YEL

YEL I is. Bir tərəfə axın edən hava cərəyanı. Su gəlsə sel bilərdim; Meh əssə yel bilərdim; Dağda bir oba salsan; Mən səni el bilərdim (Bayatı).

YEL II is. tib. Revmatizm (xəstəlik). Canımda yel var, yoldaş Qaradağlı (B.Bayramov).

YAZI
YELKƏN
OBASTAN VİKİ
Ağ yel
Ağ yel - Azərbaycan ərazisində, yüksək temperatur və aşağı rütubəti ilə seçilən külək. == Ümumi məlumat == Ağ yellər mürəkkəb meteoroloji hadisədir və havanın aşağı nisbi rütubətinin (30%-dən az) , havanın yüksək temperaturunun ( 25 C-dən yuxarı) , küləyin böyük sürətinin (5 m/san-dən çox) birgə təsiri ilə xarakterizə olunur.Belə kompleks amillər yüksək buxarlanmaya səbəb olur ki, bu da bitkilərin su balansının pozulmasına gətirib çıxarır. Nəticədə kənd təsərrüfatı bitkilərinə öldürücü ziyan dəyir, məhsuldarlıqları aşağı düşür. Ağ yellər bitkiçiliyə mənfi təsir edən əsas amillərdəndir. Onların geniş şəkildə öyrənilməsinə keçən əsrin əvvəllərində başlanmış və sonrakı dövrlərdə inkişaf etdirilmişdir. Bu sahənin inkişafında kemiş SSRİ alimlərinin qatqısı çox mühim rol oynayır. Ağ yel kimi təhlükəli hadisəyə qarşı mübarizə tədbirlərinin görülməsi üçün onların təsir gücünü və coğrafi arealını müəyyənləşdirmək lazımdır. Azərbaycanda Kür-Araz ovalığı, Naxçıvan MR ərazisinin 1500 metr yüksəkliyi olan ərazilərdə, Böyük və Kiçik Qafqazın dağətəyi ərazilərində müşahidə edilir. Bu hava axını ölkəmiz üçün yerli hava kütlələrindən biridir. Onlar əsən zaman temperature 35°-40 °C-yə qədər artır, hətta bəzi hallarda daha çox olur.
Külək: Yel kürəsinin şahzadəsi
Külək - Yel Kürəsinin Şahzadəsi - Azərbaycan ədəbiyyatında süjet xəttində superqəhrəmanların yer aldığı ilk fentezi janrında romandır. Azərbaycanlı yazıçı Xülya Cəfərova tərəfindən yazılmış Külək trilogiyasından olan ilk romandır. Roman oxucunu yaşadığı dünyaya kənardan – Yel kürəsindən baxmağa sövq edir. Bu səyahət zamanı isə onu Külək müşayiət edir. Külək Yel kürəsini və onun mərkəzi Bakını xilas etmək üçün atası İşığa yardım eləməyə qərarlıdır. Lakin buna müvəffəq olmaq heç də asan deyil. Üstəlik, Yer kürəsinin də taleyi indi bu balaca qızdan asılıdır. Buna baxmayaraq, Külək anası Umayın nağıllarından, atası İşığın məsləhətlərindən və Simurq quşunun qorumasından güc alaraq, bu amansız yolda inamla addımlayır. Romanda Bakı şəhəri, Qız Qalası, İçərişəhər, Bayıl qalası, Atəşgah, Qobustan və digər tarixi məkanların mistik üzü oxucuya təqdim olunub. == Personajlar == Külək (superqəhrəman)- Yel Kürəsinin şahzadəsi və romanın əsas personajıdır.
Külək - Yel kürəsinin şahzadəsi
Külək - Yel Kürəsinin Şahzadəsi - Azərbaycan ədəbiyyatında süjet xəttində superqəhrəmanların yer aldığı ilk fentezi janrında romandır. Azərbaycanlı yazıçı Xülya Cəfərova tərəfindən yazılmış Külək trilogiyasından olan ilk romandır. Roman oxucunu yaşadığı dünyaya kənardan – Yel kürəsindən baxmağa sövq edir. Bu səyahət zamanı isə onu Külək müşayiət edir. Külək Yel kürəsini və onun mərkəzi Bakını xilas etmək üçün atası İşığa yardım eləməyə qərarlıdır. Lakin buna müvəffəq olmaq heç də asan deyil. Üstəlik, Yer kürəsinin də taleyi indi bu balaca qızdan asılıdır. Buna baxmayaraq, Külək anası Umayın nağıllarından, atası İşığın məsləhətlərindən və Simurq quşunun qorumasından güc alaraq, bu amansız yolda inamla addımlayır. Romanda Bakı şəhəri, Qız Qalası, İçərişəhər, Bayıl qalası, Atəşgah, Qobustan və digər tarixi məkanların mistik üzü oxucuya təqdim olunub. == Personajlar == Külək (superqəhrəman)- Yel Kürəsinin şahzadəsi və romanın əsas personajıdır.
