini və neft-qazla doyma dərəcəsini, həmçinin, ayrı-ayrı qu
əsasən 140-3000C temperaturda qaynayan neft fraksiyası; maye karbohidrogen qarışığından ibarətdir. Neftin distiləsində və ya ağır neft məhsularının kr
geologiyada təzə neft və qaz yataqlarını aşkar etmək üçün istifadə olunan metodlar məcmusu.
faydalı qazıntıların kəşfi, həmçinin süxurların xüsusiyətlərini və yataq laylarının xarakterini öyrənmək üçün qazılan quyu
kimya, neft kimyası, neft və qaz sənayesi üçün texnoloji avadanlıq, texnoloji xət kompleksi və qurğular hazırlayan maşınqayırma sahəsi
maşın və boru kəmərlərində qaz, buxar və ya maye sərfini tənzimləmək məqsədi ilə axın kəsiyinin sahəsini dəyişən detal, yaxud quruluş
neftayırma zamanı əmələ gələn kömürə bənzər bərk (sərt) madə. Kokslama –kokslama aparatında karbohidratlar 8000C-yə qədər qızdırılır, bu vaxt bütün yü
bərk yanacağın kokslaşdırılması zamanı alınır;
geologiyada məsamə boşluq və çatlarında neft, qaz, su saxlayan məsaməli və çatlı süxurlar.
üzən qazma qurğusunun və ya qazma gəmisinin qazma zamanı yuxarı və aşağı hərəkətini tənzim etmək üçün hidravlik ötürücüsü olan qurğular
sıxılmış qaz (hava) enerjisi hesabına nefti (onunla birlikdə qaz və lay suyu) yer səthinə çıxarılan quyu
neftdən alınan sürtkü yağı; kompersor və hava vuran aparatları yağlamaq üçün işlədilir. Sənaye yağları qrupuna mənsubdur
buxar şəklində olan madəni maye şəklinə gətirən qurğu. Konsesiya müqaviləsi (yaxud lisenziya müqaviləsi) – bizneslə dövlət arasında dövlət mülkiyəti o
üzərinə düşən yükün qiymətindən asılı olaraq, maye və ya bərk madəyə məxsus xasələr göstərən sürtkü materiaları K
umumi razılıq və qarşılıqlı mənfət əsasında birgə fəaliyət ğöstərən müəsisələr birliyi, Məsələn, Azərbaycan Beynəlxalq Əməliyat Şirkəti (AƏBŞ)
beynəlxalq qanunlara əsasən hər hansı bir dövlətin sahil sularından kənarda suüstü və sualtı yerləşən dəniz sahələrinin yerləşdiyi ərazi
(metalda) xarici mühitin kimyəvi və ya elektrokimyəvi təsiri nəticəsində metalın dağılması. K.-dan hər il bəşəriyətin istehsal etdiyi metalın 1–1,5 %-
yanğının (xüsusilə yanan maye neft məhsularının) köpüklə söndürülməsi. Köpük yanan mayenin səthini örtərək istiliyin alovdan mayeyə ötürülməsinə, habe
mühərik yanacağı və kimya sənayesi üçün xamal almaq məqsədi ilə neft və onun fraksiyalarının destruktiv emalı