Bax: xotkar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Xonkar söz vermişdi ki, Qulu bəy Koroğlunu öldürsə, qızı Dünya xanımı Qulu bəyə verəcək
Hər iki cinsin əlamətləri olan. Şah Abbas dedi: – Abbas, Sarı Xoca anadan doğma xonsadı. O, həmişə arvadlar içərisində olub
Hürkmək, hürküb çəkilmək. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Padşahım, gəl sənə xəbər verəlim, Bədoydə nişana neçə gərəkdi? Səksənib, xorruyub, səqinəndə o
Xor baxmaq, təhqir etmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: xoyrat. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Səhər-səhər çəmənlərdə gəzərsən, Söylü bəylər məclisində məzəsən
1. Satqın. 2. Çirkin. Bülbüləm, dala qonaram, Zərgərəm, gümüş yonaram, Ha bu dərdə mən yanaram, Xoryat söz məni dağladı
1. Qaba, kobud; sevgisiz. 2. Fərsiz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dialektlərdə satqın, çirkin mənasında da işlənir
Bax: xoşnişin.
Gözəl görünüşlü, qəşəng. Ay ağalar, gəlin sizə söyləyim, Üzülməsin əldən əli bu bəyin! Cənnəti-əlada, baği-behiştdə Xoşnişin döşənsin yeri bu bəyin!
Bax: hotaz. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Hökmdar, başçı. 2. Türkiyə (İstanbul) sultanı. Sizə haradan xəbər verim, Əhməd Xotkardan. Süsənbər Əhməd Xotkarın nişannısı idi
1. Hökmdar, sultan, başçı. 2. Bax: xonkar. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Dastanlarda xonkar, xodkar, xudkar şəklində də işlənir
Xasiyyət, təbiət. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Bir xələt biçərəm Eyvaz boyundan, İncimərəm xasiyyəti- xoyundan, Kəsin tunculardan, qırın qoyundan, Ye
Qaba, tərbiyəsiz, bədxasiyyət. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: xoryat. Güləndəm heç söyməz xöryət, Xöryətə yaraşmaz şəryət. Qaşmağa da qoymur qıryət, Danışmağa dil qalmadı
Yaxşı, gözəl, xoş. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Ağa vəzir, mən xub sənə neylədim, Hər nə etdim dost könüldən eylədim, Səni o sərdara cəllad eylədim
Yaxşı, gözəl, xoş; xublar – gözəllər. Könül qalxdı Bərdə sarı yeridi, Orda bir şəhər var, adı Gəncə hey
1. Gözəllər. 2. Ara söz: yaxşı. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Xublara can veribən oldu munun qurbanı, Yoxdu bir böylə gözəl gəzsən əgər dünyanı
1. Öz, özü, özüm. 2. Həqiqətən, doğrudan da. 3. Əsl, məhz. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Koroğluyam, mən xud yetişdim cana, Əvvəl əldən özüm girrəm m
Bax: xotkar. – Sənin o kağız, qələmuvə qurban olum... Yaz kağıza, apar ver xudkara, o quşu mənum üçün alsın
Xiffət. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Namərd çəngində qalmışam, Dərdü xufata dolmuşam, Deyəsən cinni olmuşam
Qan.
Qan. (“Koroğlu” dastanının lüğəti)
Qansaçan, qanlı. Cəlladi xunəfşan əlhəzər olsun. (“Mahmudla Nigar”)
Ciyər qanı, dərd, qəm, qəm-qüssə. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Sənə deyirəm ağlama, Ağlama, Eyvaz, ağlama
Qana həris, qantökən, qaniçən; zalım. Qaşı qövs-qüzeh, kiprik xunriz, Gözləri nərgiz tək xoş nəzər olsun
Adətən, yük və ya minik heyvanlarının belindən aşırılan, palaz kimi toxunan ya da cod parçadan tikilən ikigözlü torba, iri heybə
Xırda, kiçik. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Əzik-əzik, xıncım-xıncım, sınıq-sınıq. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Amma birdən, işdi, mən çölə-zada çıxmalı olsam, sən gərək xurd-xəşil olasan
Kiçik küp. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
İldırım. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Ulduz. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: ilxı. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Bax: iraq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Axar su, dənizə tökülən axar su, çay. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dişləmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Əmanət vermək, tapşırmaq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Dəmir başlıq. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Ehtiyat ediləcək şey. 2. Əcaib, qəribə şey. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Qəbul edilmə, yerinə yetmə. Halal-hümmət eyləyin, Misir əhli, Bəlkə, icabətə çatdı dualar. (“Şahzadə Seyfəlmülük və Bədiəlcamal”)
Çəkinmək, saqınmaq, uzaq durmaq.
Çəkinmə, saqınma, uzaqlaşma, uzaq durma. Kim mənim cəngimə etsə ictinab, Ruzigarı siyah tirə tar olar
Bax: ictinab etmək.
İçəri. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
İçəcək şey, içiləcək şey, su. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Üçün. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
İçirmək, sərxoş etmək. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
Olduğu. (“Kitabi-Dədə Qorqud” leksikası)
1. Möhkəm, yaxşı, səliqəli. 2. Tamam, bütün. 3. Bir ifçin – 4 naldır. (“Koroğlu” dastanının lüğəti) Elə ki Rövşən Qıratı, Düratı ifçin yəhərləyib, at
Bax: iqrar. Ziyad xan dedi: – Oğlum, bu gün səbir elə, sabah keşişin qoyduğu iğrar tamamdı, yığışıb birlikdə gedərik sənin butavu gətirməyə