Külək: Yel kürəsinin şahzadəsi (roman)
Külək - Yel Kürəsinin Şahzadəsi - Azərbaycan ədəbiyyatında süjet xəttində superqəhrəmanların yer aldığı ilk fentezi janrında romandır. Azərbaycanlı yazıçı Xülya Cəfərova tərəfindən yazılmış Külək trilogiyasından olan ilk romandır. Roman oxucunu yaşadığı dünyaya kənardan – Yel kürəsindən baxmağa sövq edir. Bu səyahət zamanı isə onu Külək müşayiət edir. Külək Yel kürəsini və onun mərkəzi Bakını xilas etmək üçün atası İşığa yardım eləməyə qərarlıdır. Lakin buna müvəffəq olmaq heç də asan deyil. Üstəlik, Yer kürəsinin də taleyi indi bu balaca qızdan asılıdır. Buna baxmayaraq, Külək anası Umayın nağıllarından, atası İşığın məsləhətlərindən və Simurq quşunun qorumasından güc alaraq, bu amansız yolda inamla addımlayır. Romanda Bakı şəhəri, Qız Qalası, İçərişəhər, Bayıl qalası, Atəşgah, Qobustan və digər tarixi məkanların mistik üzü oxucuya təqdim olunub. == Personajlar == Külək (superqəhrəman)- Yel Kürəsinin şahzadəsi və romanın əsas personajıdır.
Qara yel
Qara yel - küləyin əsmə istiqaməti baxımından ağ yelin əksidir. Belə ki, qara yel şimal-qərbdən əsməsi ilə seçilir. Sürəti yüksək olduqda torpaqlarən tozanaqlığı artır. Torpaq eroziyasını artırır. Deflyasiya xüsusi ilə yaz-payız ayları əkin sahələrinin şumlanması zamanı güçləndirir. İl boyu əsə bilir. İsti aylarda çox güçlü ola bilir. Bu zaman dam örtüklərini uçurur, ağacları isə slndırması ilə seçilir. Xüsusi ilə Kiçik Qafqazın şimal-şərq hissələrində (Daşkəsən, Gədəbəy, Tovuz, Tərtər, Goranboy) böyük fəsadlar törədir. Abşeron yarımadasında və ona yaxın ərazilərdə qışda və yayda demək olar ki, eyni istiqamətli, yə'ni, əsasən şimal-qərb, şimal, şimal-şərq, Kür çayının deltası sahəsində qışda şimal-şərq və qərb, yayda şərq, cənub-şərq küləkləri hakim olur.
Yel Ana
Yel Ata
Yel Kolleci
Yel Kolleci — Yale Universitetinin liberal sənət kollecidir. 1701-ci ildə qurulan bu universitetin əsl məktəbidir. Universitetin digər məktəbləri 1810-cu ildən etibarən təsis edilmiş olsa da, Yale bütün Yale Kolleci olaraq 1887-ci ilə qədər tanındı və məktəbləri birləşdi və universitet Yale Universiteti kimi adlandırıldı. İlk olaraq, Tərəfdaş nazirləri hazırlamaq üçün qurulan kollec, 18-ci əsrin sonlarına qədər humanitar və təbiət elmləri tədris etməyə başladı. Eyni zamanda, tələbələr sinifdənkənar təşkilatları, ilk ədəbi cəmiyyətləri və sonrakı nəşrləri, idman komandaları və oxuma qrupları təşkil etməyə başladılar. 19-cu əsrin ortalarına qədər, ABŞ-də ən böyük kollec idi. 1847-ci ildə, 20-ci əsrin ortalarında kollecə daxil olan Şeffild Elmi Məktəbinin Yale-də yerləşən bir başqa lisenziya dərəcəsi verən məktəb də iştirak etdi. Bu birləşdirilmiş tədris proqramı tələbələr üçün günümüzün liberal tədris proqramının əsasını qoydu, hansı ki şagirdlərin müstəsna ixtisas səviyyəsində xarici dil, inşa, elmlər və kəmiyyət əsasları daxil olmasını tələb edir. Bakalavr həyatının ən fərqli xüsusiyyəti 1932-ci ildə qurulan və İngilis universitetlərinin təsis edilmiş məktəblərindən sonra modelləşdirilmiş yaşayış məktəblərinin tədris-bina sistemidir. Bütün məzunlar, bu kolleclərdə birinci sinifdən sonra, ən çoxu məktəbin Köhnə Binasında yaşayırlar.
Yel Universiteti
Yel Universiteti — ABŞ-nin ən məşhur universitetlərindən biri. Amerikanın ən qədim şəhərlərindən biri olan Nyu-Heyvendə yerləşir. Nyu-Heyven 125 min əhalisi olan liman şəhəridir, Nyu-Yorkdan 120 kilometr şimal-şərqdə və Bostondan 200 kilometr cənub-qərbdədir. Yel 1701-ci ildə yaradılıb, bura 12 bölmə daxildir: dörd illik bakalavr dərəcəsi verən Yel Kolleci; dəqiq, təbii və humanitar elmlər, eləcə də hüquqşünaslıq, tibb, biznes, ətraf mühitin mühafizəsi, ilahiyyat, memarlıq, musiqişünaslıq, rəssamlıq, aktyorluq və s. ixtisaslar üzrə aspiranturadır. Universitetin təməli olan Yel Kollecinin proqramı genişliyi və dərinliyi ilə seçilir. Hər il 65 kafedra tərəfindən 2000-dən çox kurs təklif edilir. Ənənəyə uyğun olaraq universitetin professor-müəllim heyəti tələbələrin təhsilinə xüsusi diqqət yetirir. Giriş fənlərinin çoxu əməkdar alimlər və professorlar tərəfindən aparılır. == Tarixi == 1640-cı ildə müstəmləkəçi keşişlər Nyu-Heyven kollecinin yaradılması məqsədilə fəaliyyətə başlayıblar.
Yel alıcı
Yel alıcı (fars. بادگیر‎ bâdgir: bâd "yel" + gir "alıcı","alan "ərəb. ملقف ‎malqaf və ya بارجيل barjeel) — binalarda təbii ventilyasiya yaratmaq üçün ənənəvi İran memarlıq elementlərindən biri.
Yel dəyirmanı
Yel dərmanı (ing. Windmill, alm. Windmühle‎, rus. Ветряная мельница) — enerji əldə etmək üçün küləyin gücündən faydalanaraq hərəkət gələn iri çarxlı qurğu. Qədim zamanlardan yel dərmanları buğdanı üyütmək və su ehtiyatını qorumaq üçün istifadə olunmuşdur. Orta əsrlərdə Hollandiyada yerləşən yel dərmanları sahildə toplanan suyu təziqlə geri vururdu. Texnikanın sürətlə inkişaf etməsi nəticəsində yel dərmanlarının əhəmiyyəti müəyyən qədər azalmışdır. Orta əsrlərdə yel dərmanlarından əsasən kənd təsərrüfatında istifadə olunurdu. Enerji əldə etmək üçün ilk yel dərmanı 1890-cı ildə Danimarkada tikilmişdir. Yel dərmanlarının növu və hərəkətə gəlməsi küləyin sürəti, istiqaməti və hündürlüyünə əsaslanır.
Yel iyesi
Yel iyəsi
Yel çərşənbəsi
Yel çərşənbəsi — Novruz bayramının üçüncü çərşənbəsi. Xalq arasında "Küləkli çərşənbə", "Külək oyadan çərşənbə", "Yelli çərşənbə", "Badi (külək) çərşənbə", "Nəfəs çərşənbə", Muğanın bir sıra kəndlərində isə "Heydər çərşənbə" adlandırılır.
Qızıl yel xəstəliyi
Qızıl yel xəstəliyi — dərinin kəskin infeksioz iltihabi xəstəliyi. Əsasən aşağı ətraflarda qızartılı və ağrılı şişmə ilə özünü göstərir. Müdaxilə edilmədiyi təqdirdə proqressiv seyir göstərərək həyati təhlükəli fəsadlar verir. == Etiopatogenez == Qızıl yel kəskin bakterial bir infeksiyadır. Yaranmasında bakterial iştirak edir. Bu problemi ən sıx streptokokklar qrupuna aid olan bakteriyalar törədir. Lakin qızılı stafilokokklar, qram neqativ bakteriyalar və anaerob mikroblar da bu xəstəliyi nadirən olsa da törədə bilər. == Klinik əlamətlər == Əsasən aşağı ətraflarda xüsusən baldırda və ayaq pəncəsində qızartı, ağrı, şişmə və istilik ilə özünü göstərir. Qızdırma və halsızlıq daha ağır formalarda özünü göstərə bilər. Xəstəlik dərinləşərək yumşaq toxumada irinli abseslərə səbəb ola bilər.
Tanrıların yel dəyirmanları
Tanrıların yel dəyirmanları (ing. Windmills of the Gods) — Sidni Şeldonun 1987-ci ildə Triller janrında yazdığı romandır. 1987-ci ildə bu əsərin əsasında mini-serial çəkilmişdir.
Yel Universiteti mətbuatı
Yel Universiteti mətbuatı (ing. Yale University Press) — 1908-ci ildə qurulmuşdur. 1961-ci ildə rəsmi olaraq maliyyə baxımından müstəqil olaraq Yel Universitetinin şöbələrindən birinə çevrildi. Naşir Konnektikut ştatının Nyu-Heyven şəhərindədir; Londonda bir filial var. Bu, İngiltərədə filialı olan bir neçə Amerika universiteti nəşriyyatından biridir. Bu filial nəşriyyatın çap etdiyi kitabların demək olar ki, üçdə birini nəşr etdirir. 2009-cu ilə kimi nəşriyyat hər il təxminən 300 yeni adda sərt örtükdə və təxminən 150 yumşaq örtükdə kitab nəşr edir. Nəşriyyatın çapdakı kitablarının ümumi çeşidi 6000-ə yaxındır. Ən məşhurları sənət və memarlıq mövzusunda nəşrlərdir; bu sahədə aparıcı nəşrlərdən biridir . Siyasi elmlər, fəlsəfə, tarix, bibliya araşdırmaları və fantastika mövzusunda kitablar da nəşr olunur.
Tanrıların yel dəyirmanları (miniserial, 1988)
Tanrıların yeldəyirmanları (ing. Windmills of the Gods) - 1988-ci ildə çəkilmiş mini-serialdır. == Xarici keçidlər == Tanrıların yeldəyirmanları — Internet Movie Database saytında.
Tanrıların yel dəyirmanları (mini-serial, 1988)
Tanrıların yeldəyirmanları (ing. Windmills of the Gods) - 1988-ci ildə çəkilmiş mini-serialdır. == Xarici keçidlər == Tanrıların yeldəyirmanları — Internet Movie Database saytında.
Yel-Braun obsessiv-kompulsiv simptomlar cədvəli
Yel-Braun obsessiv-kompulsiv simptomlar cədvəli (ing. Yale-Brown obsessive-compulsive scale) Yel və Braun universitetlərində Veyn Qudman (ing. Wayne Goodman) və onun əməkdaşları tərəfindən işlənib hazırlanmışdır. Yel-Braun cədvəli xəstədə olan obsessiv və kompulsiv simptomların ağırlıq dərəcəsini müəyyən etmək üçün klinik vəsaitdir. Cədvəl obsessiv və kompulsiv simptomların ifadə formasından asılı olmayaraq onların ağırlıq dərəcəsini təyin edir. Y-BOCS cədvəli obsessiv-kompulsiv posuntuların (sarışan halların) ağırlıq dərəcəsini təyin etməklə müalicə zamanı pozuntunun kliniki dinamikasını müşahidə etmək imkanı verir. Bu cədvəl geniş yayılmış və əsaslı validizasiya olunmuş (effektivliyi təsdiq olunmuş) klinik vəsaitdir.
Yel-Braun obsessiv-kompulsiv simptomların cədvəli
Yel-Braun obsessiv-kompulsiv simptomlar cədvəli (ing. Yale-Brown obsessive-compulsive scale) Yel və Braun universitetlərində Veyn Qudman (ing. Wayne Goodman) və onun əməkdaşları tərəfindən işlənib hazırlanmışdır. Yel-Braun cədvəli xəstədə olan obsessiv və kompulsiv simptomların ağırlıq dərəcəsini müəyyən etmək üçün klinik vəsaitdir. Cədvəl obsessiv və kompulsiv simptomların ifadə formasından asılı olmayaraq onların ağırlıq dərəcəsini təyin edir. Y-BOCS cədvəli obsessiv-kompulsiv posuntuların (sarışan halların) ağırlıq dərəcəsini təyin etməklə müalicə zamanı pozuntunun kliniki dinamikasını müşahidə etmək imkanı verir. Bu cədvəl geniş yayılmış və əsaslı validizasiya olunmuş (effektivliyi təsdiq olunmuş) klinik vəsaitdir.
Aleksandr Yelyaşeviç
Aleksandr Yelyaşeviç (22 mart 1902, Vilnüs – 18 avqust 1978, Qdansk) — Polşa ordusunun Lipka tatarı olan mayoru. O, Polşa ordusundakı sonuncu tatar-müsəlman bölməsinin komandanı olmuşdur.. == Həyatının erkən dövrü == Etnik olaraq Lipka tatarı olan Yelyaşeviç Rusiya imperiyasının Vilnüs quberniyasında imperator ordusunun kapitanı olan Janın ailəsində dünyaya gəlmişdir. O, 1912-1919-cu illərdə əvvəlcə Pskovdakı Kadet Korpusunda, sonradan isə Ukraynada hərbi təhsil almışdır. 1923-cü ildə Türkiyəyə və Yuqoslaviyaya evakuasiya edilmiş zabitlər məktəbini süvari zabiti olaraq başa vurdu. 1924 və 1925-ci illərdə serb sərhəd bölmələrində xidmət etdikdən sonra Polşaya geri dönə bildi. == Polyak ordusunda == Eyni ild də polyak ordusuna qoşuldu və Qrudziadzdakı Süvari Zabitlər Məktəbinə göndərildi. 1928-ci ildə Vilnüs qarnizonunun IV Uhlans Alayında peşəkar zabit kimi xidmət etməyə başladı. Onun alayı müasir Vilnüsün bir hissəsi olan Nova Vileykada yerləşirdi. O, burada I Tatar Eskadronunun komandanı idi.
Allüvial yelpik
Allüvial örtük (və ya allüvial yelpik) — 1) iri çayların daşqın zamanı basdığı sahələrdə yaranmış lilli yumşaq çöküntülər təbəqəsi. 2) leysan yağışlar zamanı dağ çaylarının gətirmə konusu səthində çökdürdüyü daha kobud çöküntülər qatı.
Anton Yelçin
Anton Viktoroviç Yelçin (ing. Anton Yelchin; 11 mart 1989, Leninqrad – 19 iyun 2016[…], Los-Anceles, Kaliforniya) — ABŞ aktyoru. SSRİ-də yəhudi ailəsində dünyaya gələn Yelçin körpə ikən valideynləri ilə birlikdə ABŞ-ə köçüb. O, karyerasına uşaq aktyor kimi başlayıb və 2001-ci ildə çəkilmiş "Hearts in Atlantis" filmində baş rolda oynamışdır. Aktyor 2009-cu ildə işıq üzü görmüş elmi fantastika filmi "Star Trek"də Pavel Çexov obrazını canlandırıb. == Həyatı == Yelçin 11 mart 1989-cu ildə SSRİ-nin ikinci ən böyük şəhəri olan Leninqradda yəhudi ailəsində dünyaya gəlib. Valideynləri Viktor Yelçin və İrina Korina peşəkar fiqurlu konkisürən olublar. Onlar Sovet İttifaqında dini inancları səbəbindən təzyiqlərə məruz qalırdı. Anton Yelçin 1989-cu ilin sentyabrında körpə yaşında ikən ailəsi ilə birlikdə Amerikaya köçür. 90-cı illərin sonlarından uşaqlar üçün nəzərdə tutulan teleseriallarda çəkilir.
Apollon (yelkənciklər)
Bayram Yeli
Vədə Yeli – Azərbaycanda bayramdan qabaq əsən yeldir. Bu yelin əsməsi önəmli bir hadisə sanılır. Azərbaycan folklorunda bu yelin əsməsindən yeddi-on gün sonra, ilin təhvili (köhnə ilin təzə ilə dəyişilməsi) sanılır. Ona görə də, onu “bayram yeli”, və ya “vədə yeli” (müjdə verən yel) adlandırırlar. == Bayram yeli folklorda == Bayram yelinin, başqa yellər (ağyel, meh) kimi olsun deyə, müəyyən bir xarakteri yoxdur, ancaq onun hadisələnməsi önəmli sayılır. Çünki qasırğa olduqda hər şeyi dəyişər. Xalq inanır ki, bu yel əsəndə “halal üşüməz amma haram üşüyər!” (halal ətli heyvanlar üşüməz amma haram ətli heyvanlar üşüyər!). İnsan da haram ətli olduğu üçün bu yeldə üşüyər. == ‌Bayram yeli Azərbaycan ədəbiyatında == Burada, örnək olaraq, Şəhriyar`ın Heydərbaba`sından bir bənd verilir: == İstinadlar == == Həmçinin bax == Meh Qaraçuxa (roman), Nasir Mənzuri.
Bohemiyalı Yelizaveta
Bohemiyalı Yelizaveta (ing. Elisabeth of the Palatinate, Elisabeth of Bohemia; 26 dekabr 1618[…], Heydelberq, Pfals kürfürstlüyü, Müqəddəs Roma imperiyası – 11 fevral 1680 və ya 8 fevral 1680, Herford monastrı[d], Müqəddəs Roma imperiyası) — Bohemiya kralı V Frederik (Çexiya) və Yelizaveta Stüartın böyük qızı. Herford abbatlığını şahzadə abbatis kimi idarə etdi, 1650-ci ildə Rene Dekartın vəfatına qədər yeddi il yazışmalar aparmışdır. == Ədəbiyyat == The Complete Correspondence of Elisabeth of Bohemia and René Descartes The Descartes-Elisabeth correspondence in an easier-to-read version == İstinadlar == == Xarici keçidlər == Godfrey, Elizabeth. A Sister of Prince Rupert, Elizabeth Princess Palatine and Abbess of Herford. London, New York: J. Lane. «Other Women’s Voices» The Woman Who Took on Descartes Online-Biography of Elisabeth of Bohemia, Princess Palatine (in German) The Princess’s correspondence with Descartes, lightly edited for easier reading.
Boris Yeltsin
Boris Nikolayeviç Yeltsin (rus. Борис Николаевич Ельцин; 1 fevral 1931[…] – 23 aprel 2007[…], Moskva) — rus və sovet siyasətçisi, 1991–1999-cu illərdə Rusiya Federasiyasının 1-ci Prezidenti olub. 1961-ci ildən 1990-cı ilə qədər. O, daha sonra siyasi müstəqil olaraq dayandı və bu müddət ərzində ona ideoloji cəhətdən liberalizm və rus millətçiliyi ilə uyğunlaşdırılmış biri kimi baxıldı. Yeltsin Ural vilayətinin Butka şəhərində anadan olub. Tatar MSSR-in Kazan şəhərində böyüyüb. Ural Dövlət Texniki Universitetində təhsil aldıqdan sonra tikintidə çalışıb. Kommunist Partiyasına daxil olduqdan sonra partiya sıralarında yüksəldi və 1976-cı ildə partiyanın Sverdlovsk vilayəti komitəsinin birinci katibi oldu. Yeltsin əvvəlcə Sovet lideri Mixail Qorbaçovun yenidənqurma islahatlarının tərəfdarı idi. Daha sonra o, islahatları həddən artıq mötədil olduğu kimi tənqid edib və çoxpartiyalı təmsilçi demokratiyaya keçidə çağırıb.
Boris Yeltsin: Sübhdən toranadək
Boris Yeltsin: Sübhdən toranadək (rus. Борис Ельцин: от рассвета до заката Sovet partiya məmuru və Rusiya prezidenti işlədiyi dövrdə Boris Yeltsinin əvvəlcə şəxsi cangüdəni, daha sonra Prezidentin mühafizə xidmətinin rəisi olmuş Aleksandr Korjakovun xatirələr kitabıdır. 1997-ci ildə çap olunmuş kitabda Yeltsinin və ailəsinin şəxsi həyatı, siyasi hadisələr və həmçinin pərdəarxası intriqalarla bağlı maraqlı məqamlar yer alır. Korjakovun iddiasına görə, prezidentə yaxın olan oliqarx Boris Berezovski bu kitabı çap etməmək üçün ona 5 milyon dollar təklif etsə də, müəllif razılaşmamışdır. == Xarici keçidlər == Александр Коржаков.
Boris Yeltsin adına Qırğızıstan-Rusiya Slavyan Universiteti
Boris Yeltsin adına Qırğızıstan-Rus Slavyan Universiteti — Qırğızıstan Respublikası və Rusiya Federasiyasının birgə tabeliyində olan ali təhsil müəssisəsi. Universitet Qırğızıstanın paytaxtı Bişkekdə yerləşir. Rusiya Universitetləri Birliyinin üzvü. == Tarixi == Qırğızıstan-Rusiya Slavyan Universiteti 1993-cü ildə Qırğızıstan Respublikası ilə Rusiya Federasiyası arasındakı Dostluq, Əməkdaşlıq və Qarşılıqlı Yardım Müqaviləsinə (Moskva, 10 iyun 1992) uyğun olaraq Qırğızıstan Respublikası Prezidentinin Fərmanı ilə ( Bişkek, 28 sentyabr 1992.) Və Qırğızıstan Respublikası və Rusiya Federasiyası hökumətləri arasında Qırğız-Rus Slavyan Universitetinin yaradılması və fəaliyyət şərtlərinə dair bir razılaşma (Bişkek, 09.09.1993), Hökumət Qərarı Rusiya Federasiyası (Moskva, 23.02.1994, No 149.), 14 fevral 1994-cü il tarixli 326-128 / 1 saylı, Rusiya Federasiyası Ali Təhsil üzrə Dövlət Komitəsi sədrinin və Qırğızıstan Respublikasının Təhsil və Elm Naziri. İlk 200 tələbə 1993-cü ildə universitetin qapısına girdi. 1997-ci ildə məzuniyyət bakalavr tezislərinin ilk müdafiələri, bir il sonra 1998-ci ildə ilk diplom işlərinin müdafiələri baş verdi. 2004-cü ildə Qırğızıstan Respublikası Prezidentinin fərmanı ilə Universitetə ​​Qırğızların yaradılmasına verdiyi böyük şəxsi töhfəyə görə xüsusi minnətdarlıq və hörmət əlaməti olaraq Rusiya Federasiyasının ilk Prezidenti Boris N. Yeltsinin adı verildi. -Rusiya Slavyan Universiteti. Mövcud olduğu illər ərzində QRSU, 50 ən yaxşı tələbəyə fərdi təqaüd şəklində əhəmiyyətli maliyyə dəstəyi verən, universitetin müasir təhsil avadanlığı ilə təchiz olunmasına kömək edən Yeltsin Fondu ilə daim sıx əlaqələr qurdu. Yeltsin Fondunun köməyi ilə rus dilində şagird və məktəb olimpiadaları, MDB məkanında vahid təhsil məkanının qorunub saxlanmasına dair beynəlxalq elmi və praktik konfranslar keçirildi.
Ceymstaun (Müqəddəs Yelena adası)
Ceymstaun (ing. Jamestown, 15°55′ c. e. 5°43′ q. u.) — Müqəddəs Yelena adası, Dirçəliş və Kristian-da-Kunya Britaniya dəniz ərazisinin paytaxtı, şəhər, liman. == Mənbə == "Ceymstaun (Müqəddəs Yelena adası)". 2011-06-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-06-23.
Elfrida Yelinek
Elfride Yelinek (alm. Elfriede Jelinek‎; 20 oktyabr 1946[…])) — Avstriya yazıçısı, dramaturq, şair və ədəbi tənqidçi, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı (2004), Henrix Böll mükafatı (1986), Georq Büxner mükafatı (1998), Henrix Heyne mükafatı (2002), Frans Kafka mükafatı (2004) laureatı. == Həyatı == Avstriya yazıçısı və dramaturqu Elfrida Yelinek ölkənin cənubunda, Sloveniya ilə sərhəddə yerləşən Ştıria torpağında, qarışıq yəhudi-çex ailəsində doğulmuşdu. Yazıçının soyadı da çex-slavyan mənşəlidir. "Yelinek" çex dilində "maral" mənasını ifadə edir. Atası kimyaçı idi. Məhz peşəsinə zərurət olduğuna görə Hitlerin hakimiyyəti dönəmində yəhudi soyqırımından – Holokostdan salamat qurtara bilmişdi. Yelinek ailəsinin bir çox üzvlərinin həyatına isə həbs düşərgələrində son qoyulmuşdu. Görünür, bütün bunlar təsirsiz ötüşməmiş və aradan illər keçəndən sonra atasının psixikasının pozulması ilə nəticələnmişdi. Müalicə nəticə verməmişdi.
Emil Yellineki
Emil Yellinek, 1903-cü ildən sonra Emil Yellinek-Mersedes (6 aprel 1853, Leypsiq, Saksoniya – 21 yanvar 1918, Cenevrə) — 1900-cü ildə Daimler Motoren Gesellschaft (DMG) şirkəti ilə ilk müasir avtomobil -Mercedes 35 hp-in istismara verilməsindən məsul olan məşhur avropalı sahibkar. Yellinek 1902-ci ildə öz qızı Mersedes Yellinekin şərəfinə Mersedes maşın markasını yaratdı.Marka sonradan Mersedes-Benz kimi inkişaf elədi və daha sonra dünyanın ən böyük maşın brendinə çevrildi.Yellineki Avstriyanın Vyana şəhərində yaşamışdır, sonradan Lacivərd sahildə yerləşən özünün də Avstriya-Macarıstanın General konsulu kimi işlədiyi Nitsa şəhərinə köçmüşdür.
Günəş yelkənqanadlısı
Günəş yelkənqanadlısı (lat. Hypermnestra helios)- Parnassiinae ailəsininYelkənqanadlılar fəsiləsinə aiddir.İran, Əfqanıstan, Pakistan, Türkmənistan, Qırğızıstan, Tacikistan və Özbəkistanda tapılır.
II Yelizaveta
Kraliça II Elizabet (bəzi Azərbaycandilli mənbələrdə II Yelizaveta) və ya Elizabet Aleksandra Mariya Vindzor (ing. Queen Elizabeth II, Elizabeth Alexandra Mary Windsor; 21 aprel 1926[…], Meyfer[d], Böyük London – 8 sentyabr 2022, Balmoral qalası[d], Aberdinşir[d]) — Böyük Britaniya və Şimali İrlandiya Birləşmiş Krallığının kraliçası, həmçinin Millətlər Birliyinin sədri və ora daxil olan 14 dövlətin kraliçası (Avstraliya, Antiqua və Barbuda, Baham adaları, Beliz, Qrenada, Kanada, Yeni Zelandiya, Papua-Yeni Qvineya, Sent-Vinsent və Qrenadin, Sent-Kits və Nevis, Sent-Lüsiya, Süleyman adaları, Tuvalu, Yamayka). Fici Respublikasının Ali Başçısı, Anqlikan Kilsəsinin başçısı, Böyük Britaniya Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı, polkovnik, Men adalarının lordu. 29 may 1953-cü ildən 31 may 1961-ci ilədək Cənubi Afrika İttifaqının Kraliçası olmuşdur. Vindzorlar sülaləsinin nümayəndəsidir. Taxt-taca 6 fevral 1952-ci ildə sahib olub, 2 iyun 1953-cü ildə isə rəsmi tacqoyma mərasimi keçirilib. Elizabet York hersoqu, gələcək Böyük Britaniya kralı VI Georqun (1895–1952) və ledi Elizabet Bouz-Layonun (1900–2002) böyük qızıdır. Onun baba və nənələri: ata tərəfdən Böyük Britaniya kralı V Georq (1865–1936) və kraliça Mariya Tek (1867–1953), ana tərəfədən Stratmor qrafı Klod Corc Bouz-Layon (1855–1944) və Sesiliya Bouz-Layondur (1883–1961). Əmisi VIII Eduard hakimiyyət iddiasından rəsmi əl çəkəndən və atası 1936-cı ilin dekabrında taxt-taca sahib olandan sonra 10 yaşlı Elizabet vəliəhd olur və valideynləri ilə birlikdə Kensinqtondan Bukingem sarayına köçür. Gələcək kraliça xoş əfval-ruhiyyəli atmosferdə böyüyüb.
I Yelizaveta
I Elizabet (7 sentyabr 1533[…], Plasentiya sarayı[d], Böyük London regionu[d] – 24 mart (3 aprel) 1603, Riçmond sarayı[d], Böyük London regionu[d]) — İngiltərənin Tüdor sülaləsindən olan sonuncu kraliçası. Əlavə olaraq İrlandiyanın və şərti olaraq Fransanın kraliçası hesab edilirdi. Həyatı boyunca heç vaxt evlənmədi və bu səbəbdən tarixi mənbələrdə Bakirə Kraliça adlanır. I Elizabetin iqtidarda olduğu müddət İngiltərə tarixində Qızıl dövr(Golden age) adlanır.Dövrünün üzərindən 4 əsr keçməyinə baxmayaraq öz populyarlığını heç itirməmişdir. == Dünyaya gəlməsi == Atası VIII Henrix,18 yaşında ikən kral olmuş,İspaniya kralı Ferdinand ilə kraliça İzabelin həyatda qalan yeganə qızları Katerina ilə ittifaq evliliyi etmək məcburiyyətində qalmışdı.Lakin 25 yaşında Elizabetin anası olacaq Anna Boleynə aşiq olmuşdu.Katerinadan ayrılmaq istəsə də qanunlar buna mane olurdu, İngilitərə də digər qərbi avropa ölkələri kimi katolik idi və buna görə də bu evliliyin gerçəkləşməsi üçün ruhani lider Papadan icazə istəməli idi.Papa icazə vermədi.İspanlar da bu evliliyə qarşı çıxırdılar və Katerina üzərindən İngiltərəni əl altında saxlamaq istəyirdilər. Kral Henri evliliyini gerçəkləşdirmək üçün radikal bir addım atdı.Eşqi üçün ölkəsinin dinini dəyişdirdi.Hələ bir neçə il öncə Martin Lüterin kitablarını yandırıb,Protestantları edam etdirərək "dinin müdafiəçisi" ünvanına Papa tərəfinfən layiq görülən Henri yeni kilsə və məzhəb yaradaraq Anglikanizmi qurdu.Və ardından Anna ilə gizlincə evləndi,eyni il 7 sentyabr 1533-cü ildə Qrinviçdə Elizabet dünyaya gəldi. == Gənclik illəri == Dəri rənginin həddindən çox ağ olması səbəbilə şans və uğursuzluq gətiriləcəyinə inanıldı və öldürülmək istəndi. Ancaq anası Anna Boleyn bu işə mane oldu. Anna Boleyn VIII Henrixin ikinci qadını idi. İki dəfə hamilə qalsa da, oğlan uşağı olmadı və kralın gözündən düşdü.
Katolikos I Yelizar
Katolikos I Yelizar — Alban knyazlarından biri. Böyük alban hökdarı Cavanşirin vaxtında katolikosluq edib və altı il kürsüdə oturub. Moisey Kalankatlı onun haqqında yazır: "O, Şəki kilsə dairəsindən seçilmişdi. O, Mesrobun Kişdə gizlətdiyi Müqəddəs xaçı əldə etdi. Onun hissəciyini götürüb yüz iyirmi qızıl dehqan olan sandıqçaya qoyub üstündə "Bu Yelizara məxsusdur" sözlərini yazdırdı.
Katolikos Yeliazar
Katolikos Yeliazar — Albaniyanın XVIII katolikosu. == Katolikosluğu == Bu kürsüdə 6 il olmuşdur. Mxitar Qoş onun haqqında "bu kürsüyə Allah tərəfindən seçilmişdi" yazır.
Kraliça Yelezaveta adaları
Kraliça Yelezaveta adaları (ing. Queen Elizabeth Islands, fr. Îles de la Reine-Élisabeth - əvvələr Perri adalaarı və ya Parri arxiipelaqı) — Kanada Arktik arxipelaqının şimalında yerləşir. Kanadanın Nunavut və Şimal-Qərb əraziləri vilayətlərinə daxildir. == Coğrafiyası == Adalar Şimal Buzlu okean akvatoriyasına daxildir. Ərazidən ardıcıllıq təşkil edən boğazlar sistemi keçir. Mak-Klur boğazı, Vaykaunt-Melvill boğazı, Barrou boğazı, Lankaster boğazı (hamısı birlikdə Parri boğazlar sistemini əmələ gətirir). Boğazlar boyunca Elsmir, Melvill, Devon, Kornuollis adaları yerləşir. Arxipelaqın adının Kraliça Yelezaveta adaları olduqdan sonra cənub qərb adaları Şahzadə Ptrik, Melvill, Baterst, Borden, Makkenzi-Kral və Kornuollis Kraliça Yelezaveta adaları, digər adalar Kornuol Amund-Rinqnes, Aksel-Heyberq və Ellef-Rinqnes adaları Sverdrup adaları adlandırılır. Ərazidə yerləşən adalarda hündürlük heçdə yüksək deyil əsasən 300–600 m, devon adasında hündürlüyü 1921 metrə çatan yaylalar vardır.
Mariya Yelena Kalle
Mariya Yelena Kalle (25 iyul 1975) — Ekvadorlu marafonçu. Mariya Yelena Kalle Ekvadoru 2016-cı ildə Yay Olimpiya Oyunlarında təmsil etdi. == Karyerası == Mariya Yelena Kalle birinci dəfə Olimpiya Oyunlarına 2016-cı ildə qatıldı. O, Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərində baş tutan XXXI Yay Olimpiya Oyunlarında marafon yarışlarında qüvvəsini sınadı və məsafəni 2 saat 48 dəqiqə 39 saniyəyə qət edərək 157 marafonçu sırasında 99-cu yeri tutdu.
Mavi yeləklər
Blucekinq (ing. Bluejacking) – Bluetooth simsiz şəbəkəsi vasitəsi ilə gözlənilməş şəkildə və sanki "heç bir yerdən" gəlməyən adsız mesajlarla telefon istifadəçilərini spamlama üsulu. Əsasən, əyləncə və tanışlıq üçün istifadə olunur. Bu mesajlaşma növündən istifadə edənlər özlərino blucekerlər, yəni "mavi yeləklər" olaraq adlandırır.Haker cəmiyyətində çoxları onları “şən zarafatcıllar” kimi qəbul edir və onları Ağ şlyapaların və Qara şlyapaların arasındakı boz zonada yerləşdirirlər.Texniki olaraq, nəzarət bəzi telefonların standart olaraq mesajlarını Bluetooth ilə digər telefonlara göndərilməsinə icazə verdiyi üçün mümkündür. Mavi yeləklər, adətən, mesajlarını qəbul edən telefona yerləşdirmək üçün telefonun kontaktında olan insanlardan istifadə edir və mesajlarını ad və soyad hissələrinə yazırlar. == Tarixi == Sinqapurlu Adrian Çianq blucekinqin yaradıcısı hesab olunur. O, 2002-ci ildə dünyanın Bluetooth vasitəsilə ilə yazılan ilk mesajını göndərmişdi. O, bankda olarkən telefonunun Bluetoothunu aktivləşdirir və qoşulduğu Nokia 7650 telefonuna "Buy Ericson" ("Ericson al") mesajını göndərir. Adrian Çianq bunu "blucekinq" adlandırdı. Son dövrlərdə blucekinqin öz populyarlığını itirdiyi düşünülür.
Maxaon yelkənciyi
Maxaon kəpənəyi (lat. Papilio machaon) — əsl yelkənqanadlılar cinsinə aid heyvan növü. Erkəklərinin qanadlarının uzunluğu, 64–81 mm, dişilərinin isə 74–95 mm olur. Qanadlarının fonunun rəngi əsasən intensiv sarı olur. Enli qara haşiyəyə və kənarları ayşəkilli sarı ləkələrə malik ön qanadlarında damarcıqlı qara xallar olur. Arxa qanadlarında uzunluğu 10 mm-ə qədər olan "quyruqlar" olur. Arxa qanadlar qanadın kənarında qara rənglə haşiyəyə alınmış göy və sarı xallara, qırmızı-qonur gözcüklərə malikdir. == Yayılması == Holarktika vilayətində geniş yayılmışdır. Avropanın hər yerində (İrlandiya istisna olmaqla), Şimal Buzlu Okeandan başlayaraq Qara dəniz sahillərinə qədər və Qafqazda yayılmışdır. Asiyada, Şimali Afrikada və Cənubi Amerikada rast gəlinir.

Digər lüğətlərdə

зре́лость клубенёк мессалини́зм осироте́ть превраща́ть сверну́ть бле́клость вы́боры правди́вый раздо́бриться раздража́ющий реверси́вный щедро́ты недуг тегульчик blitzkrieg dandy-roll Lucy minimum wage open-mouthed reformative sand наплавной предписывать электромеханика